1

Automatyka okrętowa – praca kontrolna

Zdalne sterowanie silnikiem głównym i śrubą nastawną na statku

szkolnym m/s „ Nawigator

ΧΧΙ

”

2

System automatyki napędu okrętowego śrubą nastawną i silnikiem

głównym typu S20 , SANO – SN , przeznaczony jest dla statków o

nieograniczonym rejonie pływania .

System ten zastosowany został do sterowania napędem statku m/s „ Nawigator

XX

Ι

” . Umożliwia on zdalne sterowanie silnikiem głównym : ośmiocylindrowy

silnik H.CEGIELSKI – SULZER typu S20 oraz śrubą nastawną ABB –

ZAMECH Ltd. typu P – RPS .

Sterowanie może być realizowane ze sterowni oraz ze skrzydeł mostka , z CMK

lub też z lokalnych awaryjnych stanowisk na silniku i przy mechanizmie śruby

nastawnej . Ponadto można również dokonać wyboru metody sterowania jako :

•

automatyczne sterowanie kombinowane obrotami silnika i kątem

skrzydeł śruby nastawnej

•

ręczne awaryjne sterowanie kątem skrzydeł śruby nastawnej z CMK

•

oddzielne sterowanie obrotami silnika i kątem skrzydeł śruby

nastawnej

•

ręczne awaryjne sterowanie kątem skrzydeł śruby nastawnej dźwignią

umieszczoną na mechanizmie śruby

Podstawowymi funkcjami jakie spełnia układ są :

•

start i zatrzymanie silnika

•

zmiana prędkości obrotowej silnika

•

zmiana kąta skrzydeł śruby nastawnej

•

uniemożliwienie pracy silnika w obszarze obrotów krytycznych

•

uniemożliwienie przeciążenia silnika

•

sygnalizacja aktualnego miejsca sterowania

•

zmiana miejsca sterowania

•

sygnalizacja ważniejszych stanów i uszkodzeń

•

współpraca z telegrafem maszynowym , układem zabezpieczeń ,

układem alarmowym i rejestratorem

3

Sterowanie zespołem napędowym

z wybranych miejsc .

Systemy pomocnicze obsługujące silnik główny kontrolowane są z

Centrali Manewrowo – Kontrolnej ( CMK ) . Przed startem silnika systemy te

zostają uruchomione za pomocą komputera , po czym są również przez ten

komputer monitorowane w czasie ich pracy . Na pulpicie sterowniczym w CMK

, obok monitora komputera , znajdują się między innymi : dźwignia zadajnika

prędkości obrotowej S.G. ; dźwignia zmiany kąta wychylenia płatów śruby

nastawnej ; przekaźnik telegrafu ; panel sygnalizacji ; obrotomierz ; wskaźnik

wychylenia łopat śruby . Po uruchomieniu systemów pomocniczych można

przystąpić bezpośrednio do uruchomienia silnika . Start silnika może być

przeprowadzony z CMK lub z awaryjnego stanowiska przysilnikowego .

Przy starcie przeprowadzanym z CMK wykonuje się go przez wciśnięcie

przycisku „ START ” . Przycisk ten znajduje się na pulpicie sterowniczym pod

dźwignią zadajnika prędkości obrotowej S.G. . Z awaryjnego stanowiska przy

silniku , start S.G. wykonuje się przez ręczne przesterowanie zaworu

znajdującego się na silniku , za regulatorem prędkości obrotowej , po czym

sterowanie przekazywane jest do CMK .

Przekazanie sterowania ze stanowiska awaryjnego następuje po ustawieniu

dwupozycyjnego przełącznika wyboru miejsca sterowania z położenia

„ENGINE ROOM” , w położenie „REMOTE CONTROL” . Przełącznik ten

znajduje się na telegrafie na silniku . Po uruchomieniu silnika i ustawieniu

dźwignią zadajnika prędkości obrotowej obrotów 450

obr

min

, dokonuje się

zasprzęglenia silnika przez wciśnięcie przycisku „ZAŁĄCZENIE SPRZĘGŁA”.

Przycisk przez wciśnięcie którego wykonywane jest załączenie sprzęgła

usytuowany jest na panelu sygnalizacji w CMK .

4

Następnym etapem jest osiągnięcie przez silnik obrotów 760

obr

min

, po czym

następuje przekazanie sterowania na mostek . Przekazanie sterowania

wykonywane jest przez system automatyki po wciśnięciu przez mechanika

przycisku „ BRIDGE ” , umieszczonego na panelu sygnalizacji . Sterowanie z

mostka realizowane jest za pomocą telegrafu przyciskowego . Przy jego pomocy

zadawane są odpowiednie wartości wychylenia płatów śruby nastawnej .

Na telegrafie znajdują się również dwa przyciski (pierwszy – zmniejszanie

nastawionej prędkości , drugi – zwiększanie nastawionej prędkości)

umożliwiające nawigatorowi zadanie prędkości pośredniej , na przykład

pomiędzy cała naprzód a pół naprzód . Możliwe jest również z mostka , ale w

wąskim zakresie (750

↔

850

obr

min

) , sterowanie prędkością obrotową silnika

głównego .

