W ramach „wielkiej” refor-

my 1 stycznia 2013 r. 79 są-

dów rejonowych zostało

połączonych z większymi

jednostkami sądownictwa,

stając się ich wydziałami za-

miejscowymi. Zarówno dla

sądów przejmujących, jak

i sądów likwidowanych miało

to wiele konsekwencji, także

ewidencyjnych i księgowych.

Rok temu wskazywaliśmy

rozwiązania i wyjaśnialiśmy

wątpliwości związane z połą-

czeniem sądów. Dla pracow-

ników oznaczało to dużą ilość

dodatkowej pracy oraz stres

związany ze zmianami. Mia-

ło być podobno lepiej. Stwo-

rzono nowe komórki, prze-

organizowano prace.

Dziś temat powraca, bo

o dziwo teraz niektóre z są-

dów będą... wydzielone. Zgod-

nie z decyzjami Ministerstwa

Sprawiedliwości w 2015 r. po-

wróci większość z nich. Część

sądów rozpocznie ponownie

swoją działalność jako samo-

dzielne jednostki 1 stycznia

2015 r., pozostałe 1 lipca

2015 r. W sumie, w dwóch

etapach, powołanych na

nowo zostanie 75 sądów re-

jonowych.

Co oznacza dzisiejsza reor-

ganizacja i czy rzeczywiście

przyniesie wymierne efek-

ty, pokaże czas. Są już roz-

porządzenia wykonawcze,

dlatego wiemy, które sądy

zostaną dotknięte zmiana-

mi. Jednak nie wskazują one,

jak technicznie należy się do

tego przygotować. To wywo-

łuje wiele wątpliwości natury

księgowej. Nie bez znaczenia

jest również to, że przywró-

cone sądy będą działać jako

tzw. sądy funkcjonalne.

W praktyce oznacza to, że

trzeba zająć się m.in. prze-

kazaniem dokumentacji

i zasadami prowadzenia

ewidencji księgowej sądów

przywróconych.

MS

D1

Podatek od imprez

integracyjnych do zwrotu

Minister przywrócił sądy,

a kłopot mają księgowi

samorządowa środa

przedsiębiorczy wtorek

PODATKOWY

PONIEDZIAŁEK

T

rybunał Konstytucyjny

w wyroku z 8 lipca 2014 r.

(sygn. akt K 7/13) orzekł,

że zaskarżony przepis

dotyczący nieodpłatnych

świadczeń przekazywanych

pracownikom jest konstytucyjny.

Nie zmienił go więc, ale dał

wyraźne wskazówki, jak należy go

rozumieć. I to nie tylko obecnie,

ale także we wcześniejszych

latach. Dlatego stanowi on

przesłankę do odzyskania podatku

dochodowego nadpłaconego

w latach ubiegłych. W tym celu

pracownicy muszą złożyć korektę

zeznania rocznego. Czasem może

chodzić o niemałe pieniądze.

C3

pit

Sposób postępowania po wyroku TK

Problem

Jak odzyskać pieniądze

y

p

ą

Jeżeli np. pracodawca zatrudniający 50 pracowników

rokrocznie organizuje dwie imprezy integracyjne, które

łącznie wyznaczały przychód u każdego z pracowników

na poziomie 800 zł, to w każdym roku łączna kwota za-

wyżeń przychodów pracowników, od których naliczane

były obciążenia fiskalne, wyniosła 40 000 zł. W uprosz-

czonym wyliczeniu daje to rocznie kilkanaście tysięcy

zawyżenia obciążeń, tj. składek na ubezpieczenia

odprowadzanych do ZUS i zaliczek na PIT.

Jeszcze wyraźniej problem może być widoczny np. u han-

dlowców podróżujących po obszarze stałego miejsca

świadczenia pracy. Jeżeli np. miesięczna wartość noc-

legów takiego pracownika wyniosła 4000 zł, to po po-

mniejszeniu o kwotę zwolnienia miesięcznie przychód

byłby zawyżany o 3500 zł, co oznacza miesięczne

przekroczenia: 479,85 zł składek na ubezpieczenia

społeczne pracownika; 271,81 zł składek

na ubezpieczenia zdrowotne; 243 zł zaliczki na PIT;

725,90 zł kosztów pracodawcy.

Czyli łącznie miesięczne zawyżenie obciążeń

publicznoprawnych wyniosło 1720,56 zł,

co w skali roku dałoby kwotę 20 646,72 zł.

W roku bieżącym

Podatnik odzyska nadpłatę po zwykłym złożeniu zeznania rocznego.

W praktyce problemy z odzyskaniem nadpłaty mogą wystąpić, jeżeli:

pracodawca wykaże w PIT-11 oprócz bezpodstawnie pobranych

zaliczek przychód z tytułu świadczeń, które nie powinny były

generować przychodu podatkowego

pracodawca zaprezentuje w PIT-11 zaliczki prawidłowe

zamiast faktycznie pobranych

Za lata ubiegłe

Podatnik może wystąpić o odzyskanie podatku dochodowego

nadpłaconego za zobowiązania, które nie uległy jeszcze przedawnie-

niu (tj. w tym roku za lata: 2008, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013). W tym

celu składa korektę zeznania rocznego. Ma mocniejsze argumenty,

jeśli płatnik wcześniej sporządził korektę przekazanego mu uprzednio

PIT-11. Płatnik musi dokonać również korekty rozliczeń z ZUS, w któ-

rych została zawyżona podstawa oskładkowania.

ŁR

Oprac. RK

Dziś

8 stron

dodatku

RACHUNKOWOŚĆ

i AUDYT

a w nim:

Obowiązki

Nowa kadencja

w samorządach oznacza

konieczność zmiany podpisów

potrzebnych do sprawozdań

D1

Spółki

Standard ustala zasady

prezentacji i sporządzania

skonsolidowanych sprawozdań

fi nansowych

D4–5

Komentarz

Użycie słowa „okresowe”

odnosi się do jakiegoś okresu,

przy czym nie zawsze będzie to

rok obrotowy

D7

Po wyborach

potrzebny e-podpis

Podatkowe

czary-mary

C2

Nowe

przepisy

o CFC

i co teraz

C2

Jak

w branżach

wrażliwych

liczyć VAT

C4–5

Firma

szybciej

uzyska NIP

C7

Jak rozliczyć

dodatkowe

opłaty

od fi rmy

leasingowej

C8

Czy

procedurę

marży mogą

stosować

tylko biura

podróży

C6

MSSF 10 to rozległy

proces oceny kontroli

Inwentaryzacja: są

terminy i wątpliwości

w numerze

Poniedziałek

17 listopada 2014

nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

DZIENNIK.PL FORSAL.PL

PODATKI

i KSIĘGOWOŚĆ

T Y G O D N I K D L A P R E N U M E R A T O R Ó W

kadrowy czwartek

Przyszła kolej

na ograni-

czenie naru-

szeń zasad cen

transferowych

w obszarze

dóbr niema-

terialnych.

16 września

tego roku

OECD opu-

blikowało nowe

wytyczne w tym

zakresie

prawniczy piątek

rachunkowość

Sebastian

Lebda

dyrektor

i doradca

podatkowy

w zespole PwC

ds. cen

transferowych

Właściciel dóbr

niematerialnych

będzie musiał

podzielić się zyskiem

C2

wywiad

www.gazetaprawna.pl/oferta2015

Poznaj dodatki

dostępne tylko

w prenumeracie.

DZIŚ DLA WSZYSTKICH CZYTELNIKÓW

fachowe i praktyczne dodatki „Podatki i Księgowość” oraz „Rachunkowość i Audyt”

Magdalena Sobczak

zastępca

redaktor prowadzącej

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

1 / 8

KOMENTARZE, W YWIADY

C2

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

Nowe przepisy o CFC i co teraz

D

zięki procesowi

uchwalania

i publikowania,

a właściwie braku

publikacji w określonym

terminie, przepisów o CFC,

ustawa wprowadzająca

opodatkowanie zagranicz-

nych spółek kontrolowanych

stała się w ostatnim okresie

chyba jednym z najszerzej

komentowanych zagadnień

podatkowych.

Przede wszystkim pojawiło

się wiele wątpliwości

związanych z kwestią

publikacji ustawy w

Dzienniku Ustaw – zadawano

pytania oraz tworzono

koncepcje wyjaśniające

przyczyny zaistniałej sytuacji.

Sytuacji, w której według

mnie od strony formalno-

prawnej nie wydarzyło się nic

niezgodnego z obowiązujący-

mi przepisami prawa. Chyba

że za sprzeczne z przepisami

uznamy pozwolenie

podatnikom na rzetelne

przygotowanie się przez

ponad rok do wejścia

przepisów, które wprowadza-

ją do polskiego systemu

podatkowego zupełnie

nieznane do tej pory zasady

opodatkowania.

Następnie, ze względów w

mojej ocenie czysto politycz-

nych (mityczne 3 mld zł

uszczerbku dla budżetu)

dokonano nowelizacji ustawy

nowelizującej w sposób, który

również budzi wiele

wątpliwości, w tym natury

konstytucyjnej (padają

pytania, czy w takiej sytuacji

można w ogóle nowelizować

przepisy przejściowe ustawy

nowelizującej oraz czy

ustawa nowelizująca ustawę

podatkową może wejść

w życie bez żadnego vacatio

legis).

Na koniec nie można również

zapominać, że same zasady

opodatkowania CFC nie są na

tyle precyzyjne, aby wszyscy

podatnicy mogli bez żadnych

wątpliwości ocenić, jakie w

ich konkretnej sytuacji

wystąpią skutki podatkowe.

W teorii (w uzasadnieniu

do ustawy) przepisy o CFC

powinny dotyczyć przede

wszystkim rajów podatko-

wych i sytuacji, w których

kapitał ucieka z Polski przed

opodatkowaniem. W praktyce

nowe przepisy niewątpliwie

utrudnią życie podatnikom

wykorzystującym zagraniczne

struktury do optymalizacji

podatkowej. Utrudnią życie,

ale z całą pewnością nie

uniemożliwią tego typu

rozwiązań.

Z drugiej strony należy

natomiast pamiętać o tych

podatnikach, którzy

prowadzą za granicami

Polski biznes i nie robią tego

tylko ze względów podatko-

wych. Wielu polskich

przedsiębiorców, którzy

odważyli się wyjść

z działalnością za granicę,

poniesie teraz istotne

koszty związane

z wejściem nowych

przepisów o CFC. Nie mogą

oni sobie bowiem pozwolić

na uznanie, że skoro przepisy

mają dotyczyć rajów

podatkowych, to jeżeli oni

prowadzą biznes np.

w Holandii, to na pewno są

bezpieczni. W praktyce

niezbędne jest przeanalizo-

wanie całej struktury pod

kątem nowych regulacji,

tj. m.in. precyzyjne określenie

relacji właścicielskich

pomiędzy poszczególnymi

podmiotami z grupy,

weryfikacja charakteru

przychodów wszystkich

spółek zagranicznych, zasad

ich opodatkowania w kraju

siedziby tych spółek, a także

ocena charakteru działalności

prowadzonej przez poszcze-

gólne spółki zagraniczne. Jest

to zadanie, które niewielu

przedsiębiorców będzie

w stanie zrobić samodzielnie,

tj. bez udziałów doradców,

zarówno tych polskich, jak

i zagranicznych. Co istotne,

taka analiza może okazać się

niezbędna do przeprowadze-

nia cyklicznie.

Na pytanie: „I co teraz?”,

smutna dla przedsiębiorców

konkluzja jest taka, że

niezależnie od perturbacji

proceduralnych, wątpliwości

konstytucyjnych oraz

motywacji politycznych

ustawodawcy w praktyce

czeka ich dużo pracy

związanej przede wszystkim

z analizą istniejących

struktur pod kątem nowych

regulacji CFC, ewentualnie

ich dostosowaniem, w taki

sposób, który pozwoli na

dalsze prowadzenie działal-

ności z wykorzystaniem

spółek zagranicznych przy

optymalnym obciążeniu

w Polsce.

C

o zrobić, aby podwyższyć podatki? Ktoś niewpra-

wiony powie: podwyższyć stawki. Owszem, ale

jakie to prymitywne, pozbawione polotu, a że nie

polityczne, to już chyba nie trzeba wspominać.

Od dłuższego czasu mamy w Polsce festiwal podwyżek

fiskalnych. Bynajmniej nie chodzi tutaj tylko o „przejścio-

we” podwyższenie stawek VAT (swoją drogą jest to jeden

z wielu przykładów potwierdzających tezę, że prowizorki

i rozwiązania przejściowe są najtrwalsze).

Zmasowany atak na kieszenie podatników trwa cały czas,

a przed nami jego kolejne odsłony. Nie trzeba daleko szukać

w pamięci. Jak bowiem, jeżeli nie podwyższanie podatków,

sklasyfikować rządowy skok na VAT od zakupów samocho-

dowych. Nie chodzi tutaj o same tylko samochody, ale

zakupy do nich. Miało być 3 x 50, a na razie… Tak wiem,

od lipca 2015 r. będziemy mieli prawo do rozliczania połowy

VAT od paliwa – chyba żeby jednak nie… (mam nadzieję, że

jestem w tej kwestii tylko pesymistą, a nie lepiej zoriento-

wanym optymistą). Efekt, podatnik, który zmieniając opony

na zimowe, w sezonie zima 2013/2014 odliczył cały VAT przy

letnich oponach, miał tylko 50 proc. VAT – czyli finalnie

zapłacił fiskusowi więcej VAT. To nie jest podwyżka?

Inny przykład? Wcześniej ograniczenie ulgi prorodzinnej

i de facto odebranie jej rodzicom, którzy w niedostateczny

sposób uczestniczą w ratowaniu ZUS i mają tylko jedno

dziecko, a przy tym zarabiają odrobinę więcej niż średnia

krajowa (tak, wiem teraz będzie zmiana i poprawa… ale nie

dla tych, którym zabrano ulgę jeszcze nim ich dzieci

narodzone w okresie jej obowiązywania zdążyły dorosnąć).

Jakiś świeższy przykład? Proszę bardzo, ostatnie zmiany

w regulacjach cienkiej kapitalizacji – ewidentne ogranicze-

nie kosztów podatkowych, czyli podatnik zapłaci wyższe

podatki (chyba, że wybierze szczególną metodę,

ale ta ewidentnie opłaca się bankom i prawie bankom,

ale dla innych to już trzyletnia ruletka).

Jeszcze nowszy przykład? Projekt zmian w ordynacji w nim

m.in. propozycja zniesienia instytucji „automatycznej

kompensaty” w VAT. Dla mniej wtajemniczonych mała

prezentacja: dzisiaj jeżeli podatnik opodatkuje sprzedaż

z listopada w październiku, to nic strasznego się nie stanie,

gdyż w październiku powstanie nadpłata, która automa-

tycznie zostanie rozliczona z zaległością w listopadzie.

