Związek rehabilitacji z

naukami

medycznymi,

humanistycznymi

i z naukami o kulturze

fizycznej. Znaczenie

fizjoprofilaktyki

w życiu społecznym.

OGÓLNA DEFINICJA REHABILITACJI

Rehabilitację można zdefiniować jako złożony proces społeczno-
medyczny,

dzięki

któremu

możliwy

jest

powrót

niepełnosprawnego człowieka do życia w społeczeństwie.
Oznacza to m.in. szansę na pracę we wcześniej wykonywanym
zawodzie lub, jeśli nie jest to realne, zdobycie innych kwalifikacji
zawodowych, uwzględniających możliwości zdrowotne pacjenta.
Jednym zdaniem: celem rehabilitacji jest przywrócenie choremu
jak największej sprawności.

Aby proces rehabilitacji przebiegał prawidłowo,
nieodzowna jest ścisła współpraca specjalistów
medycznych i fachowców z innych dziedzin. W
skład takiego zespołu rehabilitacyjnego powinni
wejść:

 lekarze
 fizjoterapeuci
 psychologowie
 socjologowie
 terapeuci zajęciowi (usprawnienie przez pracę)
 pedagodzy (w przypadku dzieci i młodzieży)
 asystenci socjalni (sprawy socjalne pacjentów)
 instruktorzy zawodów (wyuczanie nowego zawodu)
 pielęgniarki
 technicy-protetycy (zaopatrzenie w sprzęt

rehabilitacyjno-ortopedyczny)

REHABILITACJA W

MEDYCYNIE

INTERDYSCYPLINARNOŚĆ
REHABILITACJI

 

W medycynie klinicznej można wyróżnić cztery
zasadnicze sposoby postępowania terapeutycznego:

 chirurgiczne- leczenie operacyjne

 farmakologiczne - leczenie za pomocą środków

chemicznych

 psychoterapia-oddziaływanie na psychikę chorego

 fizjoterapia- leczenie za pomocą różnych rodzajów

energii

 

Farmakoterapia

-

bardzo

szeroko

rozpowszechniona metoda, głównie wśród
zachowawczych specjalności klinicznych. W
przypadku chorych przewlekle daje możliwość
przyzwyczajenia

lub

uzależnienia.

 
Psychoterapia - metoda bardzo szeroko
stosowana, dająca pozytywne efekty przy
właściwym doborze metody terapeutycznej. U
niektórych chorych często jedyna z wyboru
metoda

leczenia.

 

Fizjoterapia - jedna z najstarszych metod
leczenia, pozwalająca na osiągnięcie dobrych
efektów

terapeutycznych,

szczególnie

w

chorobach przewlekłych i bólowych.

Odpowiednio dobrane treści rehabilitacji, w
zależności od rodzaju dysfunkcji (narządów
układów czy też całego ustroju), znajdują
zastosowanie

we

wszystkich

specjalnościach

klinicznych. W zależności od potrzeb chorych
stosuje się równocześnie wszystkie wymienione
metody leczenia. Dobiera się jedynie ilościowo i
jakościowo odpowiednio do procesu chorobowego
lub etapu zdrowienia rodzaje zabiegów.

Interdyscyplinarność rehabilitacji polega na

ścisłym

współdziałaniu

fizjoterapeutów

(techników fizjoterapii, licencjatów i magistrów

fizjoterapii) z lekarzem specjalistą rehabilitacji

czy medycyny fizykalnej i balneoklimatologii i

konstruktorem

aparatów

czy

urządzeń

rehabilitacyjnych.

Fizjoterapeuta musi mieć pisemne zlecenie

wydane przez lekarza po specjalistycznej

diagnozie lekarskiej, z uwzględnienie chorób

współistniejących i podjęciu przez lekarza decyzji

uwzględniającej wskazania i przeciwwskazania do

ich stosowania. Rehabilitacja w specjalistycznych

dyscyplinach klinicznych przebiega równolegle

do ich swoistego leczenia.

