Charakterystyka biologiczna

Charakterystyka biologiczna

i psychologiczna przemian

i psychologiczna przemian

okresu dojrzewania

okresu dojrzewania

Opracowała: Beata Okrój

Opracowała: Beata Okrój

Fizjologia okresu

Fizjologia okresu

dojrzewania

dojrzewania

•

W psychologii tradycyjnej wiekiem dojrzewania

W psychologii tradycyjnej wiekiem dojrzewania

nazywano okres między 12 a 21-25 rokiem życia.

nazywano okres między 12 a 21-25 rokiem życia.

Uznano go za okres przejściowy między

Uznano go za okres przejściowy między

dzieciństwem a dorosłością

dzieciństwem a dorosłością

i

i

dzielono go na dwie

dzielono go na dwie

lub trzy fazy np. Baley(1958) wyróżnia:

lub trzy fazy np. Baley(1958) wyróżnia:

•

Przedpokwitanie (13-15 lat)

Przedpokwitanie (13-15 lat)

•

Pokwitanie (14-17 lat)

Pokwitanie (14-17 lat)

•

Wiek młodzieńczy (18,20,24 lata)

Wiek młodzieńczy (18,20,24 lata)

Uwzględniając potrzeby

Uwzględniając potrzeby

gimnazjum, przedmiotem

gimnazjum, przedmiotem

niniejszej charakterystyki jest

niniejszej charakterystyki jest

okres między 12 a 16

okres między 12 a 16

rokiem życia,

rokiem życia,

„

„

wczesny okres

wczesny okres

pokwitania”

pokwitania”

Każdy nastolatek w okresie

Każdy nastolatek w okresie

kształcenia gimnazjalnego

kształcenia gimnazjalnego

przeżywa jeden z najbardziej

przeżywa jeden z najbardziej

burzliwych okresów w życiu

burzliwych okresów w życiu

człowieka

człowieka

Okres wielkich

przemian

cielesnych

i psychicznych

Ważne dla tego okresu

Ważne dla tego okresu

zjawiska omówimy w

zjawiska omówimy w

następnej kolejności:

następnej kolejności:

•

Dojrzewanie

Dojrzewanie

fizyczne

fizyczne

•

Dojrzewanie

Dojrzewanie

umysłowe

umysłowe

•

Dojrzewanie

Dojrzewanie

społeczne

społeczne

•

Dojrzewanie

Dojrzewanie

emocjonalne

emocjonalne

Dojrzewanie fizyczne

Dojrzewanie fizyczne

•

Zanik gruczołów grasicy

Zanik gruczołów grasicy

i szyszynki, które

i szyszynki, które

dotychczas hamowały

dotychczas hamowały

czynności przysadki,

czynności przysadki,

uruchamia nieswoiste

uruchamia nieswoiste

dla płci hormony

dla płci hormony

przysadkowe

przysadkowe

wytwarzane pod

wytwarzane pod

kontrolą mózgu-

kontrolą mózgu-

podwzgórza.

podwzgórza.

Gonadotropiny
Androgeny

•

Gonadotropiny

Gonadotropiny

pobudzają dojrzewanie

pobudzają dojrzewanie

gruczołów płciowych-

gruczołów płciowych-

gonad,

gonad,

kora nadnerczy zaczyna

kora nadnerczy zaczyna

również produkować

również produkować

zwiększone ilości

zwiększone ilości

hormonów

hormonów

zwanych androgenami

zwanych androgenami

•

Androgeny

Androgeny

u kobiet wywodzą się z

u kobiet wywodzą się z

kory nadnerczy, a u

kory nadnerczy, a u

mężczyzn z komórek

mężczyzn z komórek

Leyoliga (w jądrach),

Leyoliga (w jądrach),

warunkują rozwój wtórnych

warunkują rozwój wtórnych

cech płciowych ( wzrost

cech płciowych ( wzrost

prącia łechtaczki, rozwój

prącia łechtaczki, rozwój

moszny i warg sromowych

moszny i warg sromowych

większych oraz rozwój

większych oraz rozwój

owłosienia

owłosienia

łonowego i pachwinowego).

łonowego i pachwinowego).

Silniejsza, ilościowo i jakościowo, produkcja

Silniejsza, ilościowo i jakościowo, produkcja

androgenów u mężczyzn

androgenów u mężczyzn

powoduje męskie

powoduje męskie

•

owłosienie ciała

owłosienie ciała

•

brody,

brody,

•

wąsy,

wąsy,

•

zmiana głosu,

zmiana głosu,

oraz rozwój silniejszych kości i mięśni.

oraz rozwój silniejszych kości i mięśni.

