CHOROBY PRZEWODU
POKARMOWEGO

CHOROBY PRZEŁYKU

1. ACHALAZJA



Jest chorobą spowodowaną

pierwotnymi

zaburzeniami motoryki przełyku



Charakteryzuje się:

-

podwyższonym ciśnieniem spoczynkowym i

-

upośledzonym rozkurczem dolnego zwieracza

przełyku oraz

-

brakiem pierwotnej fali perystaltycznej trzonu

przełyku

Achalazja etiologia



Achalazja występuje najczęściej w wieku
30-60 lat



Etiologia nie jest do końca poznana

(czynniki autoimmunologiczne,

infekcyjne,środowiskowe, genetyczne)



Uważa się, że choroba jest spowodowana
uszkodzeniem i zmniejszeniem liczby
pozazwojowych neuronów splotu
Auerbacha

Achalazja- objawy kliniczne



Dysfagia



Zarzucanie treści pokarmowej do jamy
ustnej



Bóle w klatce piersiowej



Zgaga, przewlekły kaszel, krztuszenie się



Utrata masy ciała

Achalazja- badania
diagnostyczne



RTG przełyku po podaniu środka
cieniującego



Endoskopia z oceną hist - pat wycinka
błony śluzowej przełyku



Manometria przełyku

Achalazja- leczenie



Leczenie farmakologiczne

- leki zmniejszające napięcie dolnego

zwieracza przełyku, np. Nifedypina,
diazotan izosorbidu



Leczenie inwazyjne

- zabiegi mechanicznego poszerzania

przełyku lub

- leczenie operacyjne(kardiomiotomia

metodą Hellera)

CHOROBA REFLUKSOWA
PRZEŁYKU (ChRP)



ChRP to obecność typowych objawów

podmiotowych lub uszkodzenia błony

śluzowej przełyku spowodowanych

patologicznym zarzucaniem treści

żołądkowej do przełyku.



Przyczyny ChRP- zaburzenia czynności

motorycznej dolnego zwieracza przełyku,

zaburzenia opróżniania żołądka, otyłość,

ciąża.



Jest chorobą przewlekłą przebiegającą z

okresami remisji i zaostrzeń

ChRP- objawy kliniczne



Objawy typowe

- zgaga, puste odbijania,

cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do

przełyku



Objawy wymagające szybkiej diagnostyki

endoskopowej(tzw

objawy alarmujące

)-

dysfagia, odynofagia, utrata masy ciała,

krwawienie z górnego odcinka przewodu

pokarmowego.



Objaw nietypowe

- chrypka poranna, suchy

kaszel,świszczący oddech, ból w klatce

piersiowej

ChRP- badania
dodatkowe



Endoskopia z oceną histpat wycinka
błony śluzowej przełyku



Amulatoryjne 24-godzinne
monitorowanie pH w przełyku („złoty
standard”)

Leczenie ChRP



Leczenie niefarmakologiczne

-

przyjmowanie posiłków najpóźniej 2-3h przed snem,

- zaprzestanie palenia papierosów,
- odpowiednia dieta,
- zmniejszenie masy ciała u chorych otyłych



Leczenie farmakologiczne

- leki hamujące wydzielanie kwasu solnego,

- leki zobojętniające kwas solny i osłaniające błonę śluzową

(związki glinu, magnezu),

- leki prokinetyczne (cisapryd)



Leczenie operacyjne

- fundoplikacja sposobem Nissena

ChRP- powikłania



Przełyk Baretta

- pojawienie się nieprawidłowego nabłonka

walcowatego w dolnym odcinku przełyku z
obecnością na tym odcinku metaplazji jelitowej.

- Przełyk Baretta zwiększa ryzyko rozwoju raka

gruczołowego przełyku



Zwężenie przełyku

3.NOWOTWORY
PRZEŁYKU



Najczęściej występujące nowotwory
złośliwe to:

- rak płaskonabłonkowy i
- gruczolakorak



Częściej chorują mężczyźni po 40 rż

Nowotwory przełyku-
objawy kliniczne



Przez długi okres czasu choroba
przebiega

bezobjawowo



W późnym okresie choroby pojawiają się:

- dysfagia,

- utrata masy ciała,
- odynofagia

Nowotwory przełyku -
diagnostyka



Badanie radiologiczne przełyku

po

podaniu środka cieniującego



Endoskopia

z oceną hist-pat wycinka

błony śluzowej obserwowanej zmiany
płaskiej, owrzodzenia czy guza
wpuklającego się do przełyku



