31.05.21

1

Polityka w zakresie
konkurencji oraz
programy wspierające
jednolity rynek

Anna Zachorowska-

Mazurkiewicz

31.05.21

2

Władza rynkowa

Władza rynkowa wiąże się z taką pozycją

rynkową, która pozwala firmie na
podejmowanie działań mających wpływ na
ceny rynkowe i warunki funkcjonowania całego
rynku. Zgodnie z teorią monopolu,
krótkookresowa władza rynkowa to zdolność
firmy do podnoszenia ceny powyżej kosztu
krańcowego, a długookresowa władza oznacza
zdolność do uzyskiwania trwale
ponadprzeciętnych zysków w wyniku ustalania
ceny powyżej kosztu przeciętnego. Praktyki te
określane są jako dyskryminacja cenowa.

31.05.21

3

Formy wykorzystania

władzy rynkowej

Porozumienia,
Dominująca pozycja,
Fuzje/koncentracje

31.05.21

4

Zmowy przedsiębiorstw

Nieuczciwą praktyką są zmowy

przedsiębiorstw w celu ograniczenia

konkurencji lub kontroli sytuacji

rynkowej. Zmowa oznacza, że firmy

porozumiewają się w celu utrzymania

wielkości produkcji, kontroli cen,

podziału rynków, podziału źródeł

zaopatrzenia i miejsc zbytu, narzucenia

niekorzystnych warunków handlowych

itp.

31.05.21

5

Pomoc państwa

Instrument polityki gospodarczej

wykorzystywany do realizacji celów
alokacyjnych, redystrybucyjnych i
rozwojowych.

Dzieli się na pomoc:

-

sektorową,

-

horyzontalną,

-

regionalną.

31.05.21

6

Europejska polityka konkurencji

Z jednej strony zabezpiecza konkurencję na

jednolitym rynku przed niekonkurencyjnymi

zachowaniami podmiotów rynkowych i barierami

rynkowymi tworzonymi w wyniku działań

rządowych. Z drugiej strony służy podstawowym

celom integracyjnym, takim jak: budowa rynku

wewnętrznego, wspieranie konkurencyjności

przemysłowej i rozwoju technologicznego,

zabezpieczenie spójności społeczno-

ekonomicznej, ochrona środowiska, ochrona

konsumenta, współpraca z krajami trzecimi,

wyrównywanie pola gry dla podmiotów

gospodarczych na arenie międzynarodowej.

31.05.21

7

Zasady polityki konkurencji

Zasada powszechności;
Zasada proporcjonalności;
Zasada przejrzystości;
Zasada rzetelności;
Zasada autonomii narodowej;
Zasada sprawiedliwości, słuszności
i uczciwości rynkowej.

31.05.21

8

Filary polityki konkurencji

Wdrażanie zasad antytrustowych;
Otwieranie na konkurencję
sektorów do tej pory
zmonopolizowanych;
Kontrola pomocy państwowej na
poziomie ponadnarodowym.

31.05.21

9

Procedura postępowania

Postępowanie
Zakończenie dochodzenia:

a)

Umorzenie sprawy,

b)

Formalna decyzja o zgodności,

c)

Warunkowa decyzja o zgodności,

d)

Decyzja negatywna
Odwołania.

31.05.21

10

Polityka konkurencji wobec

przedsiębiorstw

Określana jako polityka antytrustowa

dotyczy trzech rodzajów zachowań firm:
zawierania porozumień, nadużywania
dominującej pozycji oraz fuzji
przedsiębiorstw. Zawieranie porozumień i
nadużywanie dominującej pozycji są
regulowane traktatowo, odpowiednio art..
81 i 81 TWE, natomiast fuzje
przedsiębiorstw są kontrolowane na podst.
Rozporządzenia o fuzjach nr 4064 z 1989
roku z poprawkami nr 1310 z 1997 r.

31.05.21

11

Artykuł 81 TWE

Określa katalog działań zakazanych

będących skutkiem niekonkurencyjnych
porozumień przedsiębiorstw (uzgodnionych
praktyk, wspólnych decyzji firm i ich
zrzeszeń), a więc niezgodnych z rynkiem
wewnętrznym, zakłócających konkurencję
lub tworzących groźbę jej zakłócenia.