•

Fazę przedpokwitaniową

Fazę przedpokwitaniową

cechuje przyrost wagi ciała i u

cechuje przyrost wagi ciała i u

polskich dzieci przypada na 9-

polskich dzieci przypada na 9-

10 rok życia.

10 rok życia.

Rozwój

„wczesnego

okresu pokwitania”

(12-16 r. ż.)

13 r. ż. (chłopcy)

•powiększenie jąder

•pojawienie owłosienia

łonowego

•rozwój gruczołów

potowych

14 r.ż. (dziewczęta)

•obrzmienie gruczołów

piersiowych

szczyt skoku wzrostu

przypada

13.5-15.5 r.ż.

14r.ż.(chłopcy)

•pojawia się owłosienie
pachowe

•trądzik, wąsy

•zmiana głosu

•

Przemiany w organizmie są nierównomierne.

Przemiany w organizmie są nierównomierne.

Najbardziej wyraźne są zaburzenia sercowo-

Najbardziej wyraźne są zaburzenia sercowo-

naczyniowe. Przyrost wagi i ciała i mięśnia sercowego

naczyniowe. Przyrost wagi i ciała i mięśnia sercowego

nie zawsze następuje równolegle. Zaburzenia te

nie zawsze następuje równolegle. Zaburzenia te

cechuje skłonność do omdleń, sinienie rąk i nóg,

cechuje skłonność do omdleń, sinienie rąk i nóg,

okresowe niedotlenienie układu nerwowego

okresowe niedotlenienie układu nerwowego

manifestuje się bólami głowy, znużeniem, stanami

manifestuje się bólami głowy, znużeniem, stanami

osłabienia.

osłabienia.

Rozwój płuc też nie nadąża za wzrostem ciała,

Rozwój płuc też nie nadąża za wzrostem ciała,

wentylacja płuc nie odbywa się , więc kosztem

wentylacja płuc nie odbywa się , więc kosztem

pogłębiania oddechów, ale kosztem ich przyśpieszania

pogłębiania oddechów, ale kosztem ich przyśpieszania

i płytkości.

i płytkości.

Między 12 a 15

Między 12 a 15

rokiem życia ustala

rokiem życia ustala

się:

się:

•

wagę i objętość

wagę i objętość

mózgowia

mózgowia

MĘŻCZYŹNI
KOBIETY

Waga:

(1375-1405g) (1245-
1275g)

Objętość:

Około 1330 cm

3

Zmiany anatomiczne

Zmiany anatomiczne

układu nerwowego

układu nerwowego

•

Intensywnie kształtują się płaty czołowe,

Intensywnie kształtują się płaty czołowe,

ciemieniowe i potyliczne. Zwiększa się ilość

ciemieniowe i potyliczne. Zwiększa się ilość

kojarzeniowych włókien nerwowych.

kojarzeniowych włókien nerwowych.

Pojawiają się zaburzenia dynamiki procesów

Pojawiają się zaburzenia dynamiki procesów

nerwowych, pobudzenie przeważa nad

nerwowych, pobudzenie przeważa nad

hamowaniem, kontrola korowa słabnie, w

hamowaniem, kontrola korowa słabnie, w

motywach większego znaczenia nabierają

motywach większego znaczenia nabierają

instynkty i uczucia niższe zachowania

instynkty i uczucia niższe zachowania

cechuje chwiejność i sprzeczność uczuć.

cechuje chwiejność i sprzeczność uczuć.

Wzrost wrażliwości na

Wzrost wrażliwości na

działanie szkodliwych

działanie szkodliwych

czynników

czynników

zatru

ć

zaburzeń

odżywiani

a

zakażeń

•Wzrasta skłonność do takich przewlekłych chorób jak:

gruźlica

Choroby

nerwowe

i

psychiczne

gościec

anemia

Choroby
gruczołów
dokrewnych

Zjawisko akceleracji

Zjawisko akceleracji

•

Polega

Polega

ono na przyśpieszeniu tempa rozwoju organizmu

ono na przyśpieszeniu tempa rozwoju organizmu

( rozmiarów ciała i dojrzałości fizjologicznej) jednej

( rozmiarów ciała i dojrzałości fizjologicznej) jednej

generacji pokoleniowej w porównaniu z poprzednią.

generacji pokoleniowej w porównaniu z poprzednią.

