Konspekt do kaza POZNAWANIE BOGA i ATRYBUTY BOGA wygłoszonych przez prezb. Kazimierza Sosulskiego w Łodzi w styczniu i lutym 2008 roku

1

I. ISTNIENIE BOGA

Uznawanie istnienia Boga było i jest dla człowieka ka dego okresu zagadnieniem o podstawowym znaczeniu.

Stanowi to podstaw etyki i prawa danego narodu. Kto powiedział: „Jaki jest mój Bóg, taka jest moja

pobo no ”. Biblia nie zawiera adnych materiałów apologetycznych (apologetyka – obrona zasad, twierdze )

uzasadniaj cych istnienie Boga. Ona po prostu stwierdza fakt istnienia Boga, bo to jest punktem wyj cia. A wi c

Bóg istnieje niezale nie od tego, co o tym my li człowiek. Na pierwszych kartach Biblii znajdujemy słowa:

JESTEM, KTÓRY JESTEM. Tak przedstawił si nam suwerenny Bóg stoj cy w centrum wszech wiata, lecz

jest poza nim, niezale ny od niego, Dlatego nasze rozwa ania teologiczne za podstaw maj dwa twierdzenia:

a/ Bóg istnieje, b/ Bóg objawił samego siebie w swoim Słowie.

Za chwil b dziemy poznawa jak Bóg objawił si człowiekowi w Słowie Bo ym, ale postaw człowieka

pragn cego pozna Boga i umo liwiaj c przyj cie tego objawienia jest wiara /Hbr 11,6; por. Jan 7,17; 1 Kor

1,20-25/. Postawa wiary /pewno ci/, e Bóg istnieje, umo liwia inicjacj objawiania si Boga człowiekowi i

nast puje proces trwaj cy całe ycie, proces poznawania Boga /Oz 6,3/.

II. POZNAWANIE BOGA

1. Bóg niepoj ty lecz poznawalny

Mo emy stwierdzi , e z jednej strony Bóg jest dla nas niepoj ty, lecz z drugiej strony jest poznawalny dla

ograniczonego człowieka. „Z kim wi c porównacie Boga i jakie podobie stwo mu przeciwstawicie?” – pyta

prorok Izajasz (40,18, por. Hiob 11,7). A z drugiej strony Jezus mówi: „A to jest ywot wieczny, aby poznali

ciebie, jedynego prawdziwego Boga...” (Jan 17,3. por 1 Jan 5,20/.

2. Objawienie si Boga wst pnym warunkiem Jego poznania

To Bóg sam siebie objawia człowiekowi umo liwiaj c mu poznanie Boga. Bóg zawsze jest podmiotem w

poznawaniu Go, a człowiek zawsze jest przedmiotem Bo ego zainteresowania. To Bóg uzdalnia ograniczonego

człowieka do poznania nieograniczonego Boga. Otwiera „oczy umysłu”, u wi ca umysł i poprzez Słowo Bo e

pod kierownictwem Ducha wi tego udziela poznania Siebie samego. Bóg nie jest stron biern w tym

poznawaniu, lecz stron aktywn , która wychodzi na przeciw potrzebie ducha ludzkiego (1 Kor 2,11-12).

3. Objawienie naturalne i nadnaturalne

Biblia informuje o dwojakim objawianiu si Boga: w naturze, stworzeniu oraz w swoim Słowie. To pierwsze:

naturalne objawienie, gdy Bóg komunikuje si z człowiekiem poprzez widzialne dzieło swego stworzenia,

naturalny porz dek rzeczy, który człowiek mo e bada swoim rozumem /Ps 19,1-2; Dz 14,17; Rz 1,19-20/. To

drugie: nadnaturalne, nadprzyrodzone objawienie si , gdy Bóg przychodzi do nas w Swoim Słowie posyłanym

bezpo rednio lub poprzez swych posła ców. Dzieje si ono poza rozumem przez wewn trzn iluminacj ,

o wiecenie /Rdz 12,1nn; Wj 3,1-6; Ps 103,7; Jan 1,18; Hbr 1,1-2/.

