Koordynacja ruchowa

Koordynacja ruchowa

i technika- podstawy

i technika- podstawy

teoretyczne i

teoretyczne i

metodyczne.

metodyczne.

Opracowała:

Opracowała:

Agnieszka Błaut

Agnieszka Błaut

IV WF

IV WF

Gr. K-1

Gr. K-1

Próba zdefiniowania

Próba zdefiniowania

pojęcia

pojęcia

Nie tylko określenie, ale i badanie

Nie tylko określenie, ale i badanie

koordynacji ruchowej jest bardzo

koordynacji ruchowej jest bardzo

trudne. Próby zdefiniowania

trudne. Próby zdefiniowania

wspomnianego pojęcia podejmowane

wspomnianego pojęcia podejmowane

były przez wielu autorów. I tak np.

były przez wielu autorów. I tak np.

fizjolodzy precyzują koordynację

fizjolodzy precyzują koordynację

ruchową jako…

ruchową jako…

„zdolność człowieka

„zdolność człowieka

do wykonywania złożonych pod

do wykonywania złożonych pod

względem stosunków

względem stosunków

koordynacyjnych aktów ruchowych,

koordynacyjnych aktów ruchowych,

zdolność przestawiania się z

zdolność przestawiania się z

jednych ściśle skoordynowanych

jednych ściśle skoordynowanych

ruchów na inne, jak również

ruchów na inne, jak również

zdolność szybkiej realizacji nowych

zdolność szybkiej realizacji nowych

aktów ruchowych, odpowiednio do

aktów ruchowych, odpowiednio do

nieoczekiwanie powstających

nieoczekiwanie powstających

zadań…”

zadań…”

Trudność określenia i

Trudność określenia i

badania koordynacji

badania koordynacji

ruchowej zawarta jest

ruchowej zawarta jest

przede wszystkim w

przede wszystkim w

niejasnej odpowiedzi na

niejasnej odpowiedzi na

pytanie- czym może być

pytanie- czym może być

mierzona koordynacja?

mierzona koordynacja?

Które ze znanych

Które ze znanych

parametrów pozwalałyby

parametrów pozwalałyby

na dokładną, ilościową

na dokładną, ilościową

ocenę różnych poziomów

ocenę różnych poziomów

koordynacji?

koordynacji?

Spróbujmy odpowiedzieć na

Spróbujmy odpowiedzieć na

te pytania.

te pytania.

Głównym wskaźnikiem koordynacji

Głównym wskaźnikiem koordynacji

powinny być

powinny być przestrzeń i czas.

przestrzeń i czas.

Dokładność i połączenie ruchów

Dokładność i połączenie ruchów

winno się przy tym przejawiać nie

winno się przy tym przejawiać nie

tylko w

tylko w warunkach standardowych

warunkach standardowych

,

,

lecz także

lecz także zmiennych

zmiennych

.

.

Biorąc więc pod uwagę te trzy

Biorąc więc pod uwagę te trzy

wyznaczniki (

wyznaczniki (przestrzeń, czas,

przestrzeń, czas,

warunki standardowe lub

warunki standardowe lub

zmienne

zmienne

) można ćwiczenia

) można ćwiczenia

kształtujące koordynację ruchową

kształtujące koordynację ruchową

podzielić na trzy różne, ze względu

podzielić na trzy różne, ze względu

na złożoność grupy. Grupy te

na złożoność grupy. Grupy te

odpowiadać będą określonym

odpowiadać będą określonym

poziomom koordynacji.

poziomom koordynacji.

…

…

to ruchy, które charakteryzują

to ruchy, które charakteryzują

się dokładnością i przy których

się dokładnością i przy których

szybkość ich wykonania nie ma

szybkość ich wykonania nie ma

znaczenia.

znaczenia.

Badanemu daje się zadanie

Badanemu daje się zadanie

wykonania dokładnie

wykonania dokładnie

określonego ruchu i mierzy się

określonego ruchu i mierzy się

u niego stopień odchylenia od

u niego stopień odchylenia od

wzorca.

wzorca.

…

…

to dokładne ruchy wykonywane w

to dokładne ruchy wykonywane w

określonym czasie.

określonym czasie.

Osiągnięcie w nim wysokiego

Osiągnięcie w nim wysokiego

poziomu sprawności jest już bardzo

poziomu sprawności jest już bardzo

trudne. Spotyka się bowiem często

trudne. Spotyka się bowiem często

osobników posiadających doskonale

osobników posiadających doskonale

rozwiniętą zdolność dokładnego

rozwiniętą zdolność dokładnego

odtworzenia ćwiczenia, jednak po

odtworzenia ćwiczenia, jednak po

postawieniu przed nim nowych

postawieniu przed nim nowych

wymagań polegających na

wymagań polegających na

konieczności wykonania zadania w

konieczności wykonania zadania w

jak najkrótszym czasie lub nawet

jak najkrótszym czasie lub nawet

tylko w określonym czasie,

tylko w określonym czasie,

stwierdzamy występowanie między

stwierdzamy występowanie między

nimi znacznego zróżnicowania.

nimi znacznego zróżnicowania.

