Kompleksy apolipoprotein i lipidów:
Kompleksy apolipoprotein i lipidów:
•
Powierzchniowych: fosfolipidów i cholesterolu wolnego
Powierzchniowych: fosfolipidów i cholesterolu wolnego
•
Rdzeniowych – triacyloglicerydów i estrów cholesterolu.
Rdzeniowych – triacyloglicerydów i estrów cholesterolu.
o
Chylomikrony: apoB48, 87% TG, apo E, apo C, apo AI i apo
Chylomikrony: apoB48, 87% TG, apo E, apo C, apo AI i apo
AIII (jelito cienkie)
AIII (jelito cienkie)
o
VLDL: apo B100, apo E, apo C, 50% TG, 15% PL (wątroba)
VLDL: apo B100, apo E, apo C, 50% TG, 15% PL (wątroba)
o
LDL: A LDL i B LDL, apo C, apo B100, 40% eChol, 25% PL
LDL: A LDL i B LDL, apo C, apo B100, 40% eChol, 25% PL
o
IDL
IDL
o
HDL: apo AI, apo AIV, apo AII, apo E, 50% białko, 25% PL,
HDL: apo AI, apo AIV, apo AII, apo E, 50% białko, 25% PL,
Metabolizm cholesterolu
Wg http://www.cmglinks.com
β
β
-VLDL – ruchliwość elektroforetyczna
-VLDL – ruchliwość elektroforetyczna
β
β
-
-
protein, 40% TG i 35% chol (dieta bogata w
protein, 40% TG i 35% chol (dieta bogata w
tłuszcze, apo E2)
tłuszcze, apo E2)
Lipoproteina X – 66% lecytyny, 25% chol
Lipoproteina X – 66% lecytyny, 25% chol
(cholestaza wątrobowa)
(cholestaza wątrobowa)
Lipoproteina a – LDL z apo A, białko ostrej fazy,
Lipoproteina a – LDL z apo A, białko ostrej fazy,
sprzyja formowaniu blaszki miażdżycowej.
sprzyja formowaniu blaszki miażdżycowej.
Oksydowane LDL (miażdżyca)
Oksydowane LDL (miażdżyca)
Lipoproteiny glikowane (cukrzyca)
Lipoproteiny glikowane (cukrzyca)
Lipaza lipoproteinowa śródbłonka naczyń (LPL)
Lipaza lipoproteinowa śródbłonka naczyń (LPL)
– katalizuje reakcję hydrolizy TG
– katalizuje reakcję hydrolizy TG
•
aktywator - apo CII, heparyna; inhibitor apo CIII
aktywator - apo CII, heparyna; inhibitor apo CIII
Lipaza wątrobowa (HL) – katalizuje reakcje
Lipaza wątrobowa (HL) – katalizuje reakcje
hydrolizy fosfolipidów
hydrolizy fosfolipidów
•
aktywator – insulina i hormony tarczycy
aktywator – insulina i hormony tarczycy
Acylotransferaza lecytyna:cholesterol (LCAT)–
Acylotransferaza lecytyna:cholesterol (LCAT)–
estryfikacja cholesterolu
estryfikacja cholesterolu
•
aktywator – apo AI, apo E
aktywator – apo AI, apo E
Hiperlipidemie rozpoznajemy gdy stężenia
Hiperlipidemie rozpoznajemy gdy stężenia
cholesterolu całkowitego, LDL i
cholesterolu całkowitego, LDL i
triglicerydów w surowicy przekraczają
triglicerydów w surowicy przekraczają
wartości uznane za prawidłowe:
wartości uznane za prawidłowe:
Tchol <200 mg/dl (<5,2 mmol)
Tchol <200 mg/dl (<5,2 mmol)
LDL < 130 mg/dl (< 3,4 mmol)
LDL < 130 mg/dl (< 3,4 mmol)
TG< 150 mg/dl (<1,7 mmol)
TG< 150 mg/dl (<1,7 mmol)
HDL > 35 mg/dl
HDL > 35 mg/dl
Hipercholesterolemia (↑LDL)
Hipercholesterolemia (↑LDL)
Hierlipemia mieszana (↑ LDL, TG)
Hierlipemia mieszana (↑ LDL, TG)
Hipertiglicerydemia (↑ TG)
Hipertiglicerydemia (↑ TG)
Metody enzymatyczne (cholesterol i
Metody enzymatyczne (cholesterol i
triglicerydy)
triglicerydy)
Metody strąceniowe (HDL)
Metody strąceniowe (HDL)
Równanie Friedewalda (LDL)
Równanie Friedewalda (LDL)
LDL (mg/dl)= Tchol - HDL – TG/5
LDL (mg/dl)= Tchol - HDL – TG/5
LDL (mmol/l) = Tchol - HDL – TG/2,2
LDL (mmol/l) = Tchol - HDL – TG/2,2
Wzoru nie należy stosować przy masywnej
Wzoru nie należy stosować przy masywnej
hipertriglicerydemii oraz
hipertriglicerydemii oraz
dysbetalipoproteinemi.
