Układ ruchu-

przemieszczanie

się

Jedną z najbardziej uniwersalnych cech istot żywych - ruch -

można dostrzec zarówno wewnątrz organizmu człowieka, jak i na

zewnątrz. Wewnątrz obserwujemy ruch pojedynczych komórek

(np.liczne

białe

krwinki

przemieszczające

się

ruchem

(np.liczne

białe

krwinki

przemieszczające

się

ruchem

pełzakowatym). Także w obrębie samych komórek pojawiają się

pewne elementy (np.cytoplazma). Natomiast patrząc na człowieka z

zewnątrz, widzimy makroskopowo efekty pracy układu narządów

ruchu (np.bieg, machanie ręką itp.).

Ze względu na budowę i właściwości układ narządów ruchu

człowieka dzielimy na dwie części:

układ mięśniowy

(część

czynna-obdarzona

zdolnością

kurczenia

się)

oraz

czynna-obdarzona

zdolnością

kurczenia

się)

oraz

układ

szkieletowy

(część bierna). Ogólnie można powiedzieć, że oba te

układy tworzą w ciele człowieka skomplikowany system dźwigni,

dzięki któremu możemy:



zmieniać położenie całego ciała (wykonywać ruchy lokomocyjne);



zmieniać ułożenie części ciała względem siebie, np. zgiąć ręką lub

nachylić głowę;



utrzymać odpowiednią postawę ciała, co ma dla nas szczególne

znaczenie, ponieważ jesteśmy istotami dwunożnymi;



znacznie osłabiać skutki działania różnego rodzaju przeciążeń, np.

w trakcie wykonywania gwałtownych ruchów.

CZĘŚĆ BIERNA

Opracowała M. Kanar kl.
I f

Część bierna

Ludzki szkielet tworzą kości i chrząstki,

stanowią one blisko 20% ciężaru ciała. Szkielet

składa się z około 200 kości, które tworzą

rusztowanie ciała i zapewniają mu ochronę.

FUNKCJE KOŚCI

Kości szkieletu spełniają wiele ważnych funkcji:



Podporową - podpierają ciężar ciała w pozycji

stojącej.



Ochronną - mózg i rdzeń kręgowy są chronione

przez kości czaszki i kręgosłup, a żebra chronią

serce i płuca.



Ruch- w całym ciele mięśnie łączą się z kośćmi,

które są punktami podparcia koniecznymi do

wykonywania ruchów.



Magazynowanie minerałów -w kościach

gromadzone są wapń i fosforany, w razie

potrzeby organizm może je stamtąd pobrać.



Tworzenie komórek krwi - jama szpikowa

niektórych kości np. mostka, jest miejscem

wytwarzania erytrocytów.

Każda kość szkieletu ma kształt, który pomaga pełnić

przypisane jej funkcje. Na kościach znajdują się

charakterystyczne punkty, grzebienie, otwory,

które wiążą je z innymi kośćmi i strukturami

Szkielet kończyn dolnych

W skład szkieletu kończyn dolnych wchodzą:

Kości palców

Paliczki palców stopy są podobne do paliczków

palców ręki. W palcach stopy znajduje się 14

paliczków, paluch ma dwa paliczki, pozostałe

palce po trzy. Podstawa pierwszego paliczka

każdego palca łączy się poprzez staw z

głową odpowiadającej mu kości śródstopia.

Paliczki palucha są grubsze niż pozostałych

palców

Kości śródstopia

Tak jak w ręce znajduje się pięć kości śródręcza,

tak w stopie jest pięć kości śródstopia.

Chociaż poszczególne kości przypominają

budową kości śródręcza, jednak ich układ

jest nieco inny. Główna różnica polega na

tym, że paluch leży w tej samej płaszczyźnie

co pozostałe palce stopy

i nie przeciwstawia się im tak jak kciuk.