Przedmiotem szczególnej kontroli są ciche

zmowy kartelowe przedsiębiorstw.

31.05.21

12

Zwolnienia z zakazu

Jeśli porozumienie przyczynia się do

polepszenia produkcji lub dystrybucji,

albo wspiera promocję rozwoju

technicznego i gospodarczego;
jeśli zapewnia konsumentom

odpowiednią część zysku;
jeśli jest niezbędne do zrealizowania

tych celów;
jeśli nie prowadzi do wyeliminowania

konkurencji.

Warunki te są kumulatywne, tzn. muszą

być spełnione jednocześnie.

31.05.21

13

Artykuł 82 TWE

Dotyczy zakazu jednostronnych

zachowań antykonkurencyjnych,
czyli zachowań przedsiębiorstw
zajmujących pozycję dominującą.
Jest to zakaz absolutny, który nie
toleruje żadnego wyjątku ani
zwolnienia.

31.05.21

14

Rozporządzenie 4064/89 z

poprawkami 1310/97

Wprowadza publiczną kontrolę struktur

gospodarczych, a nie tylko zachowań
przedsiębiorstw. Rozporządzenie w sprawie
koncentracji pozwala Komisji zakazać
wykupienia przedsiębiorstwa przez inne
lub fuzji dwóch przedsiębiorstw.

Rozporządzenie to spełnia funkcję

zapobiegawczą.

31.05.21

15

Polityka konkurencji wobec pomocy

państwa

Polityka UE wobec pomocy państwowej

opiera się na, określonym w art. 87
pkt. l TWE, zakazie wszelkiej pomocy
niezgodnej z regułami jednolitego
rynku, mogącej naruszać handel
między krajami członkowskimi przez
uprzywilejowanie niektórych
przedsiębiorstw lub niektórych
sektorów.

31.05.21

16

Polityka konkurencji wobec pomocy

państwowej, podobnie jak polityka wobec
przedsiębiorstw pełni dualne funkcje, co
oznacza, że z jednej strony chroni
konkurencję na jednolitym rynku, a z
drugiej strony służy realizacji celów
integracyjnych.

Ze względu na dualizm zadań kontroli

pomocy państwowej ustawodawca dopuścił
w traktacie możliwość uznania niektórych
rodzajów pomocy za zgodne z regułami
wspólnego rynku, jeśli przyczyniają się do
realizacji celów integracyjnych.

31.05.21

17

Polityki wspierające

jednolity rynek

Polityka handlowa
Polityka przemysłowa
Polityka naukowo-badawcza i
rozwoju technologicznego
Polityka przedsiębiorczości

31.05.21

18

Polityka przemysłowa

Podtrzymywanie zdolności firm, sektorów,

regionów, krajów i obszarów
ponadnarodowych do generowania relatywnie
wysokich przychodów i relatywnie wysokiego
poziomu zatrudnienia czynników produkcji w
warunkach trwałego poddania się konkurencji
międzynarodowej, a sama konkurencyjność
jako zdolność gospodarek do zapewnienia
społeczeństwu w sposób trwały wysokiego i
rosnącego poziomu życia oraz wysokiego
poziomu zatrudnienia.

31.05.21

19

Główne cele polityki przemysłowej

Wspieranie postępu naukowo-technicznego

dla utrzymywania wiodącej pozycji w

światowej produkcji, decydujących o

konkurencyjności wyrobów Wspólnoty;
Wspieranie rozwoju tzw. przemysłów

strategicznych;
Restrukturyzacja przemysłów tradycyjnych;
Pobudzanie i restrukturyzacja przemysłu w

regionach opóźnionych o zanikającej

produkcji przemysłów „schyłkowych”, o

wzrastających tendencjach do

strukturalnego bezrobocia.