…

…

występuje w dyscyplinach

występuje w dyscyplinach

charakteryzujących się ciągłą

charakteryzujących się ciągłą

zmiennością warunków, w jakich

zmiennością warunków, w jakich

wykonywane są ćwiczenia. Zadanie

wykonywane są ćwiczenia. Zadanie

zawodnika nie zamyka się wówczas

zawodnika nie zamyka się wówczas

tylko w tym, aby wykonać określony

tylko w tym, aby wykonać określony

ruch dokładnie, bezbłędnie i możliwie

ruch dokładnie, bezbłędnie i możliwie

szybko, ale był on zawsze adekwatny

szybko, ale był on zawsze adekwatny

do ciągle zmieniających się

do ciągle zmieniających się

warunków.

warunków.

Za miarę trzeciego poziomu

Za miarę trzeciego poziomu

koordynacji możemy przyjąć czas

koordynacji możemy przyjąć czas

nieodzowny do znalezienia i

nieodzowny do znalezienia i

szybkiego oraz dokładnego

szybkiego oraz dokładnego

wykonania odpowiedniego ruchu przy

wykonania odpowiedniego ruchu przy

nieoczekiwanej zmianie warunków.

nieoczekiwanej zmianie warunków.

Można rozróżnić również koordynację

Można rozróżnić również koordynację

ogólną i szczegółową

ogólną i szczegółową

; w obrębie

; w obrębie

szczegółowej:

szczegółowej: jednostronnie

jednostronnie

wyćwiczoną

wyćwiczoną

i

i wielostronnie

wielostronnie

wyćwiczoną

wyćwiczoną

.

.

Analiza zależności między tak

Analiza zależności między tak

wyróżnionymi postaciami

wyróżnionymi postaciami

koordynacji ruchowej pozwala z kolei

koordynacji ruchowej pozwala z kolei

stwierdzić, że koordynacja ogólna

stwierdzić, że koordynacja ogólna

ułatwia nabywanie szczegółowej,

ułatwia nabywanie szczegółowej,

natomiast, koordynacja ruchowa

natomiast, koordynacja ruchowa

szczegółowa nawet rozwinięta nie

szczegółowa nawet rozwinięta nie

zawsze koreluje z poziomem

zawsze koreluje z poziomem

koordynacji ogólnej.

koordynacji ogólnej.

Poziom koordynacji uwarunkowany jest

Poziom koordynacji uwarunkowany jest

przede wszystkim stanem i stopniem

przede wszystkim stanem i stopniem

rozwoju układu nerwowego.

rozwoju układu nerwowego.

Ruchy małych dzieci są stosunkowo

Ruchy małych dzieci są stosunkowo

niezgrabne. Już nawet niewielkie

niezgrabne. Już nawet niewielkie

przyspieszenia ruchów powodują u nich

przyspieszenia ruchów powodują u nich

trudności w różnicowaniu wrażeń czucia

trudności w różnicowaniu wrażeń czucia

mięśniowego i naruszenie możliwości

mięśniowego i naruszenie możliwości

kierowania ruchami w przestrzeni. Bardziej

kierowania ruchami w przestrzeni. Bardziej

złożony ruch kształtuje się dopiero po

złożony ruch kształtuje się dopiero po

opanowaniu prostszego (bieg nie może być

opanowaniu prostszego (bieg nie może być

opanowany przed dokładnym przyswojeniu

opanowany przed dokładnym przyswojeniu

chodu, skok przed ukształtowaniem się

chodu, skok przed ukształtowaniem się

nawyku biegu itd.)

nawyku biegu itd.)

Punkt kulminacyjny rozwoju koordynacji

Punkt kulminacyjny rozwoju koordynacji

ruchowej przypada na okres 10-13 lat.

ruchowej przypada na okres 10-13 lat.

Dzieci wykazują wówczas dużą zdolność

Dzieci wykazują wówczas dużą zdolność

szybkiego przyswajania nowych

szybkiego przyswajania nowych

skomplikowanych ruchów, tym większą, im

skomplikowanych ruchów, tym większą, im

bogatszy jest zasób już opanowanych przez

bogatszy jest zasób już opanowanych przez

nich działań ruchowych.

nich działań ruchowych.

Znamienną rolę w opanowywaniu nowych ruchów

Znamienną rolę w opanowywaniu nowych ruchów

posiada odpowiedni rozwój

posiada odpowiedni rozwój analizatora

analizatora

kinestetycznego

kinestetycznego

(ruchowego). Przy jego pomocy,

(ruchowego). Przy jego pomocy,

obok przestrzegania optycznego i akustycznego,

obok przestrzegania optycznego i akustycznego,

zawodnik informowany jest o położeniu

zawodnik informowany jest o położeniu

poszczególnych części swojego ciała i o

poszczególnych części swojego ciała i o

stosunkach napięć mięśniowych.

stosunkach napięć mięśniowych.