Każda kość śródstopia ma długi trzon i dwa

rozszerzone końce. Podstawa kości

śródstopia łączy się za pomocą stawów

z kośćmi stępu. Głowy kości śródstopia

łączą się przez stawy z odpowiednimi

palcami stopy. Pierwsza kość śródstopia jest

krótsza i mocniejsza niż pozostałe. Łączy się

z pierwszym paliczkiem palucha.

Kości stępu

Kości stępu są odpowiednikiem kości nadgarstka;

przy czym step składa się z siedmiu, a nadgarstek

z ośmiu kości. Kości stępu różnią się nieco

ułożeniem od kości nadgarstka, co odzwierciedla

różnice wynikające z funkcji dłoni i stopy.

Do kości stępu należą:



Kość skokowa- łączy się z piszczelą i strzałką w

stawie skokowym. Staw ten dźwiga ciężar ciała,

który przenoszony jest ku dołowi i do tyłu oraz do

przodu w kierunku początku stopy.



Kość piętowa - duża kość tworząca piętę.



Kość łódkowata - jest względnie małą kością

kształtem przypominającą łódkę. Znajdują się na

niej guzowatość kości łódkowatej. Gdy jest duża,

może ocierać się o obuwie i powodować

ból stopy.



Kość sześcienna - ma kształt sześcianu, leży na

zewnętrznym brzegu stopy; na spodniej

powierzchni ma rowek, przez który przechodzi

mięśnia.



Trzy kości klinowate - nazywane zgodnie z ich

położeniem: przyśrodkowa, pośrednia i boczna.

Kość klinowata przyśrodkowa jest największą

spośród trzech kości klinowatych.

Kość strzałkowa

Strzałka jest wąską, długą kością, znacznie

słabszą od kości piszczelowej. Leży obok

piszczeli po jej zewnętrznej stronie i łączy się

z nią przez stawy. Strzałka nie tworzy stawu

kolanowego, za to ma ważne znaczenie

w tworzeniu stawu skokowego (kostki).

Trzon strzałki jest wąski, pokrywają go rowki

i wyniosłości, które pełnią ważną funkcję

jako miejsca przyczepu mięśni goleni.

Strzałka działa jak rozpórka, zwiększając

stabilność goleni w czasie obciążenia

2- kość strzałkowa

Kość piszczelowa

Piszczel jest drugą co do wielkości, po kości

udowej, kością długą u człowieka, z typowym

długim trzonem i rozszerzonymi

końcami. Piszczel leży wzdłuż strzałki na

przyśrodkowej (wewnętrznej) powierzchni

podudzia (goleni); w górnym i dolnym

odcinku łączy się przez stawy ze strzałką.

Górny koniec piszczeli poszerza się, tworząc

przyśrodkowy i boczny kłykieć, które łączą

się z kłykciami kości udowej w stawie

kolanowym. Dolny koniec piszczeli jest mniej

widoczny ni ż górny. Tworzy on staw z kością

skokową oraz z dolnym końcem strzałki.

1- kość piszczelowa

Kość udowa

Kość udowa jest najdłuższą i najcięższą kością

ludzkiego ciała. U dorosłych mężczyzn ma

długość około 45 cm, co stanowi około jedną

czwartą długości całego ciała. Kość udowa ma

długi trzon i dwa poszerzone końce. Górny koniec

łączy się przez staw biodrowy, a dolny

z piszczelą i rzepką, tworząc staw kolanowy.

Koniec górny kości udowej obejmuje:



Głowę kości udowej- ma ona kształt zbliżony do

kuli, stanowi część „kulistą” stawu kulistego

panewkowego.



Szyjka kości udowej- jest węższym odcinkiem,

łączy głowę kości udowej z trzonem.



Krętacze większy i mniejszy- są to wyniosłości

kostne, do których przyczepione są mięśnie.

Trzon jest długą środkową częścią kości udowej,

nieco wygiętą i wklęsłą na tylnej powierzchni.

