FAZA WCZESNEJ

DOROSŁOŚCI

W KONTEKŚCIE

SPOŁECZNYM

 Rozwój społeczny człowieka obejmuje zmiany w

aktywności,

dążeniach

i

celach

jednostki,

ujawnianych w jej interakcjach ze środowiskiem

społecznym.

 Wraz z rozwojem osobowym jednostki, coraz

większego znaczenia nabiera jej indywidualny,

autonomiczny stosunek do obowiązujących w

społeczeństwie wartości i norm.

 Doświadczenia, o które wzbogaca się jednostka

podejmując i wypełniając zadania właściwe dla

okresu wczesnej dorosłości mogą sprzyjać jej

dalszemu rozwojowi.

Na okres młodości przypada następujących 8 zadań,

z których większość zadań skupia się na tworzeniu

rodziny jako najmniejszej grupy społecznej:

 wybór partnera do małżeństwa,
 uczenie się życia z partnerem małżeńskim,
 rozpoczęcie życia rodzinnego,
 wychowywanie dzieci,
 prowadzenie domu,
 podjęcie pracy zawodowej,
 przyjmowanie na siebie obywatelskiej

odpowiedzialności,

 znalezienie bliskich grup społecznych.

WYPROWADZKA Z

DOMU RODZINNEGO

 to nie tylko znalezienie innego miejsca
zamieszkania;
 wymaga ona zadziałania niezwykle istotnego
procesu emancypacji psychologicznej, w
wyniku którego młody człowiek przynajmniej
do

pewnego

stopnia

nabiera

dystansu

emocjonalnego do swoich rodziców;
 przywiązanie emocjonalne wobec partnera
ma

się

stać

głównym

przywiązaniem

emocjonalnym;
 ma miejsce najczęściej w wieku dwudziestu
kilku lat.

ZAŁOŻENIE RODZINY

 Bardzo ważnym zdarzeniem życiowym jest zawarcie

związku małżeńskiego.

 Tym samym człowiek wkracza w nowe role

społeczne: współmałżonka, a następnie rodzica.

 Wypełnianie obowiązków wynikających z tych ról

wymaga od jednostki osiągnięcia pewnego stopnia

dojrzałości przejawiającej się np.:
- umiejętnością nawiązywania intymnych związków,
-zdolnością do podejmowania samodzielnych decyzji,
- odpowiedzialnością za drugiego człowieka.

 Role rodzinne mogą jednocześnie stymulować

dalszy rozwój.

PERIODYZACJA ŻYCIA

RODZINNEGO

Ze względu na kształtowanie się więzi

rodzinnej

wyróżnia

się

pięć

faz

rozwojowych

(wg Laskowskiego)

:

1.

faza wstępna – narzeczeństwo,

2.

faza tworzącej się więzi małżeńskiej,

3.

rozbudzanie i rozwój postaw rodzicielskich,

4.

faza wzajemnego partnerstwa rodzinnego,

5.

faza „pustego gniazda".

Okres wczesnej dorosłości obejmuje najczęściej

pierwsze trzy stadia.

WYBÓR

WSPÓŁMAŁŻONKA

To samodzielna decyzja młodego człowieka,

podejmowana

zazwyczaj

pod

wpływem

odwzajemnionego uczucia. Często jednak narzeczeni
ujawniają dość mgliste oczekiwania odnośnie do
obowiązków związanych z życiem małżeńskim i
rodzinnym, decyzję swoją uzasadniając miłością,
nierzadko rozumianą jako pociąg fizyczny.

Dlatego też pierwsze konflikty pojawiają się już po

ślubie,

gdy

współmałżonkowie

stają

wobec

konieczności

wywiązywania

się

z

obowiązków

wynikających z pełnienia nowych ról społecznych oraz
uwzględniania w swoich planach potrzeby drugiego
człowieka.

Jeśli narzeczeni:

 nie uzgodnili wzajemnych oczekiwań,
 nie doprowadzili do względnego

ujednolicenia swoich upodobań i sposobów

zachowania,

 nie poznali i nie zaakceptowali swoich

przyzwyczajeń,

to nasilenie pierwszych konfliktów przypada właśnie

na okres następujący po ślubie

.

NARODZINY

PIERWSZEGO DZIECKA

 Oznaczają one dla małżonków przyjęcie na siebie

nowej roli społecznej, tj. roli rodziców.

 Zasadniczo zmienia się rytm życia małżonków,

dotyczy to zwłaszcza kobiety.

 Przeżywanie macierzyństwa i ojcostwa dostarcza

rodzicom wiele satysfakcji i radości oraz wzbogaca
ich dalszy rozwój osobowy.

 W okresie wczesnej dorosłości orientacja na

rodzinę dominuje i ujawnia się między innymi
dążeniami do osiągnięcia pewnej stabilizacji
życiowej i zabezpieczenia materialnych potrzeb
rodziny.

Z kolei narodziny kolejnego dziecka nie

wiążą się już z przeżywaniem tak silnego
stresu, jaki występuje przy pierwszym dziecku.

Małżonkowie odznaczają się bardziej

dojrzałymi

postawami

rodzicielskimi

i

opiekuńczymi, ale mogą też pojawiać się
sytuacje konfliktowe w rodzinie związane np. z
trudnościami materialnymi.

