Polityka jako zjawisko

Polityka jako zjawisko

społeczne

społeczne

Spis treści:

Spis treści:

1. Różne rozumienie pojęcia polityki

1. Różne rozumienie pojęcia polityki

2. Podmiotowość polityczna

2. Podmiotowość polityczna

3. Przedmiotowe ujęcie polityki

3. Przedmiotowe ujęcie polityki

4. Konflikt i kompromis w polityce

4. Konflikt i kompromis w polityce

5. Kultura polityczna

5. Kultura polityczna

Różne rozumienie pojęcia

Różne rozumienie pojęcia

polityki.

polityki.



Termin „polityka” jest używany

Termin „polityka” jest używany

powszechnie. Potocznie mówi się o polityce

powszechnie. Potocznie mówi się o polityce

rządu, partii, związku zawodowego,

rządu, partii, związku zawodowego,

stowarzyszenia, czy szkoły- mając na myśli

stowarzyszenia, czy szkoły- mając na myśli

kierowanie sprawami państwowymi,

kierowanie sprawami państwowymi,

partyjnymi, związkowymi itd. W koncepcji

partyjnymi, związkowymi itd. W koncepcji

polityki rozumianej jako działania

polityki rozumianej jako działania

podejmowane dla wspólnego dobra polityka

podejmowane dla wspólnego dobra polityka

jest sferą działalności państwa. Istnieje

jest sferą działalności państwa. Istnieje

wiele różnych koncepcji politycznych, a

wiele różnych koncepcji politycznych, a

zatem i wiele różnych jej definicji- m.in.

zatem i wiele różnych jej definicji- m.in.



Ogólne znaczenie- samodzielna działalność

Ogólne znaczenie- samodzielna działalność

kierownicza

kierownicza

- Koncepcja politologiczna- zorganizowana
działalność mająca na celu zdobycie i
utrzymanie władzy
- Koncepcja socjologiczna- strefa realizacji
potrzeb i interesów społecznych
- Koncepcja konsensualna- sztuka
rozstrzygania - konfliktów drodze
kompromisu
- Koncepcja konfliktowa- sposób
rozstrzygania konfliktów drodze walki
- Koncepcja regulacyjno- represyjna- strefa
legalnego stosowania przymusu

Różnorodność definiowania terminu
„polityki” świadczy o złożoności samej
rzeczywistości określanej przez to pojęcie.
Definicje to mają charakter uzupełniający.

Stosowane łącznie pozwalają patrzeć na
politykę z różnych stron jednocześnie i
charakteryzować ją w sposób
wieloaspektowy.
W świetle przedstawionych definicji strefa
polityki obejmuje kilka rodzajów zjawisk
społecznych:
- Interesy podstawowych grup społecznych
- Instytucje polityczne
- Świadomość społeczną
- Opinię publiczną
- Stosunki polityczne związane z walką o
władzę oraz jej posiadaniem i sprawowaniem

Podmiotowość polityczna.

Podmiotowość polityczna.



Podmiotowość polityczna- jest to zdolność

Podmiotowość polityczna- jest to zdolność

jednostek, grup społecznych i organizacji do

jednostek, grup społecznych i organizacji do

tworzenia polityki. Wyraża się ona w

tworzenia polityki. Wyraża się ona w

samodzielnym uczestnictwie w życiu

samodzielnym uczestnictwie w życiu

politycznym, zgodnym z własnymi interesami, w

politycznym, zgodnym z własnymi interesami, w

wywieraniu wpływu na zachowanie i położenie

wywieraniu wpływu na zachowanie i położenie

innych oraz w wywoływaniu zmian w stosunkach

innych oraz w wywoływaniu zmian w stosunkach

politycznych.

politycznych.



Grupy społeczne, aby osiągnąć podmiotowość

Grupy społeczne, aby osiągnąć podmiotowość

muszą przekształcić się w trwałe wspólnoty,

muszą przekształcić się w trwałe wspólnoty,

zespolone silną więzią wewnętrzną, o jednolitej

zespolone silną więzią wewnętrzną, o jednolitej

świadomości własnego położenia i wspólnych

świadomości własnego położenia i wspólnych

interesów, posiadające ośrodek kierowniczy,

interesów, posiadające ośrodek kierowniczy,

zorganizowanie i przystosowanie do osiągnięcia

zorganizowanie i przystosowanie do osiągnięcia

wytyczonych celów.

wytyczonych celów.

