Diagnostyka

podwzgórza i przysadki

IV rok, Diagnostyka

Laboratoryjna

Podwzgórze

• Jądra nadwzrokowe, przykomorowe

– ADH, oksytocyna

• Hormony tropowe

– Liberyny

• tyreoliberyna (TRH), kortykoliberyna (CRH),

gonadoliberyna (Gn-RH), somatoliberyna
(GH-RH)

– Statyny

• somatostatyna (GH-IH), prolaktostatyna (PIH)

Podwzgórze

ADH

Podwzgórze

ADH

Podwzgórze

Moczówka prosta

• Poliuria
• Hipostenuria
• Hipernatremia

• Test odwodnieniowo-

wazopresynowy

Podwzgórze

SIADH

• Zespół Schwartza-Barttera
• Zatrucie wodne
• Ektopowe wydzielanie ADH
• Urazy, stany zapalne OUN
• Leki: barbiturany
• Stres, ból

Przysadka

Guzy przysadki

• 10% guzów śródczaszkowych u

dorosłych

• 1% guzów śródczaszkowych u

dzieci

• <10 mm mikrogruczolaki
• >10 mm makrogruczolaki
• 70% czynne hormonalnie (

PRL,

GH, ACTH

, TSH, FSH, LH)

• 30% nieczynne hormonalnie

• Objawy makrogruczolaków

Przysadka

Hiperprolaktynemia

• Jedno z najczęstszych zaburzeń

endokrylogocznych

• Hipogonadyzm:

– Kobiety: zaburzenia płodności i

miesiączkowania (oligo-, amenorrhea)

– Mężczyżni: obniżenie płodności, libido i

potencji

• Spadek gęstości kości (osteopenia, osteoporoza)
• Mlekotok (galactorrhea)

M. Kałużny, M. Bolanowski. Hiperprolaktynemia: przyczyny, objawy kliniczne i możliwości terapeutyczne. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2005; 59: 20-27

Przysadka

Hiperprolaktynemia

• TRH
• Estrogeny
• Karmienie piersią
• Sen
• Stres, wysiłek

fizyczny, alkohol,
nikotyna

• Leki -

metoklopramid

• PIH
• Progesteron
• Agoniści

dopaminy
(bromokryptyna)

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hiperprolaktynemia

M. Kałużny, M. Bolanowski. Hiperprolaktynemia: przyczyny, objawy kliniczne i możliwości terapeutyczne. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2005; 59: 20-27

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hiperprolaktynemia

M. Kałużny, M. Bolanowski. Hiperprolaktynemia: przyczyny, objawy kliniczne i możliwości terapeutyczne. Postepy Hig Med Dosw. (online), 2005; 59: 20-27

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hiperprolaktynemia

• >20 ng/ml (>400mU/l) K i >15 ng/ml

(>300mU/l) M

• Podstawowe stężenie prolaktyny (PSP)
• Test stymulacji z metoklopramidem (TSM)

– Przyrost 400%-600%
– >600% hiperprolaktynemia czynnościowa

 PSP, >600% w TSM - przerost komórek

laktotropowych

 PSP, TSM norma – gruczolak

(prolactinoma)

• makroprolaktynemia, wtórne przyczyny

hiperprolaktynemii

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hiperprolaktynemia

• prolactinoma

• mikroprolaktynoma – kobiety w

wieku rozrodczym

• makroprolaktynoma – mężczyźni po

50 rż

• pseudoprolaktynoma

• PSP

• >10x pewne rozpoznanie

prolactinoma

• 5-10x duże prawdopodobieństwo

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hiperprolaktynemia -

leczenie

O. Serri et al. Diagnosis and management of hyperprolactinemia. CMAJ, 2003; 169(6)

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hormon wzrostu

• Gruczolak (20% guzów przysadki)
• Gigantyzm przysadkowy
• Akromegalia
• IGT
• Nadciśnienie
• Hiperprolaktynemia
• Analogi somatostatyny

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Hormon wzrostu

• Objawy+ podstawowe stężenie >5

ng/ml

• IGF-1
• Test hamowania GH po doustnym

obciążeniu glukozą

•75g
•<2 ng/ml

Przysadka

Hiperprolaktynemia

Przysadka

Guzy wydzielające ACTH

• Kilkanaście % guzów przysadki
• Kilka razy częściej u kobiet
• U dzieci <10 rż najczęstsze

gruczolaki przysadki

• Z reguły mikrogruczolaki – ch.

Cushinga

• Zespół Nelsona

Hiperkortyzolemia (z. Cushinga)

• Około 30%
• Z reguły makrogruczolaki
• Miejscowe objawy obecności guza
• Hiperprolaktynemia

Guzy przysadki

Nieczynne hormonalnie

• Poporodowa – zespół Sheehana
• Nowotwory
• Urazy
• IST

Niedoczynność

przysadki