TK

Leczenie nowotworów
przełyku



Wybór metody leczenia zależy od
zaawansowania raka



Stosuje się leczenie operacyjne z chemio-
i radioterapią



Leczenie paliatywne

CHOROBY ŻOŁĄDKA

4. ZAPALENIA ŻOŁĄDKA



Zapaleniami żołądka w praktyce
klinicznej określa się

wszystkie stany, w

których dochodzi do uszkodzenia błony
śluzowej żołądka przez różne czynniki
etiologiczne

Zapalenia żołądka-
klasyfikacja



Ostre

- krwotoczne,

- ostre zapalenie wywołane przez H.pylori,
- ropowicze-rzadko spotykane



Przewlekłe

- przewlekłe niezanikowe wywołane przez H.pylori,
- autoimmunologiczne zanikowe



Szczególne rodzaje zapaleń

- reaktywne(chemiczne),
- eozynofilowe,
- limfocytowe,
- nieinfekcyjne ziarniniakowe,
- infekcyjne

Zapalenie żołądka -
etiologia



NLPZ



Aklohol



Żółć



Toksyny endogenne, np. w przebiegu
mocznicy



Owrzodzenie stresowe, np.: w przebiegu
wstrząsu, sepsy, ciężkich oparzeń, urazów



Chemioterapia przeciwnowotworowa

Zapalenia żołądka -
objawy



Ból lub dyskomfort w środkowym
nadbrzuszu



Nudności, puste odbijania, wymioty



Krwawienie z górnego odcinka przewodu
pokarmowego- rzadko

Zapalenie żołądka
wywołane przez H.pylori



Szacuje się, że 50 % populacji na świecie jest zakażona

H.pylori; w Polsce 84% dorosłych i 32% dzieci



Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową



H.pylori jest bakteria Gram-ujemną, mającą kilka wici, dzięki

którym może przenikać pod warstwę śluzu pokrywającego

komórki nabłonkowe żołądka



Optymalne warunki do przeżycia to środowisko

mikroaerofilne o pH 6-7, a przetrwanie w kwaśnym

środowisku umożliwia

ureaza

wytwarzana przez bakterie



Zakażenie prowadzi zawsze do reakcji zapalnej błony

śluzowej żołądka



H.pylori stymuluje wydzielanie gastryny na czczo i po

posiłku

Zapalenie żołądka -
diagnostyka zakażenia
H.pylori

INWAZYJNE



Endoskopia z oceną histologiczną

wycinka błony

śluzowej żołądka



Test ureazowy



Hodowla bakteryjna

NIEINWAZYJNE



Testy serologiczne

- pozwalają rozpoznać

zakażenie, ale nie nadają się do oceny

skuteczności leczenia



Testy wykrywające antygeny H.pylori w kale



Testy oddechowe

z zastosowaniem mocznika

znakowanego węglem 13C

Zapalenie żołądka -
leczenie zakażenia H.pylori

Leczenie eradykacyjne

A. SILNIE ZALECANE

- wrzody trawienne i ich powikłania
- chłoniak MALT
- przewlekłe zapalenie zanikowe żołądka
- przebyta resekcja z powodu raka żołądka
- krewni I st chorego na raka żołądka
- życzenie pacjenta

B. LECZENIE WSKAZANE

- dyspepsja czynnościowa

- choroba refluksowa (gdy przewidywane leczenie długotrwałe)
- przed zamierzonym leczeniem NLPZ

+ niedokrwistość z niedoboru Fe o nieznanej etiologii

+ Samoistna plamica małopłytkowa

Zapalenie żołądka -
leczenie zakażenia H.pylori



Schemat trójlekowy przez 7 dni:

- IPP

(omeprazol 2 x 20 mg, lanzoprazol 2 x 30

mg, pantoprazol 2 x 40 mg, esomeprazol 2 x 20
mg)

+ dwa z trzech:



klarytromycyna 500 mg 2 x dz



amoksycylina 1000 mg 2 x dz



metronidazol 500 mg 2 x dz

Powikłania zapalenia
żołądka wywołanego przez
H.pylori



Choroba wrzodowa



Rak żołądka



Chłoniak żołądka typu MALT



Zespół rozrostu bakteryjnego w
następstwie bezkwaśności

5. CHOROBA WRZODOWA



Choroba wrzodowa to cykliczne pojawianie się

wrzodów trawiennych w żołądku lub dwunastnicy.