Pomysł projektodawcy: w listopadzie mamy zaległość,

od której płacimy odsetki, a nadpłatę za październik

odzyskamy dopiero gdy kiedyś skorygujemy deklarację.

Absurd? Przecież Skarb Państwa ma pieniądze, więc z jakiej

racji płacić odsetki? Tak logiczne, ale co z tego? Bulwersuje?

Ale z jakiego powodu, w podatkach dochodowych tak

właśnie jest od zawsze i to nawet przy zaliczkach! Czy

zniesienie automatycznej kompensaty w VAT, a przez to

narażanie podatników na (nawet jeżeli w wielu przypad-

kach tylko przejściowe) podwójne płacenie podatków (bo za

wcześnie się opodatkowali) oraz odsetek od zaległości

powodowanej zbyt wczesną zapłatą podatku, z ostrożności

to nie faktyczne podwyższanie podatków? Jeszcze inny

przykład? Całkiem świeży, bo ubrany na razie w postać

założeń do projektu, pomysł na wprowadzenie w VAT

kolejnej proporcji dla podatników, którzy wykorzystują

świadczenia do działalność gospodarczej i na inne potrzeby.

Podatnik, osoba fizyczna, który dzisiaj kupuje komputer na

potrzeby działalności i po to, by „prywatnie” poserfować w

internecie odlicza VAT na zasadach ogólnych, już wkrótce

będzie musiał przyznać się naczelnikowi US do tego,

że korzysta z komputera nie tylko, by wystawiać faktury,

ustalić z nim proporcję i stosować taką przy rozliczaniu VAT

naliczonego od zakupu np. takiego komputera, ale i usług

dostępu do internetu i wszystkich innych świadczeń, które

nie służą tylko i wyłącznie działalności. Efekt, rozliczając

mniej VAT naliczonego, zapłaci więcej podatku należnego…

Kolejne przykłady? Można je przywoływać, przywoływać

i przywoływać. A prawodawca je mnoży, mnoży i mnoży.

Jeżeli do tego dołożymy sprzeczne interpretacje, absurdalne

wykładnie (nawet czasami pozornie korzystne dla

podatników – ale tylko niektórych) to nagle się okazuje,

że mamy permanentny stan podwyżek podatkowych.

Płacimy coraz to wyższe podatki! Ale przecież stawki się

nie zmieniają, a rządzący walecznie, bronią w Brukseli

niektórych stawek obniżonych (np. na wyroby medyczne).

Jak to więc możliwe? Ot taki fiskalny hokus-pokus, takie

podatkowe czary-mary…

Podatkowe

czary-mary

Radosław Kowalski

doradca podatkowy

Właściciel dóbr niematerialnych

będzie musiał podzielić się zyskiem

Rozmowa z

Sebastianem Lebdą

,

dyrektorem i doradcą podatkowym w zespole PwC

ds. cen transferowych

Wchodzące w życie od stycz-
nia 2015 r. nowe regulacje
o CFC to tylko część zmian
z całego pakietu propozycji
OECD dotyczących walki
z zaniżaniem opodatkowania.
Jakich jeszcze zmian możemy
spodziewać się w najbliższym
czasie?

OECD już od dłuższego cza-

su pracuje nad zmianami

mającymi przeciwdziałać

unikaniu i nieuczciwemu

zaniżaniu opodatkowania,

czyli tzw. BEPS (ang. Base

Erosion and Profit Shifting).

Prace obejmują ok. 15 inicja-

tyw, a efekty części z nich

są już widoczne w polskim

prawie w postaci np. wspo-

mnianych nowych regulacji

w zakresie CFC czy objęcia

opodatkowaniem spółek ko-

mandytowych i komandyto-

wo-akcyjnych. Teraz przyszła

kolej na ograniczenie naru-

szeń zasad cen transfero-

wych w obszarze dóbr nie-

materialnych. 16 września

tego roku OECD opubliko-

wało nowe wytyczne w tym

zakresie.

Co zawierają te wytyczne?

Projekt zawiera nową defi-

nicję dóbr niematerialnych,

wskazówki w zakresie kryte-

riów porównywalności oraz

odpowiednich metod wyce-

ny, a także zasady przypi-

sania zysku do podmiotów

zaangażowanych w pro-

ces tworzenia i utrzymania

dóbr niematerialnych. W tym

ostatnim zakresie wskazu-

je, że kluczowe dla tworzenia

i utrzymania wartości dóbr

niematerialnych są funkcje

w zakresie rozwoju, ulepsza-

nia, utrzymania i ochrony

dóbr niematerialnych. Tym

samym podmioty pełniące

lub kontrolujące takie funkcje

powinny mieć prawo do zy-

sku z dóbr niematerialnych.

W świetle nowych wytycz-

nych zysk powinien być alo-

kowany do spółki, w której

znajdują się osoby pracujące

na wartość danego dobra nie-

materialnego. Prawny wła-

ściciel tych dóbr, jeśli nie jest

zaangażowany w tworzenie

lub kontrolowanie ich war-

tości, a jedynie finansuje ich

rozwój, traktowany będzie jak

bierny inwestor i na tym po-

ziomie powinien kształtować

się jego zysk.

Kogo dotyczą wprowadzane
zmiany?

Nowe wytyczne mogą mieć

wpływ na spółki, w których

dochodzi do transakcji licen-

cyjnych, np. z tytułu wykorzy-

stywania znaku towarowego

lub transakcji franczyzowych.

Ponadto zmiany mogą być

ważne także dla tych firm,

które świadczą wszelkie usłu-

gi zmierzając do tworzenia

dóbr niematerialnych, np.

spółek prowadzących dzia-

łania R&D (badania i rozwój).

Kolejną grupę firm, które

mogą być objęte zmiana-

mi, stanowią przedsiębior-

stwa wykonujące działania

np. o charakterze dystrybu-

cyjnym lub produkcyjnym,

w których wykorzystywane

są lub tworzone dobra nie-

materialne.

Od kiedy zmiany zaczną
obowiązywać?

Zrewidowany projekt Wy-

tycznych OECD w zakre-

sie dóbr niematerialnych

może skutkować zmianami

w podejściu organów podat-

kowych już w 2015 r. Prace

nad wytycznymi przebiegają

obecnie bardzo szybko i we-

dług planu mają zakończyć

się już w przyszłym roku.

Co ważne, na gruncie pol-

skiego prawa, w momencie

publikacji nowych wytycz-

nych dokument ten może

być od razu uwzględniany

w praktyce działania orga-

nów podatkowych, nie są

potrzebne żadne dodatko-

we zmiany w polskim pra-

wie. W tej sytuacji – biorąc

pod uwagę krótki horyzont

czasowy i tempo prac – już

teraz warto zainteresować

się wpływem wytycznych

na prowadzoną działalność

biznesową. Ważnym kro-

kiem może być dokonanie

przeglądu transakcji, w któ-

rych wykorzystywane są do-

bra niematerialne i ocena

wpływu nowych przepisów

na prowadzone działania

biznesowe.

Rozmawiała

Ewa Ciechanowska

SEBASTIAN LEBDA

dyrektor i doradca podatkowy

w zespole PwC

ds. cen transferowych

Kamil Skomorowski

doradca podatkowy,

menedżer w Accreo

prenumerata

PODATKI

i KSIĘGOWOŚĆ

Redaktor prowadzący:

Ewa Ciechanowska

tel. [phone]

[e-mail]

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

2 / 8

AKTUALNOŚCI

C3

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

Podatek od imprez integracyjnych do zwrotu

Jeśli pracodawca odprowadzał

zaliczki od nieodpłatnych świadczeń,

to pracownicy mogą odzyskać utracone

pieniądze, i to za sześć lat wstecz. Za ten rok nadpłatę trzeba uwzględnić w PIT-11

Radosław
Kowalski
doradca
podatkowy

Za nieco ponad miesiąc za-

kończy się rok 2014. Czas

najwyższy odpowiedzieć na

pytanie, w jaki sposób przy-

gotować PIT-11, a wcześniej

informację PIT-4R, w przy-

padku gdy w trakcie roku

płatnicy pobierali zaliczki od

przekazywanych pracowni-

kom świadczeń w postaci np.

udziału w imprezach inte-

gracyjnych i innych. Jak się

bowiem okazało po wyroku

Trybunału Konstytucyjnego

z 8 lipca 2014 r. (sygn. akt K

7/13), niekoniecznie muszą

one generować przychód po-

datkowy.

Pobrane i odprowadzone

Wyrok TK został wydany

w lipcu, a z pisemnym uza-

sadnieniem do niego mo-

gliśmy zapoznać się dopiero

pod koniec września. Zazna-

czyć jednak należy, że nie ma

tutaj mowy o jakimkolwiek

prawotwórczym charakte-

rze takiego rozstrzygnięcia

(zwłaszcza że TK potwier-

dził konstytucyjność bada-

nego przepisu). To oznacza,

że nawet jeżeli wykłada-

nia potwierdzona w takim

orzeczeniu zyskała rozgłos

i oddziałuje na praktykę od

niedawna, to powinna być

stosowana już wcześniej. Czy

w związku z tym konieczna

jest korekta pobranych i od-

prowadzonych w tym roku

do urzędu skarbowego zali-

czek na podatek dochodowy?

Pamiętać przy tym należy,

że płatnik, który pobrał za-

liczkę na podatek dochodo-

wy, był zobligowany do jej

wpłaty do urzędu skarbo-

wego. Jednak z wnioskiem

o zwrot bezpodstawnie po-

branej zaliczki w PIT może

wystąpić sam podatnik, a nie

płatnik. Przy czym mamy

tutaj do czynienia z formą

kwalifikowaną, wniosek taki

musi mieć „szczególne” uza-

sadnienia. W praktyce, a jed-

nocześnie cały czas zgodnie

z przepisami prawa podat-

kowego, rozliczenie takiej

nadpłaty w zaliczkach na PIT

dokonywane jest w zeznaniu

rocznym samego podatnika.

Płatnik musi jednak

umożliwić, czy raczej uła-

twić, podatnikowi realizację

takiego uprawnienia. W tym

celu w przekazywanym po-

datnikowi oraz do urzędu

skarbowego PIT-11 płatnik

musi wykazać łączną sumę

wszystkich pobranych zali-

czek, uwzględniając w tym

te zawyżone, pobrane bez-

podstawnie, a jednocześnie

w przychodach nie wyka-

zywać kwoty zawyżonego

uprzednio przychodu z ty-

tułu nieodpłatnego świad-

czenia.

[przykład 1]

Jednocześnie należy pa-

miętać, że w praktyce zdania

są podzielone co do tego, czy

w PIT-4R należy wykazywać:

■

faktycznie pobrane i pod-

legające wpłacie do urzędu

skarbowego zaliczki, tj. za-

wyżone zaliczki, czy

■

wyłącznie prawidłowe za-

liczki, czyli już po obniże-

niu o nadpłatę – taką in-

formację można uzyskać,

dzwoniąc na numer Kra-

jowej Informacji Podat-

kowej.

Sama deklaracja PIT-4R

nie daje odpowiedzi, jakie

zaliczki powinny być w niej

wykazane (prawidłowe czy

pobrane), bo o ile tytuł „De-

klaracja roczna o pobra-

nych zaliczkach na podatek

dochodowy” wskazuje na

kwotę pobranych (również

zawyżonych) zaliczek, o tyle

w poszczególnych pozycjach

mowa jest o „należnych za-

liczkach”. Biorąc jednak pod

uwagę to, że płatnik musi

wpłacić do urzędu skarbo-

wego wszystkie pobrane, na-

wet zawyżone zaliczki, moim

zdaniem należy przychylić

się do wykładni, iż w PIT-4R

płatnik powinien zaprezen-

tować wszystkie pobrane za-

liczki, również te, które sta-

nowią nadpłatę.

A co z ZUS i…

O ile w PIT zawyżoną za-

liczkę z łatwością podatnik

rozliczy samodzielnie w ze-

znaniu rocznym, odzyskując

tym samym nadpłatę, o tyle

w ZUS rozliczenia musi sko-

rygować płatnik.

Pamiętać bowiem należy,

że ZUS i PIT pracowniczy

w zdecydowanej większości

przypadków funkcjonują na

zasadzie naczyń połączo-

nych. Jest to konsekwencją

tego, że w przypadku pra-

cowników podstawę nali-

czania składek na ubezpie-

czenia społeczne i zdrowotne

stanowi przychód podatkowy

w PIT (nawet część wyłączeń

z podstawy naliczania skła-

dek jest zbliżona do zwol-

nień w PIT – ale katalog tych

drugich jest obszerniejszy).

Z innej strony składki

odprowadzane do ZUS ob-

niżają podstawę opodatko-

wania i odpowiednio poda-

tek w PIT. To oznacza, że dla

uniknięcia dalszych modyfi-

kacji fiskalnych przed spo-

rządzeniem PIT-11 płatnik

powinien uporządkować

rozliczania z ZUS.

Sytuacja może się nieco

bardziej skomplikować, gdy

zawyżony przychód oddzia-

ływał na wysokość świadczeń

wypłacanych przez ZUS.

…latami poprzednimi

O ile rozliczenie zawyżonych

przychodów w roku bieżą-

cym generalnie nie powi-

ninno przysporzyć dużych

problemów samemu podat-

nikowi, gdyż odzyska nadpła-

tę po złożeniu zeznania rocz-

nego, o tyle w odniesieniu do

lat ubiegłych konieczna jest

dodatkowa aktywność.

Skoro bowiem wyrok TK

nie stworzył nowego prawa,

a jedynie spowodował upo-

wszechnienie bardziej racjo-

nalnej wykładni, to stanowi

on przesłankę do odzyska-

nia podatku dochodowego

nadpłaconego w latach ubie-

głych.

W tym przypadku pracow-

nik dla odzyskania nadpłaty

musi złożyć korektę zezna-

nia rocznego. Uprawnienie

takie przysługuje mu nie-

zależnie od tego, czy płat-

nik sporządził korektę prze-

kazanego mu uprzednio

PIT-11, chociaż bez wątpienia

jego pozycja w ewentualnej

dyskusji z przedstawicielami

fiskusa będzie lepsza, jeżeli

odnajdzie oparcie w korek-

cie PIT-11 dokonanej i uza-

sadnionej uprzednio przez

płatnika.

Wobec takiej wykładni

płatnik powinien dokonać

również korekty rozliczeń

z ZUS, w których została za-

wyżona podstawa oskładko-

wania. Podkreślić przy tym

należy, że korekta rozliczeń

z ZUS powodowana zawyże-

niem podstawy oskładkowa-

nia, a w efekcie pobranych

i rozliczonych składek, nie

implikuje obowiązku doko-

nania korekty w tym zakre-

sie rozliczeń w PIT za ubiegłe

lata. Składki, które zostaną

zwrócone pracownikowi

w bieżącym okresie, należy

uwzględnić w rozliczeniu

za okres otrzymania zwrotu.

