Przewlekłe zapalenie

trzustki

Anna Kozłowska

Anna Kozłowska

Klinika Gastroenterologii

Klinika Gastroenterologii

PAM

PAM

PZT-definicja



Przewlekła, nienowotworowa choroba

Przewlekła, nienowotworowa choroba

trzustki, charakteryzująca się

trzustki, charakteryzująca się

postępującym włóknieniem z

postępującym włóknieniem z

towarzyszącym zanikiem tkanki

towarzyszącym zanikiem tkanki

gruczołowej prowadzącym w różnym

gruczołowej prowadzącym w różnym

czasie do upośledzenia czynności

czasie do upośledzenia czynności

zewnątrzwydzielniczej (steatorrhoea)

zewnątrzwydzielniczej (steatorrhoea)

i wewnątrzwydzielniczej (cukrzyca).

i wewnątrzwydzielniczej (cukrzyca).

PZT-etiologia



58-95%-alkohol

58-95%-alkohol



10-15% utrudnienie w odpływie soku trzustkowego

10-15% utrudnienie w odpływie soku trzustkowego



dziedziczne zapalenie trzustki-mutacja genu

dziedziczne zapalenie trzustki-mutacja genu

trypsynogenu

trypsynogenu



Mukowiscydoza i inne choroby układowe

Mukowiscydoza i inne choroby układowe



Hyperlipidemie

Hyperlipidemie



Nadczynność przytarczyc

Nadczynność przytarczyc



Polekowe( salicylany, sterydy, immunosupresja,

Polekowe( salicylany, sterydy, immunosupresja,

diuretyki)

diuretyki)



Idiopatyczne (10-40%)

Idiopatyczne (10-40%)

Podział PZT-TIGAR-O



Toksyczno-metaboliczne

Toksyczno-metaboliczne



Idopatyczne

Idopatyczne



Genetyczne

Genetyczne



Autoimmunologiczne

Autoimmunologiczne



R-nawracajęce zapalenia

R-nawracajęce zapalenia



O-niedrożność przewodu

O-niedrożność przewodu

trzustkowego

trzustkowego

Podział PZT-

Marsylia-Rzym



Przewlekłe wapniejące

Przewlekłe wapniejące

(alkohol,żywienie)

(alkohol,żywienie)



Przewlekłe zaporowe (przeszkody

Przewlekłe zaporowe (przeszkody

w odpływie soku)

w odpływie soku)



Przewlekłe naciekowe zapalenie

Przewlekłe naciekowe zapalenie

(obok włóknienia nacieki

(obok włóknienia nacieki

jednojądrzaste- w przebiegu chorób

jednojądrzaste- w przebiegu chorób

autoimmunologicznych)

autoimmunologicznych)

Objawy kliniczne



Tępy ból w nadbrzuszu środkowym

Tępy ból w nadbrzuszu środkowym

(często związany ze spożyciem posiłku, a szczególnie

(często związany ze spożyciem posiłku, a szczególnie

alkoholu)

alkoholu)



Utrata masy ciała

Utrata masy ciała



Hyperglikemia

Hyperglikemia



Biegunka tłuszczowa w zaawansowanej

Biegunka tłuszczowa w zaawansowanej

postaci

postaci



Epizody zaostrzeń (

Epizody zaostrzeń (

wzrosty aktywności amylaz

wzrosty aktywności amylaz

)

)