Kość udowa ma przekrój walcowaty.

Koniec dolny tworzą dwa poszerzone wyrostki kostne,

kłykcie przyśrodkowy i boczny. Znajdują się na

nich gładkie powierzchnie stawowe, które łączą

się w stawie kolanowy z kością piszczelową i

rzepką. Gdy noga jest zgięta w stawie kolanowy ,

widać zarys kłykci kości udowej.

Kość miedniczna

Dwie kości miedniczne łączą się ze sobą z

przodu i z kością krzyżową z tyłu. Każda z

nich składa się z trzech kości- kości

biodrowej , kulszowej i łonowej. Dwie kości

miedniczne stanowią większą część

miednicy.Kość miedniczna jest duża i mocna,

co wiąże się z jej funkcją przenoszenia

obciążeń pomiędzy kończynami dolnymi

a kręgosłupem. Tak większość innych kości

ma na swej powierzchni obszary chropowate

i wystające miejsca, do których są

przyczepione więzadła i mięśnie. Górny

brzeg kości miednicznej tworzy poszerzony

grzebień talerza biodrowego. W dole

znajduje się guz kulszowy, wyniosłość kostna

kości kulszowej. Otwór zasłonowy położony

jest poniżej i nieco ku przodowi od panewki

stawu biodrowego, w którą wchodzi głowa

kości udowej.

Szkielet kończyn górnych

W skład szkieletu kończyn górnych wchodzą:

Obojczyk

Kość ramienna

Kości palców

Kości nadgarstka

Kość łokciowa

Kości śródręcza

Kość promieniowa

Łopatka

Kości palców

Paliczki są kośćmi palców. Pierwszy palec, kciuk,

ma tylko dwa paliczki, pozostałe cztery mają

po trzy. Każdy paliczek jest kością długą w

miniaturze z wąskim trzonem i dwoma

poszerzonymi końcami. W każdym palcu

paliczek pierwszy lub bliższy (proksymalny)

jest największy, a ostatni- dalszy (dystalny)

najmniejszy. Paliczki kciuka są krótsze i

grubsze niż paliczki pozostałych palców. Jest

on bardzo ruchomy, co sprawia, że kciuk ma

szerszy zakres ruchów niż stałe palce. Dzięki

ruchowi przeciwstawiania ma możliwość

stykania się z opuszką każdego palca z

osobna. Każdy

z małych dystalnych paliczków jest

charakterystycznie spłaszczony na końcu,

tworząc kostne podparcie dla paznokcia.

Kości śródręcza

Pięć smukłych kości stanowiących kostny szkielet

dłoni promieniście odchodzi od kości

nadgarstka w kierunku palców ręki. Każda z

kości śródręcza składa się z trzonu i dwóch

nieco poszerzonych końców. Koniec dystalny

(położony dalej od nadgarstka), lub głowa

kości, łączy się za pomocą stawu z

pierwszym paliczkiem odpowiadającego mu

palca. W zaciśniętej pięści głowy kości

śródręcza stają się jej kostkami.

Kości nadgarstka

Nadgarstek znajduje się pomiędzy kośćmi

promieniową i łokciową przedramienia a

kośćmi paców. Tworzy go osiem kości

wielkości kostki do gry, które wspólnie

zapewniają elastyczność i ruchomość stawu

nadgarstka

i śródręcznej części ręki. Nadgarstek w

rzeczywistości lezy u podstawy środkowej

części ręki i tworzy go osiem kości łączących

się za pomocą wiązadeł. Są one ruchome

względem siebie, co sprawia, że nadgarstek

jest elastyczny. Kości nadgarstka są ułożone

w dwóch rzędach, po cztery kości w rzędzie

bliższym (bliżej kości przedramienia) i

rzędzie dalszym (bliżej kości palców).

Najważniejszy staw nadgarstka znajduje się

pomiędzy dolnym odcinkiem kości

promieniowej a kośćmi pierwszego rzędu.