Wrzód trawienny jest ograniczonym ubytkiem

sięgającym w głąb poza blaszkę mięśniową błony

śluzowej, z naciekiem zapalnym i martwicą

skrzepową w otoczeniu



Choroba wrzodowa należy do najczęstszych

chorób przewodu pokarmowego, chorobowość

szacuje się na 5-10% dorosłej populacji



Najczęstsze przyczyny – zakażenie H.pylori,

NLPZ, palenie tytoniu

Choroba wrzodowa- objawy
kliniczne



Ból lub dyskomfort w nadbrzuszu

pojawiający się w ciągu 1-3 h po posiłkach

i ustępujący po spożyciu pokarmu lub

przyjęciu leków zobojętniających kwas

solny



Często ból występuje w nocy lub wcześnie

rano



Mogą występować nudności, wymioty



Zdarza się przebieg choroby zupełnie

bezobjawowy

Choroba wrzodowa-
diagnostyka



Endoskopia

z oceną histopatologiczna

wycinków z obrzeża i dna owrzodzenia



Testy wykrywające zakażenie H.pylori

Choroba wrzodowa-
leczenie



Dieta

z wykluczeniem potraw nasilających

dolegliwości



Niepalenie papierosów



Unikanie niektórych leków

np.: NLPZ, kwas

acetylosalicylowy



Leczenie eradykacyjne H.pylorori



Leczenie operacyjne

- wskazane w razie

nieskuteczności leczenia farmakologicznego i

wczesnych nawrotach owrzodzeń,przy

powikłaniach wrzodu jak:

- przedziurawienie,

- krwotok,
- stenoza odźwiernika

6. Nowotwory żołądka i
dwunastnicy



Zdecydowana większość nowotworów powstaje w

zmienionej zapalnie błonie śluzowej



Ważną rolę odgrywa zakażenie H.pylori



Sekwencja zdarzeń od powierzchownego zapalenia błony

śluzowej poprzez zapalenie zanikowe aż do zupełnego

zaniku błony śluzowej i metaplazji jelitowej, a nastepnie

dysplazji i w końcu inwazyjnego raka- dotyczy najczęściej

postaci raka żołądka- tzw raka jelitowego, zajmującego

trzon lub część odźwiernikową żołądka.



Rak wczesny żołądka- dotyczy raka inwazyjnego, ale

obejmującego jedynie błonę śluzową, ewentualnie

podśluzową, nienaciekającego błony mięśniowej ściany

żołądka. Pewne rozpoznanie raka wczesnego można ustalić

wyłącznie po wycięciu chirurgicznym lub endoskopowym

zmiany.

Nowotwory żołądka- objawy
kliniczne



„klasyczne”

występują one późno,

najczęściej w stadium raka

zaawansowanego

- zmniejszenie masy ciała,

- brak łaknienia,
- wymioty,
- stały ból w nadbrzuszu,
- czasami wyczuwalny palpacyjnie guz



Objawy raka wczesnego

- zwykle są to objawy dyspeptyczne

Nowotwory żołądka-
rozpoznanie



Badanie endoskopowe



Badanie histopatologiczne



Badania laboratoryjne

biochemiczne i

hematologiczne mają znaczenie w
ocenie stanu chorego

Nowotwory żołądka-
leczenie



Leczenie operacyjne

jest jedynym

radykalnym sposobem leczenia raka
zaawansowanego



Raki żołądka

nie są promienioczułe i

bardzo słabo odpowiadają na
chemioterapię

Chłoniaki żołądka



Chłoniaki o pierwotnej lokalizacji w żołądku to

chłoniaki nieziarnicze

wywodzące się z

limfocytów B (85%), niekiedy z limfocytówT

(15%).

Chłoniaki o mniejszym stopniu złośliwości

stanowią większość (ok. 80%), a wśród nich

dominuje

chłoniak strefy brzeżnej

systemu MALT.

W etiopatogenezie chłoniaków MALT podkreśla się

rolę czynników infekcyjnych (90% stwierdza się

przewlekłe zapalenie H.pylori) i genetycznego.



Chłoniaki wywodzące się z limfocytów T

są często

następstwem celiakii

Chłoniaki żołądka-
objawy



Objawy dyspeptyczne:

- ból,
- nudności, wymioty,
- uczucie pełności w nadbrzuszu



W chwili rozpoznania często stwierdza się
cechy uogólnienia choroby:

- zajęcie szpiku kostnego,
- węzłów chłonnych jamy brzusznej i innych

narządów

Chłoniak żołądka -
leczenie



Leczenie eradykacyjne H. Pylori

- skuteczna eradykacja prowadzi do samoistnego

ustąpienia (klinicznego i histologicznego)
chłoniaka u około 60% chorych



Nieuzyskanie regresji choroby po
leczeniu eradykacyjnym

-

stanowi wskazanie do leczenia operacyjnego,

chemioterapii lub zastosowania obu tych metod