PROGRAM WSPIERANIA UCZNIÓW Z DYSLEKSJĄ ROZWOJOWĄ

w GIMNAZJUM NR 1 w ŁĘCZNEJ

I. Wprowadzenie

Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły jest wszechstronny rozwój ucznia. Edukacja szkolna

polega na harmonijnej realizacji przez nauczycieli zadań w zakresie nauczania, kształcenia umiejętności i
wychowania. Konieczne jest zatem podejmowanie przez nauczycieli działań mających na celu wyrównywanie
szans edukacyjnych uczniów, aby znajdowali oni w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju osobowego.

Przedstawiony program ma na celu wspieranie nauczyciela w lepszym wdrażaniu zaleceń poradni

pedagogiczno-psychologicznej dotyczących uczniów ze specyficznymi trudnościami w nauce występującymi
pod postacią dysleksji rozwojowej.

Na podstawie niniejszego programu nauczyciel zapoznający się z diagnozą ucznia uzyskuje pomoc w

dostosowaniu stawianych mu wymagań. Ułatwia również pracę ucznia na lekcji, tak aby umożliwić mu
prawidłowe przyswojenie wiedzy.

Program ma na celu pomóc w sprecyzowaniu działań nauczyciela w pracy z uczniem poprzez

wskazanie sposobów dostosowywania wymagań, pracy na lekcjach i kryteriów oceniania do możliwości
uczniów określonych w opiniach poradni pedagogiczno-psychologicznej.

I. 1. Pojęcie dysleksji rozwojowej.

Dysleksja rozwojowa to zespół specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania, które
występują u dzieci o prawidłowej inteligencji. Trudności w czytaniu i pisaniu objęte tą nazwą mają postać trzech
form, które mogą pojawić się w postaci izolowanej np. trudności z nauczeniem się poprawnej pisowni, lub
łącznie, kiedy występują jednocześnie dwie lub nawet trzy formy tych zaburzeń. Są to:

-

dysleksja- oznacza specyficzne trudności w czytaniu,

-

dysortografia- specyficzne trudności z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym błędy ortograficzne)

-

dysgrafia- trudności w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma.

TRUDNOŚCI W CZYTANIU I PISANIU

Niespecyficzne trudności:

a)

niepełnosprawność intelektualna,

b)

wady zmysłu,

c)

inteligencja niższa niż przeciętna,

d)

zaniedbanie środowiskowe.

Specyficzne trudności:
- DYSLEKSJA ROZWOJOWA

a) dysleksja
b) dysortografia
c) dysgrafia

O specyficznych trudnościach w nauce mówimy, jeżeli niepowodzenia szkolne, dotyczą tylko niektórych

zakresów uczenia się i występują przy co najmniej przeciętnej inteligencji, a niejednokrotnie wysokiej
sprawności intelektualnej, sprawnych narządach ruchu oraz zmysłach wzroku i słuchu, właściwej opiece
wychowawczej i dydaktycznej.

I. 2. Prawa i obowiązki uczniów z dysleksją

Uczniowie z dysleksją rozwojową mają prawo do diagnozy, terapii, dostosowania form i metod

nauczania oraz wymagań do ich poziomu. Regulują to rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 2003r.
(Dz. U. z 2003r. Nr 11, poz. 114) oraz z 2004r. (Dz. U. z 2004r. nr 199, poz. 2046 § 6, pkt. 1-2). Obligują one
szkołę do udzielania uczniom ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się specjalistycznej pomocy,
dostosowanej do ich potrzeb już w okresie przedszkolnym.

Obowiązkiem ucznia z dysleksją rozwojową jest podjęcie pracy nad swoimi trudnościami oraz

dokumentowanie jej w osobnym zeszycie. Oznacza to, że w pewnym zakresie wymagania wobec niego
powinny być zwiększone. W przeciwnym razie trudności będą się pogłębiały, a w konsekwencji znacznie
ograniczą zdolność dziecka do odnoszenia sukcesów w dalszej edukacji i dorosłym życiu.

Opinia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, w której stwierdza się dysleksję rozwojową,

umożliwia jedynie wyrównanie szans uczniom z dysleksją.

Dysleksja rozwojowa nie daje podstaw do obniżenia wymagań jakościowych, nauczyciel ma

bowiem do czynienia z uczniami z co najmniej przeciętną sprawnością intelektualną.