Analizator ruchowy, czyli inaczej zmysł ruchu,

Analizator ruchowy, czyli inaczej zmysł ruchu,

systematycznie ćwiczony i szkolony w świadomym

systematycznie ćwiczony i szkolony w świadomym

ujmowaniu ruchów, może być doprowadzony do

ujmowaniu ruchów, może być doprowadzony do

wysokiego stopnia rozwoju pozwalającego na

wysokiego stopnia rozwoju pozwalającego na

dokładne różnicowanie wykonywanych ruchów

dokładne różnicowanie wykonywanych ruchów

oraz wprowadzenie doń korekt jeszcze w trakcie

oraz wprowadzenie doń korekt jeszcze w trakcie

trwania ruchu.

trwania ruchu.

Zawodnik prawidłowo szkolony, reprezentujący

Zawodnik prawidłowo szkolony, reprezentujący

wysoką klasę sportową, potrafi zazwyczaj bardzo

wysoką klasę sportową, potrafi zazwyczaj bardzo

dokładnie scharakteryzować swoje ruchy

dokładnie scharakteryzować swoje ruchy

określające z dużym przybliżeniem uzyskany wynik

określające z dużym przybliżeniem uzyskany wynik

sportowy. Na przykład dobry sprinter określi

sportowy. Na przykład dobry sprinter określi

dokładnie czas w jakim pokonał dystans,

dokładnie czas w jakim pokonał dystans,

poprawnie zróżnicuje, w którym z serii biegów

poprawnie zróżnicuje, w którym z serii biegów

uzyskał najlepszy czas, a w którym najgorszy;

uzyskał najlepszy czas, a w którym najgorszy;

dobry skoczek w dal dość dokładnie oceni

dobry skoczek w dal dość dokładnie oceni

uzyskany rezultat itd..

uzyskany rezultat itd..

Brak odpowiednio rozwiniętej koordynacji

Brak odpowiednio rozwiniętej koordynacji

ruchowej prowadzi do niepowodzeń nawet

ruchowej prowadzi do niepowodzeń nawet

przy niewielkich odchyleniach od nawykowych

przy niewielkich odchyleniach od nawykowych

ruchów. Na przykład stwierdzono, że skoczek

ruchów. Na przykład stwierdzono, że skoczek

w dal trenujący tylko w standardowych

w dal trenujący tylko w standardowych

warunkach (idealnie równy i o określonej

warunkach (idealnie równy i o określonej

twardości rozbieg, całkowicie zasłonięty teren

twardości rozbieg, całkowicie zasłonięty teren

od wiatru itp.) uzyskiwał dobre wyniki w

od wiatru itp.) uzyskiwał dobre wyniki w

przypadku startu w warunkach zbliżonych do

przypadku startu w warunkach zbliżonych do

treningowych; jego zautomatyzowane ruchy

treningowych; jego zautomatyzowane ruchy

przebiegały wówczas według utartego

przebiegały wówczas według utartego

schematu.

schematu.

Wszelkie jednak odstępstwa od tych warunków

Wszelkie jednak odstępstwa od tych warunków

wywoływały zaburzenia w technice,

wywoływały zaburzenia w technice,

uniemożliwiające uzyskanie dobrego rezultatu

uniemożliwiające uzyskanie dobrego rezultatu

sportowego. Podobnych spostrzeżeń dokonano

sportowego. Podobnych spostrzeżeń dokonano

w innych konkurencjach lekkoatletycznych i w

w innych konkurencjach lekkoatletycznych i w

innych dyscyplinach sportowych.

innych dyscyplinach sportowych.

Spostrzeżenia owe, a również obserwowana w

Spostrzeżenia owe, a również obserwowana w

takich przypadkach trudność opanowania

takich przypadkach trudność opanowania

nowych, złożonych ruchów, zmusiła trenerów

nowych, złożonych ruchów, zmusiła trenerów

do uwzględnienia tego problemu w treningu

do uwzględnienia tego problemu w treningu

sportowym.

sportowym.

Metody kształtowania

Metody kształtowania

koordynacji ruchowej

koordynacji ruchowej

Koordynacja ruchowa zależy od wielu czynników,

Koordynacja ruchowa zależy od wielu czynników,

takich jak: uzdolnienia ruchowe, doświadczenia,

takich jak: uzdolnienia ruchowe, doświadczenia,

wyobrażenia oraz umiejętności ruchowe nabyte

wyobrażenia oraz umiejętności ruchowe nabyte

w trakcie opanowywania innych ćwiczeń.

w trakcie opanowywania innych ćwiczeń.

Wynika z tego, że każde nowe ćwiczenie

Wynika z tego, że każde nowe ćwiczenie

wykonywane jest na osnowie opanowanych już

wykonywane jest na osnowie opanowanych już

nawyków ruchowych, jak gdyby przy pomocy

nawyków ruchowych, jak gdyby przy pomocy

szeregu istniejących już elementów. Czym zatem

szeregu istniejących już elementów. Czym zatem

większą ilością nawyków ruchowych dysponuje

większą ilością nawyków ruchowych dysponuje

zawodnik, tym większą ilość istniejących już

zawodnik, tym większą ilość istniejących już

elementów może wykorzystać do „budowy”

elementów może wykorzystać do „budowy”

nowych ruchów, tym mniejsze trudności będzie

nowych ruchów, tym mniejsze trudności będzie

miał do pokonania przy opanowywaniu nowych

miał do pokonania przy opanowywaniu nowych

ćwiczeń.