dysbetalipoproteinemi.
Badania podstawowe obejmują Tchol, TG i HDL
Badania podstawowe obejmują Tchol, TG i HDL
Profil uzupełniający:
Profil uzupełniający:
Test zimnej flotacji, elektroforeza
Test zimnej flotacji, elektroforeza
lipoprotein
lipoprotein
Profil dodatkowy
Profil dodatkowy
Lp(a), apo B, apo AI
Lp(a), apo B, apo AI
Profil specjalistyczny
Profil specjalistyczny
Izoformy apo E, apo CII, receptor LDL,
Izoformy apo E, apo CII, receptor LDL,
LPL, HL, LCAT, profil LDL, podfrakcje
LPL, HL, LCAT, profil LDL, podfrakcje
HDL, badania molekularne
HDL, badania molekularne
Ustalenie rozpoznania podwyższonego stężenia lipidów
Ustalenie rozpoznania podwyższonego stężenia lipidów
wymaga minimum dwukrotnego badania w odstępach 2-
wymaga minimum dwukrotnego badania w odstępach 2-
3 tygodni, a za podstawę rozpoznania przyjmuje się
3 tygodni, a za podstawę rozpoznania przyjmuje się
wartość średnią z dwóch badań.
wartość średnią z dwóch badań.
Pacjent na czczo (po 12- 14 godzinach
Pacjent na czczo (po 12- 14 godzinach
wstrzymywania się od jedzenia.
wstrzymywania się od jedzenia.
Badanie raz do roku wykonywać należy u pacjentów:
Badanie raz do roku wykonywać należy u pacjentów:
z chorobami układu sercowo-naczyniowego
z chorobami układu sercowo-naczyniowego
z umiarkowanym lub ciężkim nadciśnieniem tętniczym
z umiarkowanym lub ciężkim nadciśnieniem tętniczym
ze stężeniem cholesterolu całkowitego powyżej 230 mg
ze stężeniem cholesterolu całkowitego powyżej 230 mg
% w poprzednim badaniu
% w poprzednim badaniu
z cukrzycą
z cukrzycą
z otyłością (BMI równe lub większe 30 kg/m2)
z otyłością (BMI równe lub większe 30 kg/m2)
palących papierosy.
palących papierosy.
Profilu lipidowego nie powinno się badać wcześniej niż po 3
Profilu lipidowego nie powinno się badać wcześniej niż po 3
miesiącach od przebycia ostrej choroby (np. zawału mięśnia
miesiącach od przebycia ostrej choroby (np. zawału mięśnia
sercowego). U osób hospitalizowanych z powodu ostrych
sercowego). U osób hospitalizowanych z powodu ostrych
zespołu wieńcowych lipidogram powinno się wykonać tuż po
zespołu wieńcowych lipidogram powinno się wykonać tuż po
przyjęciu do szpitala lub w ciągu pierwszych 24 godzin.
przyjęciu do szpitala lub w ciągu pierwszych 24 godzin.
Stężenie LDL zaczyna się zmniejszać w ciągu paru godzin
Stężenie LDL zaczyna się zmniejszać w ciągu paru godzin
po ostrym incydencie wieńcowym, osiąga najniższe wartości
po ostrym incydencie wieńcowym, osiąga najniższe wartości
po 24 - 48 godzinach i niskie poziomy mogą utrzymywać się
po 24 - 48 godzinach i niskie poziomy mogą utrzymywać się
przez wiele tygodni.
przez wiele tygodni.
Przy wykonywaniu badania poziomu cholesterolu
Przy wykonywaniu badania poziomu cholesterolu
całkowitego nie jest konieczne wykonywanie badania na
całkowitego nie jest konieczne wykonywanie badania na
czczo. Stężenie to zależy od cholesterolu syntetyzowanego
czczo. Stężenie to zależy od cholesterolu syntetyzowanego
endogennie
endogennie
Przeciwwskazania (uzyskany wynik jest niediagnostyczny):
Przeciwwskazania (uzyskany wynik jest niediagnostyczny):
ostra faza zawału mięśnia sercowego, ostre stany zapalne,
ostra faza zawału mięśnia sercowego, ostre stany zapalne,
niewyrównane zaburzenia endokrynologiczne, stosowanie
niewyrównane zaburzenia endokrynologiczne, stosowanie
leków wywołujących zaburzenia lipidowe, ciąża
leków wywołujących zaburzenia lipidowe, ciąża
Mętną surowicę zostawiamy na noc w lodówce,
Mętną surowicę zostawiamy na noc w lodówce,
•
jeżeli rano na powierzchni pojawi się kożuszek, a
jeżeli rano na powierzchni pojawi się kożuszek, a
surowica będzie klarowna to znaczy, że
surowica będzie klarowna to znaczy, że
przyczyną zmętnienia były chylomikrony,
przyczyną zmętnienia były chylomikrony,
•
jeżeli surowica pozostanie mętna i nie pojawi się
jeżeli surowica pozostanie mętna i nie pojawi się
kożuszek to znaczy, że za zmętnienie odpowiada
kożuszek to znaczy, że za zmętnienie odpowiada
VLDL,
VLDL,
•
jeżeli surowica pozostanie mętna i jednocześnie
jeżeli surowica pozostanie mętna i jednocześnie
pojawi się kożuszek świadczy to o obecności
pojawi się kożuszek świadczy to o obecności
zarówno chylomikronów jak i VLDL.
zarówno chylomikronów jak i VLDL.
Diagnostyka:
Diagnostyka:
•
•
wykluczyć wtórne hiperlipoproteinemie
wykluczyć wtórne hiperlipoproteinemie
•
•
stwierdzić trzykrotnie dyslipoproteinemię:
stwierdzić trzykrotnie dyslipoproteinemię:
•
•
choroba rodzinna
choroba rodzinna
•
•
wzrost poziomu pojedynczej frakcji lipoprotein
wzrost poziomu pojedynczej frakcji lipoprotein
•
•
często komplikacje sercowo – naczyniowe
często komplikacje sercowo – naczyniowe
•
•
Xanthoma na skórze
Xanthoma na skórze
•
•
zaburzeniom lipidowym często towarzyszą
zaburzeniom lipidowym często towarzyszą
zaburzenia metabolizmu węglowodanów i
zaburzenia metabolizmu węglowodanów i
kwasu moczowego
kwasu moczowego
•
•
klasyfikacja wg Fredericksona
klasyfikacja wg Fredericksona
•
•
gdy surowica jest mleczna wykonuje się test
gdy surowica jest mleczna wykonuje się test
zimnej flotacji
zimnej flotacji
I - chylomikrony
I - chylomikrony
IIa - b-lipoproteiny
IIa - b-lipoproteiny
IIb - b- i pre-b-lipoproteiny
IIb - b- i pre-b-lipoproteiny
III - b-VLDL
III - b-VLDL
IV - pre-b-lipoproteiny
IV - pre-b-lipoproteiny
V - chylomikrony i pre-b-lipoproteiny
V - chylomikrony i pre-b-lipoproteiny
Hyperchylomikronemia, hipertriacyloglicerydemia
Hyperchylomikronemia, hipertriacyloglicerydemia
indukowana tłuszczami, hiperlipemia egzogenna
indukowana tłuszczami, hiperlipemia egzogenna
•
•
stanowi 1% pierwotnych hiperlipoproteinemii
stanowi 1% pierwotnych hiperlipoproteinemii
•
•
surowica żółto – mleczna, po teście zimnej flotacji
surowica żółto – mleczna, po teście zimnej flotacji
przezroczysta z kożuszkiem
przezroczysta z kożuszkiem
•
•
bardzo wyraźny wzrost poziomu TAG (do 12 mmol/l,
bardzo wyraźny wzrost poziomu TAG (do 12 mmol/l,
wartości referencyjne to < 1,7 mmol/l)
wartości referencyjne to < 1,7 mmol/l)
•
•
przyczyny: deficyt LPL lub apo C II
przyczyny: deficyt LPL lub apo C II
•
•
dziedziczenie autosomalne recesywne
dziedziczenie autosomalne recesywne
•
•
objawy u dzieci:
objawy u dzieci:
hepatosplenomegalia
hepatosplenomegalia
Xanthoma
Xanthoma
siatkówka hiperlipemiczna
siatkówka hiperlipemiczna
kolka brzuszna (pierwszy objaw)
kolka brzuszna (pierwszy objaw)
Hipercholesterolemia rodzinna, Xanthomatoza
Hipercholesterolemia rodzinna, Xanthomatoza
hipercholesterolemiczna rodzinna,
hipercholesterolemiczna rodzinna,
hiperbetalipoproteinemia
hiperbetalipoproteinemia
•
•
stanowi 40% pierwotnych hiperlipoproteinemii
stanowi 40% pierwotnych hiperlipoproteinemii
•
•
dziedziczenie autosomalne dominujące (różne objawy u
dziedziczenie autosomalne dominujące (różne objawy u
homo i heterozygot)
homo i heterozygot)
•
•
przyczyna: niedobór receptora apo B/E
przyczyna: niedobór receptora apo B/E
•
•
surowica żółta przezroczysta
surowica żółta przezroczysta
•
•
bardzo wzrasta poziom całkowitego cholesterolu (15 –
bardzo wzrasta poziom całkowitego cholesterolu (15 –
25 mmol/l)
25 mmol/l)
•
•
zwiększa się stężenie β – lipoprotein (LDL)
zwiększa się stężenie β – lipoprotein (LDL)
•
•
wcześnie rozwija się ciężka miażdżyca, szczególnie u
wcześnie rozwija się ciężka miażdżyca, szczególnie u
homozygot, heterozygoty – nagła śmierć ok. 40 – 45 r.ż.
homozygot, heterozygoty – nagła śmierć ok. 40 – 45 r.ż.
Hipercholesterolemia mieszana,
Hipercholesterolemia mieszana,
hipercholesterolemia z hipertriacyloglicerydemią
hipercholesterolemia z hipertriacyloglicerydemią
•
•
surowica żółta opalizująca
surowica żółta opalizująca
•
•
jest to defekt poligenowy
jest to defekt poligenowy
•
•
zwiększenie poziomu całkowitego cholesterolu
zwiększenie poziomu całkowitego cholesterolu
do 10 – 15 mmol/l
do 10 – 15 mmol/l
•
•
zwiększenie stężenia β – lipoprotein (LDL)
zwiększenie stężenia β – lipoprotein (LDL)
•
•
zwiększenie stężenia TAG do 6 – 8 mmol/l
zwiększenie stężenia TAG do 6 – 8 mmol/l
•
•
zwiększenie poziomu pre β – lipoprotein (VLDL)
zwiększenie poziomu pre β – lipoprotein (VLDL)
Dysbetalipoproteinemia
Dysbetalipoproteinemia
•
•
stanowi < 5% pierwotnych hiperlipoproteinemii
stanowi < 5% pierwotnych hiperlipoproteinemii
•
•
zwiększenie stężenia TAG
zwiększenie stężenia TAG
•
•
zwiększenie stężenia całkowitego cholesterolu
zwiększenie stężenia całkowitego cholesterolu
•
•
w lipidogramie szerokie pasmo β (od pre β –
w lipidogramie szerokie pasmo β (od pre β –
lipoprotein (VLDL) do β – lipoprotein (LDL))
lipoprotein (VLDL) do β – lipoprotein (LDL))
•
•
przyczyna: występowanie apo E 2/2 (85%) lub
przyczyna: występowanie apo E 2/2 (85%) lub
apo E 4/2 (15%) – wyróżnia się trzy allele genu
apo E 4/2 (15%) – wyróżnia się trzy allele genu
kodującego apo E: E2, E3 i E4 co daje sześć
kodującego apo E: E2, E3 i E4 co daje sześć
fenotypów apo E, receptory hepatocytów dla
fenotypów apo E, receptory hepatocytów dla
apo B/E nie są wrażliwe na apo E 2/2 i są mało
apo B/E nie są wrażliwe na apo E 2/2 i są mało
wrażliwe na apo E 4/2
wrażliwe na apo E 4/2
•
•
miażdżycorodność
miażdżycorodność
Hipertriacyloglicerydemia indukowana
Hipertriacyloglicerydemia indukowana
węglowodanami, hiperlipemia endogenna
węglowodanami, hiperlipemia endogenna
•
•
często połączona jest z cukrzycą i otyłością
często połączona jest z cukrzycą i otyłością
•
•
komplikacje sercowo – naczyniowe występują
komplikacje sercowo – naczyniowe występują
później niż w typach II i III
później niż w typach II i III
•
•
przyczyna: obniżenie stosunku apo C II / apo C III
przyczyna: obniżenie stosunku apo C II / apo C III
•
•
surowica żółto – mleczna, po teście zimnej
surowica żółto – mleczna, po teście zimnej
flotacji bez zmian
flotacji bez zmian
•
•
stężenie TAG zwiększony do ok. 10 mmol/l
stężenie TAG zwiększony do ok. 10 mmol/l
•
•
wzrost stężenia pre β – lipoprotein (VLDL)
wzrost stężenia pre β – lipoprotein (VLDL)
•
•
nietolerancja glukozy – obniżenie wrażliwości na
nietolerancja glukozy – obniżenie wrażliwości na
insulinę
insulinę
Hipertriacyloglicerydemia mieszana,
Hipertriacyloglicerydemia mieszana,
hiperlipemia egzogenno – endogenna,
hiperlipemia egzogenno – endogenna,
hipertriacyloglicerydemia indukowana
hipertriacyloglicerydemia indukowana
tłuszczami i węglowodanami
tłuszczami i węglowodanami
•
•
stanowi < 5% pierwotnych
stanowi < 5% pierwotnych
hiperlipoproteinemii
hiperlipoproteinemii
•
•
stężenie TAG rośnie do ok. 20 mmol/l
stężenie TAG rośnie do ok. 20 mmol/l
•
•
podniesienie poziomu dwóch frakcji:
podniesienie poziomu dwóch frakcji:
chylomikronów i pre β – lipoprotein (VLDL)
chylomikronów i pre β – lipoprotein (VLDL)
•
•
bez komplikacji sercowo – naczyniowych
bez komplikacji sercowo – naczyniowych
•
•
często z cukrzycą i zapaleniem trzustki
często z cukrzycą i zapaleniem trzustki
cukrzyca:
cukrzyca:
wzrost poziomu TAG (w kwasicy ketonowej)
wzrost poziomu TAG (w kwasicy ketonowej)
wzrost stężenia całkowitego cholesterolu
wzrost stężenia całkowitego cholesterolu
(aterogenny)
(aterogenny)
choroby tarczycy:
choroby tarczycy:
wzrost poziomu TAG (w hiper i hipotyreozie)
wzrost poziomu TAG (w hiper i hipotyreozie)
całkowity cholesterol rośnie w obrzęku
całkowity cholesterol rośnie w obrzęku
śluzowatym, a obniża się w chorobie Basedowa
śluzowatym, a obniża się w chorobie Basedowa
dna moczanowa:
dna moczanowa:
wzrost stężenia całkowitego cholesterolu
wzrost stężenia całkowitego cholesterolu
wzrost stężenia TAG
wzrost stężenia TAG
choroby wątroby:
choroby wątroby:
cholestaza – wzrost stężenia całkowitego cholesterolu i
cholestaza – wzrost stężenia całkowitego cholesterolu i
lipoproteiny X
lipoproteiny X
hepatitis – wzrost stężenia całkowitego cholesterolu;
hepatitis – wzrost stężenia całkowitego cholesterolu;
zmiany poziom cholesterolu mają znaczenie
zmiany poziom cholesterolu mają znaczenie
prognostyczne – zmniejszenie stężenia oznacza
prognostyczne – zmniejszenie stężenia oznacza
zdrowienie, podwyższenie poziomu oznacza ostrą
zdrowienie, podwyższenie poziomu oznacza ostrą
niewydolność wątroby
niewydolność wątroby
zespół Zieve (alkoholowy) – hiperlipoproteinemia,
zespół Zieve (alkoholowy) – hiperlipoproteinemia,
żółtaczka, hemoliza
żółtaczka, hemoliza
marskość żółciowa – wzrost stężenia β – lipoprotein,
marskość żółciowa – wzrost stężenia β – lipoprotein,
bilirubiny sprzężonej i fosfatazy alkalicznej
bilirubiny sprzężonej i fosfatazy alkalicznej
glikogenozy – wzrost poziomu TAG
glikogenozy – wzrost poziomu TAG
zapalenie trzustki ostre i przewlekłe:
zapalenie trzustki ostre i przewlekłe:
wzrost poziomu TAG (proces może przebiegać w drugą
wzrost poziomu TAG (proces może przebiegać w drugą
stronę tzn. wysoki poziom TAG może spowodować
stronę tzn. wysoki poziom TAG może spowodować
zapalenie trzustki)
zapalenie trzustki)
nerczyce lipidowe:
nerczyce lipidowe:
zwiększenie stężenia całkowitego
zwiększenie stężenia całkowitego
cholesterolu
cholesterolu
zwiększenie stężenia TAG
zwiększenie stężenia TAG
zmiany stężenia całkowitego cholesterolu i
zmiany stężenia całkowitego cholesterolu i
TAG są proporcjonalne do hipoalbuminemii
TAG są proporcjonalne do hipoalbuminemii
i proteiinurii
i proteiinurii
zespół Cushinga:
zespół Cushinga:
wzrost stężenia TAG
wzrost stężenia TAG
często postać jatrogenna z powodu
często postać jatrogenna z powodu
długiego leczenia kortykosteroidami
długiego leczenia kortykosteroidami
Rodzinna hipercholsterolemia (mutacje
Rodzinna hipercholsterolemia (mutacje
genu receptora LDL)
genu receptora LDL)
Rodzinny defekt apolipoproteiny B100
Rodzinny defekt apolipoproteiny B100
(zaburzenie wiązania z receptorem apo
(zaburzenie wiązania z receptorem apo
BE)
BE)
Hipercholsterolemia poligeniczna
Hipercholsterolemia poligeniczna
Hiperlipoproteinemia a
Hiperlipoproteinemia a
Pierwotna hipertriglicerydemia
Pierwotna hipertriglicerydemia
(obniżenie aktywości enzymów
(obniżenie aktywości enzymów
lipolitycznych, nadmierna wątrobowa
lipolitycznych, nadmierna wątrobowa
synteza VLDL)
synteza VLDL)
Rodzinna hipertriglicerydemia (VLDL
Rodzinna hipertriglicerydemia (VLDL
bogatsze w TG, obniżone stężenie HDL)
bogatsze w TG, obniżone stężenie HDL)
Niedobór lipazy lipoproteinowej lub jej
Niedobór lipazy lipoproteinowej lub jej
aktywatora apo CII
aktywatora apo CII
Rodzinna złożona hiperlipidemia
Rodzinna złożona hiperlipidemia
(wzrost stężenia wolnych kwasów
(wzrost stężenia wolnych kwasów
tłuszczowych i apo B)
tłuszczowych i apo B)
Rodzinna dysbetalipoproteinemia
Rodzinna dysbetalipoproteinemia
(obecność
(obecność
β
β
VLDL)
VLDL)
LDL
oxLDL
Monocyt
Foam cell
Th1
Th2
Neutrophil
Thrombocyt
Macrophag
Adhesion molecule
Fibrynogen
Colagen
O
O
O
O
Il-6
Il-1
FGF
TGF
TNF-a
Intima
Epithelium
Wnikanie oxLDL do komórek śródbłonka
Wnikanie oxLDL do komórek śródbłonka