W/ w rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej dotyczące potrzeb uczniów dyslektycznych
gwarantują prawo do:

wczesnej diagnozy,

wczesnej, specjalistycznej interwencji (program i metody nauczania stosowne do potrzeb, możliwości i
stylu uczenia się; udział w zajęciach terapii pedagogicznej: ćwiczeniach korekcyjno-
kompensacyjnych),

dostosowania wymagań szkolnych i sposobu oceniania do możliwości ucznia (nauczyciel ma
obowiązek przestrzegać wskazań zawartych w opinii wydanej przez poradnię),

zwolnienia z nauki drugiego języka obcego w wypadku uczniów ze stwierdzoną głęboką dysleksją (na
wniosek rodziców, poparty pisemną opinią z poradni),

wyrównania szans podczas egzaminów.

I.2.1. Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne (podstawa prawna)

Organizację zajęć korekcyjno-kompensacyjnych reguluje Rozporządzenie MENiS z dnia 7 stycznia 2003 roku w
postaci następujących zapisów:

§2.

1. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna polega w szczególności na organizowaniu różnych form pomocy
psychologiczno-pedagogicznej.

§4.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole lub placówce może być udzielana na wniosek:

1) ucznia;

2) rodziców;

3) nauczyciela, w szczególności nauczyciela uczącego ucznia i nauczyciela prowadzącego zajęcia
specjalistyczne;

4) pedagoga;

5) psychologa;

6) logopedy;

7) doradcy zawodowego;

8) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej.

§5.

1. nie dotyczy

2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest organizowana w szczególności w formie:

1) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych
zajęć o charakterze terapeutycznym.

Organizacja zajęć korekcyjno-kompensacyjnych

Zgodnie z prawem każde przedszkole, szkoła i placówka mają prawo zorganizować na swoim terenie

zajęcia korekcyjno-kompensacyjne dla uczniów ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się. Uczniowie mogą
również korzystać z tej formy pomocy w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Najczęściej uczniowie
pracują w zespołach, choć w uzasadnionych przypadkach zajęcia specjalistyczne mogą być prowadzone
indywidualnie (§7. pkt 2 Rozporządzenia).

Zajęcia powinny się odbywać co najmniej 1 raz w tygodniu w wymiarze dwóch godzin dydaktycznych

dla każdego zespołu lub 2 razy w tygodniu po dwie godziny dydaktyczne dla każdego zespołu. Uczniowie są
kwalifikowani do zespołu na podstawie opinii z poradni psychologiczno-pedagogicznej stwierdzającej
występowanie specyficznych trudności w uczeniu się.

Istota zajęć korekcyjno-kompensacyjnych, zwanych również terapią pedagogiczną, to oprócz

kształcenia umiejętności czytania (dekodowania, czytania ze zrozumieniem, czytania twórczego) i pisania (ze
wzoru – przepisywania, z pamięci, ze słuchu), korekcja, czyli usprawnianie nieprawidłowo rozwijających się
funkcji poznawczych i ruchowych dziecka oraz ich współdziałania, a także kompensacja – stymulowanie funkcji
dobrze rozwijających się w celu wspomagania słabiej rozwiniętych lub częściowego ich zastępowania.
Zadaniem terapii jest również łagodzenie zaburzeń emocjonalnych, będących efektem szkolnych niepowodzeń
oraz wypracowanie motywacji do nauki, której zwykle brakuje uczniom z dysleksją, gdyż utracili ją wskutek
utrzymujących się niepowodzeń szkolnych.

II. Adresaci programu.

Adresatami programu są uczniowie Gimnazjum nr 1 im. Króla Bolesława Chrobrego w Łęcznej
posiadających opinię z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej stwierdzającą występowanie specyficznych
trudności w nauce pod postacią dysleksji rozwojowej.