ćwiczeń.

Stąd wniosek, że zasadniczą metodą rozwoju

Stąd wniosek, że zasadniczą metodą rozwoju

koordynacji ruchowej jest nauczanie nowych,

koordynacji ruchowej jest nauczanie nowych,

różnorodnych ćwiczeń oraz wykonywanie już

różnorodnych ćwiczeń oraz wykonywanie już

znanych w zmieniających się warunkach.

znanych w zmieniających się warunkach.

Ćwiczenia mające

Ćwiczenia mające

za zadanie

za zadanie

rozwijanie

rozwijanie

koordynacji

koordynacji

ruchowej można

ruchowej można

pogrupować

pogrupować

następująco:

następująco:



Ćwiczenia doskonalące zachowanie

Ćwiczenia doskonalące zachowanie

równowagi w miejscu i w ruchu

równowagi w miejscu i w ruchu

(przyspieszenia, hamowania, biegi po wirażu,

(przyspieszenia, hamowania, biegi po wirażu,

nagłe zmiany kierunku biegu itp.)

nagłe zmiany kierunku biegu itp.)



Ćwiczenia kształtujące umiejętność

Ćwiczenia kształtujące umiejętność

wykonywania szybkich obrotów, zwrotów,

wykonywania szybkich obrotów, zwrotów,

przewrotów (salta, przerzuty, przewroty w

przewrotów (salta, przerzuty, przewroty w

przód i w tył itd.)

przód i w tył itd.)



Ćwiczenia „lustrzane” (rzuty przeciwną ręką,

Ćwiczenia „lustrzane” (rzuty przeciwną ręką,

wykonanie śruby w przeciwną stronę itd.)

wykonanie śruby w przeciwną stronę itd.)



Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych

Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych

pozycji wyjściowych (np. start z leżenia

pozycji wyjściowych (np. start z leżenia

przodem, wyskok dosiężny z półobrotem itd.)

przodem, wyskok dosiężny z półobrotem itd.)



Ćwiczenia z wprowadzeniem dodatkowych

Ćwiczenia z wprowadzeniem dodatkowych

ruchów do zasadniczej jego formy

ruchów do zasadniczej jego formy



Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych

Ćwiczenia z zastosowaniem nietypowych

warunków ( zmniejszenie boiska do gry)

warunków ( zmniejszenie boiska do gry)



Ćwiczenia z zastosowaniem nowych

Ćwiczenia z zastosowaniem nowych

wariantów taktyki w zadaniach nie

wariantów taktyki w zadaniach nie

związanych bezpośrednio ze specjalizacją

związanych bezpośrednio ze specjalizacją

(np. zastosowanie nowej taktyki gry w

(np. zastosowanie nowej taktyki gry w

koszykówkę podczas treningu

koszykówkę podczas treningu

uzupełniającego szermierzy).

uzupełniającego szermierzy).

Wprowadzając do treningu

Wprowadzając do treningu

ćwiczenia rozwijające koordynację

ćwiczenia rozwijające koordynację

ruchową musimy przestrzegać

ruchową musimy przestrzegać

reguły wynikające z podstawowych

reguły wynikające z podstawowych

zasad nauczania, takich jak

zasad nauczania, takich jak

zasada systematyczności,

zasada systematyczności,

aktywności i dostępności.

aktywności i dostępności.

Nie

Nie

dążymy tu jednak do

dążymy tu jednak do

maksymalnego doskonalenia

maksymalnego doskonalenia

wykonywanych ruchów. Wystarczy

wykonywanych ruchów. Wystarczy

stosowanie ich do momentu

stosowanie ich do momentu

opanowania ogólnej formy

opanowania ogólnej formy

ćwiczenia, a następnie przejście do

ćwiczenia, a następnie przejście do

nauczania nowego ruchu.

nauczania nowego ruchu.

Ćwiczenia ukierunkowane na

Ćwiczenia ukierunkowane na

rozwój koordynacji ruchowej

rozwój koordynacji ruchowej

stosunkowo szybko prowadzą do

stosunkowo szybko prowadzą do

zmęczenia układu nerwowego.

zmęczenia układu nerwowego.

Ponieważ skuteczność

Ponieważ skuteczność

kształtowania koordynacji

kształtowania koordynacji

wymaga doskonałego „czucia

wymaga doskonałego „czucia

przestrzeni” i „czucia czasu”,

przestrzeni” i „czucia czasu”,

ruchy mające za cel rozwój tej

ruchy mające za cel rozwój tej

cechy muszą być wykonywane

cechy muszą być wykonywane

metodą powtórzeniową, zbliżoną

metodą powtórzeniową, zbliżoną

do stosowanej podczas rozwoju

do stosowanej podczas rozwoju

szybkości, tzn. pozwalającą

szybkości, tzn. pozwalającą

organizmowi ćwiczącego-poprzez

organizmowi ćwiczącego-poprzez

odpowiednio długi odpoczynek-na

odpowiednio długi odpoczynek-na

powrót do stanu umożliwiającego

powrót do stanu umożliwiającego

wykonanie określonego zadania.

wykonanie określonego zadania.