PODSUMOWANIE

Rehabilitacja lecznicza ma szerokie zastosowanie jest
bowiem wykorzystywana niemal w każdej dziedzinie
medycyny.  Do niedawna najczęściej stosowana była w
dysfunkcjach

narządu

ruchu

i

chorobach

neurologicznych. Obecnie leczenie usprawniające
dotyczy

także

chorób

kardiologicznych,

pulmonologicznych

(związanych

z

układem

oddechowym),

reumatologicznych,

psychicznych.

Również inne, rzadsze przypadki wymagają wdrążenia
rehabilitacji. Wymienić należy tu np. usprawnianie
osób z zaburzeniami słuchu i wzroku, w schorzeniach
ginekologicznych, położnictwie.

NAUKI HUMANISTYCZNE

W REHABILITACJI

W rehabilitacji znaczącą rolę odgrywają
również nauki humanistyczne takie jak:

 psychologia
 socjologia
 pedagogika

Proces rehabilitacji przebiega tym sprawniej,

im pacjent jest bardziej przekonany do

konieczności uczestniczenia w nim. Pełna

akceptacja tego faktu przez chorego i jego

pozytywne nastawienie psychiczne znacznie

pogłębiają współpracę na linii pacjent-

rehabilitant, co przyspiesza zamierzone

efekty.

Bardzo ważne jest, aby chory jak najszybciej

otrzymał odpowiedni sprzęt pomocniczy,

rehabilitacyjno-ortopedyczny, niezbędny do

jego samodzielnego funkcjonowania.

Chory powinien także mieć orientację w

zakresie swojej dalszej pracy zawodowej lub

ewentualnej zmiany kwalifikacji.

W każdym przypadku ważny jest udział

rodziny lub opiekunów pacjenta w procesie

rehabilitacji, po wyjściu chorego ze szpitala

bowiem to właśnie oni powinni kontynuować

jego czynne lub bierne usprawnianie w domu,

sprawować

bezpośrednią

opiekę

pielęgnacyjną czy też psychologiczną. Ludzie

po powrocie do domu, w rodzinnej atmosferze

troski i czułości, znacznie szybciej dochodzą

do sprawności, zwłaszcza gdy czują się

potrzebni innym. Oczywiście zarówno chorzy,

jak i rodzina muszą być poinformowani przez

rehabilitanta o potrzebie dalszej kontynuacji

usprawniania w domu, a więc o tym, jakiego

rodzaju ćwiczenia wykonywać, jaki sprzęt

wykorzystywać itp.

REHABILITACJA A KULTURA

FIZYCZNA

OGÓLNA DEFINICJA KULTURY

FIZYCZNEJ

Kultura fizyczna - to ogół zachowań
przebiegających

według

przyjętych

w

danym środowisku społecznym reguł i norm
postępowania a mających na celu dbałość o
zdrowie człowieka, o poprawę jego postawy,
prawidłowy rozwój psychofizyczny, a w
szczególności

o

poprawę

sprawności

ruchowej i takich cech jak koordynacja,
wydolność,

wytrzymałość,

zwinność,

gibkość, moc czy siła.

Człowiek jako istota ludzka, pośród innych organizmów

żywych przychodzi na świat najsłabiej przystosowany do

samodzielnego życia a proces przysposabiania go do

samodzielnego funkcjonowania zajmuje blisko ¼ czasu

trwania całego życia. Tak długi okres przystosowawczy

niekorzystny w życiu innych gatunków, w przypadku

człowieka stwarza wyjątkową szansę na kształtowanie w

ciągu

życia

najrozmaitszych

mechanizmów

przystosowawczych.

Organizm

człowieka

jest

doskonałym materiałem plastycznym, który odpowiednio

kształtowany będzie się charakteryzował pełnią sił

witalnych i doskonałą wydolnością psychofizyczną.

W życiu człowieka można wyróżnić

trzy podstawowe okresy:

1. Młodość (anafaza) charakteryzująca się

przewagą zmian konstrukcyjnych nad

destrukcyjnymi w organizmie.

2. Dojrzałość (mezofaza) gdzie zmiany

konstrukcyjne zrównują się z

destrukcyjnymi.

3. Starość (katafaza) gdzie dominują

procesy destrukcyjne nad konstrukcyjnymi.