III. Cele programu.

- objęcie diagnozą w kierunku dysleksji wszystkich uczniów mających trudności

w uczeniu się,

- objęcie specjalistyczną pomocą uczniów ze stwierdzoną dysleksją rozwojową,

- dostosowanie wymagań i oceniania zgodnie z opinią poradni oraz obserwowanymi trudnościami

(załącznik

nr 1)

,

- dostosowanie warunków sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia zgodnie z opinią poradni,

- podniesienie efektywności uczenia się,

- kształcenie warsztatowe nauczycieli w ramach zespołów przedmiotowych w zakresie udzielania koniecznej
pomocy psychologiczno-pedagogicznej osobom z dysleksją, w szczególności w zakresie rozpoznania
symptomów dysleksji oraz dostosowania wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów

(załącznik

nr 1),

- zaangażowanie rodziców dzieci dyslektycznych w proces pomocy psychologiczno- pedagogicznej przez
dostarczenie im wiedzy na temat problemu oraz sposobów radzenia sobie z nim,

- zaproponowanie kompleksowego warsztatu pracy terapeutycznej (rozwiązania organizacyjne, pomoce
dydaktyczne) nauczycielom

(załącznik nr 2)

i rodzicom dziecka z dysleksją,

- zamieszczenie na stronie internetowej szkoły informacji dotyczących dysleksji, objawów, zajęć korekcyjno-
kompensacyjnych.

Załącznik 1: Symptomy dysleksji u gimnazjalistów

SZKOŁA

Lp.

Obszar diagnozy

Objawy

Dostosowanie wymagań

1.

Język polski

Czytanie: - wolne tempo czytania połączone
z trudnością jego zrozumienia i
zapamiętania;

- niechęć do czytania długich i grubych
książek;

- błędy w czytaniu: zamiana liter,
opuszczanie liter, zmiana brzmienia,
nieprawidłowe odczytywanie całych
wyrazów; opuszczanie całego wiersza;

- trudności we właściwej intonacji czytanej
treści;

- rozpoznawanie napisów po cechach
przypadkowych (zgadywanie)

Pisanie: - błędy ortograficzne pomimo
znajomości zasad pisowni;

- trudności z organizacją tekstu,

- trudne do odczytania pismo,

- robienie błędów gramatycznych.

-

wcześniejsze

ukierunkowanie

przygotowujące do samodzielnej
lektury,

-

wybór krótszego tekstu do

czytania,

- niewytykanie błędów,
nieprzerywanie czytania,

- wspólne omawianie tekstu,

- wybór najważniejszych
fragmentów lektury,

- zadawanie jako pracy domowej
naukę czytania krótkich tekstów,

- niewyznaczanie do czytania w
obecności klasy nowego tekstu,

zwracanie uwagi na ważność

poprawnego czytania (sens),

-wykorzystywanie

programów

multimedialnych i komputerów do
ćwiczeń praktycznych,

- indywidualizacja oceny,

korzystanie z graficznych wzorów

wypracowań,

pisanie prac na komputerze a

potem przepisywanie.

2.

Matematyka

Arytmetyka: - trudności z zapisywaniem i
odczytywaniem liczb wielocyfrowych,

- trudności z dodawaniem w pamięci,

- nieprawidłowa organizacja przestrzenna
zapisu działań matematycznych,
przekształcania wzorów,

- przestawianie cyfr,

- odwrotne zapisywanie znaków
nierówności,

- nieprawidłowe odczytywanie treści w
zadaniach tekstowych,

- nieprawidłowe wykonywanie wykresów
funkcji.

Geometria: - trudności z zadaniami
angażującymi wyobraźnię przestrzenną,

- niski poziom wykresów i rysunków.

- wykorzystywanie zeszytów z
wyraźnymi kratkami,

- udostępnianie modeli,

- przygotowanie większej ilości
ćwiczeń z liczbami,

- przyporządkowanie cyfrom
symboli

(wykorzystanie mnemotechnik),

- umożliwianie wykonywanie
działań

metodą pisemną,

- stosowanie ustnej formy
odpowiedzi,

- wspólne odczytywanie treści
zadania, dłuższy czas na analizę,

przypisywanie literom x i y

symbolicznych kolorów.

3.

Geografia

- trudności z zapamiętywaniem nazw
geograficznych, z rysowaniem i czytaniem
map, z orientacją w czasie i przestrzeni,

- trudności ze wskazywaniem kierunków na
mapie i w przestrzeni.

- rysowanie map po wzorze
przygotowanym przez nauczyciela
(mapy konturowe),

- sprawdzanie umiejętności pracy z
mapą indywidualnie podczas
nieobecności innych uczniów,

- zaznaczanie na mapie kierunków
świata (wskazana praca w grupie),

- wydłużenie czasu pracy,
dodatkowe wskazówki nauczyciela,

- przygotowywanie testów
dostosowanych do dysfunkcji
ucznia,

- wyróżnianie innym kolorem (inną
czcionką) definicji, ważnych
informacji do zapamiętania.

