Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart

Klasyfikacja instrumentów finansowych

Zadanie 1
Zidentyfikuj, które z podanych poniżej aktywów i pasywów są instrumentami finansowymi. Dokonaj
odpowiedniej klasyfikacji instrumentów finansowych.

Instrument

finansowy

TAK/NIE

Klasyfikacja

Akcje innej jednostki

Zobowiązanie jednostki do wyemitowania akcji (opcje na
akcje)

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług

Leasing operacyjny

Aktywa z tytułu odroczonych podatków

Gotówka w kasie w walucie obcej

10-letnie obligacje o oprocentowaniu zmiennym.
Posiadacz obligacji posiada intencję i zdolność do
utrzymywania obligacji do terminu ich wymagalności.
Posiadacz obligacji ma opcję zażądania od emitenta ich
wykupu przed terminem wymagalności według ich ceny
rynkowej

10-letnie obligacje o oprocentowaniu zmiennym.
Posiadacz obligacji posiada intencję i zdolność do
utrzymywania obligacji do terminu ich wymagalności.
Emitent obligacji ma opcję ich wykupu przed terminem
wymagalności według ich ceny rynkowej

Towary nabyte w celu ich odsprzedaży

2-letni depozyt w banku komercyjnym

Obligacje zamienne na akcje

Nabyte opcje na akcje

Zobowiązanie z tytułu podatku dochodowego

Należności z tytułu dostaw i usług. Jest wielce
prawdopodobne, że zostaną one sprzedane

Rezerwa na koszty restrukturyzacji

Środki trwałe przeznaczone do sprzedaży

Leasing finansowy

Przychody przyszłych okresów

Ubezpieczenie od nieszczęśliwych wypadków

Rezerwy na świadczenia dla pracowników

3-letnie pożyczki udzielone pracownikom

Planowany zakup obligacji

Zaliczki na zakup środków trwałych

Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart

Umowa pożyczki o nieokreślonym terminie spłaty i
oprocentowaniu płatnym co roku w wysokości 8% od
100.000USD

4-letnia pożyczka nabyta od innego banku komercyjnego.
Nabywca ma intencje i możliwość utrzymywania jej do
terminu wymagalności

10-letnia obligacja o oprocentowaniu indeksowanym do
cen towarów

Portfel inwestycyjny składający się z obligacji i akcji.
Zarządzający jest upoważniony do nabywania i
sprzedawania obligacji i akcji tak, aby wypracować 5%
zwrot z portfela.

Metoda wyceny instrumentów finansowych w zamortyzowanym koszcie

Przykład 1
1 stycznia spółka Attic nabywa za 94.000,- obligacje pięcioletnie o wartości nominalnej 100.000,-.Oprocentowanie nominalne
obligacji w skali roku wynosi 3%, natomiast efektywna stopa procentowa na dzień zawarcia transakcji wynosi 4,36%.
Obligacje zostały zakwalifikowane do aktywów finansowych utrzymywanych do terminu wymagalności.

Dzień zawarcia transakcji:
Ustalenie efektywnej stopy procentowej (IRR) z zastosowaniem arkusza kalkulacyjnego.

przepływy pieniężne

0

-94 000,00

1

3 000,00

2

3 000,00

3

3 000,00

4

3 000,00

5

103 000,00

IRR

4,36%

Ustalenie przychodów odsetkowych oraz wartości obligacji na kolejne momenty bilansowe według metody zamortyzowanego
kosztu.

Polecenie: Zaksięguj operacje gospodarcze związane z nabyciem obligacji, naliczeniem i wpłatą odsetek, dokonaj wyceny na
koniec każdego roku i zaksięguj jej efekty.

Lata

Wartość obligacji na

pocz. okresu

w zamortyzowanym

koszcie

Oprocentowanie wg IRR

(4,36%)

Odsetki otrzymane

(nominalne 3%)

Wartość obligacji na koniec

okresu

w zamortyzowanym koszcie

Różnica między odsetkami

wg IRR

a nominalnymi (rozliczenie

dyskonta)