Mogłoby się wydawać, że

mając do czynienia z zawy-

żeniem podstawy nalicza-

nia składek, możemy być

spokojni, bo de facto korek-

ta jest prawem, a nie obo-

wiązkiem – niestety, należy

pamiętać o tym, że sam ZUS

może zainteresować się nad-

płatą, w szczególności wów-

czas gdy doprowadziła ona

do zawyżenia wypłacanych

ubezpieczonemu świadczeń.

Koszty również

do korekty

Pozytywna, a nade wszystko

racjonalna wykładnia w PIT,

wyłączająca z przychodów

wartość świadczeń, które

nie służą pracownikowi, lecz

pracodawcy, może skutko-

wać koniecznością obniże-

nia kosztów pracodawcy (tak

więc ich korektą in minus,

a nawet zapłatą odsetek).

Jeżeli bowiem pracodawca,

przekazując pracownikom

świadczenia, ubruttawiał je

metodą „od stu” oraz ponosił

ciężar ekonomiczny składek

na ubezpieczenia finansowa-

ne przez niego jako płatnik,

zaliczając przy tym wszyst-

kie te wydatki do kosztów

uzyskania przychodu, to te-

raz musi obniżyć koszty uzy-

skania. Jeżeli przy tym za-

stosujemy wykładnię, w myśl

której korekta taka winna

być dokonana historycznie,

w momencie rozliczenia

kosztów, to w konsekwen-

cji może wystąpić obowią-

zek nie tylko dopłacenia po-

datku, lecz także odsetek od

zaległości.

Krótkie resume

Wyrok TK z 8 lipca 2014 r.

w sprawie zgodności z kon-

stytucją przepisów dotyczą-

cych nieodpłatnych świad-

czeń przekazywanych

pracownikom jest bez wąt-

pienia istotnym głosem

w dyskusji o przychodach

osób fizycznych. Ponad

wszelką wątpliwość jest to

głos rozsądku. Pozostaje

mieć nadzieję, że spowodu-

je on ugruntowanie racjonal-

nej wykładni, która wyelimi-

nuje przypadki, w których

pracownicy (ale w praktyce

również zleceniobiorcy, wy-

konawcy dzieła) obarczeni są

nadmiernymi obciążeniami

fiskalnymi z tego tylko tytu-

łu, że otrzymują świadczenia

związane z realizowaną pra-

cą, a służące samemu świad-

czącemu.

Już dzisiaj można stwier-

dzić, że po lipcowym roz-

strzygnięciu TK nastąpiła

wyraźna poprawa sytuacji

podatkowej osób fizycznych

(a wcześniej płatników rozli-

czających ich zaliczki w PIT),

które otrzymując od praco-

dawcy jakieś świadczenia,

wykorzystują je nie wyłącz-

nie na własne potrzeby oso-

biste, ale w interesie świad-

czeniodawcy.

Jak to wyraźnie wskazał

skład orzekający TK, przy-

chód pracownika wygene-

ruje jedynie takie świadcze-

nia, które łącznie cechują się

tym, że:

■

zostały przekazane pra-

cownikowi za jego zgo-

dą i z których skorzystał

w pełni dobrowolnie,

■

realizowane są wyłącznie

w interesie pracownika,

■

przynoszą pracownikowi

korzyść w postaci przyspo-

rzenia lub zaoszczędzenia

wydatków,

■

nie są realizowane w in-

teresie pracodawcy,

■

generują korzyść, która

jest przypisana do kon-

kretnego pracownika – tj.

nie ma miejsca przybli-

żony podział ogólnego

świadczenia, dostępnego

dla większej grupy pra-

cowników.

Tezy postawione w uza-

sadnieniu wyroku TK otwo-

rzyły drogę do twierdzenia,

iż przychód podatkowy

nie występuje już nie tyl-

ko wówczas gdy pracownik

uczestniczy w imprezie in-

tegracyjnej czy szkoleniu,

które mają służyć intere-

som pracodawcy, lecz także

w każdym innym przypad-

ku, w którym nie są łącznie

spełnione powyższe prze-

słanki.

[przykład 2]

Podstawa prawna

Art. 12 ustawy z 26 lipca 1991 r.

o podatku dochodowym od osób

fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r.

poz. 361 ze zm.).

Art. 72, 75, 76c i 77a ustawy

z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja

podatkowa (t.j. Dz.U. z 2012 r.

poz. 749 ze zm.).

Art. 18 ustawy z 13 października

1998 r. o systemie ubezpieczeń

społecznych (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 1442 ze zm.).

Art. 81 ustawy z 27 sierpnia 2004 r.

o świadczeniach opieki zdrowotnej

finansowanych ze środków publicz-

nych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164,

poz. 1027 ze zm.).

Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks

pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1502).

PRZYKŁAD 1

Konsekwencje zmian wykazane w zeznaniu

Firma KOWTAX z siedzibą w Warszawie zatrudnia pracowników, którzy jako stałe miejsce świadcze-
nia pracy mają wskazane województwo mazowieckie. W marcu 2014 roku pracownik został wysłany
w pięciodniową podróż do Ostrołęki. Na potrzeby takiej podróży pracownikowi został zapewniony
nocleg, którego wartość wyniosła 1500 zł. W związku z tym pracodawca, jako płatnik, doliczył do
przychodów pracownika 1000 zł (500 zł zwolnił na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 19 ustawy o PIT) i od
takiej kwoty wyliczył oraz wpłacił do urzędu skarbowego zaliczkę na PIT.
W związku z orzeczeniem TK pracodawca uznał, iż popełnił błąd, wliczając od przychodu pracownika
wartość noclegu. W PIT-11 pracodawca nie uwzględni przychodu w kwocie 1000 zł, a jednocześnie
wykaże pobraną od niego zaliczkę, dzięki czemu w zeznaniu rocznym „automatycznie” zostanie wyka-
zana nadpłata pobranych zaliczek.

PRZYKŁAD 2

Zakwaterowanie

Wróćmy do pracodawcy z przykładu 1. Jeden z jego pracowników pojechał do klienta do Przasny-
sza w celu wykonania usługi. Ze względu na to, że dla wykonania usługi konieczne było pozostanie
w Przasnyszu przez cztery dni, pracodawca zapewnił pracownikowi nocleg na cały ten okres, płacąc
za niego 1200 zł. Z uwagi na to, że pracownik jako stałe miejsce świadczenia pracy ma wskazane
całe województwo mazowieckie, nie przebywał on w podróży służbowej w znaczeniu kodeksu pracy.
Pomimo to, a nawet bez względu na to, że wartość świadczenia zakwaterowania przekroczyła
500 zł, pracodawca nie rozpozna u pracownika przychodu podatkowego. Jest to konsekwencją tego,
że zakwaterowanie, podobnie jak np. dojazd do Przasnysza, to świadczenie, które zostało nabyte
i udostępnione pracownikowi nie na jego potrzeby osobiste, a wyłącznie na potrzeby świadczonej
przez niego pracy.

Z orzecznictwa

Art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3

w związku z art. 11 ust. 2–2b ustawy z 26 lipca 1991 r.

o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.

z 2012 r. poz. 361 ze zm.), rozumiane w ten sposób, że

„inne nieodpłatne świadczenie” oznacza wyłącznie przy-

sporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości,

otrzymane przez pracownika, są zgodne z art. 2 w związku

z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego

z 8 lipca 2014 r., sygn. akt K 7/13

W interesie przekazującego

Nawet tak osobiste, jak mogłoby się wydawać, świadczenia

niepieniężne, jak np. zakwaterowanie czy wyżywienie, nie

generują przychodu po stronie pracownika (ale również

zleceniobiorcy, wykonawcy dzieła itp.), jeżeli są udostęp-

nione w interesie przekazującego.

AUTOPROMOCJA

2015

PRENUMERATA

Z a m ó w : w w w . g a z e t a p r a w n a . p l / o f e r t a 2 0 1 5

ZAMÓW

Zyskasz pakiet fachowych

narzędzii publikacji

dla specjalistów

P R E N U M E R AT Ę

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

3 / 8

TEMAT TYGODNIA

C4

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

Jak w branżach wrażliwych liczyć

VAT i bronić się przed fiskusem

Firmy m.in. z sektora paliwowego muszą w rozliczeniach stosować

odwrotne obciążenie i solidarną

odpowiedzialność.

Ale zdaniem ekspertów najskuteczniejszą metodą przeciwdziałania oszustwom jest ta pierwsza

Łukasz Zalewski
[e-mail]

Działalność legalnie działa-

jących firm z branż wrażli-

wych, jak paliwa, stal, złom,

złoto, a ostatnio również np.

elektronika, narażona jest na

ryzyko uczestnictwa – często

nieświadomie – w procederze

wyłudzenia VAT. W praktyce

firmy oraz osoby prowadzące

działalność gospodarczą mu-

szą dochować należytej sta-

ranności, aby nie paść ofiarą

oszustów. Niedochowanie na-

leżytej staranności obarczone

jest bowiem ryzykiem w po-

staci zakwestionowania prawa

do odliczenia VAT. W ostatnim

czasie dotyczy to m.in. obrotu

tabletami, laptopami czy kon-

solami do gier. W branży obro-

tu elektroniką planowane są

dopiero zmiany prawne, takie

jak wprowadzenie odwrotnego

obciążenia.

Z kolei firmy działające w ta-

kich branżach jak paliwowa,

stalowa, recyklingu muszą

stosować dwa mechanizmy,

które z założenia mają poma-

gać im w rozliczeniach VAT.

Chodzi o odwrotne obciąże-

nie oraz solidarną odpowie-

dzialność. Jak wynika z wypo-

wiedzi przedstawicieli branż,

najskuteczniejszą metodą

przeciwdziałania oszustwom

jest mechanizm odwrotnego

obciążenia. Jeśli chodzi zaś

o solidarną odpowiedzial-

ność, zwłaszcza w przypad-

ku obrotu paliwami, to ocena

tych rozwiązań jest różna, ale

częściej negatywna niż pozy-

tywna. W tym zakresie rów-

nież planowane są zmiany. Do

czasu ich wprowadzenia firmy

muszą jednak rozliczać się na

obecnych zasadach.

Różnica w opodatkowaniu

Zgodnie z tradycyjnym spo-

sobem opodatkowania VAT

w przypadku sprzedaży to-

warów to sprzedawca ma obo-

wiązek odprowadzić do urzędu

skarbowego podatek wykazany

na fakturze. Nabywca towarów

z kolei może odliczyć podatek

wykazany w tej fakturze. Taki

model rozliczenia podatku (w

praktyce funkcjonuje kilka

jego odmian, a zwłaszcza do-

tyczący rozliczenia wewnątrz-

wspólnotowej dostawy i na-

bycia towarów) powoduje, że

nieuczciwy sprzedawca nie

wpłaca daniny na konto urzę-

du i znika. Z kolei nabywca,

który nie dochowa należytej

staranności, a więc w praktyce

nie sprawdzi swojego kontra-

henta i nie zapobiegnie oszu-

stwu (inna sprawa, że nie ma

narzędzi prawnych i faktycz-

nych, aby temu zapobiec),

może zostać pozbawiony pra-

wa do odliczenia VAT.

Inaczej sprawa wygląda

w przypadku mechanizmu

odwrotnego obciążenia. To

nie sprzedawca odpowiada

za wpłatę podatku do urzę-

du, ale nabywca. W prakty-

ce jednak podatek należny

i naliczony, a więc podlega-

jący odliczeniu, zrównują się.

Dopiero na końcu łańcucha

transakcji VAT trafia na kon-

to urzędu. Większość przed-

stawicieli branż wrażliwych

i ekspertów uważa, że mecha-

nizm ten – mimo swoich wad

– jest najskuteczniejszą me-

todą zapobiegania oszustwom

i wyłudzaniu VAT. Krytycy od-

wrotnego obciążenia przeko-

nują z kolei, że mechanizm

ten de facto zdejmuje z branż

obowiązek opodatkowania.

Tłumaczą bowiem, że polega

– w pewnym uproszczeniu

– na rozliczaniu podatku z ty-

tułu dostawy na terytorium

kraju wyłącznie poprzez zapi-

sy w prowadzonych ewiden-

cjach. Sprzedawca wystawia

fakturę, w której nie wykazu-

je kwoty podatku należnego,

a więc nie wpłaca daniny na

konto urzędu. Nie robi tego

również nabywca, podatnik

VAT, który w deklaracji wy-

kazuje podatek należny, rów-

ny podatkowi naliczonemu,

który ma on prawo odliczyć.

Wpłata do budżetu następuje

jednak w ostatniej fazie obro-

tu, gdy towar jest sprzedawa-

ny konsumentom. Oznacza

to, że budżet państwa otrzy-

muje wpłatę należności póź-

niej niż w tradycyjnym syste-

mie rozliczania VAT.

Dane z poszczególnych

branż wrażliwych pokazują

jednak wzrost legalnej sprze-

daży na rynkach po wprowa-

dzeniu odwrotnego obciąże-

nia. To niewątpliwie świadczy

o skuteczności odwrotnego

obciążenia. Problem w tym,

że oszuści po wprowadzeniu

tego mechanizmu przeno-

szą się do innych branż lub

innych krajów, w których

odwrotnego obciążenia nie

ma. Niewątpliwie jednak fi-

skus traci podstawy do kwe-

stionowania prawa do odli-

czenia VAT u nabywców.

Mechanizm odwrotnego

obciążenia jako walkę z wy-

łudzeniami podatkowymi

zaleca również Komisja Eu-

ropejska.

Warto również zauważyć,

że projekt kolejnej nowelizacji

ustawy o VAT przewiduje, że

odwrotne obciążenie zostanie

rozszerzone m.in. na dostawę

tabletów, laptopów, telefonów

i konsoli do gier. W tych przy-

padkach odwrotne obciążenie

ma być uzależnione od dzien-

nego limitu (20 tys. zł lub 10

tys. zł bez kwoty podatku) do-

staw na rzecz jednego odbior-

cy, czynnego podatnika VAT.

Dopiero transakcje powyżej

tego limitu będą objęte me-

chanizmem odwrotnego ob-

ciążenia. Transakcje poniżej

limitu będą opodatkowane

na podstawowych zasadach,

a więc podatek do urzędu bę-

dzie wpłacał sprzedawca, a nie

nabywca. Projekt jest obec-

nie w konsultacjach i trudno

ocenić, czy wejdzie w życie

1 stycznia 2015 r.

Należyta staranność

W ustawie o VAT nie ma ani

słowa o należytej staranno-

ści oraz działaniu w dobrej

wierze. Pojęcia te pojawiły

się dopiero w orzecznictwie

Trybunału Sprawiedliwo-

ści UE, a następnie zostały

przeniesione do polskiego

orzecznictwa administra-

cyjnego. Dziś na należytą

staranność oraz dobrą wiarę

muszą zwracać uwagę m.in.

firmy z branży elektronicznej,

która jest szczególnie nara-

żona na oszustwa w VAT, co

potwierdzili pod koniec sierp-

nia ministrowie finansów

oraz gospodarki, którzy wy-

dali wspólnie tzw. list ostrze-

gawczy.