Stąd wniosek, że ćwiczenia takie

Stąd wniosek, że ćwiczenia takie

powinny być prowadzone w

powinny być prowadzone w

pierwszej części treningu.

pierwszej części treningu.

Wykonując je należy przestrzegać

Wykonując je należy przestrzegać

następującej kolejności:

następującej kolejności:



Doskonalić dokładność bez

Doskonalić dokładność bez

uwzględniania czasu trwania

uwzględniania czasu trwania

ćwiczenia

ćwiczenia



Zwiększać szybkość wykonywania

Zwiększać szybkość wykonywania

utrzymując osiągniętą dokładność

utrzymując osiągniętą dokładność



Modyfikować szczegóły ćwiczenia

Modyfikować szczegóły ćwiczenia

lub stosować je w zmieniających

lub stosować je w zmieniających

się warunkach

się warunkach

Praca nad podniesieniem poziomu

Praca nad podniesieniem poziomu

koordynacji ruchowej w rocznym cyklu

koordynacji ruchowej w rocznym cyklu

treningowym winna przebiegać

treningowym winna przebiegać

następująco:

następująco:



W pierwszej połowie okresu

W pierwszej połowie okresu

przygotowawczego-nauczanie nowych

przygotowawczego-nauczanie nowych

ćwiczeń

ćwiczeń



W drugiej połowie okresu

W drugiej połowie okresu

przygotowawczego-wprowadzenie do

przygotowawczego-wprowadzenie do

treningu różnorodnych ćwiczeń specjalnych

treningu różnorodnych ćwiczeń specjalnych



W pierwszej połowie okresu startowego-

W pierwszej połowie okresu startowego-

stosowanie urozmaiconych wariantów

stosowanie urozmaiconych wariantów

techniki

techniki



W drugiej połowie okresu startowego-

W drugiej połowie okresu startowego-

doskonalenie wybranego wariantu techniki

doskonalenie wybranego wariantu techniki

w zmiennych warunkach (nawet sztucznie

w zmiennych warunkach (nawet sztucznie

dobieranych)

dobieranych)

Przyjmuje się powszechnie, że z

Przyjmuje się powszechnie, że z

ogółu ćwiczeń kształtujących

ogółu ćwiczeń kształtujących

koordynację ruchową około 15%

koordynację ruchową około 15%

powinno być corocznie

powinno być corocznie

wymieniane na nowe.

wymieniane na nowe.

Przestrzeganie wspomnianej zasady

Przestrzeganie wspomnianej zasady

jest szczególnie ważne w

jest szczególnie ważne w

konkurencjach charakteryzujących

konkurencjach charakteryzujących

się złożoną techniką; pozwala ono

się złożoną techniką; pozwala ono

bowiem na ciągłe jej doskonalenie.

bowiem na ciągłe jej doskonalenie.

Nie uwzględnienie owego „prawa

Nie uwzględnienie owego „prawa

treningowego” prowadzi do

treningowego” prowadzi do

przedwczesnej i trwałej stabilizacji

przedwczesnej i trwałej stabilizacji

techniki, która z kolei wpływa na

techniki, która z kolei wpływa na

zahamowanie rozwoju sportowego.

zahamowanie rozwoju sportowego.



Techniką sportową moglibyśmy nazwać efektywne i

Techniką sportową moglibyśmy nazwać efektywne i

racjonalne wykonanie ruchu, dające możliwość

racjonalne wykonanie ruchu, dające możliwość

uzyskania dobrych wyników w rywalizacji sportowej.

uzyskania dobrych wyników w rywalizacji sportowej.



Technika to ogólny sposób wykonania zadania

Technika to ogólny sposób wykonania zadania

ruchowego, określonego przez taktykę działania,

ruchowego, określonego przez taktykę działania,

przy uwzględnieniu cech motorycznych i

przy uwzględnieniu cech motorycznych i

psychicznych. (K. Fidelus).

psychicznych. (K. Fidelus).



Technika to zdolność zawodnika do adekwatnego w

Technika to zdolność zawodnika do adekwatnego w

stosunku do zadania ruchowego wykorzystania

stosunku do zadania ruchowego wykorzystania

swoich rzeczywistych możliwości, tj. cech

swoich rzeczywistych możliwości, tj. cech

motorycznych, fizycznych, psychicznych i innych za

motorycznych, fizycznych, psychicznych i innych za

pośrednictwem konkretnego ruchu, w sposób

pośrednictwem konkretnego ruchu, w sposób

zgodny z przepisami obowiązującymi w danej

zgodny z przepisami obowiązującymi w danej

dyscyplinie sportu. (Witczak).

dyscyplinie sportu. (Witczak).