III. IMIONA BOGA

1. Ogólnie o imionach Boga

Biblia podaje nam szereg imion Boga, przez które wyra ona jest Jego natura i działanie. Jednak cz sto w Biblii

napotykamy okre lenie „imi Pana”, u yte w liczbie poj. np.: „Panie, Władco nasz, jak wspaniałe jest imi twoje

na całej ziemi /Ps 8,2; por. Wj 20,7; Ps 48,10; 76,2; Prz 18,10/. W takich przypadkach okre lenie „imi ” jest

u yte celem pełnej manifestacji Boga wobec swego ludu i stosowane jest jako synonim Boga. W krajach

orientalnych imi wyra ało natur danej osoby i znajomo imienia jest otrzymaniem autorytetu i władzy nad

dan osoba. Dlatego imiona bóstw u ywane były w zakl ciach, by przywoła moc danego bóstwa. Dlatego te

III przykazanie Dekalogu zabrania nadaremnego u ywania imienia Boga.

Imiona Boga, które zaraz poznamy, nie powstały w wyniku ludzkiej inwencji, lecz s Bo ego pochodzenia i

wyra aj ró ne strony Jego Istoty. Wyra one zostały w zapo yczonych słowach ludzkiego j zyka i w sposób

skondensowany wyra aj sposób zbli enia si Boga do człowieka.

Konspekt do kaza POZNAWANIE BOGA i ATRYBUTY BOGA wygłoszonych przez prezb. Kazimierza Sosulskiego w Łodzi w styczniu i lutym 2008 roku

2

2. Imiona wyst puj ce w Starym Testamencie

El, Elohim, Elyon, Szaddaj, Olam

El – znaczy Bóg i to w szerokim znaczeniu. U ywane jest wraz z innymi poł czeniami, np. El-Elyon, co znaczy:

Bóg Najwy szy; El-Szaddaj, znaczy: Bóg Wszechmocny; El-Olam, znaczy: Bóg wiekuisty.

Elohim, te znaczy Bóg, ale z ko cówk -im co w j z. hebrajskim tworzy liczb mnog , ale w innym znaczeniu

ni zazwyczaj to rozumiemy. Wyra a wielo tej samej rzeczy, osoby, np. ha-szammaim – niebiosa /nieba nieb/.

Pierwszy werset Biblii ma to słowo: Elohim.

Adonaj tłumaczy si jako Pan, mistrz. Przez ydów było u ywane w zastepstwie imienia JAHWE, które bano

si wypowiada . Imi to wyra a cało panowania i władzy /Rdz 23,17; Iz 10,26.33/.

Jahwe wi ty tetragram JHWH pochodzi od hebr. hajah – by , sta si , i tłumaczy si : JESTEM, KTÓRY

JESTEM lub TEN, KTÓRY JEST. Imi to traktowane przez ydów jako imi własne Boga przy czytaniu

Pi cioksi gu lub Proroków zast powano Elohim Adonaj – Pan Bóg. Tego imienia u ył Bóg objawiaj c si

Moj eszowi przy płon cym krzaku /Rdz 3,l4/.

Jahwe_Sywaoth

Takich poł cze tetragramu z innymi okre leniami Boga było kilka. Wymienimy kilka z nich: Jahwe Rafa –

Bóg, który leczy /Wj 15,26/; Jahwe Nissi – Bóg naszym sztandarem /Wj 17,8-15/; Jahwe Szalom /Sdz 6,24/;

Jahwe Raah – Bóg Pasterz /Ps 23,17; Jahwe Tsidakenu – Pan Sprawiedliwo /Jer 23,67; Jahwe Jireh – Bóg,

który zaopatruje /Rdz 22,14/; Jahwe Szammah – Pan jest tutaj /Ezech 48,35/.