Zjawisko to uwidacznia się w warstwach społecznych lepiej

Zjawisko to uwidacznia się w warstwach społecznych lepiej

sytuowanych i jest częstsze w środowisku miejskim niż

sytuowanych i jest częstsze w środowisku miejskim niż

wiejskim.

wiejskim.

Przyczyn

Przyczyn

akceleracji upatruje się we wzroście kultury

akceleracji upatruje się we wzroście kultury

materialnej i w polepszeniu warunków bytowych, sanitarno-

materialnej i w polepszeniu warunków bytowych, sanitarno-

higienicznych , obniżeniu zachorowań we wczesnym

higienicznych , obniżeniu zachorowań we wczesnym

dzieciństwie na choroby zakaźne.

dzieciństwie na choroby zakaźne.

Akceleracja

Akceleracja

ma także swój aspekt psychologiczny – może

ma także swój aspekt psychologiczny – może

prowadzić do asynchronii między rozwojem psychicznym a

prowadzić do asynchronii między rozwojem psychicznym a

fizycznym ( Piaget 1967)

fizycznym ( Piaget 1967)

Dojrzewanie umysłowe

Dojrzewanie umysłowe

•

Polega na rozwoju funkcji poznawczych. Spostrzeżenia

Polega na rozwoju funkcji poznawczych. Spostrzeżenia

staja się bardziej wielostronne, co wiąże się z

staja się bardziej wielostronne, co wiąże się z

dochodzeniem przez zmysły do szczytowego poziomu

dochodzeniem przez zmysły do szczytowego poziomu

i z doskonaleniem procesów myślowych

i z doskonaleniem procesów myślowych

umożliwiających dokładniejszą analizę i syntezę

umożliwiających dokładniejszą analizę i syntezę

spostrzeganej rzeczywistości.

spostrzeganej rzeczywistości.

Występuje przejście od myślenia konkretnego i

Występuje przejście od myślenia konkretnego i

obrazowego do myślenia abstrakcyjnego, pamięć

obrazowego do myślenia abstrakcyjnego, pamięć

logiczna stopniowo uzyskuje przewagę nad

logiczna stopniowo uzyskuje przewagę nad

mechaniczną

mechaniczną

Rozwój myślenia

Rozwój myślenia

Od 12 roku życia myślenie z operacji konkretnych
wchodzi w stadium operacji formalnych
umożliwiających hipotetyczno- dedukcyjne
rozumowanie. Rozwój myślenia zmienia postawę
młodzieży wobec problemów życiowych.

Młodzież doskonale wyłapuje sprzeczności między
postępowaniem dorosłych a głoszonymi prze nich
zasadami, między teorią a praktyką.

Wyłuskiwanie sprzeczności i niekonsekwencji
prowadzi do dyskusji, sporów, dociekań
myślowych, bywa też, że do uczuć złości
przejawiającej się w formach krytykanctwa,
przekleństw, milczenia i sarkazmu

Zjawisko astenizacji

Zjawisko astenizacji

psychicznej

psychicznej

Między 13-16 rokiem życia zaobserwowano

wśród młodzieży

zjawisko astenizacji

psychicznej.

Objawia się ono skłonnością do :

•zmęczenia

•trudnością skupienia uwagi

•niechęcią do wysiłku umysłowego

Astenizacja wynika zarówno z gwałtownych

przemian fizjologicznych, jak i ze zmian form

myślowych.

Przy opóźnionym dojrzewaniu zjawisko to może

przenosić się na okres po 17 roku życia.

Dojrzewanie emocjonalne

Dojrzewanie emocjonalne

•

Życie uczuciowe, w

Życie uczuciowe, w

okresie dorastania,

okresie dorastania,

różni się od stanów

różni się od stanów

emocjonalnych

emocjonalnych

innych okresów

innych okresów

rozwojowych

rozwojowych

Fazy dojrzewania

Fazy dojrzewania

emocjonalnego

emocjonalnego

•

Negatywna

Negatywna

- dotyczy treści,

- dotyczy treści,

przebiegu,

przebiegu,

intensywności i

intensywności i

dynamiki uczuć,

dynamiki uczuć,

oscylujących między

oscylujących między

nastrojami krańcowymi,

nastrojami krańcowymi,

dając obraz chwiejności

dając obraz chwiejności

emocjonalnej z

emocjonalnej z

przewagą przykrych

przewagą przykrych

nastrojów

nastrojów

•

Pozytywna

Pozytywna

-przeważają uczucia

-przeważają uczucia

przyjemne i

przyjemne i

konstruktywne

konstruktywne

Objawy dojrzewania

Objawy dojrzewania

emocjonalnego

emocjonalnego

Część psychologów dopatruje się u młodzieży :