W tej fazie życia rodzinnego kształtuje się też

nowy

rodzaj

więzi

-

więź

między

rodzeństwem.

KARIERA ZAWODOWA



Osiągnięcie 16 roku życia uprawnia człowieka do

podjęcia pracy zawodowej - dorosłość utożsamiana

jest przez niektórych badaczy z jej podjęciem.

 Podjęcie aktywności zawodowej wiąże się też z

poszerzeniem kręgów życia społecznego, wyjściem

poza środowisko rodzinne czy najbliższych przyjaciół.

 Młodzi dorośli zainteresowani są rozwojem kariery

zawodowej

– znajduje to odbicie w częstej zmianie pracy przez

nich.

Na wybór zawodu i typ kariery może

mieć wpływ mnóstwo czynników:

 płeć,
 grupa etniczna,
 inteligencja,
 wyniki szkolne,
 osobowość i pojęcia własnego „ja”,
 pochodzenie i wartości rodzinne,
 wykształcenie

ROZWÓJ ZAWODOWY

 KOBIETY:

 Podział roli matki

i gospodyni z
pracą zawodową
lub przerwanie
kariery.

 MĘŻCZYŹNI:

 Zdobywanie środków

do życia dla rodziny.

 Nawiązywanie

kontaktów z osobami
bądź instytucjami, które
mogą mu pomóc w
zapewnieniu bytu
rodzinie.

Nastawienia zawodowe:



refleksyjne – dążenie do porządkowania wiedzy,

idei w systemy, teorie;
 organizacyjne – porządkowanie, kierowanie

ujarzmianie, kierowanie się wartościami

praktycznymi;
 innowacyjne – poszukiwanie i wprowadzanie

ulepszeń;
 utrwalające – reprodukowanie, podtrzymywanie

tego, co istnieje;
 badawcze;
 opiekuńcze;

Każde z tych nastawień może wyrażać się w jednej z

dwóch rodzajów modalności: twórczej i nietwórczej.

STADIA ROZWOJU ZAWODOWEGO:

1)stadium eksploracji - jednostka przymierza się do

różnych ról zawodowych;

2)stadium stabilizacji - po dokonaniu wyboru,

jednostka znajduje trwałe miejsce i pole działania

zawodowego;

3)stadium zachowania ‘status quo’ – dążenie do

utrzymania uzyskanej pozycji zawodowej;

4)stadium schyłkowe - następuje wycofywanie się z

aktywności zawodowej i angażowanie w inne formy

aktywności.

INTYMNOŚĆ I

BUDOWANIE

ZWIĄZKÓW Z INNYMI

 Młody dorosły , który odnalazł
własną tożsamość, pragnie złączyć ją z
tożsamością innych.

 W tym stadium rozwija się w pełni
prawdziwy

genitalizm.

W

akcie

seksualnym

partnerzy

dążą

do

odnajdywania

najdoskonalszego

przeżycia, jakim jest dostosowanie do
siebie dwu istot.

W budowaniu

długotrwałego układu

można wyróżnić pięć faz:

1. zauważenie się nawzajem i powstanie

gotowości do nawiązania znajomości,

2. rozpoczęcie znajomości i podjęcie

bezpośrednich kontaktów,

3. pogłębianie wzajemnego zaangażowania,
4. pojawienie się kryzysów grożących

rozpadem,

5. rozpad układu wskutek rezygnacji lub

śmierci jednego z partnerów.

W budowaniu związków

interpersonalnych ważne są:

 wiek
 wykształcenie
 stopień zamożności
 religia
 przynależność etniczna

Najsilniejszym predyktorem pomyślnych

relacji interpersonalnych jest
podobieństwo cech osobowościowych.

Przyjaźń

 Na początku wieku dorosłości każdy

tworzy coś co nazwać można „grupą
wsparcia”,

na

którą

składają

się

członkowie

rodziny,

partner

oraz

przyjaciele.

 Przyjaciele młodego dorosłego pochodzą

zazwyczaj z tej samej co on grupy
wiekowej, poza tym o bliskiej przyjaźni
decyduje przede wszystkim wzajemna
otwartość i szczerość osobista.

Różnice płciowe we

wzorcach przyjaźni

 Kobiety mają więcej bliskich

przyjaciółek aniżeli mężczyźni.

Przyjaźń młodych mężczyzn opiera się

bardziej na współzawodnictwie aniżeli

wsparciu emocjonalnym.

 Kobiety odgrywają większą „rolę w

podtrzymywaniu związków” niż

mężczyźni.

Myślenie młodych

dorosłych

o wartościach

 Abstrakcyjne wizje towarzyszące

młodzieży w okresie adolescencji
ulegają zmianie w okresie wczesnej
dorosłości.

 Pojawia się relatywizm moralny
 We wczesnej dorosłości zaznacza się

rola wartości związanych z życiem
rodzinnym oraz rozwojem „Ja”

BIBLIOGRAFIA:

Strelau J. (2000) Psychologia. Podręcznik

akademicki. Tom I. Gdańsk: Wyd. Gdańskie

Wydawnictwo Psychologiczne

Bee H., przeł. Wojciechowski A. (2004)

Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wyd.

Wydawnictwo "Zysk i S-ka”

Harwas-Napierała B., Trempała J. (2002)

Psychologia rozwoju człowieka. Tom I.

Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN