Misja i

funkcje

pielęgniarst

Definicje misji:

• Myśl przewodnia,

• Wykładnia wartości,

• Jądro przekonań,

• Wyznanie wiary,

• Obietnica dana otoczeniu,

• Przedmiot aspiracji i trwałych, ponadczasowych

dążeń, wyrażających społeczne przeznaczenie

organizacji i jej części,

• Szczególny powód, racja bytu i sens istnienia

organizacji wyróżniających się od wszystkich

innych,

• Kluczowe cele i wartości organizacji, zakres

społecznej działalności teraz i w przyszłości.

Funkcje misji

• Ukierunkowująca,
• Stabilizująca,
• Uwiarygodniająca,
• Integrująca,
• Inspirująca.

W formułowaniu misji

pielęgniarstwa znaczenie mają

co najmniej 4 kategorie:

• Człowiek: kim jest, jak go postrzegasz, jak

widzisz klienta/pacjenta, jakie są jego

potrzeby;

• Zdrowie: czym jest zdrowie, a czym choroba,

jaki jest stosunek ludzi do zdrowia i choroby;

• Pielęgniarstwo i pielęgnowanie: po co

właściwie pielęgniarstwo istnieje, jakie

spełnia funkcje, jaką działalnością powinno

się zająć, do czego ma dążyć, czyje i jakie

potrzeby ma zaspokajać;

• Otoczenie: jak postrzegasz środowisko, jakie

powiązania ze środowiskiem istnieją itp.

Misja

pielęgniarstwa

Misja

pielęgniarstwa

społeczeństwie

polega na pomaganiu jednostkom,
rodzinom i innym grupom w
określeniu

osiągnięciu

ich

fizycznego,

umysłowego,

społecznego

potencjału

zmieniającym się środowisku, w
którym oni żyją oraz pracują.

Funkcje pielęgniarki

są ściśle

powiązane z misją pielęgniarstwu. Są one
stałe i niezależne od miejsca (dom, zakład
pracy, uniwersytet, szkoła, więzienie, obóz,
szpital, przychodnia), czasu, w którym
opieka pielęgniarska jest świadczona, stanu
zdrowia jednostki/grupy oraz dostępności
zasobów.

Jest

zbiór

zadań

czynności

zawodowych,

dla

których

można

sformułować

wspólny

cel

(ich

inicjowania i realizowania), a zadania te
wynikają z roli zawodowej pielęgniarki

Rola zawodowa

to szczególny rodzaj roli,

jaką każdy człowiek podejmuje,
uczestnicząc w życiu społecznym.
Charakter roli społecznej jest
uwarunkowany zajmowaniem określonej
pozycji w grupie (instytucji), np. pozycją
ojca w rodzinie bądź ordynatora w szpitalu
względnie sytuacją, np. pobytem w szpitalu.
W stosunku do każdej roli obowiązują
określone normy społeczne (zawodowe,
organizacyjne), które każdy członek danej
grupy adresuje zarówno do siebie, ze
względu na swoje uczestnictwo, jak i do
pozostałych członków tej społeczności.

Rolą pielęgniarki

będzie zapewnianie realizowania czy
zaspokajania wszystkich potrzeb
związanych z utrzymywaniem,
potęgowaniem, przywracaniem do jak
najlepszego zdrowia.

Funkcje zawodowe pielęgniarki pozostają

takie same bez względu na miejsce, czas,
w którym opieka pielęgniarska jest
świadczona, jak również środki, którymi
pielęgniarka dysponuje.

W ramach pełnionych funkcji pielęgniarka

wykonuje zadania, których zakres i
charakter wyznaczone są przez poziom
wymagań stawianych członkom grupy
zawodowej. Dotyczy to przede wszystkim
prezentowanej wiedzy i umiejętności oraz
postaw w czasie wykonywania tych zadań.

Grupując zadania i czynności można

stosować różne kryteria ich doboru jako

podstawę podziału można przyjąć np.:

1. Kierunek działań pielęgniarki, a w tym:
• podmiot opieki (funkcje bezpośrednie),
• Rozwój własnego zawodu (funkcje

pośrednie)

2. Charakter współpracy z innymi

dawcami opieki:

• Funkcje niezależne,
• Funkcje współzależne,
• Funkcje zależne.

Pełniąc funkcję zawodową
pielęgniarka realizuje zadania:

• Ukierunkowane na działania opiekuńcze,
• Na rzecz własnego profesjonalnego

rozwoju,

• Na rzecz pielęgniarstwa rozumianego

jako:

system organizacyjny,
system kształcenia,
dziedzina nauki.

Zadania funkcji

opiekuńczej

Cel zadań funkcji opiekuńczej:
pomaganie, towarzyszenie,

asystowanie, wspieranie przy
rozwiązywaniu problemów
podopiecznego dotyczących
zdrowia i życia.

Zakres zadań funkcji opiekuńczej

• Rozpoznawanie stanu zapotrzebowania

na opiekę, jej rodzaj (nieprofesjonalną,
profesjonalną), zakres i charakter

• Stwarzanie optymalnych warunków do

podtrzymywania biologicznych funkcji
życiowych organizmu

• Pomaganie w wykonywaniu (albo

wykonywanie za podopiecznego) tych
czynności życia codziennego, które
gwarantują komfort życia codziennego
(w sferze biologicznej, psychicznej,
społecznej)

• Pomaganie w wejściu w rolę pacjenta

różnych instytucji ochrony zdrowia i
opiekuńczych

• Pomaganie w rozwiązywaniu problemów

wynikających z metody diagnozowania,
leczenia, rehabilitacji

• Ułatwienie podopiecznemu dostępu do

informacji o stanie zdrowia, planowanych
działaniach opiekuńczych

• Ułatwienie podopiecznemu i jego rodzinie

wejście do grup wsparcia

• Wspieranie, tworzenie warunków i

uczestniczenie w opiece terminalnej

Zadania funkcji

wychowawczej

Cel zadań funkcji wychowawczej:

Kształtowanie prawidłowych
zachowań zdrowotnych, poczucia
odpowiedzialności za zdrowie
własne i najbliższych.

Zakres zadań funkcji wychowawczej:

• Kształtowanie u podopiecznego poczucia

odpowiedzialności za własne zdrowie i
podejmowanie działań prozdrowotnych w
odniesieniu do siebie, osób najbliższych i
środowiska

• Przygotowanie podopiecznego i jego

najbliższych do współpracy w procesie
pielęgnowania

• Przygotowanie pacjenta do samoopieki
• Przygotowanie osób do realizowania

opieki nieprofesjonalnej

Zadania funkcji

promowania zdrowia

Cel zadań funkcji promowania zdrowia:

Propagowanie zachowań
prozdrowotnych i stylu życia
wspierającego zdrowie. Doradzanie
ludziom jak wzmacniać i utrzymywać
zdrowie. Tworzenie podopiecznym
warunków do realizowania stylu życia
sprzyjającego utrzymaniu i
wzmacnianiu zdrowia.

Zakres zadań funkcji promowania zdrowia:

• Poznawanie programów promocjo zdrowia,

czynne włączenie się w ich realizację,
konstruowanie i ocenę skuteczności

• Współdziałanie z indywidualnymi osobami,

grupami wsparcia i instytucjami
pracującymi na rzecz wzmacniania zdrowia
społeczeństwa

• Tworzenie warunków podopiecznym i

pracownikom instytucji ochrony zdrowia i
opiekuńczych do realizowania stylu życia
służącemu zdrowiu

• Przygotowanie podopiecznego do

zwiększania kontroli nad stanem
własnego zdrowia

• Kształtowanie postaw prozdrowotnych
• Pomaganie w kształtowaniu zachowań

sprzyjających zdrowiu

Zadania funkcji

profilaktycznej:

Cel zadań funkcji profilaktycznej:

Ograniczenia zagrożeń wypadkami,

uszkodzeniami, katastrofami w miejscu

przebywania podopiecznych. Działania

zapobiegające lub ograniczające ryzyko

występowania chorób i powikłań

wynikających z warunków życia i

preferowanego stylu życia. Działania

zapobiegające występowaniu chorób i

powikłań wynikających ze stosowania

metod diagnostycznych

Zakres zadań funkcji profilaktycznej:

• Rozpoznawanie stanu zagrożenia zdrowia

indywidualnych osób, rodzin, grup społecznych

• Prowadzenie badań w ramach planowanych

badań profilaktycznych masowych,
przesiewowych

• Planowanie i realizowanie działań

profilaktycznych, w odniesieniu do
indywidualnej osoby albo grupy, w ramach
ustalonego programu profilaktycznego

• Realizowanie programu działań

zapobiegających lub ograniczających ryzyko
wystąpienia powikłań w czasie stosowania
metod diagnozowania, leczenia, rehabilitacji

Zadania funkcji

terapeutycznej

Cel zadań funkcji terapeutycznej:

Udzielanie pomocy przedlekarskiej w

sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia

pacjenta.
Wykonywanie badań służących

ocenie stanu pacjenta, zleconych w

procesie diagnozowania.
Wykonywanie zabiegów ustalonych

w planie terapii.

Zakres zadań funkcji terapeutycznej:

• Wykonywanie zadań i zabiegów w

ramach pierwszej pomocy
przedlekarskiej

• Współudział w procesie diagnozowania

pacjenta

• Wykonywanie zabiegów zleconych w

planie terapii

Zadania funkcji

rehabilitacyjnej

Cel zadań funkcji rehabilitacyjnej:
Pomaganie pacjentowi w uzyskaniu

niezależności i umiejętności
radzenia sobie w zmienionej
sytuacji życiowej, która powstała z
przyczyn rozwojowych, urazu,
choroby

Zakres zadań funkcji rehabilitacyjnej:

• Pomaganie pacjentowi w zdobyciu

nowych umiejętności lub wyćwiczeniu
funkcji niezbędnych do poradzenia sobie
w nowej sytuacji powstałej w wyniku
choroby, urazu lub stosowanej metody
leczenia

• Współpraca z rodziną pacjenta w

zakresie przygotowania do
współdziałaniu w usprawnianiu
podopiecznego w czasie pobytu w
szpitalu i dalszego kontynuowania w
warunkach domowych

• Pomaganie w tworzeniu atmosfery

zachęcającej pacjenta do pokonywania
trudności w okresie usprawniania

• Pomaganie w przygotowaniu środowiska

domowego na przyjęcie osoby
niepełnosprawnej

Od pierwszego dnia, jako ucznia

szkoły pielęgniarskiej, aż do

ostatniego dnia przejścia na

emeryturę, zawodowym obowiązkiem

pielęgniarki jest krytyczne, a

jednocześnie twórcze rozumowanie i

analizowanie wszystkich aspektów

wykonywanej pracy, jak też stałe

pogłębianie swej fachowej wiedzy i

śledzenie wszystkich nowości i

zdobyczy w tej dziedzinie.

Jill Macleod Clark

Zadania funkcji

kształcenia

Cel zadań funkcji kształcenia:

Uczestniczenie w procesie
kształcenia kandydatów do zawodu
pielęgniarki.
Współudział w procesie doskonalenia
zawodowego pielęgniarek.
Realizowanie własnego kształcenia i
doskonalenia zawodowego.

Zakres zadań funkcji kształcenia:

• Czynne uczestnictwo w zajęciach

praktycznych organizowanych dla
uczniów i studentów pielęgniarstwa

• Współudział w procesie adaptacji nowych

pracowników

• Prowadzenie wybranych form zajęć w

doskonaleniu wewnątrzzakładowym

• Współudział w tworzeniu planów i

programów kształcenia i doskonalenia
pielęgniarek

• Inwestowanie we własny rozwój

zawodowy

Zadania funkcji

zarządzania

Cel zadań funkcji zarządzania:

Rozpoznawanie stanu służb pielęgniarskich.
Planowanie i organizowanie zespołów
pielęgniarskich na potrzeby różnych
kategorii odbiorców i warunków, w jakich
jest realizowana.planowanie i
organizowanie pracy własnej. Kierowanie
pracą zespołów pielęgniarskich.
Podejmowanie decyzji dotyczących służb
pielęgniarskich.

Zakres zadań funkcji zarządzania:

• Planowanie pracy własnej i/lub zespołów

pielęgniarskich.

• Projektowanie działań, koordynowanie

ich wykonania.

• Motywowanie ludzi do osiągania celów i

uczestniczenia w realizacji zadań i
działań.

• Porównanie wykonania zadania/zadań z

wzorcem, pożądanym stanem.

Zadania funkcji

naukowo - badawczej

Cel zadań funkcji naukowo – badawczej:

Rozpatrywanie zapotrzebowania na rodzaj,
zakres i charakter badań naukowych w
pielęgniarstwie i dla pielęgniarstwa.
Organizowanie i kierowanie zespołem
prowadzącym badania. Ocenianie wyników
badań pod kątem ich wykorzystania w
praktyce. Współpraca w zespołach
prowadzących badania podstawowe i
kliniczne. Korzystanie z informacji naukowej.

Zakres zadań

funkcji naukowo – badawczej:

• Wykorzystywanie wyników badań w

działalności praktycznej.

• Współudział w badaniach naukowych.

W przygotowaniu zawodowym ważne są

posiadane przez pielęgniarkę :

Kwalifikacje

= wiedza + umiejętności

Kompetencje

= kwalifikacje +

uprawnienia +

odpowiedzialność

Wiedza

współczesnej

pielęgniarki

powinna

stanowić spójny system wiadomości o zdrowiu,
człowieku i środowisku. Kształtowanie tej wiedzy
powinno dokonywać się w aspekcie holistycznej
wizji istoty ludzkiej, na którą składać będą się:

• treści z zakresu nauk biologiczno – medycznych

i pielęgniarskich,

• wiadomości właściwe dla nauk psychologiczno –

socjologicznych, antropologii kulturowej, teorii
dobrej roboty i organizacji,

• wiedza o rodzinie jako podstawowej grupie

społecznej,

• Wiedza o promocji zdrowia w jej wszystkich

aspektach medyczno-psychologiczno-społecznych
i prawnych.

Pielęgniarka potrzebuje jeszcze innego

rodzaju wiedzy a mianowicie – wiedzy o
sobie samej, o swych słabych i mocnych
stronach,

swoich

możliwościach

terapeutycznego oddziaływania, wiedzy,
którą

musi

zdobyć

procesie

samokontroli,

samoanalizy,

samopoznania.

Wiedza

sobie

warunkuje

proces

zdobywania

umiejętności

działania,

umiejętności realizacji zadań i celów.

W system pożądanych

umiejętności

włącza się:

1. Umiejętności proceduralne związane z

czynnościami i zabiegami natury
leczniczo – pielęgnacyjnej.

2. Umiejętności komunikacyjne zarówno w

sferze werbalnych, jak i pozawerbalnych
środków wzajemnego porozumiewania.

3. Umiejętności organizacyjne niezbędne

do sprawnej realizacji procesu opieki
pielęgnacyjnej, łącznie z
umiejętnościami diagnozowania,
planowania, realizowania i oceniania.

W zakres tych wszystkich umiejętności

włącza się również zdolność empatii.

Szczególnie istotne jest przejawianie

samodzielności i umiejętności współpracy w
wielozadaniowym zespole opiekuńczym i
zespole pielęgniarek:

• Umiejętność komunikowania się, na którą

składa się m.in.: zwięzły, jasny i zrozumiały
sposób formułowania informacji, przy
wykorzystaniu obowiązującej, zawodowej
terminologii, wzajemne przekazywanie
informacji zgodnie z obowiązującą w zespole
procedurą, rzetelne prowadzenie
dokumentacji pacjenta, poprawne
wykorzystanie informacji zgromadzonych
przez siebie i otrzymanych od innych;

• Umiejętność współdecydowania o

sprawach podopiecznego, a to wymaga:
przejawiania samodzielności w myśleniu i
działaniu, przejawianie merytorycznie
uzasadnionych argumentów w
dyskusjach, wykorzystania rad
udzielanych przez innych ludzi przy
niezależności własnych sądów
uwarunkowanych wiedzą,
umiejętnościami i doświadczeniem,
negocjowanie odpowiedzialnych decyzji
ze świadomością ponoszenia związanych
z tym konsekwencji;

• Umiejętność samodzielnego

wykonywania zleceń wydawanych przez
innych profesjonalistów, na którą
składają się: decyzja o podjęciu się
wykonania zleconego zadania, wybór
sposobu wykonania zadania, wykonanie
zadania przestrzegając obowiązujących
zasad i norm jakości;

• Umiejętność ponoszenia indywidualnej

odpowiedzialności za jakość
wykonywanych zadań składających się na
osiągnięcia celów całego zespołu.

Samodzielność

, w pracy pielęgniarki,

rozpatrywana jest w znaczeniu
samodzielności w myśleniu, działaniu,
podejmowaniu decyzji i uczeniu się.

Samodzielność

to swoboda w podejmowaniu

decyzji ograniczona tylko wiedzą i
doświadczeniem zawodowym. Związana
jest z odpowiedzialnością, czyli
koniecznością ponoszenia konsekwencji
swoich zachowań. Prawidłowa realizacja
zadań zawodowych jest możliwa tylko
wtedy, gdy zakres obowiązków, uprawnień
i odpowiedzialności pozostaje we
właściwych relacjach.

Pielęgniarka powinna być przygotowana
do podejmowania i wykonywania decyzji
zawodowych

realizowaniu

indywidualnych zadań, jak również w
pracy w zespole pielęgniarek i zespole
wielozadaniowym.

Pielęgniarka

musi

pracować jako partner przedstawicieli
innych profesji i zawodów biorących
udział w świadczeniu usług zdrowotnych.

Odpowiedzialność

to konieczność,

obowiązek moralny lub prawny
odpowiadania za swoje czyny i ponoszenia
za nie konsekwencji. W etyce
odpowiedzialność jest określana jako
świadomość człowieka za swe czyny
wykonane bądź za niewykonanie czynów, a
więc za zachowanie nakazane lub zakazane
normą moralną, jest oceniany pozytywnie
lub negatywnie.

Odpowiedzialność zawodowa związana jest z

przynależnością do określonej grupy
zawodowej.

Uprawnienia

– to prawo do wykonywania

czynności, które zapisane są w ustawie o
zawodzie pielęgniarki i położnej (Ustawa z
dnia 5 lipca 1996, art. 4.)

1) rozpoznawanie warunków i potrzeb
zdrowotnych,
2) rozpoznawanie

problemów

pielęgnacyjnych,
3) sprawowanie opieki pielęgnacyjnej,
4) realizację zleceń lekarskich w procesie
diagnostyki, leczenia i rehabilitacji,

5) samodzielne udzielanie w

określonym

zakresie

świadczeń

zapobiegawczych,

diagnostycznych,

leczniczych i rehabilitacyjnych,
6) edukację zdrowotną,
7) nauczanie zawodu pielęgniarki,
8) prowadzenie

prac

naukowo-

badawczych w dziedzinie pielęgniarstwa,
9) kierowanie

pracą

zawodową

pielęgniarek i położnych.

ODBIORCA

OPIEKI

PIELĘGNIARSKIEJ

Odbiorcą opieki jest osoba, tj. istota ludzka mająca

prawo

wiedzy

sobie,

prawo

współuczestniczenia w decyzjach, które dotyczą jej
życia, zdrowia, korzystania z pomocy społecznej,
prawa do przyjęcia bądź odrzucenia opieki
zdrowotnej; człowiek w całym ekoholistycznym
wymiarze jego osobowości, tj. w systemie potrzeb
fizycznych, psychicznych, społecznych, kulturowo-
rozwojowych i duchowych; istota, której istnienie
zależy od równowagi jej wewnętrznego środowiska i
od

równowagi

zewnętrznym

społeczno-

przyrodniczym

otoczeniem.

Zakłócenia

tej

równowagi powodują przejściowe bądź całkowite
osłabienie

energii

życiowej

człowieka,

doprowadzając w końcu do jego śmierci.

Momenty osłabienia równowagi osobowej

człowieka, zjawiające się w różnych
fazach

okresach

jego

życia,

spowodowane

wewnętrznymi

zewnętrznymi czynnikami czynią każdą
istotę

ludzką

potencjalnym

bądź

faktycznym odbiorcą opieki (pacjentem,
podopiecznym). Człowiek potrzebuje w
tych chwilach pomocy i wsparcia w
zaspokajaniu swych potrzeb nie tylko
natury

fizycznej,

ale

również

towarzyszących im potrzeb wyższego
rzędu.

Medycyna i pielęgniarstwo spotykają się z

różnorodnymi stanami dotyczącymi ludzi:

1. Człowiek ma doskonałe zdrowie i czuje się

bardzo dobrze.

2. Człowiek jest chory, lecz czuje się dobrze.
3. Człowiek jest chory i czuje się źle.
4. Człowiek nie jest chory, lecz nie czuje się

dobrze.

Stosownie do tych stanów człowiek podejmuje

rolę chorego lub jej nie podejmuje; oddaje

się w opiekę instytucji ochrony zdrowia,

podejmując rolę pacjenta lub podopiecznego

lub próbuje sam się leczyć. Tak więc rola

pacjenta jest szczególnym przejawem roli

chorego.

Choroba jest rozpatrywana w socjologii

zdrowia i choroby jako przejaw szczególnej

roli społecznej, jaką jest rola chorego. Rola ta

charakteryzuje się następującymi cechami:

1. Osoba podejmująca tę rolę jest zwolniona od

pełnienia

swoich

dotychczasowych

obowiązków, dotychczasowych ról.

2. Człowiek chory nie jest obwiniany z powodu

swej choroby.

3. Oczekuje się, że człowiek chory będzie

poszukiwał

kompetentnej,

profesjonalnej

pomocy lekarskiej.

4. Oczekuje się, że podporządkuje się on

reżymowi

postępowania

leczniczego,

zaleconego przez lekarza.

Dla potrzeb praktyki ochrony zdrowia i jej organizacji

odbiorcę opieki rozpatruje się również w aspekcie
nauk klinicznych. Wyróżnia się wtedy np.: role
chorych psychicznie, role pacjentów z chorobami
układu

krążenia,

oddechowego,

chorobami

nowotworowymi, role chorych z demencją, role
chorych

cukrzycę,

role

chorych

niepełnosprawnością fizyczną itp. Problemy związane
z podejmowaniem takich ról chorego są przedmiotem
badań rozpatrywanych w aspekcie nauk klinicznych
(medycyna kliniczna i pielęgniarstwo kliniczne) oraz
w aspekcie nauk społecznych, zwłaszcza psychologii,
socjologii i antropologii filozoficznej. Refleksją
naukową w krajach narodowościowo zróżnicowanych
objęte są także role chorych i podopiecznych ze
względu na ich uwarunkowania kulturowo-etniczne
(tubylcy - imigranci).

Wszystkie powyższe myśli o roli chorego (pacjenta,

podopiecznego) podejmowanej w różnych stanach i
fazach zdrowia byłyby niepełne, gdyby nie zostały
wzbogacone

poglądem

uwarunkowaniach

społecznych roli pacjenta, o jego środowisku
społecznym a zwłaszcza o rodzinie. Rodzina
bowiem w wielu przypadkach decyduje o wyborze
opieki i uczestniczy w podejmowaniu decyzji co do
postępowania leczniczo-pielęgnacyjnego.

Przed

rodziną otwierają się bramy szpitali; najbliżsi
spełniają

role

pomocniczo-pielęgnacyjne;

towarzyszą narodzinom i śmierci swych bliskich.
Liczne decyzje, jakie podejmuje podopieczny, są
uwarunkowane względami rodzinnymi. Odbiorcą
opieki jest człowiek i jego rodzina jako
współpartnerzy roli profesjonalistów, odbiorcą
opieki jest także sama rodzina.

Podmiot opieki to określenie bardzo ogólne,

pod którym kryje się wiele treści, a tym

samym różnych możliwości.

1. Ze względu na stan zdrowia – choroby,

wyróżniono kategorie odbiorców usług

pielęgniarki:

• Człowiek zdrowy,
• Człowiek narażony na zachorowanie,
• Człowiek chory,
• Człowiek chory w ostrym stanie,
• Człowiek chory w stanie przewlekłym,
• Chory o niepomyślnym rokowaniu,
• Człowiek niepełnosprawny,
• Człowiek umierający.

Człowiek zdrowy

W myśl socjo – ekologicznej definicji

zdrowia, przyjętej przez WHO, to taki
człowiek, który może w pełni
realizować swoje aspiracje i potrzeby,
a jednocześnie zmieniać środowisko i
(lub) radzić sobie z nimi (reagować na
wyzwania środowiska), wchodzić w
korzystną dla siebie interakcję ze
środowiskiem.

Człowiek narażony na

zachorowanie

To człowiek, u którego negatywny

wpływ środowiska (ekologicznego,
społecznego), warunków życia,
stylu życia, pracy, odżywiania,
nawyków, uzależnień, ograniczenia
funkcji mogą doprowadzić
(przyczynić się) do wystąpienia
choroby.

Człowiek chory

Przy rozumieniu definicji choroby jako „stan

zmniejszonej zdolności przystosowawczej

ustroju, w którym występuje zaburzenie

jego czynności” (WHO), człowiek chory to

taki, u którego wystąpiła dynamiczna

reakcja ustroju na zadziałanie czynnika

chorobotwórczego, wyrażająca się

zaburzeniem naturalnego współdziałania

narządów i tkanek, prowadząca do zmian

czynnościowych i organicznych ustroju,

uniemożliwiając człowiekowi realizowanie

jego potrzeb i aspiracji oraz radzenia sobie

ze środowiskiem.

Człowiek chory w ostrym

stanie

To określenie stanu chorego, u którego w

ciągu krótkiego czasu występują objawy
podmiotowe i przedmiotowe (nagłe
załamanie się stanu zdrowia). Objawy i
dysfunkcje trwają krótko i kończą się albo
całkowitym powrotem do zdrowia, albo
przejściem w chorobę przewlekłą lub
szybkim zgonem. Przyczyną wystąpienia
ostrej choroby mogą być nagłe zdarzenia
(wypadki, zatrucia, urazy). Objawy ostrej
choroby mogą wystąpić w przebiegu
choroby przewlekłej jako jej powikłanie.

Człowiek chory w stanie

przewlekłym

To określenie stanu chorego z

przewlekłą chorobą, u którego w

różnym okresie i przedziale czasu

występują objawy podmiotowe i

przedmiotowe, w konsekwencji

których mogą powstać

nieodwracalne zmiany w budowie i

funkcjonowaniu narządów i/lub

układów, co uniemożliwia

prawidłowe funkcjonowanie.

Choroba może przebiegać z okresami

zaostrzeń

gdy

proces

chorobowy

uczynnia się i powoduje powrót

objawów oraz okresami remisji, w

których choroba została opanowana a

objawy nie są wyraźnie uchwytne.

Choroba przewlekła może kończyć się

wyleczeniem (pomyślne rokowanie).

Może

powodować

długotrwałą

dysfunkcję, której nie można wyleczyć

trwale, ale chory pozostaje przez długi

czas w dobrym stanie ogólnym. W

przebiegu choroby przewlekłej stan

chorego może stale się pogarszać i

kończyć się zejściem śmiertelnym.

Chory o niepomyślnym

rokowaniu (nieuleczalnie

chorzy)

To określenie stanu pacjenta, u którego

przewiduje się niepomyślny przebieg

procesu chorobowego i brak jest szans

powrotu do zdrowia. Proces

chorobowy ma charakter postępujący i

mimo leczenia nie można go

powstrzymać. Choroby, które rokują

niepomyślnie ze względu na szybkość

rozwoju procesu chorobowego, dzielą

się na ostre i przewlekłe.

Czas choroby o niepomyślnym

rokowaniu może trwać od kilku
godzin, dni, tygodni do kilku lat.
Zależy on od intensywności
rozwoju procesu chorobowego i
stopnia dysfunkcji podstawowych
układów życiowych.

Człowiek

niepełnosprawny

To taki człowiek, u którego
występuje

uszkodzenie

lub

ograniczenie funkcji narządu ciała
z

przyczyn:

wrodzonych,

przebiegu innych schorzeń, urazu,
wymagające przystosowania się
do

życia

zmienionych

warunkach (zmienionym stanie).

To osoba, której obniżona sprawność

funkcjonalna (sensoryczna, fizyczna,
psychiczna) trwale lub okresowo
utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia
życie codzienne, naukę, pracę oraz
pełnienie ról właściwych dla płci i
wieku, zgodnie z normami prawnymi i
zwyczajowymi.

Człowiek umierający

To stan człowieka, u którego (albo w

stosunku do którego) istnieje trwająca
w czasie świadomość zbliżającej się
śmierci, łącząca się z istnieniem
choroby i/lub wiekiem. To stan
obejmujący ostatnie tygodnie, dni,
godziny życia człowieka, różny co do
intensywności przeżywanych cierpień
fizycznych i psychicznych.