Obecnie firmy zajmujące

się m.in. obrotem elektroni-

ką, ale także przedsiębiorcy

z innych branż narażonych na

oszustwa VAT, którzy nie sto-

sują odwrotnego obciążenia,

muszą znać orzecznictwo try-

bunału, który daje wytyczne

dotyczące należytej staranno-

ści. W praktyce chodzi o wyro-

ki Trybunału Sprawiedliwości

UE m.in. w sprawach: Bonik

(C-285/11), Mahageben i Dawid

(C-80/11 i C-142/12), Axel Kittel

i Recolta Recycling (C-439/04

i C-440/04), Optigen (C-354/03,

C-355/03 i C-484/03 ) oraz Te-

leos (C-409/05).

Z wyroków tych wynika

m.in., że jeżeli podmiot go-

spodarczy podjął wszelkie

działania, jakich można od

niego w sposób uzasadniony

oczekiwać, w celu upewnie-

nia się, że transakcje, w któ-

rych uczestniczy, nie wiążą

się z przestępstwem, czy to

w zakresie podatku VAT, czy

w innej dziedzinie, może on

domniemywać legalność tych

transakcji bez ryzyka utraty

prawa do odliczenia naliczo-

nego podatku VAT. Nie jest

jednak sprzeczne z dyrekty-

wą 112 wymaganie, aby pod-

miot przedsięwziął wszyst-

kie działania, jakich można

od niego racjonalnie oczeki-

wać, w celu upewnienia się,

że dokonywana przez niego

transakcja nie prowadzi do

udziału w przestępstwie po-

datkowym. Określenie tych

działań zależy jednak od oko-

liczności danej sprawy. Jeżeli

istnieją przesłanki, aby po-

dejrzewać nieprawidłowości

lub naruszenie prawa, prze-

zorny przedsiębiorca powi-

nien, zależnie od okoliczności

konkretnego przypadku, za-

sięgnąć informacji na temat

podmiotu, u którego zamie-

rza nabyć towary lub usługi,

w celu upewnienia się co do

jego wiarygodności. Organy

podatkowe nie mogą jednak

w sposób generalny wyma-

gać, aby podatnik zamie-

rzający skorzystać z prawa

do odliczenia VAT badał, czy

wystawca faktury za towary

lub usługi, których odlicze-

nie ma dotyczyć, jest podat-

nikiem, czy dysponuje towa-

rami będącymi przedmiotem

transakcji i jest w stanie je do-

starczyć oraz czy wywiązuje

się z obowiązku złożenia de-

klaracji i zapłaty VAT, w celu

upewnienia się, że podmioty

działające na wcześniejszych

etapach obrotu nie dopusz-

czają się nieprawidłowości lub

przestępstwa, albo żeby po-

datnik ten posiadał potwier-

dzające to dokumenty. Co do

zasady bowiem – wskazuje

TSUE – to do organów po-

datkowych należy dokony-

wanie niezbędnych kontroli

podatników w celu wykrycia

nieprawidłowości i naruszeń

przepisów prawa w zakresie

VAT oraz karanie podatników

winnych takich nieprawidło-

wości lub naruszeń.

W rezultacie, ponieważ od-

mowa przyznania prawa do

odliczenia stanowi wyjątek od

zasady podstawowej, jaką jest

istnienie takiego prawa, wła-

ściwe organy podatkowe mają

obowiązek wykazać w sposób

zgodny z prawem istnienie

obiektywnych przesłanek

prowadzących do wniosku, że

podatnik wiedział lub powi-

nien był wiedzieć, iż transak-

cja mająca stanowić podstawę

prawa do odliczenia wiązała

się z przestępstwem popeł-

nionym przez dostawcę lub

inny podmiot działający na

wcześniejszym lub dalszym

odcinku łańcucha dostaw.

Przepisy dyrektywy 112 nie

pozwalają więc na stosowa-

nie przepisów krajowych, na

podstawie których organ po-

datkowy odmawia prawa do

odliczenia z tego powodu, że

podatnik nie upewnił się, że

wystawca faktury za towary,

których prawo do odlicze-

nia ma dotyczyć, jest podat-

nikiem, że dysponował on

tymi towarami i był w stanie

je dostarczyć oraz że wywią-

Co wynika z orzecznictwa TSUE

n

Podatnik może zostać pozbawiony prawa do odliczenia

VAT, gdy:

– wiedział, że uczestniczył w oszustwie, lub

– przy zachowaniu należytej staranności powinien był wie-

dzieć, że uczestniczy w oszustwie.

n

Okoliczność, czy dostawca zapłacił podatek, nie ma zna-

czenia dla nabywcy.

n

Jeśli w łańcuchu dostaw towaru doszło do uchybień przez

któregoś z podatników (np. nie wpłacił VAT do urzędu skar-

bowego), to nie jest to wystarczająca przesłanka do pozba-

wienia nabywcy, znajdującego się na kolejnych etapach

obrotu, prawa do odliczenia – musi zostać wykazane, że nie

dochował on należytej staranności lub działał w złej wierze.

n

Organ podatkowy ma obowiązek wykazać, że podatnik wie-

dział lub przynajmniej mógł się dowiedzieć, że transakcja,

w której uczestniczy, miała na celu nadużycie podatkowe.

n

Od podatnika można oczekiwać należytej staranności ro-

zumianej jako zwykła, kupiecka, zwyczajowo przyjęta sta-

ranność, związana z uzyskaniem przekonania, że towar nie

jest nabywany od oszusta.

n

Należy poszukiwać minimalnego, zwyczajowo przyjętego

poziomu staranności, a wyznacznikiem w tym zakresie po-

winien być kanon rzetelności kupieckiej i praktyka rynkowa.

n

Organy podatkowe nie mogą też oczekiwać od podatnika

więcej niż zwykłego, racjonalnego działania weryfikacyjnego.

Jak podatnik działający w branży stalowej
czy budowlanej może się bronić, jeśli organ
podatkowy będzie chciał go pozbawić prawa
do odliczenia VAT?

B

rak dochowania należytej staranności

w kontaktach handlowych otwiera

organom podatkowym drogę do zakwe-

stionowania prawa do odliczenia podatku

naliczonego. Orzecznictwo Trybunału

Sprawiedliwości UE oraz polskich sądów

administracyjnych bierze w ochronę podatnika,

który nie wiedział i przy dochowaniu należytej

staranności nie mógł wiedzieć, że nabywając

towar od danego dostawcy umożliwia

popełnienie przestępstwa skarbowego. Sądy

wskazują, że ciężar dowodu spoczywa w tym

zakresie na organach podatkowych. W praktyce

nie oznacza to jednak, że podatnik może czekać

z założonymi rękoma. Organy podatkowe mogą

wykazać i obronić przed sądem, że przedsię-

biorca nie dochował należytej staranności. Jest

to element postępowania dowodowego, w

którym podatnik powinien aktywnie brać

udział, w szczególności przedstawiać własne

dowody na dochowanie należytej staranności,

i to na jak najwcześniejszym etapie sporu z

fiskusem. Brak aktywnego uczestnictwa w

postępowaniu dowodowym zdecydowanie

osłabia szanse na wygraną.

Obrona przed zarzutem braku dochowania

należytej staranności zależy od tego, z jakim

rodzajem działalności gospodarczej mamy

do czynienia. Nie ma jednego standardu

należytej staranności. Innego progu staranno-

ści wymaga się od małego podatnika, a innego

od dużej korporacji, która posiada zasoby

finansowe i kadrowe dla bardziej szczegółowej

weryfikacji kontrahentów. Pewną podpowiedź

dają nam przepisy działu Xa ustawy o VAT

wprowadzające solidarną odpowiedzialność

dostawcy i nabywcy określonych kategorii

towarów (niektóre wyroby stalowe, paliwa,

złoto) użytych do popełnienia wyłudzenia

podatkowego. Ustawodawca zakłada, że nie

dochowuje należytej staranności przedsiębior-

ca, gdy okoliczności towarzyszące dostawie

towarów lub warunki, na jakich została ona

dokonana, odbiegały od okoliczności lub warun-

ków zwykle występujących w obrocie tymi

towarami. Dotyczy to w szczególności ceny.

W praktyce progi ostrożności są najwyższe tam,

gdzie występuje notoryjna wiedza na temat

nadużyć. Obrona przed zarzutami urzędu

musi zmierzać do wykazania, że w okoliczno-

ściach danej sprawy podatnik dochował

należytej staranności. Posiadanie dokumen-

tów rejestrowych kontrahenta czy listów

przewozowych to absolutne minimum, często

jednak niewystarczające. Organy podatkowe

twierdzą, że dokumenty były zbierane „dla

samego zbierania”, natomiast rzeczywista

weryfikacja kontrahenta w rzeczywistości nie

miała miejsca. W takich przypadkach warto

się powołać na istniejące w danej organizacji

mechanizmy zarządzania ryzykiem

czy procedury typu know your customer.

W najlepszej sytuacji znajdują się podatnicy,

którzy wdrożyli u siebie procedury nastawio-

ne na weryfikowanie klientów pod kątem

ryzyka nadużycia podatkowego. Taka

procedura określa sytuacje, w których

wymagane są dodatkowe środki ostrożności,

np. że w danych okolicznościach sprzedawca

sam organizuje transport towaru za granicę

u zaufanej firmy. Procedury takie mogą też

uzależniać podejmowanie dodatkowych

środków weryfikacji

w przypadku określonego odchylenia ceny

towaru. Dokładny kształt takiej procedury

będzie zależał od charakterystyki rynku oraz

organizacji, w której ma być stosowana.

Inwestycja w tego rodzaju mechanizmy

bardzo pomaga odeprzeć zarzut o braku

dochowania należytej staranności. Łatwiej

wtedy wykazać, że zrobiło się wszystko, aby

zminimalizować ryzyko wykorzystania

własnej organizacji do popełnienia nadużycia

podatkowego.

PRZEMYSŁAW ANTAS

starszy konsultant w PwC,

aplikant radcowski

PORADA

EKSPERTA

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

4 / 8

TEMAT TYGODNIA

C5

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

zał się z obowiązku złożenia

deklaracji i zapłaty VAT. Or-

gan podatkowy nie może też

odmówić prawa do odliczenia

podatnikowi z tego powodu,

że nie ma on, poza fakturą, in-

nych dokumentów potwier-

dzających spełnienie powyż-

szych warunków, mimo że

spełnione były warunki ma-

terialne i formalne powstania

prawa do odliczenia określone

w dyrektywie 112, a podatnik

nie miał przesłanek podejrze-

wać, że wystawca faktury do-

puścił się nieprawidłowości

lub przestępstwa.

Z orzecznictwa trybunału

wynika więc, że podatnik po-

winien podjąć pewne działa-

nia, aby nie zostać pozbawio-

ny prawa do odliczenia VAT.

W praktyce jednak organy po-

datkowe rozumieją wskazówki

trybunału nieco inaczej niż po-

datnicy i eksperci podatkowi.

Towary z załącznika nr 11

Odwrotne obciążenie należy

stosować do dostawy towa-

rów wymienionych w załącz-

niku nr 11 do ustawy o VAT (t.j.

Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054

ze zm.). Do tej grupy należą

m.in. pręty stalowe, złom wy-

branych metali nieżelaznych,

odpady i miedź.

Zgodnie z art. 17 ust. 1

pkt 7 ustawy o VAT nabywcy

tych towarów – osoby praw-

ne, jednostki organizacyjne

niemające osobowości praw-

nej oraz osoby fizyczne – są

podatnikami VAT, jeżeli łącz-

nie spełnione są następujące

warunki:

a) dostawy towarów doko-

nuje podatnik VAT, u którego

sprzedaż nie jest zwolniona od

podatku na podstawie art. 113

ust. 1 i 9, a więc dostawcą jest

podatnik VAT czynny, nieko-

rzystający ze zwolnienia pod-

miotowego ze względu na wy-

sokość sprzedaży;

b) nabywcą jest podatnik

VAT, o których mowa w art. 15,

a więc nie musi to być podat-

nik VAT czynny;

c) dostawa nie jest objęta

zwolnieniem, o którym mowa

w art. 43 ust. 1 pkt 2 (dotyczy

zwolnienia towarów używa-

nych).

Zgodnie z przepisami

w przypadku dostawy powyż-

szych towarów sprzedawca

wystawia fakturę z oznacze-

niem „odwrotne obciążenie”.

Na fakturze takiej nie ma więc

stawki i kwoty podatku VAT.

Sprzedawca musi natomiast

wskazać kwotę netto. Kwotę

podatku oblicza nabywca, któ-

ry musi wiedzieć, jaką staw-

ką objęta jest dostawa towaru.

Kwota podatku należnego na-

bywcy może być równa kwo-

cie podatku naliczonego, o ile

zakupione towary wykorzy-

stuje do wykonywania czyn-

ności opodatkowanych VAT.

Podstawą opodatkowania

u nabywcy jest zatem kwota,

jaką musi on zapłacić za towar

sprzedawcy. Z kolei prawo do

odliczenia powstaje w rozli-

czeniu za okres, w którym po-

wstał obowiązek podatkowy

u nabywcy z tytułu dostawy

towaru. W ewidencji VAT na-

bywca musi wykazać zarówno

podatek należny, jak i podatek

naliczony, a kwoty te w odnie-

sieniu do transakcji objętej od-

wrotnym obciążeniem są so-

bie równe. Transakcję taką

do końca 2013 r. można było

udokumentować fakturą we-

wnętrzną, a od 1 stycznia 2014

r. w inny sposób – np. dowo-

dem wewnętrznym.

Nabywca musi też transak-

cję wykazać w deklaracji. Jeśli

jest on podatnikiem VAT czyn-

nym, wykazuje podatek nali-

czony i należny w formularzu

VAT-7, VAT-7K lub VAT-7D. Jeśli

jednak nie jest podatnikiem

VAT czynnym, wykazuje jedy-

nie podatek należny (nie ma

prawa do odliczenia podatku

naliczonego) i musi złożyć de-

klarację VAT-9M.

W obu przypadkach dekla-

racje należy złożyć do 25. dnia

miesiąca następującego po

miesiącu, w którym powstał

obowiązek podatkowy.