1

94 000,00

4 099,79

3 000,00

95 099,79

1 099,79

2

95 099,79

4 147,76

3 000,00

96 247,55

1 147,76

3

96 247,55

4 197,82

3 000,00

97 445,36

1 197,82

4

97 445,36

4 250,06

3 000,00

98 695,42

1 250,06

5

98 695,42

4 304,58

3 000,00

100 000,00

1 304,58

Suma

X

21 000,00

15 000,00

X

6 000,00

Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart

Ustalenie i ujęcie księgowe odpisu z tytułu utraty wartości papierów wartościowych

utrzymywanych do terminu wymagalności

Przykład 2
Na dzień zawarcia transakcji treść taka sama jak w przykładzie 1.
Na koniec trzeciego roku emitent obligacji poinformował, że w związku z problemami finansowymi na koniec czwartego i
piątego roku nie zapłaci odsetek oraz spłaci jedynie 70% nominału na koniec piątego roku. W związku z powyższym spółka
Attic stwierdziła, że zaistniały obiektywne przesłanki dokonania odpisu z tytułu utraty wartości.

Ustalenie kwoty odpisu z tytułu utraty wartości na 31.12.X3

Wartość księgowa obligacji na koniec trzeciego roku: 97.445,36,-

Wartość bieżąca oczekiwanych przepływów pieniężnych z tytułu obligacji zdyskontowana pierwotną efektywną stopą
procentową:

Wartość odpisu z tytułu utraty wartości: 97.445,36 – 64.271,38 = 33.173,98



Ustalenie przychodów odsetkowych oraz wartości obligacji na kolejne momenty bilansowe według metody
zamortyzowanego kosztu.

Polecenie:
1. Otwórz konta na początek trzeciego roku życia obligacji odpowiednimi saldami.
2. Zaksięguj odpis z tytułu utraty wartości na koniec trzeciego roku.
3. Dokonaj odpowiednich księgowań dla czwartego i piątego roku.

Zadanie 1
W swoich aktywach jednostka gospodarcza „BAG” posiada 100 obligacji pięcioletnich z premią o wartości nominalnej 1000,-,
nabytych 1 stycznia 200X r. za 102.000,- Oprocentowanie nominalne obligacji w skali roku wynosi 3%, natomiast efektywna
stopa procentowa 2,57%. Obligacje zostały zakwalifikowane do aktywów finansowych utrzymywanych do terminu
wymagalności.

Polecenie: Zaksięguj operacje gospodarcze związane z nabyciem obligacji, naliczeniem i wpłatą odsetek, dokonaj wyceny na
koniec każdego roku i zaksięguj jej efekty.

Lata

przepływ y pieniężne

4,36%

4

0,00

5

70 000,00

NPV

64 271,38

Lata

Wartość obligacji na

pocz. okresu

w zam ortyzow anym

koszcie

Oprocentow anie w g

IRR

(4,36%)

Odsetki

otrzym ane

(nom inalne 3%)

Wartość obligacji na

koniec okresu

w zam ortyzow anym

koszcie

4

64 271,38

2 803,18

0,00

67 074,56

5

67 074,56

2 925,44

0,00

70 000,00

Sum a

X

5 728,62

0,00

X

Lata

Wartość obligacji na

pocz. okresu

w zamortyzowanym

koszcie

Oprocentowanie wg

IRR

(2,57%)

Odsetki otrzymane

(nominalne 3%)

Wartość obligacji na

koniec okresu

w zamortyzowanym

koszcie

Różnica między odsetkami

wg IRR

a nominalnymi (rozliczenie

premii)

1

102 000,00

2 620,03

3 000,00

101 620,03

379,97

2

101 620,03

2 610,27

3 000,00

101 230,30

389,73

3

101 230,30

2 600,26

3 000,00

100 830,55

399,74

4

100 830,55

2 589,99

3 000,00

100 420,54

410,01

5

100 420,54

2 579,46

3 000,00

100 000,00

420,54

Suma

X

13 000,00

15 000,00

X

2 000,00

Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart

Zadanie 2
GABOR SA złożyła wniosek o kredyt w wysokości 20.000,- na okres 12 miesięcy na zakup maszyny produkcyjnej. Bank po
rozpatrzeniu wniosku udzielił kredytu i po pobraniu prowizji w wysokości 3% (wpłata do kasy) postawił w dniu 1 lutego 200X
r. środki do dyspozycji kredytobiorcy. Roczna nominalna stopa oprocentowania kredytu wynosi 13%. Spłata kredytu następuje
wg malejących rat na koniec każdego miesiąca.

