TRANSFER I EDUKACJA

INTEGRACYJNA

PROCESY WSPOMAGAJĄCE

PROCESY WSPOMAGAJĄCE

UCZENIE SIĘ I NAUCZANIE

UCZENIE SIĘ I NAUCZANIE

Dr Piotr Oleśniewicz

Dr Piotr Oleśniewicz

POJĘCIE TRANSFERU

Przez TRANSFER rozumiemy

Przez TRANSFER rozumiemy

ułatwianie (TRANSFER

ułatwianie (TRANSFER

POZYTYWNY) lub

POZYTYWNY) lub

utrudnianie (TRANSFER

utrudnianie (TRANSFER

NEGATYWNY) opanowania

NEGATYWNY) opanowania

jednej czynności na skutek

jednej czynności na skutek

poprzedniego opanowania

poprzedniego opanowania

innej czynności. Umiejętne

innej czynności. Umiejętne

wykorzystanie transferu

wykorzystanie transferu

pozwala na znaczną

pozwala na znaczną

ekonomię uczenia się.

ekonomię uczenia się.

TRANSFER

PRZENIESIENIE SIĘ WPRAWY Z

PRZENIESIENIE SIĘ WPRAWY Z

UPRZEDNIO OPANOWANEJ CZYNNOŚCI

UPRZEDNIO OPANOWANEJ CZYNNOŚCI

NA UCZENIE SIĘ NOWEGO MATERIAŁU

NA UCZENIE SIĘ NOWEGO MATERIAŁU

(BUDOHOSKA)

(BUDOHOSKA)

WPŁYW PROCESU UCZENIA SIĘ

WPŁYW PROCESU UCZENIA SIĘ

ZACHODZĄCEGO AKTUALNIE NA

ZACHODZĄCEGO AKTUALNIE NA

PRZYSZŁY PROCES UCZENIA SIĘ ORAZ NA

PRZYSZŁY PROCES UCZENIA SIĘ ORAZ NA

NASZĄ ZDOOLNOŚĆ PRZECHOWYWANIA

NASZĄ ZDOOLNOŚĆ PRZECHOWYWANIA

W PAMIĘCI TEGO, CZEGO UCZYMY SIĘ

W PAMIĘCI TEGO, CZEGO UCZYMY SIĘ

OBECNIE I CZEGO UCZYLIŚMY SIĘ

OBECNIE I CZEGO UCZYLIŚMY SIĘ

WCZEŚNIEJ

WCZEŚNIEJ

(GALLOWAY)

(GALLOWAY)

TEORIE TRANSFERU

Transfer zachodzi we wszystkich

Transfer zachodzi we wszystkich

głównych sferach kształcenia:

głównych sferach kształcenia:

poznawczej, emocjonalnej i

poznawczej, emocjonalnej i

psychomotorycznej. Próby

psychomotorycznej. Próby

dokładniejszego wyjaśnienia zjawiska

dokładniejszego wyjaśnienia zjawiska

transferacji podjęli psycholodzy

transferacji podjęli psycholodzy

Thorndike i Woodsworth. W ich pracach

Thorndike i Woodsworth. W ich pracach

pojawiło się określenie „

pojawiło się określenie „

wspólne

wspólne

elementy”,

elementy”,

które jeżeli występowały w

które jeżeli występowały w

uprzednim i aktualnym uczeniu się,

uprzednim i aktualnym uczeniu się,

miały decydować o transferze. Im

miały decydować o transferze. Im

więcej

więcej

„wspólnych elementów

„wspólnych elementów

” znajduje

” znajduje

się w umiejętnościach już opanowanych

się w umiejętnościach już opanowanych

i tych, których uczeń właśnie się uczy,

i tych, których uczeń właśnie się uczy,

tym większy ma być efekt transferu.

tym większy ma być efekt transferu.

TEORIE TRANSFERU

Drugą z głównych teorii

Drugą z głównych teorii

określił Judd Sandiford.

określił Judd Sandiford.

Nazwał ją

Nazwał ją

„generalizacją

„generalizacją

doświadczenia”.

doświadczenia”.