Rząd bliższy składa się z następujących kości:



Kość łódeczkowata;



Kość księżycowata:



Kość trójgraniasta;



Kość grochowata;

Kość promieniowa

Kość promieniowa jest krótszą z dwóch kości

przedramienia

i łączy się za pomocą stawu z kośćmi

nadgarstka. Jest ona ściśle połączona z

kością łokciową przez mocne pasmo tkanki

łącznej. Kość promieniowa ma długi trzon

oraz rozszerzone górny i dolny koniec.

Tworzy główne połączenie stawowe z kośćmi

nadgarstka.

Kość łokciowa

Kość łokciowa jest główna kością stabilizującą

przedramię. Składa się z długiego trzonu,

który jest zakończony dwoma poszerzonymi

końcami. Koniec górny ma dwa widoczne

występy kostne- wyrostek łokciowy

i wyrostek dziobiasty, oddzielone głębokim

wcięciem bloczkowym, które tworzy

połączenie stawowe

z bloczkiem kości ramiennej. Na zewnątrz

(bocznej) powierzchni wyrostka dziobiastego

znajduje się małe okrągłe wgłębienie-

wcięcie promieniowe. W tym miejscu kość

łokciowa i głowa kości promieniowej łączą

się za pomocą stawu. Głowa kości łokciowej

oddzielona jest od kości nadgarstka za

pomocą krążka stawowego i nie odgrywa

znaczącej roli w tworzeniu stawu

nadgarstka.

Kość ramienna

Kość ramienna jest typową kością długą, która

znajduje się

w ramieniu. Składa się ona z długiego

trzonu, którego końce rozszerzają się, i łączy

się z łopatką w stawie barkowym oraz z

kością promieniową i łokciową w stawie

łokciowym. Na górnym końcu kości znajduje

się gładka półkolista głowa, która pasuje do

panewki stawowej łopatki w stawie

ramiennym. Za głową kości ramiennej leży

płytkie przewężenie zwane „szyjką

anatomiczną”, które oddziela głowę kości

ramiennej od dwóch wyniosłości, guzka

większego i mniejszego. Miejsca te stanowią

punkty przyczepu mięśni i są oddzielone

bruzdą międzyguzkową.

Łopatka

Jest kością płaską, kształtu w przybliżeniu trójkątnego.

Odróżnia się na niej powierzchnię przednią -

żebrową

i tylną - grzbietową, oraz trzy brzegi: górny,

boczny i przyśrodkowy.

Przednia lekko wklęsła powierzchnia łopatki pokrywa

żebra od II do VII. Zagłębienie tej powierzchni

nazywa się dołem podłopatkowym.

Na powierzchni grzbietowej znajduje się grzebień

łopatki, który zaczynając się na brzegu

przyśrodkowym ciągnie się skośnie ku kątowi

bocznemu. Grzebień łopatki nie dochodząc do

samego kąta kończy się spłaszczonym od góry ku

dołowi wyrostkiem barkowym.

Na wyrostku barkowym znajdują się powierzchnie

stawowe wyrostka barkowego dla połączenia z

końcem barkowym obojczyka. Górny odcinek

tylnej powierzchni łopatki leżący ponad

grzebieniem, nosi nazwę dołu nadgrzebieniowego,

dolny zaś odcinek, poniżej grzebienia, nazywa się

dołem podgrzebieniowym.

Na górnym brzegu łopatki widać wcięcie łopatki,

sąsiadujące z wyrostkiem kruczym, który zagina

się hakowato ku stronie bocznej. W górnym

odcinku bocznego brzegu łopatki (tzn. na jej kącie

bocznym), znajduje się wydrążenie stawowe,

oddzielone od reszty kości szyjką widoczna

wyraźnie na powierzchni tylnej. Wydrążenie

stanowi panewkę stawu ramiennego.