Polecenie: Zaksięgować:

a) operację zaciągnięcia przez GABOR SA kredytu w dniu 1 lutego 200X r.

b) operacje naliczenia odsetek na koniec każdego miesiąca spłaty kredytu.

c) operacje spłaty raty kredytu (kapitał + odsetki) przez GABOR SA na koniec każdego miesiąca spłaty kredytu.
Ustalić wartość bilansową zobowiązania finansowego GABOR SA na koniec każdego miesiąca spłaty.

Zadanie 3
Wiedząc, że:

- w dniu 1 marca bank udzielił przedsiębiorstwu „BAG” kredytu w wysokości 60.000,- na okres 6 miesięcy, przelewając

środki na rachunek bieżący „BAG” w banku;

- w dniu udzielenia kredytu „BAG” wpłacił do kasy banku prowizję od kredytu w wysokości 3%,
- miesięczna stopa oprocentowania wynikająca z umowy 1,00%
- efektywna stopa procentowa miesięczna (IRR) 1,9009%
- spłata wg malejących rat na koniec każdego miesiąca

Uzupełnij poniższą tabelę:

20 000,00

14,50%

Przepływ y pieniężne

Miesiące

Rata kapitałow a

Odsetki

Razem

0

-19 400,00

1

1 666,67

241,67

1 908,33

1

1 908,33

2

1 666,67

221,53

1 888,19

2

1 888,19

3

1 666,67

201,39

1 868,06

3

1 868,06

4

1 666,67

181,25

1 847,92

4

1 847,92

5

1 666,67

161,11

1 827,78

5

1 827,78

6

1 666,67

140,97

1 807,64

6

1 807,64

7

1 666,67

120,83

1 787,50

7

1 787,50

8

1 666,67

100,69

1 767,36

8

1 767,36

9

1 666,67

80,56

1 747,22

9

1 747,22

10

1 666,67

60,42

1 727,08

10

1 727,08

11

1 666,67

40,28

1 706,94

11

1 706,94

12

1 666,67

20,14

1 686,81

12

1 686,81

Suma

20 000,00

1 570,83

21 570,83

IRR

1,7072%

Miesiące

Kredyt na pocz.

okresu

w g harm onogram u

spłat

Kredyt na pocz.

okresu w

skorygow anej c.

nabycia

Odsetki w g IRR

Odsetki zapłacone

w g harm onogram u

spłat

Rozliczenie

prow izji

Raty kapitałow e

w g

harm onogram u

spłat

Raty

w g

harm onogram u

spłat

Kredyt na koniec

okresu

w skorygow anej c.

nabycia

a

b

c=b*IRR

d

e=c-d

f

g=d+f

h=b+c-g

1

20 000,00

19 400,00

331,20

241,67

89,53

1 666,67

1 908,33

17 822,86

2

18 333,33

17 822,86

304,27

221,53

82,75

1 666,67

1 888,19

16 238,94

3

16 666,67

16 238,94

277,23

201,39

75,84

1 666,67

1 868,06

14 648,12

4

15 000,00

14 648,12

250,07

181,25

68,82

1 666,67

1 847,92

13 050,28

5

13 333,33

13 050,28

222,79

161,11

61,68

1 666,67

1 827,78

11 445,29

6

11 666,67

11 445,29

195,39

140,97

54,42

1 666,67

1 807,64

9 833,05

7

10 000,00

9 833,05

167,87

120,83

47,04

1 666,67

1 787,50

8 213,42

8

8 333,33

8 213,42

140,22

100,69

39,53

1 666,67

1 767,36

6 586,28

9

6 666,67

6 586,28

112,44

80,56

31,89

1 666,67

1 747,22

4 951,50

10

5 000,00

4 951,50

84,53

60,42

24,12

1 666,67

1 727,08

3 308,95

11

3 333,33

3 308,95

56,49

40,28

16,21

1 666,67

1 706,94

1 658,49

12

1 666,67

1 658,49

28,31

20,14

8,17

1 666,67

1 686,81

0,00

Suma

X

X

2 170,83

1 570,83

600,00

20 000,00

21 570,83

X

Zaawansowana rachunkowość finansowa dr Marta Gawart

Polecenie: Zaksięgować
a) operację zaciągnięcia przez „BAG” kredytu w dniu 1 marca.
b) operacje naliczenia przez bank odsetek na koniec pierwszego i drugiego miesiąca spłaty kredytu.
c) operacje spłaty raty kredytu (kapitał + odsetki) przez „BAG” na koniec pierwszego i drugiego miesiąca spłaty kredytu.
Ustalić wartość bilansową zobowiązania finansowego „BAG” na koniec pierwszego i drugiego miesiąca spłaty.