Część psychologów dopatruje się u młodzieży :

•

Postawy lękowej ( szczyt przypada na 13-14 r.ż)

Postawy lękowej ( szczyt przypada na 13-14 r.ż)

•

Oceny wyglądu zewnętrznego przez otoczenie

Oceny wyglądu zewnętrznego przez otoczenie

•

występowania przekory ( po 12 r.ż.)

występowania przekory ( po 12 r.ż.)

Młodzież przeciwstawia swoją wolę otoczeniu:

Młodzież przeciwstawia swoją wolę otoczeniu:

•

Negatywny stosunek do rodziców, nauczycieli oraz

Negatywny stosunek do rodziców, nauczycieli oraz

norm i przepisów społecznych

norm i przepisów społecznych

Warunkiem prawidłowego rozwoju

Warunkiem prawidłowego rozwoju

emocjonalnego jest uczestnictwo

emocjonalnego jest uczestnictwo

młodzieży w życiu społecznym

młodzieży w życiu społecznym

( w życiu szkolnym):

( w życiu szkolnym):

•

Kółka przedmiotowe

Kółka przedmiotowe

•

Chóry szkolne

Chóry szkolne

•

Konkursy przedmiotowe

Konkursy przedmiotowe

•

Przedsięwzięcia społeczne i

Przedsięwzięcia społeczne i

ogólnoszkolne

ogólnoszkolne

i klasowe

i klasowe

To konieczny warunek by rozwijać uczucia wyższe, które
dochodzą do głosu pod koniec okresu dojrzewania

Dojrzewanie społeczne

Dojrzewanie społeczne

•

Około 12 roku życia pojawia się kryzys

Około 12 roku życia pojawia się kryzys

zaufania do rodziców. Początkowo stosunek do

zaufania do rodziców. Początkowo stosunek do

najbliższych ma charakter ambiwalentny.

najbliższych ma charakter ambiwalentny.

Szczyt kryzysu przypada na 14-16 r.ż. a w 17-

Szczyt kryzysu przypada na 14-16 r.ż. a w 17-

19 r.ż. następuje powrót do rodziny- przy

19 r.ż. następuje powrót do rodziny- przy

zmianie stosunku do rodziców, których

zmianie stosunku do rodziców, których

młodzież nie uważa już za najwyższy

młodzież nie uważa już za najwyższy

autorytet, a za przyjaciół wybaczając im błędy.

autorytet, a za przyjaciół wybaczając im błędy.

„

„

Doroślenie” fizyczny i

Doroślenie” fizyczny i

intelektualne

intelektualne

powoduje

powoduje

, że młodzież odczuwa potrzebę

, że młodzież odczuwa potrzebę

samodzielności. Na wszelkie jej ograniczenia

samodzielności. Na wszelkie jej ograniczenia

reaguje buntem i skłonnością do izolacji, szukając

reaguje buntem i skłonnością do izolacji, szukając

jednocześnie oparcia wśród rówieśników.

jednocześnie oparcia wśród rówieśników.

Owo oparcie znajduje wśród najbliższych:

Owo oparcie znajduje wśród najbliższych:

•

przyjaciół

przyjaciół

•

paczkach

paczkach

•

grupach towarzyskich

grupach towarzyskich

•

bandach

bandach

Przyjaźń

Przyjaźń

•

Typ stosunków

Typ stosunków

międzyludzkich,

międzyludzkich,

pojawia się w okresie

pojawia się w okresie

pokwitania i na ogół

pokwitania i na ogół

dotyczy osób tej samej

dotyczy osób tej samej

płci. Szczyt napięcia

płci. Szczyt napięcia

osiąga między 12- 17

osiąga między 12- 17

r.ż., w miarę zaś

r.ż., w miarę zaś

dorastania traci swą

dorastania traci swą

wyjątkową rolę.

wyjątkową rolę.