Zaległości obciążąją

nabywcę i sprzedawcę

Przedsiębiorcy działający

w branżach paliwowej, sta-

lowej i złota muszą również

mieć świadomość, że wyroby

stalowe, paliwa i złoto, wy-

mienione w załączniku nr 13

do ustawy o VAT, objęte są me-

chanizmem solidarnej odpo-

wiedzialności. Polega on na

tym, że nabywca towarów z za-

łącznika odpowiada solidarnie

ze sprzedawcą za jego zaległo-

ści podatkowe w części podat-

ku proporcjonalnie przypada-

jącej na dostawę dokonaną na

rzecz tego podatnika, jeżeli:

– wartość towarów, o któ-

rych mowa w załączniku 13,

nabywanych od jednego pod-

miotu dokonującego ich dosta-

wy, bez kwoty podatku prze-

kroczyła w danym miesiącu

kwotę 50 tys. zł, oraz

– w momencie dokonania

dostawy towarów z załączni-

ka nr 13, podatnik wiedział lub

miał uzasadnione podstawy do

tego, aby przypuszczać, że cała

kwota podatku przypadająca

na dokonaną na jego rzecz

dostawę tych towarów lub jej

część nie zostanie wpłacona na

rachunek urzędu skarbowego.

Ten drugi warunek to nic

innego jak obowiązek docho-

wania należytej staranności.

W przypadku solidarnej odpo-

wiedzialności art. 105a ust. 2

dokładnie jednak wskazuje,

że podatnik miał uzasad-

nione podstawy do tego, aby

przypuszczać, że cała kwo-

ta podatku przypadająca na

dokonaną na jego rzecz do-

stawę towarów lub jej część

nie zostanie wpłacona na ra-

chunek urzędu skarbowego,

jeżeli okoliczności towarzy-

szące tej dostawie towarów

lub warunki, na jakich zosta-

ła ona dokonana, odbiegały

od okoliczności lub warun-

ków zwykle występujących

w obrocie tymi towarami,

w szczególności jeżeli cena

za dostarczone podatnikowi

towary była bez uzasadnienia

ekonomicznego niższa od ich

wartości rynkowej.

Solidarnej odpowiedzial-

ności nie stosuje się jednak

w przypadkach wskazanych

w art. 105a ust. 3 ustawy o VAT.

Podatnicy mogą złożyć rów-

nież kaucję gwarancyjną. Je-

śli podmiot spełni dodatkowe

warunki, to wpłata kaucji jest

kolejną przesłanką wyłącze-

nia solidarnej odpowiedzial-

ności. W praktyce nie stosuje

się jej, gdy na dzień dokona-

nia dostawy towarów spełnio-

ne są następujące warunki:

(1) podmiot dokonujący dosta-

wy towarów był wymieniony

w wykazie podmiotów, które

złożyły kaucję gwarancyjną,

a jej wysokość (2) odpowiada

co najmniej jednej piątej kwo-

ty podatku należnego przypa-

dającej na dostawy towarów

dokonane w danym miesią-

cu na rzecz danego podatni-

ka (ale nie może to być kwota

niższa niż 200 tys. zł) lub kau-

cja ta wynosiła co najmniej

3 mln zł oraz (3) podatnik wy-

każe, że okoliczności lub wa-

runki towarzyszące dostawie

towarów nie miały wpływu na

niezapłacenie podatku.

Jak potwierdził dyrektor

Izby Skarbowej w Poznaniu

w interpretacji 7 stycznia

2014 r. (nr ILPP5/443-214/13-

2/KG) oba warunki – wpis

w rejestrze i kaucja w odpo-

wiedniej wysokości – mu-

szą być spełnione łącznie.

Organ dodatkowo wskazał

w interpretacji, że nabywca

nie odpowiada za zaległości

podatkowe podmiotów od

których jego dostawca na-

bywa towary, ponieważ art.

105a ust. 1 wskazuje wy-

łącznie na odpowiedzial-

ność solidarną podatnika

z podmiotem dokonującym

na jego rzecz dostawy, więc

jego bezpośrednim dostaw-

cą. Zaznaczmy, że również

w tym przypadku projekt no-

welizacji ustawy o VAT prze-

widuje zmiany.

Jakie wymogi musi spełnić podatnik dzia-
łający w branży paliwowej, aby fiskus nie
pozbawił go prawa do odliczenia VAT?

P

odatnik musi postawić pewne wymagania

dostawcy, a zatem:

1. Zweryfikować dokumenty rejestracyjne

dostawcy, tj.:

a) KRS,

b) zgłoszenie REGON (potwierdzenie nadania),

c) NIP (decyzję o nadaniu),

d) potwierdzenie rejestracji jako podatnika VAT,

e) informację o sposobie rozliczenia VAT –

kwartalne lub miesięczne.

2. Poprosić dostawcę o zaświadczenie

o niezaleganiu w podatkach.

3. Zażądać deklaracji VAT za ostatnie okresy

rozliczeniowe wraz z potwierdzeniem płatności

VAT.

4. Poprosić o przedstawienie koncesji na obrót

paliwami ciekłymi.

5. Zażądać dostarczenia „listów referencyjnych”,

czyli opinii innych kontrahentów (np.

działających na rynku dłużej niż 10 lat

z pozytywną opinią dotyczącą współpracy).

6. Zweryfikować opinie o firmie w źródłach

powszechnie dostępnych.

7. Zweryfikować, czy istnieje strona internetowa,

i podjąć próbę kontaktu z osobami wskazanymi

na stronie przez telefon stacjonarny.

8. Zweryfikować, czy dostawca ma wystarczają-

ce zasoby techniczne, ludzkie i kapitałowe do

prowadzenia takiej działalności (chociaż to

wynika już z koncesji).

9. Sprawdzić, czy osoby wskazane jako

odpowiedzialne za prowadzenie spraw spółki

prowadzą również inne spółki mające ten sam

przedmiot działalności.

10. Prowadzić monitoring istnienia podmiotu

– weryfikacja okresowa.

11. Zweryfikować dane dostawcy.

Podatnik musi również weryfikować transakcje.

W tym celu powinien podjąć poniższe

działania.

1. Weryfikować przelewy bankowe – sprawdzić

czy dostawca wskazuje bank zlokalizowany

w rajach podatkowych lub krajach, które

nie podpisały umowy o wymianie informacji.

2. Weryfikować dokumenty przewozowe –

skontaktować się z firmami transportowymi,

czy transport miał miejsce i czy trasa transpor-

tu jest zgodna z podanymi na dokumentach

transportowych.

3. Weryfikować ceny transakcji – sprawdzić czy

odbiega od uzasadnionych oczekiwań? Jeżeli tak

– musi weryfikować przyczyny i żądać ich

uzasadnienia.

4. Utworzyć niezależny system nadzoru

nad osobami zaangażowanymi w transakcję

– zasada „dwóch par oczu”.

ROMAN NAMYSŁOWSKI

doradca podatkowy,

partner w Crido Taxand

PORADA

EKSPERTA

Jak bronić się przed zakusami urzędników,
którzy chcą pozbawić prawa do odlicze-
nia podatnika, który zajmuje się obrotem
złomem?

O

szukańcze praktyki wyłudzania VAT

rozszerzają się w szaleńczym niemal

tempie na kolejne grupy towarów.

Trudno precyzyjnie zdefiniować zakres branż

czy towarów wrażliwych na wyłudzenia, przez

co przedsiębiorcy mogą wpaść w pułapkę

wynikającą z przekonania, że problem

wyłudzeń ich nie dotyczy.

Obrót złomem jest zaliczany do klasyki gatunku,

ale akurat wyłudzenia w złomie zostały

znacząco ograniczone przez wprowadzenie

mechanizmu odwrotnego obciążenia. Nadal

jednak zdarzają się kontrole dotyczące okresów

sprzed wprowadzenia tego rozwiązania, a nauki

płynące z postępowań podatników z branży

recyklingu metali mogą okazać się przydatne.

W razie zakwestionowania prawa do odliczenia

VAT podatnik – nabywca towaru, który padł

ofiarą oszustów – może oprzeć swoją linię

obrony na wykazaniu, że nie wiedział o tym,

iż faktura zakupu dotyczyła wyłudzenia VAT,

ani nie mógł się tego dowiedzieć przy zachowa-

niu należytej staranności.

Nawet okoliczność, iż dostawca albo inny

podmiot z łańcucha dostaw przyznał się do

dokonania oszustwa i został nawet prawomoc-

nie skazany, nie oznacza automatycznie,

że wszyscy nabywcy towarów od takiego

oszusta tracą prawo do odliczenia VAT. Jeśli

podatnik wykaże, że dochował należytej

staranności, powinien obronić swoje prawo

do odliczenia VAT.

Żadne przepisy nie zawierają jednak miary

należytej staranności. Trybunał Sprawiedliwości

UE podpowiada, że chodzi o zwykłą staranność

kupiecką. W praktyce warto jednak pójść trochę

dalej, a o poniższych wskazówkach należy

pamiętać na co dzień, nie tylko w trakcie kontroli.

Podatnik powinien co najmniej wykazać, że:

n

posiadał procedury weryfikacji dostawców

i były one stosowane (minimum jest sprawdze-

nie podstawowej dokumentacji korporacyjnej

oraz weryfikacja, czy dostawca jest/był

czynnym podatnikiem VAT). Ogólnie warto

przyjąć zasadę „znaj swojego dostawcę”,

im dokładniej, tym lepiej;

n

towar objęty fakturą został faktycznie

dostarczony;

n

warunki albo okoliczności zawarcia transakcji

nie odbiegały rażąco od warunków rynkowych;

każdy chce zrobić dobry interes, zwykle jednak

nie warto robić niewiarygodnie dobrych

interesów;

n

w przypadku transakcji wewnątrzwspólnoto-

wych – posiadał dokumenty transportowe,

z których wynika, że towar został dostarczony do

odbiorcy w innym kraju UE (tłumaczenie braku

dokumentów faktem odbioru towarów przez

transport kupującego nie jest wystarczające).

Nie mniej istotne jest też zaufanie do własnych

pracowników. Wykazanie przez kontrolujących, że

pracownicy podatnika byli w zmowie z dostawca-

mi i przymykali oko na nieścisłości w dokumenta-

cji, może znacząco osłabić pozycję podatnika.

TOMASZ OLKIEWICZ

radca prawny, partner w MDDP

Sobońska Olkiewicz i Wspólnicy

Kancelaria Adwokatów

i Radców Prawnych

PORADA

EKSPERTA

Podatki i Księgowość

W każdy poniedziałek tylko w prenumeracie

specjalistyczne dodatki dla księgowych

2015

PRENUMERATA

przedsiębiorczy wtorek

samorządowa środa

kadrowy czwartek

prawniczy piątek

podatkowy

poniedziałek

Wszystko o planowanych zmianach w 2015 roku w VAT, PIT

I CIT! Dowiesz się, jak skutecznie wygrać z fi skusem, jakie są

obowiązki płatników, poznasz nowe procedury podatkowe.

Rachunkowość i Audyt

|

www.gazetaprawna.pl/oferta2015

AUTOPROMOCJA

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

5 / 8

INTERPRETACJE

C6

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

PROBLEM

Przedsiębiorca prowa-

dzi działalność usługową

w zakresie prac budowla-

nych, polegającą m.in. na

wykonywaniu zabudowy

stoisk wystawowych na tar-

gach międzynarodowych.

Czynności, które wykonuje

w ramach zabudowy stoisk

wystawowych, sklasyfi kowa-

ne są wg PKD 41.20.Z – ro-

boty budowlane związane

ze wznoszeniem budynków

mieszkalnych i niemieszkal-

nych, 43.21.Z – wykonywa-

nie instalacji elektrycznych,

43.31.Z – tynkowanie, 43.32.Z

– zakładanie stolarki budow-

lanej, 43.33.Z – posadzkarstwo

i oblicowywanie ścian, 43.99.Z

– pozostałe specjalistyczne

roboty budowlane, gdzie in-

dziej niesklasyfi kowane.

Czy przedsiębiorca stosu-

je właściwą stawkę ryczałtu,

opodatkowując swoje przycho-

dy jako prace budowlane ry-

czałtem w wysokości 5,5 proc.?

ODPOWIEDŹ IZBY

Ustawa o zryczałtowanym po-

datku dochodowym od niektó-

rych przychodów osiąganych

przez osoby fi zyczne (Dz.U.

z 1998 r. nr 144, poz. 930 ze

zm.; dalej: ustawa o ryczałcie)

reguluje opodatkowanie nie-

których przychodów (docho-

dów) osiąganych przez osoby

fi zyczne prowadzące pozarol-

niczą działalność gospodarczą.

Stosownie do art. 6 ust. 1

wspomnianej ustawy opodat-

kowaniu ryczałtem od przy-

chodów ewidencjonowanych

podlegają przychody osób fi -

zycznych z pozarolniczej dzia-

łalności gospodarczej, w tym

również gdy działalność ta jest

prowadzona w formie spółki

cywilnej osób fi zycznych lub

spółki jawnej osób fi zycznych,

zwanych dalej „spółką”.

Na podstawie art. 6 ust. 4

ustawy o ryczałcie podatni-

cy opłacają w roku podatko-

wym ryczałt od przychodów

ewidencjonowanych z dzia-

łalności wymienionej w ust. 1,

jeżeli:

1) w roku poprzedzającym

rok podatkowy:

a) uzyskali przychody z tej

działalności, prowadzonej wy-

łącznie samodzielnie, w wyso-

kości nieprzekraczającej 150

000 euro, lub

b) uzyskali przychody wy-

łącznie z działalności pro-

wadzonej w formie spółki,

a suma przychodów wspól-

ników spółki z tej działalno-

ści nie przekroczyła kwoty

150 000 euro,

2) rozpoczną wykonywanie

działalności w roku podatko-

wym i nie korzystają z opo-

datkowania w formie karty

podatkowej – bez względu na

wysokość przychodów.

Ustawa o ryczałcie przewi-

duje również wyłączenia z tej

formy opodatkowania. Zgod-

nie z art. 8 ust. 1 pkt 3 lit. e

wspomnianej ustawy opodat-

kowania w formie ryczałtu od

przychodów ewidencjonowa-

nych, z zastrzeżeniem art. 6

ust. 1b, nie stosuje się do po-

datników osiągających w ca-

łości lub części przychody ze

świadczenia usług wymie-

nionych w załączniku nr 2

do ustawy, tj. w Wykazie usług,

których świadczenie wyłącza

podatnika z opodatkowania

ryczałtem od przychodów

ewidencjonowanych, ozna-

czonych według Polskiej Kla-

syfi kacji Wyrobów i Usług (da-

lej: PKWiU).

Zgodnie z zasadami me-

todycznymi PKWiU każ-

dą usługę należy zaliczać do

odpowiedniego grupowania

zgodnie z jej charakterem,

niezależnie od symbolu, pod

którym został zaklasyfi ko-

wany w krajowym rejestrze

urzędowym podmiotów go-

spodarki narodowej REGON

podmiot gospodarczy wyko-

nujący usługę.