31.05.21

20

Instrumenty polityki przemysłowej

Regulacje formalno-prawne,
Finansowanie budżetowe,
Programy rozwoju przemysłu,
System finansowo-podatkowy,
Taryfy celne,
Zamówienia publiczne i sterowanie sektorem
publicznym
Promowanie przekształceń organizacyjnych
przedsiębiorstw,
Szkolenie i przygotowywanie kadr dla przemysłu,

31.05.21

21

Informacje o rynku, postępie naukowo-
technicznym,
Doradztwo zmierzające do
podwyższenia konkurencyjności
przedsiębiorstw,
Licencjonowanie importu,
Standardy i normy techniczne,
Marketing międzynarodowy i
promowanie inwestycji zagranicznych,
oraz inwestycji krajowych za granicą,
Ubezpieczenia i ochronę prawną
eksportu oraz inwestycji zagranicznych.

31.05.21

22

Nowa strategia polityki przemysłowej

wspieranie inwestycji niefizycznych;
wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw;
wspieranie kooperacji przedsiębiorstw;
wspieranie przestrzeni informacyjnej;
działania na rzecz ochrony środowiska i

oszczędnego gospodarowania energią;
rozbudowę sieci transeuropejskich w sferze

infrastruktury telekomunikacyjnej, transportowej,

energetycznej;
promocję handlu zagranicznego, usuwanie barier

rynku wewnętrznego, poprawę otoczenia

prawnego i instytucjonalnego dla przedsiębiorstw.

31.05.21

23

Polityka naukowo-badawcza i

rozwoju technologicznego

Zmierza do wzmocnienia bazy naukowej i

technologicznej przemysłu Wspólnoty oraz jego

międzynarodowej konkurencyjności. Działania

Wspólnoty w tym zakresie stanowią tylko

uzupełnienie działań podejmowanych przez kraje

członkowskie. Ich zadaniem jest wykonywanie

ramowych programów badań, rozwoju

technologicznego, popieranie mobilności naukowców

oraz wspieranie współpracy z krajami trzecimi i

organizacjami międzynarodowymi w dziedzinie B + R.

Głównym narzędziem są tzw. Ramowe Programy

Badań, Rozwoju Technologicznego i Prezentacji.

31.05.21

24

Szósty Program Ramowy (2002-2006)

Obejmuje 7 priorytetów tematycznych:

-

Nauki o życiu, genomika i biotechnologia dla
zdrowia,

-

Technologie społeczeństwa informacyjnego,

-

Nanotechnologie i nauka o materiałach,

-

Aeronautyka i przestrzeń kosmiczna,

-

Jakośc i bezpieczeństwo żywności,

-

Zmiany globalne, energia i transport,

-

Obywatel i sprawowanie władzy w
społeczeństwie opartym na wiedzy.

31.05.21

25

Polityka przedsiębiorczości

Jej głównym celem jest wspieranie małych i

średnich przedsiębiorstw MSP, pobudzanie
ich aktywności gospodarczej i
zatrudnienia, wzmacnianie ich
konkurencyjności i zdolności do
funkcjonowania na jednolitym rynku,
poprawa otoczenia prawnego,
administracyjnego i finansowego oraz
promocja współpracy na otwartym i
konkurencyjnym rynku.

31.05.21

26

Priorytety polityki przedsiębiorczości

poprawa

i

upraszczanie

otoczenia

administracyjnego i prawnego dla biznesu;
poprawa klimatu prawnego dotyczącego badań i
rozwoju oraz dostępu MSP do badań naukowych,
innowacji oraz kształcenia;
wzmacnianie

rozwoju

i

konkurencyjności

przedsiębiorstw w warunkach GOW;
promowanie

przedsiębiorczości

w

tym

rzemiosła,

mikroprzedsiębiorstw

zatrudniających mniej niż 10 pracowników,
przedsiębiorstw prowadzonych przez kobiety i
młodych przedsiębiorców;

31.05.21

27

poprawa

środowiska

finansowego

dla

przedsiębiorstw, zwłaszcza MSP, m.in. przez

lepszy dostęp do kredytów;
tworzenie ram dla współpracy transnarodowej

MŚP,

m.in.

za

pomocą

Grupowania

Europejskich Interesów Gospodarczych;
pomoc dla MSP przeznaczona na europeizację

i umiędzynarodowienie ich działalności

realizowana przy pomocy takich

instrumentów, jak: dostęp do informacji,

wspieranie współpracy firm przez tworzenie

sieci Business Cooperation-Net i BRE,

rozwijanie systemu poddostawy oraz

organizowanie spotkań i konferencji biznesu.