Natomiast JAHWE SYWAOTH/TSYWAOTH/ tłumaczone jest jako Pan Zast pów /Iz 48,2/. Pod okre leniem

„Zast pów” rozumiano: armie izraelskie /1 Sm 4,4; 17,45; 2 Sm 6,2; 2 Krl 19,31/; gwiazdy oraz aniołów /Ps

80,1.4; 89,6-8; Iz 37,16; Oz 12,4-5; Za 14,16; Joz 5,14; 1 Krl 22,19/.

3. Imiona wyst puj ce w Nowym Testamencie

Teos jest odpowiednikiem hebr. El, Elohim, Elyon. I tak np. Elyon = Hipsistos Teos /Bóg najwy szy/ Mk 5,7;

Łk 1,32.35.75; Dz 7,48; 16,17; Hbr 7,1. Szaddaj = Theos Pantokrator /Bóg wszechmog cy/ 2 Kor 6,18; Ap 1,8;

4,8; 11,17; 15,3; 16,7.14.

Kirios jest odpowiednikiem Jahwe, Adonaj i oznacza: Pan, władca, posiadaj cy moc i autorytet. /Ap 1,4.8.17;

2,8; 21,6; 22,13. U ywane jest w stosunku do Boga Ojca oraz do Jezusa Chrystusa.

Ojciec /hebr. Abba – tato, tatusiu; grec. Pater. Ma bardzo intymne znaczenie. ydzi nie zwracali si tak do Boga,

dopiero Jezus zach cił do tak osobistego traktowania Boga /por. Modlitwa Pa ska „Ojcze nasz...” /Łk 11,2; por.

Jan 1,12.18/. Podobnie apostołowie: Rz 8,15.29; Gal 4,6; 1 Ptr 1,17; 1 Jan 3,1. ydzi mimo, e tak nie zwracali

si do Boga to jednak znane im było okre lenie Boga jako Ojca: Wj 4,22; Pwt 32,6; 2 Sm 7,14; Ps 89,27; Iz

63,16; Jer 31,9/.

IV. ATRYBUTY BOGA '

Bóg daje si nam pozna równie przez swe przymioty, cechy charakteru; przez swe wła ciwo ci.

1. Atrybuty wynikaj ce z Bo ej istoty

NIE MIERTELNO , SAMOEGZYSTENCJA BOGA. Bóg nie podlega stwarzaniu ani mierci. Bóg zawsze

jest, istnieje dzi ki sobie. On jest Panem ycia i mierci. „Jak bowiem Ojciec ma ywot sam w sobie, tak dał i

Synowi, by miał ywot sam w sobie” (Jan 5,26; por. Ps 94,8nn; 33,11; l15,3; Iz 40,18,nn; Dan 4,35; Rz 9,19; Ef

1,5; Ap 1,18; 4,11).

NIEZMIENNO BOGA. Bóg jest doskonały i nie przechodzi przez adne stopnie zmian, ulepsze . Wj 3,14;

Ps 102,26-28; Iz 41,4; 48,12; Ml 3,6; Rz 1,23; Hbr 1,11-12; 13,8; Jk 1,17.

NIESKO CZONO BOGA. Boga cechuje ogrom /1Krl 8,27/. Jest wszechobecny i nic nie jest przed Nim

zakryte /Iz 66,1; Dz 7,48-49; Ps 139,7-10; Jer 23,23-24; Dz 17,27-28).

Konspekt do kaza POZNAWANIE BOGA i ATRYBUTY BOGA wygłoszonych przez prezb. Kazimierza Sosulskiego w Łodzi w styczniu i lutym 2008 roku

3

NIEZMIERZONO BOGA. Nie jeste my w stanie Boga ogarn . Jego gł bia jest dla nas niepoj ta. Iz 55,8.9;

40,28; 1 Kor 13,12; Ef 3,18-19.

WIECZNO BOGA. Bóg jest niezale ny od czasu, On zawsze JEST. On nie ma swego pocz tku ani ko ca.

Wj 15,18; Dt 33,27; Ne 9,5; Ps 90,2; Jer 10,10; Ap 4,8-10.