Wyjaśnić jednak należy, że

odpowiedzialność za prawi-

dłowe sklasyfi kowanie wyko-

nywanych czynności ponosi

podatnik świadczący tę usłu-

gę, bowiem minister fi nan-

sów nie jest uprawniony do

klasyfi kacji usług. W tym za-

kresie właściwe są urzędy sta-

tystyczne. Urząd statystyczny

nadaje nr identyfi kacyjny na

podstawie wniosku podatnika,

w którym zawarte są informa-

cje dotyczące zakresu i charak-

teru planowanej działalności

gospodarczej. Informacje te

wskazuje sam podatnik.

Przepisy ustawy o ryczał-

cie nie defi niują pojęcia ro-

bót budowlanych. Dlatego

zasadne jest odwołanie się

do przepisów prawa budow-

lanego (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 1409 ze zm.).

Zgodnie z art. 3 pkt 7 pra-

wa budowlanego przez robo-

ty budowlane należy rozu-

mieć budowę, a także prace

polegające na przebudowie,

montażu, remoncie lub roz-

biórce obiektu budowlane-

go. Obiektem budowlanym

jest natomiast budynek wraz

z instalacjami i urządzenia-

mi technicznymi, budowla

stanowiąca całość technicz-

no-użytkową wraz z instala-

cjami i urządzeniami, obiekt

małej architektury (art. 3

pkt 1 p.b.).

Zgodnie z PKWiU obiekty

budowlane i roboty budow-

lane sklasyfi kowane zostały

w sekcji F, która obejmuje:

■

budynki i pozostałe obiekty

inżynierii lądowej i wodnej,

■

roboty ogólnobudowlane

i specjalistyczne w zakre-

sie budownictwa i prac in-

żynierii lądowej i wodnej,

które polegają na budowie

(tzn. wznoszeniu obiektu

budowlanego w określonym

miejscu, odbudowie, rozbu-

dowie i nadbudowie obiektu

budowlanego),

■

prace polegające na prze-

budowie, remoncie, roz-

biórce lub montażu obiek-

tu budowlanego, włączając

montaż budowli z elemen-

tów prefabrykowanych oraz

konstrukcji o charakterze

stałym lub tymczasowym.

W myśl art. 12 ust. 1 pkt 4 lit.

a ustawy o ryczałcie, ryczałt od

przychodów ewidencjonowa-

nych wynosi 5,5 proc. przycho-

dów z działalności wytwórczej,

robót budowlanych lub w za-

kresie przewozów ładunków

taborem samochodowym o ła-

downości powyżej 2 ton.

W związku z tym przycho-

dy z tytułu wykonywania ro-

bót budowlanych mogą być

opodatkowane ryczałtem od

przychodów ewidencjonowa-

nych według stawki 5,5 proc.,

o ile czynności te nie zostały

wymienione w powołanym

wyżej wykazie usług, których

świadczenie wyłącza podat-

nika z opodatkowania ryczał-

tem od przychodów ewiden-

cjonowanych.

Z opisu przedstawionego

przez przedsiębiorcę wynika,

że wykonuje on usługi w za-

kresie prac budowlanych, po-

legających między innymi na

wykonywaniu zabudowy sto-

isk wystawowych na targach

międzynarodowych. Zatem

w takim przypadku możliwe

jest opodatkowanie uzyska-

nych z tego tytułu przycho-

dów ryczałtem według stawki

5,5-proc.

Należy jednak zwrócić

uwagę, że stawka ryczałtu

od przychodów ewidencjo-

nowanych w zakresie robót

budowlanych zależy wyłącz-

nie od faktycznego rodzaju

świadczonych robót, a nie

treści posiadanego wpisu do

ewidencji działalności gospo-

darczej określonego według

Polskiej Klasyfi kacji Działal-

ności.

Oprac.

Ewa Ciechanowska

PROBLEM

Podatnik prowadzi gospodar-

stwo rolne. Od 1 maja 2011 r.

jest czynnym podatnikiem

VAT w zakresie działalności

rolniczej. W związku z tym

dokonywał zakupów doty-

czących działalności rol-

niczej, od których odliczał

VAT naliczony (w deklara-

cjach za czerwiec 2012 r.,

wrzesień 2012 r., wrzesień

2013 r.). Podatnik zamierza

przekazać w formie darowi-

zny całe gospodarstwo rol-

ne synowi i całkowicie rezy-

gnować z produkcji rolniczej.

Syn podatnika nie jest rol-

nikiem, nie prowadzi swo-

jego gospodarstwa rolnego

i nie jest czynnym podatni-

kiem VAT. Z chwilą przeka-

zania gospodarstwa syn bę-

dzie kontynuował produkcję

rolną i chciałby to robić jako

czynny podatnik VAT.

Czy przekazanie syno-

wi gospodarstwa w formie

darowizny będzie podlega-

ło opodatkowaniu VAT? Czy

w związku z darowizną po-

datnik będzie zobowiąza-

ny do korekty podatku na-

liczonego od dokonanych

zakupów środków trwałych,

w stosunku do których nie

minął 5-letni okres korekty,

jeśli obdarowany będzie pro-

wadził gospodarstwo rolne

jako czynny podatnik VAT?

ODPOWIEDŹ IZBY

W myśl art. 6 pkt 1 ustawy

o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177,

poz. 1054 ze zm.) jej przepisów

nie stosuje się do transakcji

zbycia przedsiębiorstwa lub

zorganizowanej części przed-

siębiorstwa.

Pojęcie przedsiębior-

stwa i gospodarstwa rolnego

defi niuje kodeks cywilny (t.j.

Dz.U. z 2014 r. poz. 121). Przed-

siębiorstwo to zorganizowany

zespół składników niemate-

rialnych i materialnych prze-

znaczony do prowadzenia

działalności gospodarczej.

Natomiast za gospodarstwo

rolne uważa się grunty rol-

ne wraz z gruntami leśnymi,

budynkami lub ich częściami,

urządzeniami i inwentarzem,

jeżeli stanowią lub mogą sta-

nowić zorganizowaną całość

gospodarczą, oraz prawami

związanymi z prowadzeniem

gospodarstwa rolnego.

I choć pojęcie gospodar-

stwa rolnego zostało zdefi -

niowane odrębnie od pojęcia

przedsiębiorstwa na grun-

cie k.c., to można przyjąć, że

spełnia ono wymogi właściwe

dla przedsiębiorstwa. Waż-

ne jest, aby przedsiębiorstwo

jako przedmiot zbycia obej-

mowało wszystko, co wcho-

dzi w skład przedsiębiorstwa,

i stanowiło całość pod wzglę-

dem organizacyjnym i funk-

cjonalnym. Decydujące jest

również to, aby w zbywanym

przedsiębiorstwie zachowane

zostały funkcjonalne związ-

ki między jego składnika-

mi w sposób umożliwiający

kontynuowanie określonej

działalności gospodarczej

(rolniczej).

Zatem przekazanie przez

podatnika w formie darowizny

całości gospodarstwa rolnego

(przedsiębiorstwa) synowi nie

będzie podlegało opodatkowa-

niu VAT.

Z kolei zgodnie z art. 86 ust. 1

ustawy o VAT, w zakresie, w ja-

kim towary i usługi są wyko-

rzystywane do wykonywania

czynności opodatkowanych,

podatnikowi przysługuje pra-

wo do obniżenia kwoty podat-

ku należnego o kwotę podatku

naliczonego.

Stosownie do art. 91 ust. 2

ustawy o VAT w przypadku to-

warów i usług, które na pod-

stawie przepisów o podatku

dochodowym są zaliczane

przez podatnika do środków

trwałych oraz wartości niema-

terialnych i prawnych podle-

gających amortyzacji, a także

gruntów i praw wieczystego

użytkowania gruntów, jeże-

li zostały zaliczone do środ-

ków trwałych lub wartości

niematerialnych i prawnych

nabywcy, z wyłączeniem tych,

których wartość początko-

wa nie przekracza 15 000 zł,

podatnik dokonuje korekty

(o której mowa w art. 91 ust. 1)

w ciągu 5 kolejnych lat, a w

przypadku nieruchomości

i praw wieczystego użytko-

wania gruntów – w ciągu

10 lat, licząc od roku, w któ-

rym zostały oddane do użyt-

kowania. W przypadku środ-

ków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych,

których wartość początkowa

nie przekracza 15 000 zł, prze-

pis art. 91 ust. 1 stosuje się od-

powiednio, z tym że korekty

dokonuje się po zakończeniu

roku, w którym zostały odda-

ne do użytkowania.

Zgodnie natomiast z art. 91

ust. 9 ustawy o VAT w przypad-

ku transakcji zbycia przedsię-

biorstwa lub zorganizowanej

części przedsiębiorstwa, ko-

rekta określona w ust. 1–8 jest

dokonywana przez nabywcę

przedsiębiorstwa lub nabywcę

zorganizowanej części przed-

siębiorstwa. Zatem przekaza-

nie całości gospodarstwa rol-

nego spełniającego defi nicję

przedsiębiorstwa nie będzie

wiązało się dla podatnika jako

darczyńcy z obowiązkiem ko-

rekty w zakresie podatku na-

liczonego związanego z na-

bytymi środkami trwałymi

niezbędnymi do prowadzenia

gospodarstwa.

IS

w Bydgoszczy

o stawce ryczałtu dla prac budowlanych

IS

w Bydgoszczy

o skutkach darowizny gospodarstwa rolnego

Nr ITPB1/415-833/14/KW

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

DYREKTORA IZBY SKARBOWEJ

z 17 października 2014 r.

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi
5,5 proc. przychodów z działalności wytwórczej,
robót budowlanych lub w zakresie przewozów
ładunków taborem samochodowym o ładowności
powyżej 2 ton.

Nr ITPP1/443-898/14/EK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

DYREKTORA IZBY SKARBOWEJ

z 20 października 2014 r.

Przekazanie przez podatnika w formie darowizny
całości gospodarstwa rolnego (przedsiębiorstwa)
synowi nie będzie podlegało opodatkowaniu VAT.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

6 / 8

PROCEDURY

C7

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

Członkom rady nadzorczej działającej w spółce z o.o.
(ale niebędącym jej pracownikami) wypłacane jest zryczał-
towane wynagrodzenie w wysokości 200 zł (wynika to
z uchwały walnego zgromadzenia wspólników). Czy spółka
jako płatnik powinna pobrać zaliczkę na podatek dochodo-
wy od osób fizycznych i wystawić podatnikowi (członkowi
rady nadzorczej) PIT-11?

U

stawa o PIT dokonuje specyfikacji źródeł przycho-

dów. Uzyskane przez członków rady nadzorczej

przychody należy zakwalifikować do źródła przycho-

dów, jakim jest działalność wykonywana osobiście, określo-

nego w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście pod-

legają dalszej specyfikacji w art. 13 ustawy o PIT. Przed-

miotowe przychody członków rady nadzorczej nale-

ży zakwalifikować do źródła przychodów określonego

w art. 13 pkt 7 ustawy o PIT (por. interpretacja dyrekto-

ra Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 sierpnia 2009 r., nr

ILPB2/415-531/09-4/ES). W myśl tego artykułu za przycho-

dy z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa

w art. 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT, uważa się przychody

otrzymywane przez osoby, niezależnie od sposobu ich

powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzor-

czych, komisji lub innych organów stanowiących osób

prawnych.

W przedstawionym stanie faktycznym kwota wyna-

grodzenia wypłacanego członkom rady nie przekracza

200 zł. Oznacza to, że na spółce jako płatniku nie ciąży

obowiązek poboru zaliczki na PIT (zob. art. 41 ust. 1 usta-

wy o PIT) ani sporządzenia i przekazania podatnikowi

i urzędowi skarbowemu imiennej informacji o wysokości

dochodu, tj. PIT-11 (zob. art. 42 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT).

Nie oznacza to natomiast, że od wypłaconego wyna-

grodzenia spółka nie musi pobierać żadnego podatku.

Spółka jako płatnik powinna bowiem pobrać zryczałto-

wany podatek dochodowy, o którym mowa w art. 30 ust.

1 pkt 5a ustawy o PIT (por. interpretacja dyrektora Izby

Skarbowej w Poznaniu z 11 października

2013 r., nr ILPB2/415-677/13-2/TR oraz interpretacja dy-

rektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 sierpnia 2009 r.,

nr ILPB2/415-531/09-4/ES).

Wysokość miesięcznego wynagrodzenia członka rady

nadzorczej powinna jednak wynikać z aktów wewnętrz-

nych spółki (w opisanym przypadku ma to miejsce, gdyż

określa to uchwała walnego zgromadzania wspólników).

W sytuacji gdy akty wewnętrzne spółki nie zawierają

określonej miesięcznie kwoty wynagrodzenia nieprze-

kraczającej 200 zł, to płatnik – jak stwierdził dyrektor

Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z 19 stycz-

nia 2010 r., ITPB2/415-874/09/MM – powinien pobrać za-

liczkę na podatek, nawet gdy ostatecznie należność

za miesiąc byłaby niższa.

Od dochodów (przychodów) pobiera się zryczałtowany

podatek dochodowy z tytułu, o którym mowa w art. 13

pkt 2 i 5-9 ustawy o PIT, jeżeli kwota należności określo-

na w umowie zawartej z osobą niebędącą pracownikiem

płatnika nie przekracza 200 zł – w wysokości 18 proc.

przychodu (art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT). Zryczałto-

wany podatek pobiera się bez pomniejszania przycho-

du o koszty uzyskania (zob. art. 30 ust. 3 ustawy o PIT).

Między innymi osoby prawne (płatnicy) są obowiązani

pobierać zryczałtowany podatek dochodowy od dokony-

wanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji

podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z tytułów

określonych m.in. w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o PIT (zob.

art. 41 ust. 4 ustawy o PIT). Spółka jako płatnik powinna:

po pierwsze – przekazać kwotę pobranego zryczałtowane-

go podatku w terminie do 20. dnia miesiąca następujące-

go po miesiącu, w którym pobrano podatek – na rachu-

nek urzędu skarbowego, którym kieruje naczelnik urzędu

skarbowego właściwy według siedziby płatnika (zob. art.

42 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy o PIT), a po drugie – do

końca stycznia roku następującego po roku podatkowym

przesłać do urzędu skarbowego roczne deklaracje PIT-8R

(zob. art. 42 ust. 1a zdanie pierwsze ustawy o PIT).

Dochodów (przychodów), o których mowa w art. 30 ust.

1 ustawy o PIT, nie łączy się z dochodami opodatkowa-

nymi według skali podatkowej (zob. art. 30 ust. 8 ustawy

o PIT). Oznacza to, że członkowie rady nadzorczej uzyska-

nego z tytułu pełnienia tych funkcji przychodu nie wyka-

zują w składanym zeznaniu rocznym (PIT-37 albo PIT-36).

Podstawa prawna

Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych

(t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.).

