1

Medycyna ratunkowa w wypadkach

masowych

Wypadek masowy to zdarzenie, w którym
występuje duża liczba ofiar i które generuje
problemy medyczne niemożliwe do rozwiązania w
pełni przy wykorzystaniu jedynie lokalnych służb
ratowniczych, w tym również medycznych.

Definicja

W celu przeprowadzenia skutecznej akcji
ratowniczej konieczne jest stosowanie
specjalnych procedur

Powstaje konieczność korzystania z pomocy
z zewnątrz

Definicja unika zarówno określenia charakteru i

przyczyny zdarzenia, jak i liczby ofiar

Definicja zwraca uwagę na dysproporcje

pomiędzy potrzebami ze strony ofiar, a
możliwościami udzielania pomocy przez służby

ratownicze

Kilkanaście ofiar wypadku komunikacyjnego w

dużym mieście wojewódzkim będzie z pewnością
zaopatrywane w sposób rutynowy, natomiast w

małym ośrodku taki sam wypadek może mieć już
charakter katastrofy

System medycyny ratunkowej opiera się na
zasadzie tzw. łańcucha przeżycia



efektywność zależy od



systemu powiadamiania



koordynacji



łączności



zarządzania



segregacji



leczenia



transportu

Pierwsza
pomoc na
miejscu
wypadku

System
alarmowania

Leczenie
przed-
szpitalne

Transport
poszkodo-
wanych

Leczenie
szpitalne

„Platynowe minuty„ - pierwsza faza akcji
ratunkowej

bardzo często najważniejsze minuty w życiu
poszkodowanych

wezwać pomoc specjalistyczną oraz wykonać pierwsze
czynności ratownicze na miejscu zdarzenia

udrożnienie górnych dróg oddechowych, podjęcie
czynności resuscytacyjnych, ułożenie w pozycji bocznej
ustalonej, zatamowanie masywnych krwotoków
zewnętrznych, postępowanie przeciwwstrząsowe

5-10% poszkodowanych można uratować tylko dzięki
błyskawicznej interwencji na miejscu wypadku lub
katastrofy

2

Postępowanie ratownicze w miejscu wypadku

Nie ma warunków na wdrożenie chociaż części postępowania
potrzebnego w każdym indywidualnym przypadku

Całkowita i bezwzględna zmiana sposobu myślenia i odstąpienie
od powszechnie przyjętych zasad i norm postępowania
leczniczego

Rezygnacja z przyjętych reguł postępowania (np. złagodzenie
zasady aseptyki, zaopatrywanie masywnych krwawień
zewnętrzne zamiast opatrunkiem - opaską uciskową), gdyż

wynikłe z tego powikłania będą mniej groźne w skutkach niż
jakakolwiek zwłoka w ratowaniu jak największej liczby
poszkodowanych

Nie ma możliwości udzielenia pomocy medycznej wszystkim
potrzebującym jednocześnie

Segregacja medyczna poszkodowanych, aby udzielić pomocy
najpierw tym, którym jest ona niezbędna w danej chwili

Postępowanie ratownicze w miejscu wypadku

Postępowanie lecznicze należy uzależnić od rokowania

Całokształt działalności ratowniczej musi być skierowany na tych,

którzy mają największe szanse przeżycia

Pomocy medycznej nie otrzymają ranni rokujący niepomyślnie,
którzy najprawdopodobniej zginęliby mimo zastosowania

najlepszych metod leczenia

Pomocy medycznej nie otrzymają poszkodowani, którzy wymagają
długotrwałych, pracochłonnych zabiegów

W sytuacji strat masowych konieczne jest ograniczenie pomocy
medycznej do przypadków mniej czasochłonnych

Doraźną pomoc medyczną należy wykonać w miejscu, w którym

znajdują się poszkodowani, chyba że jest ono niebezpieczne, nie
można go zabezpieczyć i uniemożliwia to udzielanie pomocy

medycznej

Segregacja medyczna

Segregacji medyczna (międzynarodowo uznany termin

„triage”