NIEWIDZIALNO BOGA. „Boga nikt nigdy nie widział” /Jan 1,18. por. Wj 33,18-23/. Ap. Paweł pisze:

„Jego istota jest niewidzialna” /Rz 1,20; por. 1 Tm 1,7/. „Bóg jest Duchem” – mówi Jezus /Jan 4,24 por. Jan

5,37; 1 Kor 15,44/. A wi c jest to niewidzialna osoba, która ma bli ej nieokre lon form . Mo emy robi pewne

przypuszczenia ł cz c powy sze teksty z opisem stworzenia człowieka uczynionego na obraz i podobie stwo

Boga. Przyjdzie czas, gdy ujrzymy Boga tak jak sami jeste my przez Niego poznani /1 Kor 13,12. 1 Jan 3,2-3/.

2. Atrybuty wynikaj ce z Bo ego działania

WSZECHMOC. Oznacza to, e czyni On rzeczy niemo liwe dla człowieka. Rdz 1,1; 17,1; 18,14. Wj 3,2-4;

14,19-31; 1 Krn 16,25; Hiob 40,2; Iz 40,12-15; Jer 32,17; Ez 10,5; Dan 3,17; 4,35; Amos 4,13; 5,18; Za 12,1; Mt

19,26; Ap 15,3; 19,6. Bo a wszechmoc idzie w parze z m dro ci i wiedz i dlatego: cudownie uczynił deszcz

/Hiob 5,8-15/, człowieka w łonie matki /Ps 139,13/ itd. Gdyby nie Bo a miło , dobro i opanowanie, wiat

mógłby przesta istnie w okamgnieniu.

DOBRO . Ona wła nie utrzymuje wiat w istnieniu /Ps 145,7.9; 27,13; Mk 10,18/. Ona chce doprowadzi ludzi

do opami tania /Rz 2,4-57.

MIŁOSIERDZIE. Hebrajski wyraz haesed ozn. łask i miłosierdzie /Ps 89,15; por. Wj 34,6/. Jest to współczucie

okazane w działaniu. W sposób doskonały objawił to Bóg w osobie Jezusa. Trwa ono a do objawienia si

Bo ego s du.

SPRAWIEDLIWO . Jest ona fundamentem Bo ego tronu /Ps 89,15; por. Ps 111,37. Królestwo Bo e opiera

si na sprawiedliwo ci /Rzym 14,17/.

WSZECHWIEDZA. Bóg zna przeszło , tera niejszo i przyszło . Pwt 31,16-21; 28,30; Ps 139,14-17; 147,4;

Prz 15,3; 16,2; Iz 45,18-21; Ezech 11,5; Dan 2,22. 28-45; Łk 16,15; Dz 15,8; Rz 8,29; Hbr 4,13; 1 Jan 3,20; Ap

1,1.

WSZECHM DRO . M dro Boga sprawia, e Jego dzieła s doskonałe i nie wymagaj poprawek /Joz

10,21; 2 Krn 20,8; Hiob 5,8-15; Ps 139,13/.

PRAWDZIWO . Bóg jest absolutn prawd (Jan 14,6). Dla Semitów prawda oznaczała kogo , kto zasługuje

na zaufanie /Rz 15,8/ i wiar /Rz 3,3-7/, gdy wyraz hebr. emet ozn. by solidnym, trwałym. Bóg b dzie wiat

s dził wg prawdy /Ps 96,13; Rz 2,2/. Prawda została objawiona w Słowie Bo ym /Jk 1,18/ i w Jezusie /Jan 14,6 i

8,31-32/.

WOLA I WOLNO DZIAŁANIA BOGA. Jest ona nieograniczona i suwerenna /Ef 1,11/. „Nie ma takiego,

kto by powstrzymał Jego r k i powiedział Mu: Co czynisz? /Dan 4,22b/. Wola Boga jest prawem dla całego

wiata.

INNE ATRYBUTY: doskonało , wi to , chwała, majestat, jedno .