Na górnym brzegu panewki znajduje się guzek

nadpanewkowy, poniżej zaś panewki - guzek

podpanewkowy.

Obojczyk

Obojczyk - podłużna kość łącząca łopatkę i

mostek. Ma kształt podłużny, jest wygięta

lekko w kształcie litery S. Ma koniec

barkowy - boczny i koniec mostkowy -

przyśrodkowy. Przyczepiają się do niego

ważne mięśnie: do powierzchni górnej

przyśrodkowo- mięsień mostkowo-

obojczykowo-sutkowy i mięsień piersiowy

większy, a bocznie mięsień naramienny i

czworoboczny; na powierzchni dolnej

znajduje się wycisk

więzadła żebrowo-

obojczykowego

, do którego przyczepia się

owo więzadło, bocznie od niego znajduje się

miejsce przyczepu mięśnia

podobojczykowego, a także guzek

stożkowaty i kresa czworoboczna, dwa

ostatnie są miejscem przyczepu

więzadła

kruczo-obojczykowego

. Zapewnia

połączenie szkieletu kończyny górnej ze

szkieletem osiowym

- łączy łopatkę z

mostkiem.

Szkielet osiowy

W skład szkieletu osiowego wchodzą:

Czaszka

Kręgosłup

Mostek

Żebra

Kręgosłup

Kręgosłup zapewnia naszemu ciału giętkość i sprawia, że możemy stać prosto. Chroni on również delikatny

rdzeń kręgowy. Kręgosłup stanowi część szkieletu, podpiera czaszkę oraz łączy się z kośćmi miednicy,

stanowiąc podparcie dla kończyn dolnych. Poza oczywistym znaczeniem dla podstawy i ruchów ciała

kręgosłup otacza i chroni rdzeń kręgowy. Podobnie jak we wszystkich kościach szpik w kościach

kręgosłupa jest źródłem jonów wapnia. Krzywizna odcinka szyjnego i lędźwiowego skierowana jest

wypukłością do przodu, a odcinka piersiowego i krzyżowego do tyłu. Krzywizna odcinka szyjnego tworzy

się w niemowlęctwie , gdy dziecko uczy się trzymać głowę prosto, a krzywizna lędźwiowa trochę później,

gdy dziecko uczy się chodzić.

Kości czaszki

Kości czaszki są naturalnym kaskiem ochronnym osłaniającym mózg i narządy zmysłów przed uszkodzeniami. Czaszka składa się z

28 oddzielnych kości

i jest najbardziej złożonym elementem ludzkiego szkieletu. Kości czaszki stanowią podporę dla części miękkich twarzy i

głowy. Jej podstawową funkcją jest ochrona mózgu, szczególnie narządów zmysłów, np. oczu i przebiegających w obrębie

głowy fragmentów układu oddechowego

i pokarmowego. Czaszka stanowi również miejsce przyczepu dla wielu mięśni szyi i głowy.

Widok czaszki z boku wyraźnie ukazuje złożoność jej budowy z wieloma oddzielonymi kośćmi i połączeniami między nimi. Wiele

kości czaszki występuje parami i są one ułożone symetrycznie po obu stronach linii przechodzącej przez środek głowy.

Parzystymi kośćmi są : nosowe, jarzmowe, ciemieniowe, skroniowe. Inne kości, jak np. kość klinowa , występują pojedynczo,

jednak zlokalizowane są w linii pośrodkowej ciała. Niektóre kości rozwijają się jako dwie oddzielne połowy, a następnie łączą

się w linii pośrodkowej, jak np. kość czołowa i żuchwa.

Kości czaszki stale podlegają procesom przebudowy. Na zewnątrz powierzchni kości tworzy się nowa jej warstwa, a nadmiar jej od

strony wewnętrznej ulega wchłanianiu zwrotnemu do krwi. Dynamika tego procesu zależy od wielu różnych komórek i

dobrego zaopatrzenia w krew.