System sterowania umożliwia w sytuacjach awaryjnych sterowanie

zespołem napędowym z lokalnych stanowisk . Zmiany kąta skrzydeł śruby

nastawnej dokonuje się dźwignią , która umieszczona jest bezpośrednio przy

mechanizmie śruby nastawnej . Zmiana prędkości obrotowej silnika

wykonywana jest za pomocą zadajnika na regulatorze obrotów .

Silnik główny zatrzymuje się przez wciśnięcie przycisku „STOP” , który

znajduje się w CMK na pulpicie sterowniczym lub też poprzez ręczne

przesterowanie zaworu który umieszczony jest bezpośrednio na silniku .

5

RYSUNKI ZESPOŁÓW

SANO – SN

6

System automatyki

01 ) Pulpit mostkowy

02 ) Pulpit CMK

03 ) Centralny zespół elektryczny

04 ) Telegraf na silniku

05 ) Obrotomierz

06 ) Wskaźnik kąta śruby

07 ) Wskaźnik kąta śruby

08 ) Przetwornik

09 ) Przetwornik elektryczno – pneumatyczny

11 ) Dzwon

12 ) Lampka sygnalizacyjna

14 ) Obrotomierz

15 ) Wskaźnik kąta śruby

22 ) Panel skrzydłowy

7

Pulpit mostkowy

01 ) Nadajnik telegrafu

02 ) Panel sygnalizacji mostek

03 ) Wyświetlacz kompletny

04 ) Obrotomierz

05 ) Wskaźnik kąta łopat śruby

07 ) Listwa zaciskowa

08 ) Listwa zaciskowa

09 ) Listwa zaciskowa

8

Nadajnik telegrafu

01)

Przycisk z lampką – CAŁA NAPRZÓD

02)

Przycisk z lampką – PÓŁ NAPRZÓD

03)

Przycisk z lampką – WOLNO NAPRZÓD

04)

Przycisk z lampką – BARDZO WOLNO NAPRZÓD

05)

Przycisk z lampką – STOP

06)

Przycisk z lampką – BARDZO WOLNO WSTECZ

07)

Przycisk z lampką – WOLNO WSTECZ

08)

Przycisk z lampką – PÓŁ WSTECZ

09)

Przycisk z lampką – CAŁA WSTECZ

10)

Przycisk ( zmniejszanie nast. prędkości )

11)

Przycisk ( zwiększanie nast. prędkości )

12)

Przycisk z lampką – W MORZU

13)

Przycisk z lampką – POGOTOWIE

14)

Przycisk z lampką – KONIEC MANEWRÓW

15)

Sygnał akustyczny

16)

Przycisk z lampką – KONTR.LAMP/TEL.SPR.

17)

Przycisk z lampką – STER.ZE SKRZYDEŁ ZAŁ.

18)

Przycisk ściemniacza „ + ”

19)

Przycisk ściemniacza „ - ”

9

Panel sygnalizacji – Mostek

01)

Lampka – MOSTEK

02)

Lampka – CMK

03)

Lampka – SIŁOWNIA

04)

Przycisk – MOSTEK

05)

Przycisk – CMK

06)

Lampka – AWARIA SYSTEMU

07)

Lampka – AWARIA ZASILANIA

08)

Lampka – SIŁOWNIA NIEGOTOWA

09)

Lampka – OGRANICZENIE KĄTA ŚRUBY

10)

Lampka – TELEGRAF

11)

Lampka – UKŁAD ZABEZPIECZEŃ

12)

Lampka – UKŁAD STEROWANIA

13)

Lampka – SILNIK GOTOWY DO RUCHU

14)

Lampka – PRZEKROCZENIE OBROTÓW

15)

Lampka – WODA CHŁODZĄCA – PRZEPŁYW

16)

Lampka – WODA CHŁODZĄCA – TEMPERATURA

17)

Lampka – ODWOŁANIE ZATRZYMANIA S.G.

18)

Lampka – OLEJ SMARNY – CIŚNIENIE

19)

Lampka – AWARYJNY STOP

20)

Przycisk – ODWOŁANIE ZATRZYMANIA S.G.

21)

Lampka – UZBROJENIE

22)

Lampka – AWARYJNY STOP

23)

Przycisk – KONTROLA LAMP

24)

Przycisk – ŚCIEMNIACZ „ + ”

25)

Lampka – ŚCIEMNIACZ „ - ”

26)

Buczek

27)

Przycisk – ROZRUCH

28)

Przycisk – STOP

29)

Lampka – STEROWANIE AW.ŚRUBĄ

30)

Przełącznik – STEROWANIE AW.ŚRUBĄ

31)

Przycisk – WSTECZ

32)

Przycisk – NAPRZÓD

10

Panel skrzydłowy

01)

Przycisk z lampką – CAŁA NAPRZÓD

02)

Przycisk z lampką – PÓŁ NAPRZÓD

03)

Przycisk z lampką – WOLNO NAPRZÓD

04)

Przycisk z lampką – BARDZO WOLNO NAPRZÓD

05)

Przycisk z lampką – STOP

06)

Przycisk z lampką – BARDZO WOLNO WSTECZ

07)

Przycisk z lampką – WOLNO WSTECZ

08)

Przycisk z lampką – PÓŁ WSTECZ

09)

Przycisk z lampką – CAŁA WSTECZ

10)

Przycisk ( zmniejszanie nast. prędkości )

11)

Przycisk ( zwiększanie nast. prędkości )

12)

Sygnał akustyczny

13)

Przycisk z lampką – KONTR.LAMP/TEL.OK.