Wyróżnia się podmioty ostateczne i

Wyróżnia się podmioty ostateczne i

bezpośrednie:

bezpośrednie:



Podmiotami ostatecznymi polityki są wielkie

Podmiotami ostatecznymi polityki są wielkie

grupy zespolone wspólnotą interesów i dążeń,

grupy zespolone wspólnotą interesów i dążeń,

tworzące zorganizowane wspólnoty.

tworzące zorganizowane wspólnoty.



Do ostatecznych podmiotów polityki należą:

Do ostatecznych podmiotów polityki należą:

wspólnoty narodowe i państwowe, klasy,

wspólnoty narodowe i państwowe, klasy,

warstwy, masowe ruchy społeczne, wspólnoty

warstwy, masowe ruchy społeczne, wspólnoty

etniczne, grupy pokoleniowe, demograficzne,

etniczne, grupy pokoleniowe, demograficzne,

regionalne itd.

regionalne itd.



Podmiotami bezpośrednimi polityki są organizacje

Podmiotami bezpośrednimi polityki są organizacje

i instytucje polityczne organizujące i prowadzące

i instytucje polityczne organizujące i prowadzące

działalność polityczną oraz uczestniczące w

działalność polityczną oraz uczestniczące w

sprawowaniu władzy i rządzeniu.

sprawowaniu władzy i rządzeniu.



Bezpośrednimi podmiotami polityki są:

Bezpośrednimi podmiotami polityki są:

przywódcy, grupy interesów, organizacje

przywódcy, grupy interesów, organizacje

społeczne, partie polityczne, grupy rządzące,

społeczne, partie polityczne, grupy rządzące,

władze państwowe, administracja państwowa.

władze państwowe, administracja państwowa.

Przedmiotowe ujęcie polityki

Przedmiotowe ujęcie polityki

.

.



Kształtowanie się życia politycznego zależy

Kształtowanie się życia politycznego zależy

od:

od:



Czynników ekonomicznych- mechanizmów

Czynników ekonomicznych- mechanizmów

handlu światowego, wspólnot gospodarczych

handlu światowego, wspólnot gospodarczych



Czynników społecznych- ogromnej

Czynników społecznych- ogromnej

liczebności poszczególnych społeczeństw,

liczebności poszczególnych społeczeństw,

kultury masowej,

kultury masowej,



Czynników politycznych- układu sił

Czynników politycznych- układu sił

politycznych, powiązań sojuszniczych,

politycznych, powiązań sojuszniczych,

zagrożeń wojną nuklearną etc.

zagrożeń wojną nuklearną etc.



Polityka ujmowana podmiotowo dotyczy sfer,

Polityka ujmowana podmiotowo dotyczy sfer,

które obejmuje i w których jest realizowana.

które obejmuje i w których jest realizowana.

Przedmiotem polityki może być działalność

Przedmiotem polityki może być działalność

państwowa obejmująca wszystkie dziedziny

państwowa obejmująca wszystkie dziedziny

życia, a także może obejmować poszczególne

życia, a także może obejmować poszczególne

sfery. Podstawowym przedmiotem polityki jest

sfery. Podstawowym przedmiotem polityki jest

władza. Przez władzę rozumie się możność

władza. Przez władzę rozumie się możność

podejmowania i realizowania decyzji,

podejmowania i realizowania decyzji,

niezależnie od woli ludzi, których ona dotyczy.

niezależnie od woli ludzi, których ona dotyczy.



Współczesne teorie polityki odróżniają władzę

Współczesne teorie polityki odróżniają władzę

polityczną od ekonomicznej.

polityczną od ekonomicznej.



Władza polityczna- jej podstawowym

Władza polityczna- jej podstawowym

przejawem jest władza państwowa.

przejawem jest władza państwowa.