„

„

Paczki”

Paczki”

Powstają około 14 r.ż. Swoich

Powstają około 14 r.ż. Swoich

założycieli. Rekrutują młodzież

założycieli. Rekrutują młodzież

tej samej płci, aby potem

tej samej płci, aby potem

przechodzić w grupy

przechodzić w grupy

mieszane. Postawą doboru do

mieszane. Postawą doboru do

grupy są:

grupy są:

•

wzajemne akceptowanie

wzajemne akceptowanie

swoich osobowości

swoich osobowości

•

podobne ideały

podobne ideały

•

zainteresowania oraz zbliżony

zainteresowania oraz zbliżony

poziom dojrzałości

poziom dojrzałości

„

„

Paczki”

Paczki”

Pozytywne

Pozytywne

•

akceptacja przez

akceptacja przez

rówieśników, która

rówieśników, która

zapewnia poczucie

zapewnia poczucie

pewności

pewności

i bezpieczeństwa

i bezpieczeństwa

•

rozładowuje emocje

rozładowuje emocje

•

pozwala na

pozwala na

nieskrępowane

nieskrępowane

dzielenie się myślami

dzielenie się myślami

Negatywne

Negatywne

•

lojalność wobec

lojalność wobec

członków grupy

członków grupy

•

wrogość wobec nie

wrogość wobec nie

członków

członków

•

rozdźwięk w

rozdźwięk w

stosunkach

stosunkach

z rodzicami

z rodzicami

•

rozbijanie jedności

rozbijanie jedności

klasy szkolnej

klasy szkolnej

Grupy towarzyskie są

Grupy towarzyskie są

liczniejsze, ale mniej

liczniejsze, ale mniej

spoiste niż paczki

spoiste niż paczki

Bandy są podobne do „paczek”.

Bandy są podobne do „paczek”.

Większy w nich nacisk kładzie się na

Większy w nich nacisk kładzie się na

osiągnięcie specyficznych dla każdej bandy

osiągnięcie specyficznych dla każdej bandy

celów ( społecznych, seksualnych,

celów ( społecznych, seksualnych,

przestępczych), wymagają większej

przestępczych), wymagają większej

solidarności, utrzymują wroga, konspiracyjną

solidarności, utrzymują wroga, konspiracyjną

postawę wobec dorosłych, ich przywódcy

postawę wobec dorosłych, ich przywódcy

cieszą się sporym autorytetem.

cieszą się sporym autorytetem.

Wzrost zainteresowań osobami

Wzrost zainteresowań osobami

innej płci

innej płci

sympatia

przyjaźń

flirt

adoracja

Zjawiskami
przejściowy
mi są:

Adoracja

Adoracja

•

Forma przygotowująca

Forma przygotowująca

do właściwych stosunków

do właściwych stosunków

heteroseksualnych.

heteroseksualnych.

Występuje między 12

Występuje między 12

a 17 r.ż., częstsze jest

a 17 r.ż., częstsze jest

u dziewczyn niż u

u dziewczyn niż u

chłopców, zwykle odnosi

chłopców, zwykle odnosi

się do starszych kolegów,

się do starszych kolegów,

koleżanek, nauczycieli,

koleżanek, nauczycieli,

gwiazd filmowych,

gwiazd filmowych,

sportowców i idoli

sportowców i idoli

muzyki

muzyki

Flirt

Flirt

Pojawia się między 14 a 16 r.ż.

i stanowi przygotowanie do

właściwych kontaktów seksualnych

( Buhler 1933)

Przyjaźń

Przyjaźń

Między osobami płci

Między osobami płci

odmiennej występuje

odmiennej występuje

najczęściej w środowisku

najczęściej w środowisku

koedukacyjnym (np.

koedukacyjnym (np.

gimnazjum) i spełnia

gimnazjum) i spełnia

podwójną rolę-zaspokaja

podwójną rolę-zaspokaja

potrzeby obcowania

potrzeby obcowania

z osobnikami innej płci

z osobnikami innej płci

i daje to wszystko,

i daje to wszystko,

czego młodociany

czego młodociany

oczekuje od przyjaźni

oczekuje od przyjaźni

Awersja płciowa

Awersja płciowa

Przy niewłaściwym oddziaływaniu

Przy niewłaściwym oddziaływaniu

wychowawczym u młodocianych

wychowawczym u młodocianych

może wytworzyć się tzw.

może wytworzyć się tzw.