Najważniejsze jest jednak, aby technika

Najważniejsze jest jednak, aby technika

zdawała praktyczny egzamin w walce

zdawała praktyczny egzamin w walce

sportowej. Taka technika

sportowej. Taka technika

charakteryzować się będzie:

charakteryzować się będzie:



Dobrze zaznaczonym przedziałem czasowo-

Dobrze zaznaczonym przedziałem czasowo-

przestrzennym (faza przygotowawcza, główna i

przestrzennym (faza przygotowawcza, główna i

końcowa ruchu)

końcowa ruchu)



Dobrze zaznaczonym przedziałem dynamiczno-

Dobrze zaznaczonym przedziałem dynamiczno-

czasowym (rytm ruchu-płynna kolejność napięć i

czasowym (rytm ruchu-płynna kolejność napięć i

rozluźnień)

rozluźnień)



Dobrym przepływem-koordynacją ruchu w

Dobrym przepływem-koordynacją ruchu w

stosunku do potrzeb

stosunku do potrzeb



Wysoką elastycznością ruchu (umiejętne

Wysoką elastycznością ruchu (umiejętne

zmaganie się z oporami stawianymi przez

zmaganie się z oporami stawianymi przez

środowisko)

środowisko)



Wczesnym przewidywaniem ruchu (właściwe

Wczesnym przewidywaniem ruchu (właściwe

ustawienie koncepcji ruchu)

ustawienie koncepcji ruchu)



Przewidywaniem ruchów obcych (przeciwnik,

Przewidywaniem ruchów obcych (przeciwnik,

sport, wiatr, śliska nawierzchnia itd..)

sport, wiatr, śliska nawierzchnia itd..)

Przenosząc zagadnienie do praktyki możemy

Przenosząc zagadnienie do praktyki możemy

stwierdzić, że do najważniejszych cech

stwierdzić, że do najważniejszych cech

technicznych wykonania ruchu zaliczyć

technicznych wykonania ruchu zaliczyć

możemy jego

możemy jego

swobodę, lekkość

swobodę, lekkość

i

i

ekonomikę

ekonomikę

przy wyeliminowaniu niepotrzebnego

przy wyeliminowaniu niepotrzebnego

napinania mięśni.

napinania mięśni.

Olbrzymią rolę w realizacji techniki odgrywa

Olbrzymią rolę w realizacji techniki odgrywa

kierunek ruchu, prędkość i przyspieszenie.

kierunek ruchu, prędkość i przyspieszenie.

Do wykonania ruchu potrzebna jest również

Do wykonania ruchu potrzebna jest również

odpowiednia siła, wytrzymałość i szybkość.

odpowiednia siła, wytrzymałość i szybkość.

Skuteczność techniki uzależniona jest od

Skuteczność techniki uzależniona jest od

charakterystycznych akcentów w danej

charakterystycznych akcentów w danej

dyscyplinie sportu.

dyscyplinie sportu.

Np. w dyscyplinach o charakterze siłowo-

Np. w dyscyplinach o charakterze siłowo-

szybkościowym skuteczna będzie taka

szybkościowym skuteczna będzie taka

technika, która przy tym samym poziomie

technika, która przy tym samym poziomie

zawodników w zakresie siły i szybkości

zawodników w zakresie siły i szybkości

pozwoli na rozwinięcie największej siły i

pozwoli na rozwinięcie największej siły i

szybkości względem otoczenia.

szybkości względem otoczenia.

Natomiast w dyscyplinach o charakterze

Natomiast w dyscyplinach o charakterze

wytrzymałościowym pierwszoplanową

wytrzymałościowym pierwszoplanową

rolę odgrywać będą kryteria

rolę odgrywać będą kryteria

ekonomiczności ruchu.

ekonomiczności ruchu.

Generalnie rzecz traktując można by

Generalnie rzecz traktując można by

wskazać, że w każdej dyscyplinie sportu

wskazać, że w każdej dyscyplinie sportu

rozwój techniki ruchu zależy od przebiegu

rozwój techniki ruchu zależy od przebiegu

walki i jej wariantów stałych oraz

walki i jej wariantów stałych oraz

zmiennych, od warunków (składników)

zmiennych, od warunków (składników)

niezbędnych dla opanowania ruchu, od

niezbędnych dla opanowania ruchu, od

warunków zewnętrznych, w których

warunków zewnętrznych, w których

technika jest realizowana, od zmienności

technika jest realizowana, od zmienności

przepisów w określonych dyscyplinach

przepisów w określonych dyscyplinach

sportu i innych.

sportu i innych.

Tak więc we wszystkich dyscyplinach sportu

Tak więc we wszystkich dyscyplinach sportu

technika jest ściśle podporządkowana

technika jest ściśle podporządkowana

określonym zadaniom i zmieniać się musi w

określonym zadaniom i zmieniać się musi w

zależności od sposobu walki narzucanej

zależności od sposobu walki narzucanej

przez przeciwnika.

przez przeciwnika.

Konieczne jest ustalenie najbardziej

Konieczne jest ustalenie najbardziej

celowej techniki i w tym kierunku

celowej techniki i w tym kierunku

powinno być nastawiane nauczanie i

powinno być nastawiane nauczanie i

trening techniczny i to tak, aby elementy

trening techniczny i to tak, aby elementy

wrodzone u ćwiczącego połączyć w całość

wrodzone u ćwiczącego połączyć w całość

z elementami nabywanymi.

z elementami nabywanymi.