) jednym z najważniejszych elementów działań

medycznych w przypadkach zdarzeń masowych

Podział poszkodowanych na grupy w zależności od
stopnia ciężkości obrażeń, szans na przeżycie, pilności
udzielania pomocy i ewakuacji

Triage jest procesem ciągłym, dynamicznym, trwającym
przez cały czas prowadzenia akcji ratowniczej aż do
momentu opuszczenia miejsca zdarzenia przez ostatnie
ofiary

Odnalezienie pośród dużej liczby poszkodowanych ofiar w
stanie zagrożenia życia, i to w jak najkrótszym czasie

Segregacja medyczna

Ocena:

stanu świadomości

drożności dróg oddechowych

funkcjonowania układu
oddechowego

czynności układu krążenia

rodzaju doznanych obrażeń

obecności skażeń

Segregacja medyczna – system START Simple
Triage and Rapid Treatment - prosta segregacja i
szybkie leczenie

Określenie kolejno:

możliwość swobodnego poruszania się
(chodzenia)

stanu świadomości

oddychania

krążenia - nawrót kapilarny (lub obecność tętna
na tętnicach prmieniowych)

Segregacja medyczna

Pierwszeństwo w udzielaniu pomocy mają
zawsze poszkodowani z
zaburzeniami drożności dróg oddechowych,
niewydolnością oddechową lub/i krążeniową
(wstrząsem),
obniżoną świadomością.

3

Segregacja medyczna - kody

Ofiary zmarłe w czasie zdarzenia lub w trakcie
udzielania pomocy, bez oddechu po udrożnieniu
dróg oddechowych, bez tętna

-

Czarny

Drobne obrażenia nie zagrażające życiu. Do
przebadania i zaopatrzenia szpitalnego lub
ambulatoryjnego, często bez konieczności
hospitalizacji

3

Zielony

Poważne obrażenia wymagające pilnego leczenia i
transportu do szpitala. Poszkodowany stabilny na
miejscu zdarzenia

2

ś

ółty

Stan bezpośredniego zagrożenia życia. Wskazane
natychmiastowe leczenie i szybki transport do
szpitala

1

Czerwony

Stan kliniczny

Priorytety
udzielania

pomocy

Kod

Podjęcie leczenia grupy ofiary, których

prawdopodobieństwo przeżycia jest bardzo małe
mimo zastosowanego leczenia lub u których
przeżycie zależy od zastosowania specjalistycznych

i czasochłonnych procedur leczniczych w
warunkach znacznego ograniczenia możliwości

terapeutycznych, zmniejsza szanse przeżycia
innych ofiar z lżejszymi obrażeniami

W pewnych systemach segregacyjnych dla tej grupy
ofiar proponuje się przydzielenie

kodu niebieskiego;

poszkodowani z tym kodem planowani są do

ewakuacji, zależnie od sytuacji przed lub po ofiarach
z kodem żółtym

Ofiary zmarłe bezpośrednio w zdarzeniu powinny
być pozostawione na miejscu do czasu zakończenia

postępowania wyjaśniającego

Katastrofa chemiczna, biologiczna….

Część ofiar może ulec zatruciu lub/i skażeniu

Niezbędna jest współpraca ze służbami ratowniczymi
dysponującymi sprzętem umożliwiającym prowadzenie
odkażania (dekontaminacji) w warunkach polowych (np. kabiny
dekontaminacyjne na wyposażeniu PSP)

Ochrona ofiar przed przedłużoną ekspozycją na materiały
niebezpieczne oraz personelu medycznego przed możliwością
zatrucia i skażenia

Służby medyczne powinny mieć dostęp do pacjentów dopiero po
skutecznym przeprowadzeniu zabiegów odkażania

Gdy nie jest możliwe przeprowadzenie tych zabiegów na miejscu
zdarzenia powinien być zorganizowany transport „skażony” do
oddziałów ratunkowych dysponujących możliwością wykonania
dekontaminacji z zachowaniem specjalnych środków ostrożności