MARCIN SZYMANKIEWICZ

doradca podatkowy

EKSPERT

RADZI

Czy od wynagrodzenia

członka rady nadzorczej

trzeba pobrać zaliczkę

Podmiot rozpoczynający działalność złoży elektronicznie

jeden

wniosek o wpis do rejestru i o NIP.

Numer zostanie nadany

automatycznie i przekazany do Krajowego Rejestru Sądowego

Lidia Rubińska
[e-mail]

Zasada jednego okienka miała

usprawnić procedurę związaną

z rozpoczęciem prowadzenia

działalności gospodarczej przez

podmioty podlegające rejestra-

cji w rejestrze przedsiębiorców

Krajowego Rejestru Sądowego.

Jednak jej wprowadzenie ogra-

niczyło się jedynie do ustalenia

centralnego miejsca składa-

nia przez przedsiębiorcę cało-

ści wymaganej dokumentacji,

którym jest sąd rejestrowy. Nie

rozwiązało to problemu powie-

lania przez podmiot informacji

w formularzach wniosków kie-

rowanych odrębnie do różnych

organów (choć składanych już

w jednym miejscu), nie skróciło

też terminów rozpoznawania

tych wniosków przez właściwe

organy i nadawania identyfika-

tora podatkowego NIP i nume-

ru identyfikacyjnego REGON.

Tylko pośrednik

Przekazywanie wniosków

właściwym organom państwa

przez sąd rejestrowy dopiero po

dokonaniu wpisu w rejestrze

jest – po pierwsze – skutkiem

tego, że w większości przypad-

ków (poza spółkami kapitałowy-

mi w organizacji) obowiązujące

przepisy wymagają najpierw re-

jestracji w rejestrze przedsię-

biorców dla podmiotu, który

występuje następnie o nadanie

NIP i REGON, a po drugie – jest

konsekwencją zasady dokony-

wania wpisu w prowadzonych

przez te organy ewidencjach

na wniosek podmiotu, które-

go wpis dotyczy.

Obecnie przedsiębiorcy pod-

legający wpisowi do KRS (m.in.

spółki prawa handlowego)

zgłoszenia identyfikacyjnego

dokonują na formularzu NIP-2

(wraz z wymaganymi załącz-

nikami). Sposób jego złożenia

zależy od wyboru formy reje-

stracji. Rejestrujący się w ra-

mach jednego okienka zgło-

szenie identyfikacyjne składają

w sądzie rejestrowym wraz

z wnioskiem o wpis. Sąd ma

obowiązek przesłać je np. do

urzędu skarbowego w ciągu 3

dni roboczych od dnia doko-

nania wpisu. Jak widać, sądy

rejestrowe zostały obciążone

dodatkową pracą, a ich rolę

sprowadzono do roli pośred-

nika w przekazywaniu kore-

spondencji.

Wędrówka dokumentów

Od 1 grudnia 2014 r. zmieni się

ustawa o Krajowym Rejestrze

Sądowym (t.j. Dz.U. z 2013 r.

poz. 1203 ze zm.) oraz ustawa

o zasadach ewidencji i iden-

tyfikacji podatników i płatni-

ków (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 1314

ze zm.), a wraz z nimi zasady

nadawania NIP. Zmiany będą

dotyczyć głównie podmiotów

podlegających wpisowi w KRS,

prowadzonym przez właściwe

wydziały gospodarcze sądów

rejonowych. Najważniejsza to

zagwarantowanie tym pod-

miotom możliwości faktycz-

nego prowadzenia działalno-

ści niezwłocznie po dokonaniu

wpisu w rejestrze sądowym.

Od 1 grudnia miejscem do-

konywania zgłoszenia i aktu-

alizacji danych podstawowych

oraz wniosku o wpis dla nowe-

go podmiotu nadal będzie sąd

rejonowy właściwy ze wzglę-

du na przyszłą siedzibę firmy.

Różnica będzie polegała na

tym, że podmiot rozpoczyna-

jący działalność złoży jeden

wniosek w formie elektro-

nicznej o wpis działalności do

rejestru i o nadanie NIP. NIP

dla powstających firm będzie

również nadawany za pośred-

nictwem Centralnego Rejestru

Podmiotów Krajowej Ewidencji

Podatników (CRP-KEP), a infor-

macja o NIP będzie z powrotem

przekazywana do KRS automa-

tycznie zaraz po jego nadaniu.

Czas przekazania do KRS tej in-

formacji może się wydłużyć do 3

dni, jeśli urząd skarbowy uzna,

że trzeba przeprowadzić postę-

powanie wyjaśniające, czy pod-

miotowi wcześniej nie nadano

NIP lub czy nie zaistniała zbież-

ność nazwy firmy. Jeśli urząd

w terminie 3 dni nie udzieli ta-

kiej informacji, to sąd wpisze

NIP firmy w rejestr przedsię-

biorców. Potwierdzeniem nada-

nia NIP będzie ujawnienie nu-

meru w rejestrze. Jednocześnie

firmie zostanie doręczone za-

świadczenie o dokonaniu wpisu

NIP w rejestrze. Wpis o nadaniu

NIP nadal nie będzie podlegał

opłacie sądowej i ogłoszeniu

w Monitorze Sądowym. Poja-

wi się nowe zgłoszenie identy-

fikacyjne/aktualizacyjne doty-

czące danych uzupełniających

przeznaczone tylko dla podmio-

tów podlegających wpisowi do

KRS, które trzeba będzie złożyć

w urzędzie skarbowym właści-

wym dla siedziby firmy – NIP-8.

Nie będzie już obowiązku skła-

dania NIP-2. Dane uzupełniają-

ce będą obejmować informacje

nieobjęte wpisem w KRS i będą

konieczne dla US, ZUS i GUS.

Termin na zgłoszenie

Zmiana ustawy o ewidencji

i identyfikacji podatników

wprowadza nowy termin na

uzupełnienie danych i złożenie

NIP-8 w urzędzie skarbowym.

Wyniesie on 21 dni od dnia

dokonania wpisu podmio-

tu w KRS lub 7 dni, jeśli pod-

miot poda dane przeznaczone

do ZUS i GUS. Wszelkie inne

dane aktualizacyjne podmiot

ma obowiązek dokonywać tak

jak dotychczas, czyli w termi-

nie 7 dni od dnia zaistnienia

okoliczności uzasadniających

zmianę lub skreślenie danych

z rejestru podmiotów.

Jakie dane wykazać

W zakresie danych dla urzę-

du skarbowego firma poda

skróconą nazwę (firmę), wy-

kaz rachunków bankowych,

adresy miejsc prowadzenia

działalności, adres miejsca

przechowywania dokumen-

tacji rachunkowej, dane kon-

taktowe, w przypadku oso-

bowych spółek handlowych

i podmiotów podlegających

wpisowi do rejestru przed-

siębiorców na zasadach okre-

ślonych dla spółek osobowych

– dane dotyczące poszczegól-

nych wspólników, w tym ich

identyfikatory podatkowe.

Podmioty, dla których prze-

znaczony jest formularz, do-

konują w nim zgłoszenia da-

nych określonych w ustawie

o statystyce publicznej (t.j.

Dz.U. z 2012 r. poz. 591 ze zm.)

i w ustawie o systemie ubez-

pieczeń społecznych (t.j. Dz.U.

z 2013 r. poz. 1442 ze zm.).

Rejestracja danych uzupeł-

niających z wniosku nastąpi

w urzędzie skarbowym za po-

średnictwem CRP-KEP, a stam-

tąd dane zostaną automatycz-

nie przekazane do GUS i ZUS.

Są wyjątki

W przypadku oddziału przed-

siębiorcy zagranicznego w za-

kresie rejestracji płatnika, NIP

nadal będzie nadawany przez

urząd skarbowy za pośred-

nictwem CRP-KEP. Wniosek

o rejestrację podmiotu i NIP-2

nadal będą składane do KRS,

a sąd postanowienie o doko-

naniu wpisu podmiotu w re-

jestrze przedsiębiorców wraz

z formularzem NIP-2 prześle

do urzędu skarbowego w celu

nadania NIP.

Fiskus może uchylić NIP

Obecnie organ skarbowy może

wydać decyzję o odmowie

nadania NIP lub unieważnić

NIP na podstawie art. 8c usta-

wy ewidencyjnej. Po zmianie

do podmiotów wpisanych do

KRS art. 8c ust. 1 i ust. 2 pkt

2 nie będą już miały zasto-

sowania, gdyż ustawodawca

wprowadza uchylenie nada-

nia NIP. W razie posłużenia

się przez firmę fałszywymi

danymi albo fikcyjnym adre-

sem swojej siedziby lub miej-

sca wykonywania działalności

organ skarbowy będzie mógł

uchylić nadany NIP. Zrobi to

w formie decyzji, od której

podmiot będzie mógł się od-

wołać. Jeżeli przyczyna uchy-

lenia NIP ustanie, można NIP

ponownie przywrócić.

[przykład]

Skutki błędu

Jeśli NIP-8 będzie wypełnio-

ny źle, urząd skarbowy wezwie

podmiot do jego skorygowa-

nia. Jednak konsekwencje błę-

du mogą mieć również wpływ

w zakresie zgłoszenia do ubez-

pieczenia w ZUS. Jeśli formu-

larz będzie zawierał nieprawi-

dłowe dane, to ZUS również

będzie mógł przeprowadzić

postępowanie wyjaśniające

wobec podmiotu. Podobnie

może zachować się GUS.

Podstawa prawna

Ustawa z 26 czerwca 2014 r. o zmianie

ustawy o Krajowym Rejestrze Sądo-

wym oraz zmianie niektórych innych

ustaw (Dz.U. nr 1161).

Rejestracja podmiotów podlegających wpisowi do KRS

Tak jest

Tak będzie po 1 grudnia

Formularz
zgłoszeniowy

NIP-2 – zgłoszenie identyfika-
cyjne/aktualizacyjne

NIP-8 – zgłoszenie identyfikacyjne/
aktualizacyjne w zakresie danych uzupeł-
niających (nieobjętych wnioskiem o wpis)

Gdzie złożyć formu-
larz zgłoszeniowy

sąd rejestrowy i sąd przesyła
do urzędu

urząd skarbowy

Kto nadaje NIP

urząd skarbowy przy użyciu
CRP-KEP i przesyła do sądu
informację o jego nadaniu

KRS przy użyciu CRP-KEP, dane
o nadaniu NIP będą automatycznie
widoczne w KRS

Kto przesyła
do ZUS i GUS

sąd przesyła dokumenty do ZUS
i GUS

urząd skarbowy przekaże dane do ZUS
i GUS

Termin nadania NIP

niezwłocznie po dokonaniu
zgłoszenia identyfikacyjnego

niezwłocznie po przekazaniu elektro-
nicznie danych z KRS

Forma złożenia
wniosku

papierowo

elektronicznie, papierowo

Potwierdzenie
nadania NIP

urząd skarbowy niezwłocznie,
nie później niż w ciągu 3 dni od
dnia wpływu zgłoszenia identy-
fikacyjnego

ujawnienie numeru w rejestrze przed-
siębiorców z jednoczesnym doręczeniem
firmie zaświadczenia o wpisie NIP
w rejestrze

Kompetencje
naczelnika US

odmowa nadania NIP, unieważ-
nienie NIP

uchylenie nadanego NIP,
unieważnienie NIP

Firma szybciej uzyska NIP

PRZYKŁAD

Nowy podmiot

J. Kowalski i S. Nowak zamierzają po 1 grudnia 2014 r. zarejestrować
spółkę z o.o. z siedzibą w Krakowie. Wcześniej osoby nie posiadały
NIP i nie prowadziły działalności gospodarczej. Spółka zamierza
zatrudnić 3 pracowników. Wniosek o rejestrację trzeba złożyć
w formie elektronicznej w wydziale gospodarczym sądu rejonowego
właściwego dla siedziby spółki. Po dokonaniu wpisu i nadaniu przez
sąd rejestrowy NIP spółka składa w urzędzie skarbowym właści-
wym dla swojej siedziby NIP-8. Z nowych przepisów wynika m.in.,
że od daty zatrudnienia pierwszego pracownika termin dokonania
zgłoszeń identyfikacyjnych wynosi 7 dni. W opisanym przypadku
zgodnie z nowelizacją spółka w związku z zatrudnieniem pracowni-
ków będzie zobowiązana w ciągu 7 dni, a nie w terminie 21 od dnia
rejestracji złożyć w urzędzie skarbowym NIP-8.

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

7 / 8

LEASING, VAT

C8

Dziennik Gazeta Prawna, 17 listopada 2014 nr 222 (3863)

gazetaprawna.pl

Dodatkowej opłaty od firmy

leasingowej nałożonej na

firmę za rozliczenie man-

datu nie można rozliczyć

w kosztach podatkowych.

Po pierwsze, wydatek ten

jest ściśle związany z man-

datem, którego nie można

zaliczyć do kosztów uzyska-

nia przychodu (dalej: KUP),

a po drugie, jest to wydatek,

który nie spełnia kryteriów

wymienionych w art. 22 ust. 1

ustawy o PIT (odpowiednio

art. 15 ust. 1 ustawy o CIT),

aby uznać go za KUP.

Przedsiębiorca prowadzą-

cy działalność, bez względu

na jej formę prawną oraz

formę opodatkowania przy-

chodów, ponosi różnego ro-

dzaju wydatki niezwiązane

bezpośrednio z podstawo-

wym profilem i przedmio-

tem działalności. Nie każdy

z wydatków może jednak za-

liczać do KUP w swojej fir-

mie. Jak wskazują organy po-

datkowe, określony wydatek

można zaliczyć do kosztów

podatkowych jedynie wów-

czas, gdy podatnik jest w sta-

nie wykazać, że jego ponie-

sienie miało lub mogło mieć

wpływ na powstanie (ewen-

tualnie zwiększenie) przy-

chodu z określonego źródła

przychodu lub też wpływa na

jego zabezpieczenie albo za-

chowanie.

Zatem uznanie danego

wydatku za KUP zależy od

łącznego spełnienia nastę-

pujących warunków:

1) celem poniesienia wy-

datku (bezpośrednim lub

pośrednim) przez przed-

siębiorcę jest osiągnięcie

przychodów (ewentualnie

zwiększenie ich wysokości)

lub zachowanie albo zabez-

pieczenie źródła przychodów,

2) wydatek ten nie może

być wymieniony w art. 23

ustawy o PIT, zawierają-

cym negatywny katalog

wydatków i kosztów, które

niezależnie od celu ich po-

niesienia, w żadnych oko-

licznościach nie mogą sta-

nowić KUP,

3) wydatek musi być pra-

widłowo udokumentowany.

Takiego związku nie moż-

na wykazać w odniesieniu do

opłat za rozliczenie manda-

tu. Z tego samego powodu

nie można też zaliczyć do

KUP samych mandatów za

przekroczenie prędkości.