Aktywacja płytek krwi i uwalnianie
Aktywacja płytek krwi i uwalnianie
czynników wzrostu
czynników wzrostu
Generacja wolnych rodników
Generacja wolnych rodników
Hamowanie uwalniania NO z śródbłonka
Hamowanie uwalniania NO z śródbłonka
Generowane syntezy
Generowane syntezy
chemoatraktantów
chemoatraktantów
Powstawania komórek piankowatych
Powstawania komórek piankowatych
Zwężenie ściany naczyń i zator
Zwężenie ściany naczyń i zator
Modyfikowalne
Modyfikowalne
–
Palenie tytoniu
Palenie tytoniu
–
Dyslipid
Dyslipid
emia
emia
–
Nadciśnienie
Nadciśnienie
–
Cukrzyca
Cukrzyca
–
O
O
tyłość
tyłość
–
Dieta bogatotłuszczowa
Dieta bogatotłuszczowa
–
Czynniki trombogenne
Czynniki trombogenne
–
Brak aktywności fizycznej
Brak aktywności fizycznej
–
Nadmierne spożycie
Nadmierne spożycie
alkoholu
alkoholu
Nie
modyfikowalne
Historia choroby
Uwarunkowania
genetyczne
Wiek
płeć
Martwica miokardium spowodowana
Martwica miokardium spowodowana
niedokrwieniem
niedokrwieniem
Pojawia się ucisk w klatce piersiowej i ból
Pojawia się ucisk w klatce piersiowej i ból
Jeżeli krążenie nie zostanie przywrócone
Jeżeli krążenie nie zostanie przywrócone
w ciągu 20-40 minut, to obszar objęty
w ciągu 20-40 minut, to obszar objęty
niedokrwieniem ulega nieodwracalnej
niedokrwieniem ulega nieodwracalnej
martwicy
martwicy
Komórki miokardium uwalniają podczas
Komórki miokardium uwalniają podczas
incydentu markery biochemiczne i
incydentu markery biochemiczne i
enzymatyczne
enzymatyczne
Mioglobina (wzrost 1,5 – 2 godziny;
Mioglobina (wzrost 1,5 – 2 godziny;
spadek 10 godzin)
spadek 10 godzin)
•
Białko wiążące tlen
Białko wiążące tlen
•
Osiąga wartości 10-15x norma (80 mg/l)
Osiąga wartości 10-15x norma (80 mg/l)
•
Metody immunologiczne
Metody immunologiczne
•
Ujemny czynnik predykcyjny
Ujemny czynnik predykcyjny
Swoista dla mięśnia sercowego długość oraz
Swoista dla mięśnia sercowego długość oraz
struktura aminokwasowa końca N łańcucha
struktura aminokwasowa końca N łańcucha
Wzrost TnT po 4-6 godzinach, powrót po 9-10
Wzrost TnT po 4-6 godzinach, powrót po 9-10
dniach
dniach
Może służyć monitorowaniu terapii fibrynolitycznej
Może służyć monitorowaniu terapii fibrynolitycznej
TnI pojawia się po 5-7 godzinach, powrót do normy
TnI pojawia się po 5-7 godzinach, powrót do normy
po 7 dobach
po 7 dobach
Wzrastają w stanach zwiększonej
Wzrastają w stanach zwiększonej
przepuszczalności kardiomiocytów
przepuszczalności kardiomiocytów
Wzrost stężenia w przewlekłej niewydolności nerek
Wzrost stężenia w przewlekłej niewydolności nerek
(uszkodzenie mięśnia sercowego jest odwracalne)
(uszkodzenie mięśnia sercowego jest odwracalne)
Izoenzym CK-MB jest najbardziej
Izoenzym CK-MB jest najbardziej
charakterystyczny dla mięśnia sercowego
charakterystyczny dla mięśnia sercowego
Pomiar aktywności zastępuje się
Pomiar aktywności zastępuje się
pomiarem stężenia
pomiarem stężenia
Wzrost CK-MB mass wzrasta po 3-6
Wzrost CK-MB mass wzrasta po 3-6
godzinach
godzinach
W miokardium występuje CK-MB2
W miokardium występuje CK-MB2
LDH (dehydrogenaza mleczanowa)