Zgodnie z

Zgodnie z

jego poglądami, to nie

jego poglądami, to nie

„

„

wspólne elementy”

wspólne elementy”

ułatwiają

ułatwiają

bieżące uczenie się, lecz

bieżące uczenie się, lecz

wykształcony u ucznia

wykształcony u ucznia

uprzednio ogólny sposób

uprzednio ogólny sposób

zdobywania doświadczeń.

zdobywania doświadczeń.

WYMIARY TRANSFERU



TRANSFER DODATNI ( POZYTYWNY)

TRANSFER DODATNI ( POZYTYWNY)

jeśli uprzednie doświadczenie ułatwia

jeśli uprzednie doświadczenie ułatwia

zdobycie kolejnego (rzut piłką palantową a

zdobycie kolejnego (rzut piłką palantową a

rzut oszczepem)

rzut oszczepem)



TRANSFER UJEMNY (NEGATYWNY) jeśli

TRANSFER UJEMNY (NEGATYWNY) jeśli

uprzednie doświadczenie utrudnia

uprzednie doświadczenie utrudnia

opanowanie kolejnego (bieg gimnastyczny

opanowanie kolejnego (bieg gimnastyczny

a bieg lekkoatletyczny)

a bieg lekkoatletyczny)



TRANSFER ZEROWY jeśli uprzednie

TRANSFER ZEROWY jeśli uprzednie

doświadczenia nie mają wpływu na

doświadczenia nie mają wpływu na

zdobywanie kolejnego (skok w dal a jazda

zdobywanie kolejnego (skok w dal a jazda

konna)

konna)

RODZAJE TRANSFERU



SPECYFICZNY (PIONOWY)

SPECYFICZNY (PIONOWY)



NIESPECYFICZNY

NIESPECYFICZNY

(POZIOMY, OGÓLNY)

(POZIOMY, OGÓLNY)

RODZAJE TRANSFERU



TRANSFER SPECYFICZNY dotyczy

TRANSFER SPECYFICZNY dotyczy

bezpośredniego przenoszenia

bezpośredniego przenoszenia

podobnych elementów z materiału

podobnych elementów z materiału

uprzednio wyuczonego na obecnie

uprzednio wyuczonego na obecnie

opanowywany (bieg lekkoatletyczny a

opanowywany (bieg lekkoatletyczny a

bieg gimnastyczny)

bieg gimnastyczny)

RODZAJE TRANSFERU



TRANSFER NIESPECYFICZNY

TRANSFER NIESPECYFICZNY

dotyczy przenoszenia się wprawy

dotyczy przenoszenia się wprawy

obejmującej ogólne zasady

obejmującej ogólne zasady

postępowania czy też metody uczenia

postępowania czy też metody uczenia

się (np.:reguły i zasady nauczania w

się (np.:reguły i zasady nauczania w

dydaktyce: od znanego do nieznanego,

dydaktyce: od znanego do nieznanego,

od łatwiejszego do trudniejszego) w

od łatwiejszego do trudniejszego) w

metodyce narciarstwa:od skrętów

metodyce narciarstwa:od skrętów

wolnych do szybkich, od długich do

wolnych do szybkich, od długich do

krótkich

krótkich

TRANSFER

( W SFERZE : PSYCHOMOTORYCZNEJ, POZNAWCZEJ, EMOCJONALNEJ)

POZYTYWNY

NEGATYWNY

PIONOWY

SPECYFICZNY

POZIOMY

NIESPECYFICZNY

OGÓLNY

PIONOWY

SPECYFICZNY

POZIOMY

NIESPECYFICZNY

OGÓLNY

P

L

A

N

O

W

A

N

Y

P

R

Z

Y

P

A

D

K

O

W

Y

P

L

A

N

O

W

A

N

Y

P

R

Z

Y

P

A

D

K

O

W

Y

P

L

A

N

O

W

A

N

Y

P

R

Z

Y

P

A

D

K

O

W

Y

P

L

A

N

O

W

A

N

Y

P

R

Z

Y

P

A

D

K

O

W

Y

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

KIERUNEK I WIELKOŚĆ TRANSFERU



Podobieństwo materiału

Podobieństwo materiału

(poprzedniego i aktualnie

(poprzedniego i aktualnie

nauczanego)

nauczanego)