Co ważne, dodatkowych

opłat nałożonych przez fir-

mę leasingową za rozliczenie

mandatów nie można zali-

czyć w koszty podatkowe ze

względu na to, że powiązane

są one bezpośrednio z man-

datem, czyli grzywną (karą

pieniężną) wynikającą z po-

pełnienia wykroczenia. Cha-

rakter powyższego wydatku

i brak związku z przychodem

wyklucza możliwość zalicze-

nia go w ciężar kosztów po-

datkowych.

W świetle art. 23 ust. 1 pkt 15

ustawy o PIT z katalogu KUP

wyłączone zostały kary pie-

niężne i grzywny orzeczone

w postępowaniu karnym,

karnym skarbowym, admi-

nistracyjnym i w sprawach

o wykroczenia, a także od-

setki od tych kar. Wydatek

związany z udzieleniem

przez leasingodawcę infor-

macji o sprawcy wykroczenia

czy przestępstwa ma bezpo-

średni związek z karą niebę-

dącą kosztem, a jego ponie-

sienie ma miejsce w trakcie

jednego z ww. postępowań.

W związku z tym należy tak-

że w tym przypadku opierać

się na przepisie art. 23 ust. 1

pkt 15 ustawy o PIT.

Podstawa prawna

Art. 22 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 15

ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku

dochodowym od osób fizycznych

(t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361).

Krzysztof Biernacki

doradca podatkowy

Podstawą opodatkowania

przy wykonywaniu usług

turystyki jest kwota marży

pomniejszona o kwotę należ-

nego podatku (art. 119 ust. 1

in principio ustawy o VAT).

Przez marżę rozumie się

różnicę między kwotą, którą

ma zapłacić nabywca usługi,

a faktycznymi kosztami po-

niesionymi przez podatni-

ka z tytułu nabycia towarów

i usług od innych podatników

dla bezpośredniej korzyści

turysty. Z kolei przez usłu-

gi dla bezpośredniej korzy-

ści turysty rozumie się usługi

stanowiące składnik świad-

czonej usługi turystyki, a w

szczególności transport, za-

kwaterowanie, wyżywienie,

ubezpieczenie (zob. art. 119

ust. 2 ustawy o VAT).

Podatnicy, o których mowa

w art. 119 ust. 3 ustawy o VAT,

są obowiązani prowadzić

ewidencję, o której mowa

w art. 109 ust. 3 ustawy

o VAT, z uwzględnieniem

kwot wydatkowanych na

nabycie towarów i usług od

innych podatników dla bez-

pośredniej korzyści turysty,

oraz posiadać dokumenty,

z których wynikają te kwoty

(art. 119 ust. 3a ustawy o VAT).

Stosownie do art. 119 ust. 3

ustawy o VAT, przepis art. 119

ust. 1 ustawy o VAT stosuje

się bez względu na to, kto

nabywa usługę turystyki,

w przypadku gdy podatnik:

– działa na rzecz nabywcy

usługi we własnym imieniu

i na własny rachunek;

– przy świadczeniu usługi

nabywa towary i usługi od

innych podatników dla bez-

pośredniej korzyści turysty.

W wyroku z 22 paździer-

nika 1998 r. w połączonych

sprawach C-308/96 i C-94/97

(Commissioners of Customs

and Excise przeciwko T.P.

Madgett, R.M. Baldwin i The

Howden Court Hotel) Try-

bunał Sprawiedliwości UE

orzekł, że specjalne zasady

opodatkowania agentów tu-

rystycznych i biur podróży

(tj. opodatkowanie w formie

marży) mają zastosowanie do

podmiotów gospodarczych,

nawet jeżeli nie są one for-

malnie agentami turystycz-

nymi ani biurami podróży,

o ile organizują one wyciecz-

ki we własnym imieniu i po-

wierzają innym podatnikom

usługi związane z tą działal-

nością – czyli tak jak to ma

miejsce w przedstawionym

stanie faktycznym.

Zatem podatnicy powinni

opodatkować sprzedaż tych

wycieczek na zasadach okre-

ślonych w art. 119 ust. 1 usta-

wy o VAT (VAT-marża), mimo

że formalnie nie są biurem

podróży.

Z przedstawionego sta-

nu faktycznego wynika, że

podatnicy sprzedali gotową

wycieczkę. Zatem nie wy-

konali we własnym zakre-

sie żadnych świadczeń dla

bezpośredniej korzyści tu-

rysty, tzw. usług własnych.

Oznacza to, że cała podsta-

wa opodatkowania sprzeda-

nej wycieczki opodatkowana

jest w formie marży (przepi-

sy art. 119 ust. 5 i ust. 6 usta-

wy o VAT nie znajdą zasto-

sowania).

Warto pamiętać, że po-

datnikom, o których mowa

w art. 119 ust. 3 ustawy o VAT,

nie przysługuje prawo do ob-

niżenia kwoty podatku na-

leżnego o kwoty podatku na-

liczonego od towarów i usług

nabytych dla bezpośredniej

korzyści turysty (art. 119

ust. 4 ustawy o VAT).

Właściwą stawką VAT dla

usług turystyki wykonanych

w całości na terytorium UE

jest stawka podstawowa

(23 proc.).

Podstawa prawna

Ustawa z 11 marca 2004 r. o podat-

ku od towarów i usług (t.j. Dz.U.

z 2011 r. nr 177, poz. 1054 ze zm.).

Marcin Szymankiewicz

doradca podatkowy

Opodatkowaniu VAT podlega-

ją odpłatna dostawa towarów

i odpłatne świadczenie usług

na terytorium kraju. Przez

dostawę towarów rozumie

się przeniesienie prawa do

rozporządzania towarami jak

właściciel. Z kolei przez towa-

ry rozumie się rzeczy oraz ich

części, a także wszelkie posta-

cie energii.

Podatnikami VAT są osoby

prawne, jednostki organiza-

cyjne niemające osobowości

prawnej oraz osoby fizyczne,

wykonujące samodzielnie

działalność gospodarczą, bez

względu na cel lub rezultat

takiej działalności.

Działalność gospodarcza

obejmuje wszelką działalność

producentów, handlowców

lub usługodawców, w tym

podmiotów pozyskujących

zasoby naturalne, oraz rolni-

ków, a także działalność osób

wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obej-

muje w szczególności czynno-

ści polegające na wykorzysty-

waniu towarów lub wartości

niematerialnych i prawnych

w sposób ciągły dla celów za-

robkowych.

Z przepisów ustawy o VAT

wynika, że warunkiem opo-

datkowania danej czynności

VAT jest łączne spełnienie

dwóch przesłanek: po pierw-

sze – powinna być ona ujęta

w katalogu czynności podle-

gających opodatkowaniu VAT,

po drugie – musi być zreali-

zowana przez podmiot, który

w związku z jej wykonaniem

jest podatnikiem VAT.

W świetle tego należy

stwierdzić, że jeśli osoba fi-

zyczna dokonuje sprzedaży

swojego majątku osobistego,

a czynność ta wykonywana

jest okazjonalnie i nie zmie-

rza do nadania jej stałego

charakteru, nie oznacza pro-

wadzenia działalności gospo-

darczej w rozumieniu art. 15

ust. 2 ustawy o VAT.

Analiza opisanej sytuacji

oraz powołanych regulacji

prawnych prowadzi do wnio-

sku, że sprzedaż w trybie li-

cytacji publicznej lokalu nie

będzie podlegała opodatko-

waniu VAT. Z okoliczności

sprawy wynika bowiem, że

dłużniczka nie prowadziła

i nie prowadzi działalności

gospodarczej. Przedmiotowy

lokal wykorzystywała w celu

zaspokojenia potrzeb miesz-

kaniowych, a teraz w nim

nie mieszka. Wobec tego

w związku z opisaną sprze-

dażą dłużniczka nie wystą-

pi w charakterze podatnika

VAT, gdyż czynność ta nie

będzie stanowiła działalno-

ści gospodarczej. Sprzedaż ta

będzie sprzedażą jej majątku

osobistego, do której unormo-

wania ustawy o VAT nie mają

zastosowania.

Takiego zdania jest m.in.

dyrektor Izby Skarbowej

w Bydgoszczy, który takie sta-

nowisko zaprezentował w in-

terpretacji z 19 września 2014 r.

(nr ITPP2/443-812/14/AP).

Podstawa prawna

Art. 5, 7, 15 ustawy z 11 marca

2004 r. o podatku od towarów

i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177,

poz. 1054 ze zm.).

Marek Sporny

menedżer w dziale

doradztwa podatkowego BDO

Jak rozliczyć

dodatkowe opłaty od firmy leasingowej

W ramach działalności przedsiębiorca leasinguje wszystkie samochody. Jest to leasing

operacyjny. Przedstawiciele handlowi firmy, jeżdżąc tymi pojazdami po Polsce, otrzymują

mandaty. Mandatu nie można wrzucić w koszty, ale czy dodatkową opłatę, którą firma le-

asingowa obciąży przedsiębiorcę za rozliczenie mandatu, może on potraktować jako koszt

podatkowy?

Czy

procedurę marży

mogą stosować

tylko biura podróży

Podatnicy nabyli w biurze podróży kilka miejsc na wycieczkę do Francji, a następnie odsprze-

dali je z zyskiem turystom. Ponieważ formalnie nie są biurem podróży, zastanawiają się,

czy powinni odsprzedaż tej wycieczki opodatkować według zasad ogólnych, czy też w proce-

durze marży?

Szczegółowo kwestie umo-

wy leasingu, praw i obowiąz-

ków stron reguluje art. 709

1

i następne kodeksu cywilne-

go. Zgodnie z nimi przepisy

o leasingu stosuje się także

do umów, przez które jed-

na strona zobowiązuje się

oddać rzecz stanowiącą jej

własność do używania albo

do używania i pobierania

pożytków drugiej stronie,

a druga strona zobowiązu-

je się zapłacić właścicielo-

wi rzeczy w umówionych

ratach wynagrodzenie pie-

niężne równe co najmniej

wartości rzeczy w chwili za-

warcia tej umowy.

Przepisy ustawy o CIT nie

regulują wprost sytuacji, gdy

przedmiot leasingu zostanie

skradziony. Dlatego też za-

stosowanie znajdą tu ogólne

zasady zaliczania wydatku do

kosztu podatkowego, tj. wy-

datek ma służyć osiągnięciu

przychodu lub zachowaniu

lub zabezpieczeniu źródeł

przychodów w przyszłości.

Opłaty ustalone w umowie

leasingu, ponoszone przez

korzystającego, stanowią

koszt uzyskania przychodów,

o ile umowa spełnia warunki

określone w ustawie. Opłata

wstępna, która warunkuje

zawarcie umowy leasingu,

nie ma bezpośredniego od-

zwierciedlenia w osiąganych

przychodach. Jej poniesienie

warunkuje jednak możliwość

korzystania z danej rzeczy,

a więc pośrednio wpływa na

uzyskanie przychodu. Mimo

iż przedmiot leasingu został

skradziony i umowa zgodnie

z jej zapisami wygasła, to na-

leżność ta w dalszym ciągu

jest opłatą leasingową wy-

nikającą z umowy leasingu.

Oznacza to, iż nierozliczona

opłata wstępna podlega zali-

czeniu do kosztów uzyskania

przychodów.

Reasumując, opłaty leasin-

gowe zapłacone przez korzy-

stającego po rozwiązaniu

umowy z powodu kradzieży

przedmiotu leasingu podle-

gają zaliczeniu do kosztów

uzyskania przychodu.

Stanowisko takie potwier-

dzają organy podatkowe,

czego przykładem jest in-

terpretacja dyrektora Izby

Skarbowej w Warszawie z 2

kwietnia 2008 r. (nr IP-PB3

-423-87/07-2/JB). Czytamy

w niej: „(…) Z przedstawio-

nego we wniosku stanu fak-

tycznego wynika, iż wskutek

kradzieży przedmiotu leasin-

gu spółka zobowiązana była

na mocy zawartej z leasingo-

dawcą umowy do zapłaty po-

zostałych nierozliczonych rat

leasingowych. Nie ma decy-

dującego znaczenia, czy opła-

ty ustalone w umowie leasin-

gu operacyjnego ponoszone

są w trakcie trwania tej umo-

wy, czy też po jej zakończeniu.

W dalszym ciągu są to jednak

opłaty leasingowe wynikają-

ce z tej umowy, które korzy-

stający decyduje się ponieść

zawierając umowę leasingu

operacyjnego. Reasumując,

powyższe oznacza, że opłaty

leasingowe zapłacone przez

korzystającego po rozwiąza-

niu umowy z powodu kra-

dzieży przedmiotu leasingu

podlegają zaliczeniu do kosz-

tów uzyskania przychodu”.

Przychodami są w szczegól-

ności otrzymane pieniądze.

Tym samym w momencie

otrzymania odszkodowania

powstanie dla spółki przy-

chód. Takie stanowisko po-

twierdził naczelnik Pierwsze-

go Wielkopolskiego Urzędu

Skarbowego w Poznaniu w in-

terpretacji z 14 września 2009 r.,

nr ZD/4061-144/06, w której

czytamy: „(...) przychód po-

datnika z tytułu odszkodo-

wania należnego od zakładu

ubezpieczeń z tytułu umowy

ubezpieczenia przedmiotu

leasingu w przypadku wy-

stąpienia szkody całkowitej

przedmiotu leasingu lub kra-

dzieży przedmiotu leasingu

powstanie w momencie fak-

tycznego otrzymania tego od-

szkodowania przez Spółkę od

zakładu ubezpieczeń, zgodnie

z art. 12 ust. 1 ustawy o po-

datku dochodowym od osób

prawnych (...)”.

Podstawa prawna

Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podat-

ku dochodowym od osób prawnych

(t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851).

Ustawa z 23 kwietnia 1964 r.

– Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r.

poz. 121).

Rafał Styczyński

doradca podatkowy

Kradzież samochodu

a leasing i odszkodowanie

Podczas jednej z podróży służbowych pracownikowi skradziono samochód osobowy,

który był używany na podstawie umowy leasingu operacyjnego. Czy raty uiszczone po

kradzieży stanowią dla spółki koszt? Czy otrzymane odszkodowanie stanowi przychód?

Czy

sprzedaż nieruchomości w ramach licytacji

podlega VAT

Wobec podatniczki (dłużniczki) prowadzone jest postępowanie egzekucyjne z nierucho-

mości. Według REGON dłużniczka nie figuruje w nim jako osoba prowadząca działalność

gospodarczą. Nie mieszka też w licytowanym lokalu. Przy nabyciu nieruchomości

(w 2008 r.) nie przysługiwało jej prawo do odliczenia podatku naliczonego. Według oświad-

czenia dłużniczki nie była ona nigdy podatnikiem VAT. Nie ponosiła w lokalu wydatków

na ulepszenia w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym. Czy sprzedaż nierucho-

mości w drodze licytacji będzie obciążona VAT?

Wygenerowano dnia 2015-02-20 dla loginu: [e-mail]

8 / 8