LDH (dehydrogenaza mleczanowa)
•
Wzrost aktywności LDH1 (HBDH)
Wzrost aktywności LDH1 (HBDH)
•
Nieswoista dla serca
Nieswoista dla serca
•
Najwyższa aktywność – 48-62 godz po zawale
Najwyższa aktywność – 48-62 godz po zawale
Aminotransferaza asparaginowa (AST)
Aminotransferaza asparaginowa (AST)
•
Nieswoista dla mięśnia sercowego
Nieswoista dla mięśnia sercowego
•
Szczyt obserwowany po 24-36 godzinach
Szczyt obserwowany po 24-36 godzinach
•
AST/ALT > 2
AST/ALT > 2
Albumina modyfikowana niedokrwieniem (IMA)
Albumina modyfikowana niedokrwieniem (IMA)
•
Albumina o zmniejszonym powinowactwie do niklu i
Albumina o zmniejszonym powinowactwie do niklu i
kobaltu
kobaltu
•
Pojawia się przed powstaniem martwicy
Pojawia się przed powstaniem martwicy
•
Różnicuje chorych z niedokrwieniem i bez
Różnicuje chorych z niedokrwieniem i bez
niedokrwienia
niedokrwienia
Sercowe białko wiążące kwasy tłuszczowe (H-
Sercowe białko wiążące kwasy tłuszczowe (H-
FABP)
FABP)
•
Marker wczesny (pojawia się po 1-3 godzinach)
Marker wczesny (pojawia się po 1-3 godzinach)
•
Drobnocząsteczowe białko występujące w cytozolu
Drobnocząsteczowe białko występujące w cytozolu
Mózgowy peptyd natriuretyczny
Mózgowy peptyd natriuretyczny
wydzialny przez kardiomiocyty komór
wydzialny przez kardiomiocyty komór
serca
serca
Stężenie wzrasta w przeroście komór i w
Stężenie wzrasta w przeroście komór i w
osłabieniu ich siły skurczu
osłabieniu ich siły skurczu
Nieaktywny fragment NT-proBNP ma
Nieaktywny fragment NT-proBNP ma
dużą stabilność i długi czas półtrwania
dużą stabilność i długi czas półtrwania
Stężenie koreluje ze stopniem
Stężenie koreluje ze stopniem
niewydolności i wielkością jam serca
niewydolności i wielkością jam serca
IL-6, IL-8, CRP
IL-6, IL-8, CRP
Hs-CRP (wysokoczułe CRP) jest
Hs-CRP (wysokoczułe CRP) jest
markerem zagrożenia chorobą
markerem zagrożenia chorobą
niedokrwienną serca
niedokrwienną serca
Marker stabilności blaszki miażdżycowej
Marker stabilności blaszki miażdżycowej
MPO – mieloperoksydaza uwalniana z
MPO – mieloperoksydaza uwalniana z
neutrofilów
neutrofilów
PAPP-a
PAPP-a
Etap choroby niedokrwiennej
Etap choroby niedokrwiennej
Biomarker
Biomarker
Blaszka miażdżycowa
Blaszka miażdżycowa
LDL, oxLDL, CRP, Il-6, Il-10,
LDL, oxLDL, CRP, Il-6, Il-10,
Il-18, fibrynogen, TNF
Il-18, fibrynogen, TNF
Niestabilna blaszka miażdżycowa
Niestabilna blaszka miażdżycowa
MMP-9, mieloperoksydaza, ICAM,
MMP-9, mieloperoksydaza, ICAM,
VCAM
VCAM
Pęknięta blaszka miażdżycowa
Pęknięta blaszka miażdżycowa
sCD40L, PIGF, PAPP-A, VCAM
sCD40L, PIGF, PAPP-A, VCAM
Tworzenie zakrzepu
Tworzenie zakrzepu
PAI-1, sCD40L, czynnik
PAI-1, sCD40L, czynnik
von Willebranda, D-dimery
von Willebranda, D-dimery
Niedokrwienie mięśnia
Niedokrwienie mięśnia
sercowego
sercowego
IMA, wolne kwasy tłuszczowe,
IMA, wolne kwasy tłuszczowe,
BNP
BNP
Martwica
Martwica
troponina, CK-MB, h-FABP,
troponina, CK-MB, h-FABP,
mioglobina
mioglobina
Remodeling lewej komory
Remodeling lewej komory
BNP/NT-proBNP, MMP
BNP/NT-proBNP, MMP