Stopień opanowania materiału

Stopień opanowania materiału

(poprzedniego i aktualnie

(poprzedniego i aktualnie

nauczanego)

nauczanego)



Stopień trudności materiału

Stopień trudności materiału

(poprzedniego i aktualnie

(poprzedniego i aktualnie

nauczanego)

nauczanego)



Różnorodność zadań

Różnorodność zadań

poprzedzających zadanie aktualnie

poprzedzających zadanie aktualnie

rozwiązywane

rozwiązywane



Czas dzielący materiały (poprzednio

Czas dzielący materiały (poprzednio

i aktualnie nauczane)

i aktualnie nauczane)

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA

KIERUNEK I WIELKOŚĆ TRANSFERU



Konstrukcja programu

Konstrukcja programu

nauczania (nauczanie

nauczania (nauczanie

programowane)

programowane)



Nauczanie grupowe lub

Nauczanie grupowe lub

indywidualne

indywidualne



Poziom inteligencji i

Poziom inteligencji i

temperament

temperament



Motywacja

Motywacja

NA EFEKTY TRANSFERU

WPŁYWAJĄ M.IN.



ROZUMOWANIE efektywność

ROZUMOWANIE efektywność

przenoszenia wprawy wzrasta, gdy rozumie

przenoszenia wprawy wzrasta, gdy rozumie

się reguły i prawidłowości, dzięki którym

się reguły i prawidłowości, dzięki którym

rozwiązuje się problemy

rozwiązuje się problemy



INSTRUKCJA dobrze przemyślana

INSTRUKCJA dobrze przemyślana

powoduje skrócenie czasu przyswajania

powoduje skrócenie czasu przyswajania

materiału oraz podnosi wyniki uczenia się.

materiału oraz podnosi wyniki uczenia się.

Podanie uczniom instrukcji ma istotne

Podanie uczniom instrukcji ma istotne

znaczenie dla przenoszenia wprawy

znaczenie dla przenoszenia wprawy



METODY UCZENIA SIĘ zastosowanie

METODY UCZENIA SIĘ zastosowanie

metody sprzężenia zwrotnego wyzwala u

metody sprzężenia zwrotnego wyzwala u

uczniów dużą aktywność i korzystnie

uczniów dużą aktywność i korzystnie

wpływa na efekty transferu

wpływa na efekty transferu

REGUŁY DOT.

TRANSFERU (DLA

NAUCZYCIELA)

1.

1.

Nauczaj tak, by transfer wystąpił

Nauczaj tak, by transfer wystąpił

we wszystkich sferach

we wszystkich sferach

2.

2.

Zdecyduj, co ma być przedmiotem

Zdecyduj, co ma być przedmiotem

transferu

transferu

3.

3.

Spraw, by uczenie się przebiegało

Spraw, by uczenie się przebiegało

ze zrozumieniem

ze zrozumieniem

4.

4.

Ćwicz to, co ma być przedmiotem

Ćwicz to, co ma być przedmiotem

transferu

transferu

5.

5.

Kładź nacisk na uogólnienia

Kładź nacisk na uogólnienia

(Galloway)

(Galloway)

TRANSFER W

PSYCHOMOTORYCZNYM

KSZTAŁCENIU

To przede wszystkim

To przede wszystkim

przenoszenie się wprawy w

przenoszenie się wprawy w

uczeniu się. Wymaga to nie tylko

uczeniu się. Wymaga to nie tylko

zabiegów dydaktycznych, a więc

zabiegów dydaktycznych, a więc

nabywania przez uczniów

nabywania przez uczniów

umiejętności uczenia się, ale

umiejętności uczenia się, ale

także pozytywnego transferu

także pozytywnego transferu

emocjonalnego, czyli

emocjonalnego, czyli

przenoszenia się właściwego

przenoszenia się właściwego

nastawienia się do procesu

nastawienia się do procesu

kształcenia się

kształcenia się

TRANSFER

BILATERALNY

Rodzaj transferu w sferze

Rodzaj transferu w sferze

sensoryczno-motorycznej,

sensoryczno-motorycznej,

odnoszący się do przenoszenia

odnoszący się do przenoszenia

wprawy na poziomie efektorów.

wprawy na poziomie efektorów.