Rozpoznanie PZT



Badanie przedmiotowe bez

Badanie przedmiotowe bez

istotnego znaczenia

istotnego znaczenia

Algorytm postępowania



Podejrzenie PZT

Podejrzenie PZT



Ocena morfologiczna-USG, TK-pewne rozp.-

Ocena morfologiczna-USG, TK-pewne rozp.-

leczenie

leczenie



Jeżeli objawy niepewne –EUS, MRCP,

Jeżeli objawy niepewne –EUS, MRCP,

ECPW

ECPW



Jeżeli objawy niepewne- testy czynnościowe

Jeżeli objawy niepewne- testy czynnościowe

USG-anatomia trzustki

Trzustka-USG anatomia

USG-trzustka

USG-PZT

EUS-prawidłowa trzustka

PZT-obraz EUS

Zmiany morfologiczne w
PZT



Niejednorodność miąższu, zwłóknienia,

Niejednorodność miąższu, zwłóknienia,

zwapnienia

zwapnienia



Nieregularność przebiegu i średnicy

Nieregularność przebiegu i średnicy

p.Wirsunga

p.Wirsunga



Poszerzenie przewodów drugorzędowych

Poszerzenie przewodów drugorzędowych



Złogi w przewodach trzustkowych

Złogi w przewodach trzustkowych

Rozpoznanie



Stwierdzenie pewnych objawów

Stwierdzenie pewnych objawów

pzt przy pomocy którejkolwiek z

pzt przy pomocy którejkolwiek z

metod obrazowania kończy etap

metod obrazowania kończy etap

diagnostyki i nie ma potrzeby

diagnostyki i nie ma potrzeby

przeprowadzania dalszych

przeprowadzania dalszych

badań !!!

badań !!!

Testy czynnościowe



Aktywność elastazy 1 w stolcu (

Aktywność elastazy 1 w stolcu (

norma

norma

>200ug/g, jeżeli <100-ciężkie PZT)100%czułośc dla

>200ug/g, jeżeli <100-ciężkie PZT)100%czułośc dla

cięzkiej postaci, lekkiej 0%

cięzkiej postaci, lekkiej 0%



Aktywność chymotrypsyny w kale

Aktywność chymotrypsyny w kale

(

(

wymaga odstawienia enzymów)

wymaga odstawienia enzymów)



Test sekretynowo-ceruleinowy

Test sekretynowo-ceruleinowy



Badanie mikroskopowe kału

Badanie mikroskopowe kału



Wydalanie dobowe tłuszczu w stolcu

Wydalanie dobowe tłuszczu w stolcu

(15g)

(15g)

Leczenie PZT



Wyleczenie niemożliwe

Wyleczenie niemożliwe



Zniesienie lub zmniejszenie bólu

Zniesienie lub zmniejszenie bólu



Wyrównanie niewydolności

Wyrównanie niewydolności

zewnątrzwydzielniczej

zewnątrzwydzielniczej



Zahamowanie spadku masy ciała i

Zahamowanie spadku masy ciała i

wyrównanie niedoborów

wyrównanie niedoborów



Leczenie powikłań

Leczenie powikłań

Leczenie zachowawcze



Zakaz picia alkoholu

Zakaz picia alkoholu



Substytucja enzymów trzustkowych

Substytucja enzymów trzustkowych

10-20tys.j.lipazy do posiłku (

10-20tys.j.lipazy do posiłku (

hamowanie

hamowanie

wydzielania sekretyny i CCK-hamowanie

wydzielania sekretyny i CCK-hamowanie

wydzielania trzustkowego, zmniejszenie ciśnienia

wydzielania trzustkowego, zmniejszenie ciśnienia

śródprzewodowego i łagodzenie bólu ?)

śródprzewodowego i łagodzenie bólu ?)



Wysokokaloryczne posiłki, dieta bogatobiałkowa,

Wysokokaloryczne posiłki, dieta bogatobiałkowa,

ubogotłuszczowa, wit.antyoksydacyjne

ubogotłuszczowa, wit.antyoksydacyjne



Leki p/bólowe

Leki p/bólowe

Leczenie c.d.



endoskopowe (

endoskopowe (

sfinkterotomia trzustkowa,

sfinkterotomia trzustkowa,

litotrypsja, usunięcie złogów, protezowanie

litotrypsja, usunięcie złogów, protezowanie

przewodu, drenaż endoskopowy lub

przewodu, drenaż endoskopowy lub

zewnętrzny torbieli)

zewnętrzny torbieli)



Neuroliza splotu trzewnego

Neuroliza splotu trzewnego



Chirurgiczne

Chirurgiczne

EUS-torbiel trzustki

Zmiana ogniskowa
trzustki-torbiel

Leczenie endoskopowe
torbieli

Cystadenoma

Tu trzustki obraz USG

Adenoca trzustki

Tu trzustki

Tu trzustki –leczenie
objawowe