Bezpośrednimi podmiotami władzy są instytucje

Bezpośrednimi podmiotami władzy są instytucje

polityczne

polityczne

Konflikt i kompromis w

Konflikt i kompromis w

polityce.

polityce.



Władza ekonomiczna- jest to władza

Władza ekonomiczna- jest to władza

wynikająca z posiadania środków produkcji,

wynikająca z posiadania środków produkcji,

sprawowana wobec tych, którzy tych środków

sprawowana wobec tych, którzy tych środków

nie posiadają i musza wynajmować swoją

nie posiadają i musza wynajmować swoją

pracę w celu uzyskania środków do życia.

pracę w celu uzyskania środków do życia.



U podstaw władzy mogą leżeć różne czynniki.

U podstaw władzy mogą leżeć różne czynniki.

Władza może się opierać na jej dobrowolnej

Władza może się opierać na jej dobrowolnej

akceptacji, może być także skutkiem

akceptacji, może być także skutkiem

stosowania przymusu, przemocy i sankcji

stosowania przymusu, przemocy i sankcji

prawnych. Władza może być też uznawana ze

prawnych. Władza może być też uznawana ze

względu na praktyczne korzyści, jakie daje

względu na praktyczne korzyści, jakie daje

obywatelom.

obywatelom.



Z polityką nieuchronnie związane są konflikty i

Z polityką nieuchronnie związane są konflikty i

kompromisy, Konflikty między grupami

kompromisy, Konflikty między grupami

powstają na tle ich dążeń do wykluczających

powstają na tle ich dążeń do wykluczających

się celów. Sposób rozwiązania konfliktów

się celów. Sposób rozwiązania konfliktów

zależy od samego ich charakteru i podłoża, a

zależy od samego ich charakteru i podłoża, a

także od stron uczestniczących w konflikcie.

także od stron uczestniczących w konflikcie.

Bardziej podatne na rozstrzygnięcia w drodze

Bardziej podatne na rozstrzygnięcia w drodze

walki są konflikty rodzące się na tle dążeń

walki są konflikty rodzące się na tle dążeń

niepodległościowych, sporów terytorialnych,

niepodległościowych, sporów terytorialnych,

różnic etnicznych, religijnych, ideologicznych.

różnic etnicznych, religijnych, ideologicznych.



Zaostrzenie się i przekształcenie konfliktów

Zaostrzenie się i przekształcenie konfliktów

społecznych w otwartą walkę może

społecznych w otwartą walkę może

spowodować destabilizację życia politycznego

spowodować destabilizację życia politycznego

i rozpad państwa. W celu zabezpieczenia się

i rozpad państwa. W celu zabezpieczenia się

przed tym władze państwowe mogą uzyskać

przed tym władze państwowe mogą uzyskać

konstytucyjne uprawnienie do wprowadzenia

konstytucyjne uprawnienie do wprowadzenia

stanu wyjątkowego w warunkach zagrożenia

stanu wyjątkowego w warunkach zagrożenia

bezpieczeństwa państwa

bezpieczeństwa państwa



Konflikty mogą być rozstrzygane na drodze

Konflikty mogą być rozstrzygane na drodze

porozumienia.

porozumienia.



Kompromis zakłada wzajemne ustępstwa tych

Kompromis zakłada wzajemne ustępstwa tych

grup, umożliwiające osiąganie wspólnych celów.

grup, umożliwiające osiąganie wspólnych celów.

Zadaniem polityki jest więc osiągnięcie

Zadaniem polityki jest więc osiągnięcie

konsensusu, czyli zgody społecznej. Z reguły

konsensusu, czyli zgody społecznej. Z reguły

ma ona kształt umowy zawierającej zgodne

ma ona kształt umowy zawierającej zgodne

oświadczenie woli społecznej wszystkich

oświadczenie woli społecznej wszystkich

umawiających się stron.

umawiających się stron.