awersja

awersja

płciowa

płciowa

, która najczęściej zanika w

, która najczęściej zanika w

okresie dojrzałości, niekiedy jednak

okresie dojrzałości, niekiedy jednak

jej ślady pozostają na całe życie

jej ślady pozostają na całe życie

Inne objawy dojrzewania

Inne objawy dojrzewania

W wieku 12-13 lat obok

zainteresowania otoczeniem,

pojawia się zainteresowanie

własnymi przeżyciami wewnętrznymi

Młodzież w coraz

Młodzież w coraz

większym stopniu

większym stopniu

dokonuje oceny

dokonuje oceny

otoczenia i samooceny,

otoczenia i samooceny,

co powoduje, że

co powoduje, że

młodociany czuje się

młodociany czuje się

innym wobec dorosłych

innym wobec dorosłych

i własnej grupy

i własnej grupy

Gdy dzieci interesują się wszystkim, wśród dorastającej

młodzieży pojawiają się zainteresowania tj.:

•teologiczne

•kosmologiczne

•moralne

•etyczne

Krystalizuje się także

światopogląd, przy czym

ulega ciągłym zmianom

i przeobrażeniom

Wczesny okres pokwitania (12-16

Wczesny okres pokwitania (12-16

lat) jest krótkim, ale bardzo

lat) jest krótkim, ale bardzo

ważnym okresem w życiu człowieka.

ważnym okresem w życiu człowieka.

W tym krótkim okresie zachodzą

W tym krótkim okresie zachodzą

istotne przemiany w osobowości

istotne przemiany w osobowości

młodzieży, które, choć przejściowe

młodzieży, które, choć przejściowe

znacząco rzutują na zachowanie się

znacząco rzutują na zachowanie się

dziewcząt i chłopców oraz decydują

dziewcząt i chłopców oraz decydują

o dalszym ich rozwoju

o dalszym ich rozwoju

Psychopatologia okresu

Psychopatologia okresu

pokwitania

pokwitania

Nie istnieją psychozy ani nerwice, których

Nie istnieją psychozy ani nerwice, których

przyczyna jest wyłącznie pokwitanie.

przyczyna jest wyłącznie pokwitanie.

Burzliwe przemiany fizjologiczne tego

Burzliwe przemiany fizjologiczne tego

okresu wymagane dodatkowymi

okresu wymagane dodatkowymi

szkodliwymi czynnikami, mogą prowadzić

szkodliwymi czynnikami, mogą prowadzić

do występowania przemijających lub

do występowania przemijających lub

trwałych zaburzeń psychicznych.

trwałych zaburzeń psychicznych.

U pewnej grupy młodocianych pokwitanie

U pewnej grupy młodocianych pokwitanie

przebiega w sposób bardziej burzliwy.

przebiega w sposób bardziej burzliwy.

Osoby z predyspozycjami

Osoby z predyspozycjami

do zaburzeń psychicznych

do zaburzeń psychicznych

osobnicy z ograniczonym

osobnicy z ograniczonym

uszkodzeniem ośrodkowego

uszkodzeniem ośrodkowego

układu nerwowego

układu nerwowego

( niedorozwinięci,

( niedorozwinięci,

encefalopaci)

encefalopaci)

osobnicy z zaburzeniami

hormonalnymi

psychopaci oraz młodociani, poddani

psychopaci oraz młodociani, poddani

w dzieciństwie niewłaściwemu

w dzieciństwie niewłaściwemu

oddziaływaniu wychowawczemu

oddziaływaniu wychowawczemu

środowiska

środowiska

Przebycie ciężkich schorzeń

Somatycznych, może

Prowadzić do nieprawidłowego

Przebiegu pokwitania

Asynchronia procesu

Asynchronia procesu

dojrzewania

dojrzewania

Jest groźniejsza niż opóźnienie lub

Jest groźniejsza niż opóźnienie lub

przyśpieszanie pokwitania.

przyśpieszanie pokwitania.

Polega ona na całkowitym braku

Polega ona na całkowitym braku

zespolenia się czynnika somatycznego

zespolenia się czynnika somatycznego

i psychicznego u dojrzewającego

i psychicznego u dojrzewającego

dziecka.

dziecka.

Oto najczęściej występujące

Oto najczęściej występujące

w okresie dojrzewania

w okresie dojrzewania

zaburzenia psychiczne:

zaburzenia psychiczne:

1.

1.

Infantylizm

Infantylizm

2.

2.

Zaburzenia nerwicowe

Zaburzenia nerwicowe

3.

3.

Dysmorfofobia

Dysmorfofobia

4.

4.

Psychopatyczne zachowanie

Psychopatyczne zachowanie

się

się

5.

5.

Pierwsze napady padaczki

Pierwsze napady padaczki

6.

6.

