Komunikacja

Komunikacja - definicje

2



„komunikować się, to tworzyć mniej lub bardziej trwałe
międzyludzkie więzi, wspólnotę za pomocą języka i innych
zachowań symbolicznych” (Waszkiewicz, 1995)



„komunikacja społeczna to transmisja informacji, idei, emocji,
umiejętności itd. za pomocą symboli słów, obrazów, wykresów,
schematów itp.” (Berelson i Steiner, 1964)



„Centralne dla komunikacji są zachowania w sytuacji, gdy
źródło przesyła przekaz do odbiorcy ze świadomą intencją
wpłynięcia na jego późniejsze zach.”(Miller, 1966)



„Ludzka komunikacja pojawia się, gdy człowiek odpowiadał na
symbol

” (Cornkhite, 1976)

Komunikacja - modele

3

Nadawca (przekaz) odbiorca



Odpowiada on modelowi stosowanemu w
psychologii:

B

odziec Reakcja

Komunikacja - modele

4

Ograniczenia:

a. zakłada, że przekaz został odebrany i właściwie

zrozumiany przez odbiorcę. Nie uwzględnia
czynników kultur., środ., fizjolog., poznaw.

b. przekonanie, że komunikowanie się ma charakter

jednokierunkowy. W rzeczywistości w procesie
komunikacji zachodzi wiele sprzężeń zwrotnych

Model komunikacji perswazyjnej

5

Strelau, 2001

Proces komunikowania się (R.F. Griffin)

6

Proces komunikowania się (R.F. Griffin)

7



Nadawca - potrzeba przekazania info



Komunikat

– zakodowanie treści (słowa, wyraz

twarzy, gesty)



Cel

– porozumienie się. N. stara się zapewnić

wspólnotę znaczeń z odbiorcą (wybiera odpow.
słowa, gesty)



Komunikat

– fizyczna forma zakodowanej

informacji



Niewerbalne komunikaty są uczciwsze i zawierają
więcej treści niż mówione czy pisane („podwójne
wiązanie”)

Proces komunikowania się (R.F. Griffin)

8



Kanał – środek przekazu informacji; musi być
dostosowany do komunikatu, aby komunikacja była
skuteczna; należy uwzględnić potrzeby i wymagania
odbiorcy, a także charakter wiadomości



Dekodowanie info

– przetwarzanie i interpretowanie



Dekodowanie

– wpływ doświadczenia O., ocena użytych

symboli i gestów (tożsamość znaczeń z N.), oczekiwania
(ludzie słyszą to, co chcą słyszeć)



Komunikacja jest skuteczna wtedy, gdy dekodowanie
przez O. odpowiada zamierzonemu komunikatowi N.

Proces komunikowania się (R.F. Griffin)

9



Szum

– każdy czynnik, który zakłóca komunikację



Odwróceniem procesu komunikacji jest
sprzężenie zwrotne – N. staje się O.



Im silniejsze sprzężenie zwrotne, tym
skuteczniejszy proces komunikowania się



Zakłócenia procesu komunikacji mogą pojawić się
na każdym etapie – spowodują zaburzenie
skutecznej komunikacji

Efektywna komunikacja

10



Obowiązki nadawcy (Grice, 1967) – maksymy:



M. ilości – tyle informacji, ile wymaga tego aktualny
stan dyskursu



M. jakości – mów o tym, na co masz dowody i

czego prawdziwości jesteś przekonany



M. odpowiedzialności – mów na temat



M. sposobu

– unikaj dwuznaczności, niejasności,

pustosłowia. Bądź logiczny.

Kontrakt stare-nowe

: N. i O. ustalają wspólnie stare,

tzn. posiadaną wiedzę, tzw. Wspólny grunt, do

którego dodaje się nowe

Komunikacja

Na odbiór komunikatu werbalnego mają wpływ

następujące czynniki:



akcent -

niektóre badania dowiodły, że

znaczenie akcentu jest większe, niż sama treść
wypowiedzi



płynność wypowiedzi - płynność mowy, która
nie jest zaburzona może świadczyć o
odpowiedzialności i właściwych kompetencjach



treść wypowiedzi - na zawartość wypowiedzi
wpływa władza, stosunki międzyludzkie oraz
określony system kulturowy, odpowiednie
słownictwo.