Mostek

Mostek jest długą płaską kością, która leży

pionowo na środku przedniej ściany klatki

piersiowej. Mostek składa się

z trzech części:



Rękojeść

. Ta kość tworzy górną część

mostka; ma kształt zbliżony do trójkąta z

wystającym i łatwo wyczuwalnym wcięciem

położonym na środku jego górnego brzegu,

tzw. wcięciem szyjnym.



Trzon

. Rękojeść i trzon mostka znajdują się

w jednej płaszczyźnie, tak więc ich ruchome

połączenie (chrząstkozrost) tworzy kąt

rozwarty ku tyłowi, tzw. Kąt mostka lub

inaczej kąt Ludwiga. Trzon jest dłuższy od

rękojeści i stanowi najdłuższy element

mostka.



Wyrostek mieczykowaty

. Jest to mała

spiczasta kość, położona poniżej nieco do

tyłu od dolnego końca trzonu mostka. U

młodych osób wyrostek mieczykowaty może

być strukturą chrzęstną, jednak w wieku 40-

50 lat ulega zwykle całkowitemu skostnieniu.

Żebra

Jest to dwanaście par półkoliście wygiętych kości klatki

piersiowej, które

z jednej strony łączą się z kręgami piersiowymi, a z

drugiej strony, w wypadku żeber I-X, z mostkiem.

Żebro XI i XII nie są połączone z mostkiem. Wyróżnia

się

żebra prawdziwe

, będące pierwszymi siedmioma

żebrami licząc od góry, tj. żebrami I-VII. Połączone są

one bezpośrednio z mostkiem własną chrząstką –

chrząstka żebrowa, co odróżnia je od

żeber

rzekomych

(żeber VIII-XII) nie mających takiego

połączenia. Żebra XI i XII nazywa się

żebrami

wolnymi

z racji braku połączenia z mostkiem. Żebra

od VIII do X połączone są z mostkiem tzw. łukiem

żebrowym, będącym zbiorem chrząstek.

Podstawową funkcją żeber jest ochrona ważnych dla

życia narządów znajdujących się w klatce piersiowej -

serca i płuc. Żebra odgrywają także ważną rolę w

procesie oddychania; stanowią miejsce przyczepu

mięśni oddechowych, a także dzięki występowaniu

chrząstek między żebrami, a mostkiem możliwe jest

zwiększanie i zmniejszanie objętości klatki piersiowej,

co tworzy zmianę ciśnień w jej wnętrzu i umożliwia

wdech i wydech. W budowie pojedynczego żebra

wyróżniamy: trzon, szyjkę oraz głowę żebra, która

łączy żebro z kręgosłupem.

Document Outline

Slide 1
Slide 2
Slide 3
Slide 4
Slide 5
Slide 6
Slide 7
Slide 8
Slide 9
Slide 10
Slide 11
Slide 12
Slide 13
Slide 14
Slide 15
Slide 16
Slide 17
Slide 18
Slide 19
Slide 20
Slide 21
Slide 22
Slide 23
Slide 24

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
prezentacja Ruch konsumencki
Wykł 05 Ruch drgający
ruch wektorowy
Ustalony ruch przez dyfuzje gazow wg Maxwella
Prezentacja klaryfikator ruch
R PSYCH RUCH
POJĘCIA CHARAKTERYZUJĄCE RUCH FALOWY
12zsnr ruch
2 Ruch drgający i falowy
3 3 Ruch obrotowy 40 46
07 ruch konspekt
Jak zwiększyć ruch na stronie
22zsnr ruch
ruch jednostajny, Fizyka
Liturgia Uczty, Ruch Światło-Życie (oaza), Materiały formacyjne, Diakonia Liturgiczna (DL)
Uwielbienie-modlitwa chwały, Ruch Światło i Życie, szkoła modlitwy

więcej podobnych podstron