14)

Przycisk z lampką – STEROWANIE ZE SKRZYDEŁ ZAŁĄCZONE

15)

Przycisk ściemniacza „ + ”

16)

Przycisk ściemniacza „ - ”

17)

Uchwyt

18)

Wtyk

11

Pulpit – CMK

01)

Odbiornik telegrafu

02)

Panel sygnalizacji – CMK

03)

Wyświetlacz

04)

Nastawnik sygnału sterującego

05)

Wskaźnik kąta łopat śruby

06)

Obrotomierz

08)

Listwa zaciskowa

09)

Listwa zaciskowa

10)

Listwa zaciskowa

12

Odbiornik telegrafu

01)

Przycisk z lampką – CAŁA NAPRZÓD

02)

Przycisk z lampką – PÓŁ NAPRZÓD

03)

Przycisk z lampką – WOLNO NAPRZÓD

04)

Przycisk z lampką – BARDZO WOLNO NAPRZÓD

05)

Przycisk z lampką – STOP

06)

Przycisk z lampką – BARDZO WOLNO WSTECZ

07)

Przycisk z lampką – WOLNO WSTECZ

08)

Przycisk z lampką – PÓŁ WSTECZ

09)

Przycisk z lampką – CZŁA WSTECZ

12)

Przycisk z lampką – W MORZU

13)

Przycisk z lampką – POGOTOWIE

14)

Przycisk z lampką – KONIEC MANEWRÓW

15)

Sygnał akustyczny

16)

Przycisk z lampką – KONTR.LAMP./TEL.SPR.

17)

Przycisk z lampką – BŁĘDNY MANEWR

13

Panel sygnalizacji – CMK

01)

Lampka – MOSTEK

02)

Lampka – CMK

03)

Lampka – SIŁOWNIA

04)

Przycisk – MOSTEK

05)

Przycisk – CMK

06)

Lampka – OBRACARKA ZAŁĄCZONA

07)

Lampka – AWARIA ZASILANIA

08)

Lampka – SIŁOWNIA NIE GOTOWA

09)

Lampka – OGRANICZENIE KĄTA ŚRUBY

10)

Lampka – TELEGRAF

11)

Lampka – UKŁAD ZABEZPIECZEŃ

12)

Lampka – UKŁAD STEROWANIA

13)

Lampka – SILNIK GOTOWY DO RUCHU

14)

Lampka – PRZEKROCZENIE OBROTÓW

15)

Lampka – WODA CHŁODZĄCA – PRZEPŁYW

16)

Lampka – WODA CHŁODZĄCA – TEMPERATURA

17)

Lampka – ODWOŁANIE ZATRZYMANIA S.G.

18)

Lampka – OLEJ SMARNY – CIŚNIENIE

19)

Lampka – AWARYJNY STOP

20)

Przycisk – ODWOŁANIE ZATRZYMANIA S.G.

21)

Lampka – UZBROJENIE

22)

Lampka – AWARYJNY STOP

23)

Przycisk – KONTROLA LAMP

26)

Buczek

29)

Lampka – STEROWANIE AWARYJNE ŚRUBĄ

30)

Przełącznik – STEROWANIE AWARYJNE ŚRUBĄ

31)

Przycisk – WSTECZ

32)

Przycisk – NAPRZÓD

33)

Przycisk – ROZŁĄCZENIE SPRZĘGŁA

34)

Przycisk – ZAŁĄCZENIE SPRZĘGŁA

14

Telegraf na silniku

01)

LED – CAŁA NAPRZÓD

02)

LED – PÓŁ NAPRZÓD

03)

LED – WOLNO NAPRZÓD

04)

LED – BARDZO WOLNO NAPRZÓD

05)

LED – STOP

06)

LED – BARDZO WOLNO WSTECZ

07)

LED – WOLNO WSTECZ

08)

LED – PÓŁ WSTECZ

09)

LED – CAŁA WSTECZ

10)

LED – POGOTOWIE

11)

LED – W MORZU

12)

LED – KONIEC MANEWRÓW

13)

LED – BŁĘDNY MANEWR

14)

Przycisk – KONTROLA LAMP

15)

Przycisk – KWITOWANIE KOMEND

16)

Przełącznik dwupozycyjny – STEROWANIE ZDALNE – SIŁOWNIA