Początek psychoz

Początek psychoz

endogennych

endogennych

Infantylizm

Infantylizm

Opóźnienie rozwoju psychicznego prowadzi do

Opóźnienie rozwoju psychicznego prowadzi do

infantylizmu psychicznego polegającego na

infantylizmu psychicznego polegającego na

utrzymywaniu się u człowieka dorosłego cech

utrzymywaniu się u człowieka dorosłego cech

psychiki dziecka lub dojrzewającego.

psychiki dziecka lub dojrzewającego.

Obraz kliniczny infantylizmu psychicznego

Obraz kliniczny infantylizmu psychicznego

młodzieży gimnazjalnej jest zjawiskiem

młodzieży gimnazjalnej jest zjawiskiem

przejściowym i mogą go cechować niska-

przejściowym i mogą go cechować niska-

dziecięca jeszcze:

dziecięca jeszcze:

•

samodzielność

samodzielność

•

nadmierne uleganie wpływom

nadmierne uleganie wpływom

•

brak powagi w zachowaniu

brak powagi w zachowaniu

•

brak stałości dążeń

brak stałości dążeń

•

chwiejność emocjonalna

chwiejność emocjonalna

•

dziecięca beztroska

dziecięca beztroska

•

skłonność do prymitywnych zabaw

skłonność do prymitywnych zabaw

•

chęć imponowania rówieśnikom za wszelką cenę

chęć imponowania rówieśnikom za wszelką cenę

•

opór wobec nauczycieli i wychowawców

opór wobec nauczycieli i wychowawców

Zaburzenia nerwicowe

Zaburzenia nerwicowe

Charakterystyczne dla okresów

Charakterystyczne dla okresów

pokwitania są :

pokwitania są :

hipochondria

hipochondria

– wynika z wieku nadmiernego

– wynika z wieku nadmiernego

zainteresowania się swoim organizmem. Przemiany

zainteresowania się swoim organizmem. Przemiany

dokonują się niejako urazem psychicznym i wywołują

dokonują się niejako urazem psychicznym i wywołują

przekonanie o własnym niezdrowiu

przekonanie o własnym niezdrowiu

hipochondryk

hipochondryk- na zewnątrz jest raczej zamknięty w

- na zewnątrz jest raczej zamknięty w

sobie, przesadnie wstydliwy, unika towarzystwa, jest

sobie, przesadnie wstydliwy, unika towarzystwa, jest

drażliwy, wybuchowy, po kryjomu spożywa różne leki

drażliwy, wybuchowy, po kryjomu spożywa różne leki

i studiuje literaturę medyczną. Nierzadkie wypadki

i studiuje literaturę medyczną. Nierzadkie wypadki

samobójcze przeważnie zaskakują otoczenie i

samobójcze przeważnie zaskakują otoczenie i

dokonywane są pod presją przekonania o

dokonywane są pod presją przekonania o

nieuleczalnej chorobie, kalectwie, życiu bez

nieuleczalnej chorobie, kalectwie, życiu bez

przeszłości

przeszłości

Psychastenia

Psychastenia- daje się stwierdzić przeważanie u

- daje się stwierdzić przeważanie u

dzieci nadmiernie troskliwych rodziców.

dzieci nadmiernie troskliwych rodziców.

Cechuje ją przede wszystkim chorobliwe mędrkowanie,

Cechuje ją przede wszystkim chorobliwe mędrkowanie,

bezładne i sceptyczne zastanawianie się nad każdym

bezładne i sceptyczne zastanawianie się nad każdym

swoim mało ważnym postępkiem, trudności w podjęciu

swoim mało ważnym postępkiem, trudności w podjęciu

decyzji prowadzące do odkładania ważniejszych spraw

decyzji prowadzące do odkładania ważniejszych spraw

na później, bezładna krytyka autorytetów, częste

na później, bezładna krytyka autorytetów, częste

„ ucieczki” z rzeczywistości w świat fantazji, brak

„ ucieczki” z rzeczywistości w świat fantazji, brak

poczucia winy za swe niepowodzenia życiowe i

poczucia winy za swe niepowodzenia życiowe i

przekonanie, że winę ponoszą inni ( rówieśnicy,

przekonanie, że winę ponoszą inni ( rówieśnicy,

rodzice, nauczyciele)

rodzice, nauczyciele)

Dysmorfofobia

Dysmorfofobia

To zespół , który psychiatrzy traktują jako

To zespół , który psychiatrzy traktują jako

schorzenie sygnalizujące początek

schorzenie sygnalizujące początek

•

paranoi

paranoi

•

schizofrenii

schizofrenii

Wydaje się ,że niektóre formy tego

Wydaje się ,że niektóre formy tego

zespołu, niezbyt uporczywie utrzymujące

zespołu, niezbyt uporczywie utrzymujące

się, występują wśród nastolatków dość

się, występują wśród nastolatków dość

często. Schorzenie polega na pojawieniu

często. Schorzenie polega na pojawieniu

się nieuzasadnionego przekonania o

się nieuzasadnionego przekonania o

własnej odpychającej brzydocie.

własnej odpychającej brzydocie.