Taki sposób uprawiania polityki wymaga

Taki sposób uprawiania polityki wymaga

spełnienia określonych warunków. Przede

spełnienia określonych warunków. Przede

wszystkim uzgadniania woli społecznej musza

wszystkim uzgadniania woli społecznej musza

być wolne od przymusu. Musza być ustalone i

być wolne od przymusu. Musza być ustalone i

stworzone takie reguły, które zapewniają

stworzone takie reguły, które zapewniają

wszystkim podmiotom politycznym równe

wszystkim podmiotom politycznym równe

szanse udziału w dialogu i określeniu tej woli.

szanse udziału w dialogu i określeniu tej woli.

Podejmowane zbiorowo decyzje muszą być

Podejmowane zbiorowo decyzje muszą być

uznawane za wiążące przez wszystkie strony.

uznawane za wiążące przez wszystkie strony.

Kultura polityczna.

Kultura polityczna.



Kultura polityczna jest zbiorem praw, wartości i

Kultura polityczna jest zbiorem praw, wartości i

wzorów zachowań uczestników życia

wzorów zachowań uczestników życia

politycznego. Reguluje ona wzajemne stosunki

politycznego. Reguluje ona wzajemne stosunki

władzy i obywateli.

władzy i obywateli.



Do kultury politycznej zalicza się elementy:

Do kultury politycznej zalicza się elementy:



Poznawcze- obejmujące zainteresowania polityką

Poznawcze- obejmujące zainteresowania polityką

i władzę

i władzę



Emocjonalne- wyrażające się w sposobie

Emocjonalne- wyrażające się w sposobie

odnoszenia i oceniania zjawisk politycznych

odnoszenia i oceniania zjawisk politycznych



Wartościujące- przejawiające się w przypisywaniu

Wartościujące- przejawiające się w przypisywaniu

znaczenia i nadawaniu właściwej rangi

znaczenia i nadawaniu właściwej rangi

poszczególnym sferą polityki

poszczególnym sferą polityki



Normatywne- zawierające normy dotyczące

Normatywne- zawierające normy dotyczące

działań politycznych

działań politycznych



Wzory określające standardy i modele uprawianej

Wzory określające standardy i modele uprawianej

polityki

polityki



Cele, które powinna realizować polityka

Cele, które powinna realizować polityka



Motywy uczestnictwa w polityce.

Motywy uczestnictwa w polityce.



Nauka o polityce wyróżnia dwa typy kultury politycznej

Nauka o polityce wyróżnia dwa typy kultury politycznej



Tradycyjna kultura polityczna- opiera się na zasadach

Tradycyjna kultura polityczna- opiera się na zasadach

regulujących sposób całościowy i sztywny życie

regulujących sposób całościowy i sztywny życie

polityczne społeczeństwa. Występuje w państwach

polityczne społeczeństwa. Występuje w państwach

totalitarnych

totalitarnych



Pragmatyczna kultura polityczna- charakteryzuje się

Pragmatyczna kultura polityczna- charakteryzuje się

praktycznym, elastycznym podejściem do polityki. Tego

praktycznym, elastycznym podejściem do polityki. Tego

typu kulturę polityczną reprezentują wyspecjalizowane

typu kulturę polityczną reprezentują wyspecjalizowane

instytucje i grupy zajmujące się polityką.

instytucje i grupy zajmujące się polityką.



Kultura polityczna pełni ważną funkcję wobec życia

Kultura polityczna pełni ważną funkcję wobec życia

politycznego:

politycznego:



Daje poczucie tożsamości i przynależności do

Daje poczucie tożsamości i przynależności do

określonej wspólnoty politycznej

określonej wspólnoty politycznej



Zapewnia orientację w sferze polityki

Zapewnia orientację w sferze polityki



Integruje społeczeństwo na gruncie uznawanych

Integruje społeczeństwo na gruncie uznawanych

wartości i celów politycznych

wartości i celów politycznych



Kulturę polityczną zdobywa się poprzez uczestnictwo w

Kulturę polityczną zdobywa się poprzez uczestnictwo w

życiu politycznym i edukację polityczną

życiu politycznym i edukację polityczną

K. A. Wojtaszczyk, „Wiedza o Społeczeństwie”,Wa-wa 1995r

K. A. Wojtaszczyk, „Wiedza o Społeczeństwie”,Wa-wa 1995r