4.

Biologia

- trudności z opanowaniem terminologii
(dłuższe nazwy, nazwy łacińskie),

- trudności z opanowaniem systematyki
(hierarchiczny układ informacji),
zapamiętaniem i zapisem reakcji
biochemicznych, z organizacją przestrzenną
schematów i rysunków.

- wyróżnianie w definicji (np.
kolorem) elementów koniecznych do
zapamiętania,

- przygotowanie gotowych,
wyrazistych tabel, zestawień,

- wydłużony czas pracy na
sprawdzianach,

- korekta prac samodzielnych pod
kierunkiem nauczyciela,

- w przypadku błędnych zapisów
wzorów (np. gubienie wiązań)
stosowanie odpytywania ustnego
(uczeń wyjaśnia tok myślenia),

- właściwy dobór podręcznika

5.

Chemia

- problemy z zapamiętaniem terminologii,
danych przedstawionych przestrzennie (na
przykład tablica Mendelejewa),

- błędne zapisywanie łańcuchów reakcji
chemicznych.

6.

Fizyka

- problemy z zapamiętaniem i
odtworzeniem wzorów fizycznych,

- nieprawidłowa organizacja przestrzenna
rysunków pomocniczych, zapisu działań
matematycznych, przekształcania wzorów,

- nieprawidłowe odczytywanie treści w
zadaniach tekstowych,

- nieprawidłowe wykonywanie wykresów.

(przejrzystość, wyrazistość);

- możliwość stosowania kalkulatora
do obliczeń matematycznych,

- indywidualizacja oceniania i
wymagań,

- głośne czytanie przez nauczyciela
tekstów zadań,

- zwracanie szczególnej uwagi na
kolejność wykonywania działań,

- przygotowanie dodatkowych
pomocy: plansz, plakatów, modeli,

- ocenianie tego, co uczeń potrafi i
robi dobrze.

7.

Historia i wiedza

o społeczeństwie

- trudności z zapamiętywaniem nazw i
nazwisk,

- zła orientacja w czasie,

- trudności z orientacją na mapach
historycznych, analizą i interpretacją
tekstów źródłowych.

- egzekwowanie wiedzy w formie
testu lub wypowiedzi ustnej,

- stosowanie różnorodnych pomocy
dydaktycznych, np. oś
chronologiczna, portrety z
nazwiskami, prowadzenie
indywidualnego dzienniczka
ważnych dat, nazwisk,
miejscowości, wydarzeń,

- wskazywanie konkretnego źródła
do

przygotowania materiału,

- wydłużanie czasu na samodzielne
wykonanie zadania na podstawie
tekstu,

- pomoc w przygotowaniu schematu
pracy pisemnej,

- umiejętne rozplanowywanie
notatek:

podkreślanie kolorem faktów
istotnych.

8.

Sztuka

- trudności z czytaniem nut, ze szczegółowym analizowaniem obrazów,
rysowaniem i organizacją przestrzenną prac plastycznych.

9.

Wychowanie
fizyczne

Problemy z opanowaniem układów gimnastycznych, trudności z bieganiem,
ćwiczeniami równoważnymi oraz grami wymagającymi użycia piłki.

POZASZKOLNE OBSZARY AKTYWNOŚCI

1.

Życie codzienne

Czynności użyteczne: trudności z wypowiadaniem się, artykulacją złożonych
wyrazów, problemy z wypełnianiem formularzy, prowadzeniem samochodu,
zapamiętaniem układów tanecznych,

zapamiętywanie nazw i danych – trudności z zapamiętaniem i dokładnym
przekazaniem informacji odebranych przez telefon.

Liczby: trudności z płynnym wymienieniem wszystkich nazw miesięcy, mylenie
numerów autobusów, mylenie kolejności cyfr przy

wybieraniu numeru telefonicznego, mylenie dat i godzin.

Orientacja w czasie i przestrzeni: kłopoty z planowaniem, organizacją i
zarządzaniem czasem, trudności z odróżnieniem strony prawej od

lewej, problemy z czytaniem mapy i orientowaniem się w nieznanym terenie.