Zadanie 4
Na początek okresu “Morela” S.A. posiada między innymi:
1) gotówka w kasie 20.000,-
2) środki na rachunku bieżącym 300.000,-
3) papiery wartościowe przeznaczone do obrotu 50.000,-, w tym:

a) akcje spółki „Omega”

2000szt. x 20,-

b) akcje spółki „Delta” 500szt. x 20,-

4) papiery wartościowe dostępne do sprzedaży 59.700,-, w tym:

a) akcje spółki „Dyna”

1500szt. x 5,-

b) akcje spółki „Trans”

800szt. x 9,-

c) akcje spółki „Gamma” S.A., które nie są kwotowane na aktywnym rynku 3000 szt. x 15,-

Operacje gospodarcze bieżącego okresu:

1) Zakupiono na giełdzie 300szt. akcji spółki „Baz” po kursie 6,-/szt (prowizja 90,-), które zakwalifikowano do obrotu

2) Sprzedano 500 szt. akcji spółki „Omega” w cenie sprzedaży 18,-/szt. (zapłacona prowizja 120,-) oraz 350 szt. akcji spółki

„Delta” w cenie sprzedaży 21,-/szt. (zapłacona prowizja 40,-)

3) W spółce „Gamma” dokonano podziału wyniku finansowego netto za ubiegły rok obrotowy. Należne „Morela” S.A.

dywidendy wynoszą 4000,-

4) „Morela” S.A. otrzymała na rachunek bieżący należną jej dywidendę od spółki „Gamma” w kwocie ……….

5) Na dzień bilansowy dokonano wyceny papierów wartościowych przeznaczonych do obrotu i papierów wartościowych

przeznaczonych do sprzedaży, wiedząc że ich ceny rynkowe kształtowały się na dzień bilansowy w następujący sposób:

a)

Akcje spółki „Omega” 17,-/szt.

b)

Akcje spółki „Delta” 21,-/szt.

c)

Akcje spółki „Baz” 6,5,-/szt.

d)

Akcje spółki „Dyna” 4,8,-/szt.

e)

Akcje spółki „Trans” 9,3,-/szt

6) Sprzedano 400 szt. akcji spółki „Trans”, cena sprzedaży 9,5,-/szt (prowizja 50,-)
Polecenia: Otworzyć stanami początkowymi właściwe konta i zaksięgować operacje gospodarcze.

Zadanie 5

Spółka Celia posiada na rachunku bankowym środki pieniężne w wysokości 500.000,-

Operacje gospodarcze:

1. Zakupiono na giełdzie 3000 akcji spółki C za 36,- szt. Przy zakupie Spółka zapłaciła prowizję w wysokości 1% ceny

zakupu.

2. Zakupiono na giełdzie 3000 akcji spółki D za 70,- szt. Przy zakupie Spółka zapłaciła prowizję w wysokości 1% ceny

zakupu.

3. Na koniec okresu sprawozdawczego dokonano wyceny nabytych akcji: kurs akcji C wynosi 42,-, kurs akcji D wynosi 68,-
4. Na koniec kolejnego okresu sprawozdawczego dokonano wyceny nabytych akcji: kurs akcji C wynosi 40,-, kurs akcji D

wynosi 73,-

5. Sprzedano akcje spółki C po cenie 35,- za 1 akcję. Przy sprzedaży Spółka zapłaciła prowizję w wys. 1% ceny.
6. Sprzedano akcje spółki D po cenie 72,- za 1 akcję. Przy sprzedaży Spółka zapłacił prowizję w wys. 1% ceny.

Polecenie: Otworzyć właściwe konta i zaksięgować operacje gospodarcze, przyjmując założenie, że spółka klasyfikowała
nabywane akcje jako: a) aktywa finansowe wyceniane w wartości godziwej przez wynik finansowy, b) aktywa finansowe
dostępne do sprzedaży.

Miesiące

Kredyt na pocz.

okresu

w g

harm onogram u

spłat

Kredyt na pocz.

okresu w

skorygow anej

c. nabycia

Odsetki w g

IRR

Odsetki

zapłacone

w g

harm onogram u

spłat

Rozliczenie

prow izji

Rata kapitałow a

w g

harm onogram u

spłat

Rata

w g

harm onogram u

spłat (kapitał +

odsetki)

Kredyt na koniec

okresu

w skorygow anej

c. nabycia

1

60 000,00

2