Poza tym wykonawstwo techniczne

Poza tym wykonawstwo techniczne

zawodnika powinno być doprowadzone do

zawodnika powinno być doprowadzone do

takiej doskonałości, aby pozwalało

takiej doskonałości, aby pozwalało

uzyskać najlepszy efekt przy

uzyskać najlepszy efekt przy

najmniejszym nakładzie energii. Tak więc

najmniejszym nakładzie energii. Tak więc

można by stwierdzić, że technika powinna

można by stwierdzić, że technika powinna

być w dużym zakresie zautomatyzowana.

być w dużym zakresie zautomatyzowana.

W procesie nauczania i doskonalenia

W procesie nauczania i doskonalenia

techniki sportowej wyróżniamy 5

techniki sportowej wyróżniamy 5

podstawowych stadiów:

podstawowych stadiów:

1.

1.

Powstawanie wyobrażenia o działaniu ruchowym i

Powstawanie wyobrażenia o działaniu ruchowym i

kształtowanie się warunków do jego wykonania- powstaje

kształtowanie się warunków do jego wykonania- powstaje

nastawienie do wykonania określonego działania.

nastawienie do wykonania określonego działania.

2.

2.

Kształtowanie początkowego opracowania struktury ruchu-

Kształtowanie początkowego opracowania struktury ruchu-

stadium eliminowania zbędnych ruchów i unikania zbędnych

stadium eliminowania zbędnych ruchów i unikania zbędnych

napięć mięśni

napięć mięśni

3.

3.

Kształtowanie się umiejętności doskonałego wykonania aktu

Kształtowanie się umiejętności doskonałego wykonania aktu

ruchowego-precyzowanie działań ruchowych i odczuwanie

ruchowego-precyzowanie działań ruchowych i odczuwanie

ich w świadomości pełniej i jednocześnie dokładniej

ich w świadomości pełniej i jednocześnie dokładniej

4.

4.

Pełne opanowanie nawyku-utrwalanie nawyku ruchowego-

Pełne opanowanie nawyku-utrwalanie nawyku ruchowego-

automatyzacja i stabilizacja nawyku

automatyzacja i stabilizacja nawyku

5.

5.

Osiągnięcie plastyczności nawyku i jego stosowanie w

Osiągnięcie plastyczności nawyku i jego stosowanie w

zmieniających się warunkach, dostosowanie techniki do

zmieniających się warunkach, dostosowanie techniki do

indywidualnych właściwości ćwiczącego, łączenie różnych

indywidualnych właściwości ćwiczącego, łączenie różnych

działań ruchowych, a w niektórych przypadkach

działań ruchowych, a w niektórych przypadkach

opanowanie techniki wykonania ruchu w czasie

opanowanie techniki wykonania ruchu w czasie

maksymalnego napięcia mięśni.

maksymalnego napięcia mięśni.

Aby zawodnik właściwie kształtował swoją

Aby zawodnik właściwie kształtował swoją

technikę, trener musi przestrzegać wiele

technikę, trener musi przestrzegać wiele

niezbędnych właściwości nauczania i treningu

niezbędnych właściwości nauczania i treningu

technicznego:

technicznego:

1.

1.

Zapoznać się z najbardziej racjonalnymi technikami

Zapoznać się z najbardziej racjonalnymi technikami

wykonania określonych zadań ruchowych; zapewnić

wykonania określonych zadań ruchowych; zapewnić

pokaz i objaśnienie, w którym zawodnikowi

pokaz i objaśnienie, w którym zawodnikowi

przedstawiamy jak się dany element techniczny

przedstawiamy jak się dany element techniczny

wykonuje, w jakim celu go się wykonuje i w jakich

wykonuje, w jakim celu go się wykonuje i w jakich

warunkach na zawodach powinien go zastosować

warunkach na zawodach powinien go zastosować

2.

2.

Nauczać i doskonalić technikę, początkowo w

Nauczać i doskonalić technikę, początkowo w

warunkach najprostszych i najprzystępniejszych dla

warunkach najprostszych i najprzystępniejszych dla

ćwiczących; korzystać systematycznie z tzw.

ćwiczących; korzystać systematycznie z tzw.

Niezwłocznej informacji o prawidłowości czy

Niezwłocznej informacji o prawidłowości czy

nieprawidłowości wykonania ruchu

nieprawidłowości wykonania ruchu

3.

3.

Budować technikę zawsze na bazie aktualnych

Budować technikę zawsze na bazie aktualnych

możliwości ogólnych i specjalnych zawodników; stąd

możliwości ogólnych i specjalnych zawodników; stąd

konieczność kształtowania nawyków dynamicznych o

konieczność kształtowania nawyków dynamicznych o

dużej plastyczności

dużej plastyczności

4.

4.

Nauczać i doskonalić technikę w warunkach zbliżonych

Nauczać i doskonalić technikę w warunkach zbliżonych

do zawodów, a stabilizować ją w czasie startów.

do zawodów, a stabilizować ją w czasie startów.

Element techniczny możemy

Element techniczny możemy

dopiero wtedy uznać za dobrze

dopiero wtedy uznać za dobrze

opanowany, jeżeli zawodnik

opanowany, jeżeli zawodnik

potrafi go wykorzystać w walce

potrafi go wykorzystać w walce

sportowej i to przynajmniej z

sportowej i to przynajmniej z

równorzędnym przeciwnikiem.

równorzędnym przeciwnikiem.