Polega na tym, że czynności, które

Polega na tym, że czynności, które

potrafimy wykonywać jedną

potrafimy wykonywać jedną

stroną naszego ciała (np. pisanie

stroną naszego ciała (np. pisanie

ręką prawą) mogą być

ręką prawą) mogą być

przeniesione na drugą połowę

przeniesione na drugą połowę

naszego ciała (na rękę lewą).

naszego ciała (na rękę lewą).

Chodzi tu o możliwość wykonania

Chodzi tu o możliwość wykonania

czynności bez uprzedniego

czynności bez uprzedniego

ćwiczenia.

ćwiczenia.

TRANSFER

BILATERALNY



Cook: największy transfer wprawy ma

Cook: największy transfer wprawy ma

miejsce między kończynami

miejsce między kończynami

symetrycznymi, mniejszy między

symetrycznymi, mniejszy między

kończynami po tej samej stronie ciała,

kończynami po tej samej stronie ciała,

zaś najmniejszy między kończynami

zaś najmniejszy między kończynami

asymetrycznymi po przeciwnych

asymetrycznymi po przeciwnych

stronach ciała

stronach ciała



Millis i Ripper: ruchy prawych i

Millis i Ripper: ruchy prawych i

lewych kończyn są szczególnie

lewych kończyn są szczególnie

powiązane bilateralnie, gdy są

powiązane bilateralnie, gdy są

wykonywane symetrycznie, tzn. gdy

wykonywane symetrycznie, tzn. gdy

stanowią zwierciadlane odbicie

stanowią zwierciadlane odbicie

INTEGRACJA

To proces integrowania się,

To proces integrowania się,

tworzenia się całości z

tworzenia się całości z

drobnych cząstek, scalanie

drobnych cząstek, scalanie

(Słownik Języka Polskiego)

(Słownik Języka Polskiego)

EDUKACJA

INTEGRACYJNA

Dotyczy łączenia treści

Dotyczy łączenia treści

różnych przedmiotów

różnych przedmiotów

szkolnych np.: wykorzystanie

szkolnych np.: wykorzystanie

treści poruszanych na lekcji

treści poruszanych na lekcji

biologii z zakresu

biologii z zakresu

funkcjonowania układu

funkcjonowania układu

krążeniowo- oddechowego na

krążeniowo- oddechowego na

lekcjach wychowania

lekcjach wychowania

fizycznego.

fizycznego.

EDUKACJA

INTEGRACYJNA



Wychowanie fizyczne jest integralnym

Wychowanie fizyczne jest integralnym

elementem procesu edukacji w myśl

elementem procesu edukacji w myśl

idei wszechstronności oddziaływania

idei wszechstronności oddziaływania

dydaktycznego i wychowawczego na

dydaktycznego i wychowawczego na

osobowość ucznia

osobowość ucznia



Powinno się łączyć wiedzę z innych

Powinno się łączyć wiedzę z innych

przedmiotów z wiedzą nabywaną w

przedmiotów z wiedzą nabywaną w

toku wykonywania zadań ruchowych na

toku wykonywania zadań ruchowych na

lekcjach wf, umożliwiając tym samym

lekcjach wf, umożliwiając tym samym

wychowankom uczenie się nastawione

wychowankom uczenie się nastawione

na pozytywny transfer teorii do

na pozytywny transfer teorii do

praktyki w sferze motorycznej,

praktyki w sferze motorycznej,

emocjonalnej, intelektualnej

emocjonalnej, intelektualnej

EDUKACJA

INTEGRACYJNA

Mówiąc o integracji, należy mieć na

Mówiąc o integracji, należy mieć na

myśli scalenie wzajemnie się

myśli scalenie wzajemnie się

dopełniających

dopełniających

składników

składników

znamionujących proces

znamionujących proces

wielostronnego kształcenia i

wielostronnego kształcenia i

wychowania fizycznego:

wychowania fizycznego:



Wiadomości

Wiadomości



Umiejętności

Umiejętności



Sprawność

Sprawność



Postawy

Postawy

Tylko wtedy efektem finalnym będzie

Tylko wtedy efektem finalnym będzie

harmonijny rozwój uczniów

harmonijny rozwój uczniów

ZESTAWIENIE KORZYŚCI I PROBLEMÓW ZWIĄZANYCH

Z WPROWADZENIEM INTEGRACJI

MIĘDZYPRZEDMIOTOWEJ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Z INNYMI PRZEDMIOTAMI

KORZYŚCI

KORZYŚCI

PROBLEMY

PROBLEMY

Uczeń przyswaja wiedzę ze

Uczeń przyswaja wiedzę ze

zrozumieniem i

zrozumieniem i

zainteresowaniem

zainteresowaniem

Nauczyciele i administracja

Nauczyciele i administracja

szkolna są nastawieni

szkolna są nastawieni

sceptycznie

sceptycznie

Uczeń przyswaja więcej

Uczeń przyswaja więcej

przydatnych w praktyce

przydatnych w praktyce

informacji

informacji

Uczeń obawia się

Uczeń obawia się

obciążenia dodatkową

obciążenia dodatkową

nauką

nauką

Uczeń wie, że wf łączy się

Uczeń wie, że wf łączy się

ściśle z innymi dziedzinami

ściśle z innymi dziedzinami

wiedzy

wiedzy

Nauczyciel obawia się

Nauczyciel obawia się

obniżenia poziomu

obniżenia poziomu

intensywności lekcji wf

intensywności lekcji wf

Wf zyskuje rangę

Wf zyskuje rangę

równoprawnego

równoprawnego

przedmiotu szkolnego

przedmiotu szkolnego

Nauczyciel wf musi

Nauczyciel wf musi

posiadać duży zasób

posiadać duży zasób

wiedzy ogólnej

wiedzy ogólnej

Nauczyciel zyskuje

Nauczyciel zyskuje

autorytet u ucznia

autorytet u ucznia

Nauczyciele różnych

Nauczyciele różnych

przedmiotów są

przedmiotów są

zobligowani do ścisłej

zobligowani do ścisłej

współpracy w planowaniu i

współpracy w planowaniu i

realizacji zadań

realizacji zadań

Wiedz uczniów jest trwała

Wiedz uczniów jest trwała

Szkoła i nauczyciel ponosi

Szkoła i nauczyciel ponosi

dodatkowe koszty

dodatkowe koszty

materiałów dydaktycznych

materiałów dydaktycznych

Proces nauczania- uczenia

Proces nauczania- uczenia

się jest atrakcyjny i twórczy

się jest atrakcyjny i twórczy

dla ucznia i nauczyciela

dla ucznia i nauczyciela

LITERATURA



Czabański B. „Kształcenie psychomotoryczne”

Czabański B. „Kształcenie psychomotoryczne”

AWF W-w 2000r

AWF W-w 2000r



Koszczyc T. (red) „Transfer w procesie

Koszczyc T. (red) „Transfer w procesie

wychowania fizycznego” AWF W-w 2000r

wychowania fizycznego” AWF W-w 2000r



Koszczyc T., Oleśniewicz P. (red) „Edukacja

Koszczyc T., Oleśniewicz P. (red) „Edukacja

integracyjna w procesie wychowania

integracyjna w procesie wychowania

fizycznego” AWF W-w 2002r

fizycznego” AWF W-w 2002r



Dryden G., Vos J. „Rewolucja w uczeniu się”

Dryden G., Vos J. „Rewolucja w uczeniu się”

Moderski i s-ka Poznań 2000r

Moderski i s-ka Poznań 2000r



Galloway Ch., „Psychologia uczenia się i

Galloway Ch., „Psychologia uczenia się i

nauczania” T1 PWN W-wa 1988r

nauczania” T1 PWN W-wa 1988r



Włodarski Z., „Psychologia uczenia się” PWN

Włodarski Z., „Psychologia uczenia się” PWN

W-wa 1989r

W-wa 1989r