11

UMIEJĘTNOŚĆ MÓWIENIA



jasność, precyzja wypowiedzi, jasno

sformułowane myśli



jasna struktura wypowiedzi (nie chaotycznie)



język dostosowany do możliwości rozmówcy



odpowiednie tempo mówienia i długość
wypowiedzi

12

UMIEJĘTNOŚĆ MÓWIENIA



wrażliwość na informacje zwrotne płynące od
odbiorcy (mimika i gesty pokazujące znudzenie,
napięcie, rozumienie, zainteresowanie)



obrazowy, barwny sposób mówienia, właściwe
operowanie gestem, mimiką,



modulacja głosu, zmiana intonacji



rozumienie emocji (własnych i partnera)

13

UMIEJĘTNOŚĆ MÓWIENIA



DOWARTOŚCIOWANIE – wypowiedzenie lub
podkreślenie w rozmowie dobrych stron
naszego rozmówcy, odwołanie się do
pozytywnych doświadczeń w przeszłości w celu
wytworzenia dobrej atmosfery rozmowy



KOMUNIKAT „JA” – to sposób przekazania
innej osobie o przeszkadzających nam
zachowaniach tej osoby, nie zagrażający jej, nie
budzący lęku ani agresji

14

UMIEJĘTNOŚĆ SŁUCHANIA



słuchanie aktywne nie bierne (pytania, notatki)



Okazywanie zainteresowania i akceptacji



Kontakt wzrokowy



koncentracja uwagi (ułatwia zapamiętywanie)

15

TECHNIKI AKTYWNEGO SŁUCHANIA



PARAFRAZA

– powtórzenie usłyszanych treści

własnymi słowami w celu potwierdzenia, czy
dobrze odebraliśmy sens wypowiedzi; stosujemy
ją zazwyczaj, gdy komunikat jest dłuższy i
skomplikowany



WYJAŚNIENIE - czyli zadawanie pytań w celu

konkretyzacji ważnych szczegółów



WSPÓŁODCZUWANIE – przekazywanie

rozmówcy poprzez gesty, mimikę czy słowa, że
rozumiemy jego uczucia i nastrój i sami
doświadczamy sytuacje podobnie

16

AKTYWNE SŁUCHANIE



Ludzie są różni – szanuj innych i to, co
mówią; jest to warunek porozumienia



Nie dając innym się wypowiedzieć, pozbawiamy
się różnorodności punktów widzenia, odmiennych
opinii, doświadczeń i argumentów, nowych
pomysłów rozwiązań czy nowatorskich idei

17

Komunikacja

18

(Mehrabian, 1972)

19

Komunikacja niewerbalna

20



pozycja ciała - może być wyrazem naszego samopoczucia



może wyrażać nasze napięcie psychiczne, które ujawnia się
poprzez znaki statyczne (np. zaciśnięte dłonie, ściśle złączone
stopy) lub poprzez znaki kinezyczne (np. kręcenie głową,
nerwowa gestykulacja)



wyraża także nasz stosunek do rozmówcy - np. przejawem
naszej sympatii i życzliwości jest postawa umożliwiająca kontakt
wzrokowy.



Wszelkie sygnały niewerbalne są niezwykle istotne również
dlatego, że często bywają nieuświadomione, a danej osobie
trudno jest nad nimi zapanować.

Funkcje komunikacji niewerbalnej:

21

a) funkcja informacyjna: o samopoczuciu rozmówcy,

jego pewności siebie, stanie uczuciowo -

emocjonalnym, a także postawie wobec drugiej

osoby; pozwala skuteczniej panować nad
przebiegiem procesu komunikacji.

b) wspieranie wypowiedzi słownej: można

"dopowiedzieć"

komunikat przekazywany przy użyciu słów

c) wyrażanie postaw i emocji: dotyk, mimika, gesty czy

dystans

np. wyrażanie przyjacielskości lub wrogości,

dominacji

Funkcje komunikacji niewerbalnej

22

d) kształtowanie wrażenia
e) definiowanie relacji: może służyć do określenia

poziomu poufałości i zażyłości pomiędzy
uczestnikami komunikacji np. bliskości -
utrzymywanie kontaktu wzrokowego, mniejszy
dystans fizyczny, pochylenie ku sobie i dotykanie
siebie nawzajem.

Do wyrażenia własnej dominacji służy określona

postawa, sposób nachylenia sylwetki, napięcie
mięśni.