Metodyczne ujęcie

Metodyczne ujęcie

techniki

techniki

Najczęściej stosowane metody nauczania techniki to:

Najczęściej stosowane metody nauczania techniki to:

syntetyczna, analityczna i kompleksowa.

syntetyczna, analityczna i kompleksowa.

Dużą rolę odgrywa metoda

Dużą rolę odgrywa metoda

powtórzeniowa

powtórzeniowa

, która

, która

charakteryzując się optymalnymi przerwami

charakteryzując się optymalnymi przerwami

wypoczynkowymi, stosowanymi między

wypoczynkowymi, stosowanymi między

ćwiczeniami, pozwala na pełne i sprawne tworzenie

ćwiczeniami, pozwala na pełne i sprawne tworzenie

i także kształtowanie nowych nawyków

i także kształtowanie nowych nawyków

technicznych.

technicznych.

Dobrze jest doskonalić technikę w

Dobrze jest doskonalić technikę w

ćwiczeniach ze

ćwiczeniach ze

zmienną szybkością i intensywnością.

zmienną szybkością i intensywnością.

Zaś dla ostatecznego udoskonalenia niezbędna jest

Zaś dla ostatecznego udoskonalenia niezbędna jest

metoda startowa

metoda startowa

, wykorzystywana w sposób

, wykorzystywana w sposób

bardzo racjonalny w zależności od stanu

bardzo racjonalny w zależności od stanu

zaawansowania ćwiczących, tak aby złe jej

zaawansowania ćwiczących, tak aby złe jej

zastosowanie nie przyczyniło się do utraty wiary w

zastosowanie nie przyczyniło się do utraty wiary w

kształtowaną, z wielkim trudem pedagogicznym,

kształtowaną, z wielkim trudem pedagogicznym,

technikę.

technikę.

Trening techniczny powinien być

Trening techniczny powinien być

tak ustalony w czasie, aby nie

tak ustalony w czasie, aby nie

tworzyć zbyt długich przerw

tworzyć zbyt długich przerw

obniżających efektywność

obniżających efektywność

ćwiczeń z jednej strony, a z

ćwiczeń z jednej strony, a z

drugiej nie zwiększać

drugiej nie zwiększać

częstotliwości ćwiczeń do takiego

częstotliwości ćwiczeń do takiego

wymiaru, który spowoduje

wymiaru, który spowoduje

zmęczenie układu nerwowego.

zmęczenie układu nerwowego.

Biorąc pod uwagę pracę nad techniką w całym

Biorąc pod uwagę pracę nad techniką w całym

cyklu szkoleniowym, np. rocznym czy

cyklu szkoleniowym, np. rocznym czy

półrocznym, ogólnie można by sformułować

półrocznym, ogólnie można by sformułować

zadania w sposób następujący:

zadania w sposób następujący:

Okres przygotowawczy-ukształtowanie i

Okres przygotowawczy-ukształtowanie i

automatyzacja (w dopuszczalnych granicach)

automatyzacja (w dopuszczalnych granicach)

nawyków technicznych

nawyków technicznych

Okres główny-posiadanie wysokiego poziomu

Okres główny-posiadanie wysokiego poziomu

nawyków technicznych możliwych do

nawyków technicznych możliwych do

skutecznego wykorzystania w walce sportowej

skutecznego wykorzystania w walce sportowej

Okres przejściowy-wyciszanie nawyków

Okres przejściowy-wyciszanie nawyków

technicznych nie sprawdzających się w walce

technicznych nie sprawdzających się w walce

sportowej i ewentualnie przestawianie się na

sportowej i ewentualnie przestawianie się na

technikę bardziej nowoczesną i jeszcze

technikę bardziej nowoczesną i jeszcze

skuteczniejszą.

skuteczniejszą.

Trener powinien zdać sobie sprawę jaka

Trener powinien zdać sobie sprawę jaka

technika będzie najskuteczniejsza w

technika będzie najskuteczniejsza w

konkretnych warunkach rozwoju

konkretnych warunkach rozwoju

określonej dyscypliny sportu

określonej dyscypliny sportu

.

.

Aby tak było rzeczywiście w praktyce, musi on

Aby tak było rzeczywiście w praktyce, musi on

uzyskiwać obiektywne dane odnośnie

uzyskiwać obiektywne dane odnośnie

techniki sportowej, które powinny generalnie

techniki sportowej, które powinny generalnie

wynikać z oceny techniki według wcześniej

wynikać z oceny techniki według wcześniej

ustalonych kryteriów postępowania, z

ustalonych kryteriów postępowania, z

porównywania osiągniętych wyników

porównywania osiągniętych wyników

sportowych z osiągniętym poziomem cech

sportowych z osiągniętym poziomem cech

motorycznych, warunkujących koncepcje

motorycznych, warunkujących koncepcje

techniczne oraz z oceny skuteczności walki

techniczne oraz z oceny skuteczności walki

sportowej w konfrontacji z techniką w niej

sportowej w konfrontacji z techniką w niej

stosowaną, z uwzględnieniem postępowania

stosowaną, z uwzględnieniem postępowania

taktycznego przeciwnika.

taktycznego przeciwnika.