Życie we współczesnym świecie niesie

wiele zagrożeń. Komputeryzacja, osiadły

tryb życia itp. powodują mimowolne

odchodzenie od utartego przez wieki trybu

życia, a co za tym idzie powoduje spadek

sprawności fizycznej. Zapobiegać temu

zjawisku

można

poprzez

aktywność

ruchową. Odpowiednia stymulacja pobudza

czynności organizmu a w konsekwencji

jego rozwój. Efektem aktywności ruchowej

są zmiany w organizmie powodujące

rozwój tkanki mięśniowej, wzmocnienie

układu

kostno-szkieletowego,

oddechowego i nerwowego.

Człowiek jako istota rozumna zawsze cenił

sobie zdrowie, piękno, które realizował

poprzez zwiększenie możliwości własnego

ciała. Urzeczywistnienie tych wartości

osiąga poprzez różne formy uczestnictwa

w kulturze fizycznej. Formy te dawniej

słabo zróżnicowane, na przestrzeni dziejów

uległy procesowi specjalizacji. Zmieniały

się też cele, jakie sobie człowiek wyznaczał

a to powodowało też zmiany w strukturze

organizacyjno-intelektualnej służącej do

osiągnięcia znacznego celu.

W chwili obecnej do najbardziej
wyspecjalizowanych form
uczestnictwa w kulturze fizycznej
należą:

• Wychowanie fizyczne
• Rekreacja fizyczna
• Rehabilitacja ruchowa
• Sport

Wśród form uczestnictwa w kulturze fizycznej wyróżnia się

wychowanie fizyczne jako podstawa systemu kultury

fizycznej, spełniająca podwójną rolę: zaspakajać doraźne

potrzeby dzieci i młodzieży w zakresie fizycznego rozwoju

oraz przygotowuje do dbałości o ciało po ustaniu procesu

wychowawczego, a więc niejako jest fachowym wstępem

do korzystania z pozostałych form uczestnictwa, jakimi są

rekreacja i sport. Możemy mówić też o ścisłym związku

wychowania fizycznego z rehabilitacją ruchowa w zakresie

korektywy. Oprócz tego wspólnym zadaniem wychowania

fizycznego

i

nowoczesnej

rehabilitacji

jest

fizjoprofilaktyka. Profilaktyczno – terapeutyczne wartości

różnych form rekreacji są też powodem licznych ich

zastosowań jako środka postępowania rehabilitacyjnego.

Sport inwalidów i rehabilitacja zdrowotna sportowców

świadczą również o występowaniu powiązań między tymi

odległymi od siebie formami uczestnictwa w kulturze

fizycznej. W ten sposób profilaktyczno-terapeutyczne

wartości

ćwiczeń

fizycznych

znajdują

szerokie

zastosowanie w medycynie, kultura fizyczna zaś w

osiągnięciach

medycyny

uzyskuje

potwierdzenie

znaczenia aktywności fizycznej w kształtowaniu zdrowia.

 

FIZJOPROFILAKTYKA

Fizjoprofilaktyka to zespół działań

zapobiegających

rozwijaniu

się

choroby, skrzywienia kręgosłupa bądź

zwykłej wady postawy. Najczęściej są

to ćwiczenia gimnastyczne, czynne

lub bierne, wspomagane lub oporowe,

wykonywane z pomocą terapeuty lub

samodzielnie. Mogą być też połączone

z masażem lub innymi zabiegami

terapeutycznymi, w zależności od

indywidualnych potrzeb.

Istnieje cały szereg ćwiczeń wzmacniających,

relaksujących

i

rozciągających,

z

wykorzystaniem

rozmaitych

przyborów

gimnastcznych. Właściwy dobór ćwiczeń może

skutecznie zapobiegać bólom kręgosłupa,

hamować rozwój zmian zwyrodnieniowych,

korygować wady postawy, a także boczne

skrzywienia. W szczególności siedzący tryb

życia jest mocno narażony na szybkie

pojawienie się problemów z kręgosłupem.

Ćwiczenia

gimnastyczne

są

wówczas

niezbędne dla zachowania właściwej postawy i

utrzymania całego ciała w zdrowiu.

 

DZIĘKUJEMY ZA

UWAGĘ