Nastolatkowie z tą przypadłością

Nastolatkowie z tą przypadłością

odosabniają się, sprawiają wrażenie

odosabniają się, sprawiają wrażenie

nieśmiałych, mogą być aroganccy.

nieśmiałych, mogą być aroganccy.

U większości nastolatków objawy mające

U większości nastolatków objawy mające

charakter przejściowy

charakter przejściowy

Psychopatyczne zachowanie

Psychopatyczne zachowanie

się

się

Rozumiemy jako trwałą anatomię osobowości

Rozumiemy jako trwałą anatomię osobowości

w zakresie życia uczuciowo-

w zakresie życia uczuciowo-

popędowego oraz napędu psychoruchowego.

popędowego oraz napędu psychoruchowego.

Tymczasem my mówimy „tylko o

Tymczasem my mówimy „tylko o

psychopatycznych zachowaniach”

psychopatycznych zachowaniach”

nastolatków, które nie są trwałe

nastolatków, które nie są trwałe

i są zjawiskami przejściowymi. Owe

i są zjawiskami przejściowymi. Owe

zachowania to przede wszystkim :

zachowania to przede wszystkim :

•

arogancja

arogancja

•

wybuchowość

wybuchowość

•

przekora

przekora

•

dążność do obalania autorytetów

dążność do obalania autorytetów

•

poczucie odpowiedzialności

poczucie odpowiedzialności

•

zainteresowanie życia- bez oglądania się na

zainteresowanie życia- bez oglądania się na

skutki.

skutki.

•

Dopiero w późnym okresie

Dopiero w późnym okresie

pokwitania

pokwitania

( 17-21 lat) ujawniają się trwałe

( 17-21 lat) ujawniają się trwałe

anomalie osobowości:

anomalie osobowości:

•

socjopatie

socjopatie

•

psychopatie

psychopatie

•

anomalie ( uwarunkowane

anomalie ( uwarunkowane

ograniczonymi

ograniczonymi

uszkodzeniami mózgu)

uszkodzeniami mózgu)

Pierwsze napady padaczki

Pierwsze napady padaczki

W okresie pokwitania ujawnia

W okresie pokwitania ujawnia

się wiele chorób, w tym także

się wiele chorób, w tym także

nerwowych i psychicznych

nerwowych i psychicznych

takich jak:

takich jak:

•

różne odmiany padaczki

różne odmiany padaczki

•

schizofrenia

schizofrenia

•

psychoza maniakalno-

psychoza maniakalno-

depresyjna

depresyjna

Nie znaczy to jednak wcale,

Nie znaczy to jednak wcale,

aby okres pokwitania był

aby okres pokwitania był

przyczyną tych chorób

przyczyną tych chorób

W świetle powyższego można

W świetle powyższego można

sformułować zasadniczych wniosek

sformułować zasadniczych wniosek

praktyczny dla lepszego poznania

praktyczny dla lepszego poznania

i zrozumienia zagadnienia

i zrozumienia zagadnienia

przystosowania się młodzieży do

przystosowania się młodzieży do

realizacji obowiązku szkolnego,

realizacji obowiązku szkolnego,

niezbędne jest pogłębienie wiedzy

niezbędne jest pogłębienie wiedzy

psychologicznej wychowawców,

psychologicznej wychowawców,

nauczycieli i dyrekcji placówek

nauczycieli i dyrekcji placówek

oświatowych w zakresie funkcjonowania

oświatowych w zakresie funkcjonowania

mechanizmów regulacji stosunków

mechanizmów regulacji stosunków

człowieka ze środowiskiem społecznym

człowieka ze środowiskiem społecznym

i biologicznym

i biologicznym

TEN WIĘCEJ

TEN WIĘCEJ

I DOKŁADNIEJ

I DOKŁADNIEJ

WIE !

WIE !

DZIĘKUJĘ ZA

DZIĘKUJĘ ZA

UWAGĘ

UWAGĘ