2011-11-02

1

Gospodarka

nieruchomościami

Studia stacjonarne – semestr 7

dr in

ż

. Józef Iwanicki

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

2

Wykład 1

„Gospodarka” – organizacja produkcji, ogół
zakładów wytwórczych kraju (gospodarka
narodowa), okre

ś

lona dziedzina przemysłu lub

wytwórczo

ś

ci itp.

„Gospodarowanie” – dysponowanie,
zarz

ą

dzanie czym

ś

itp.

„Gospodarka nieruchomo

ś

ciami” –

korzystanie, zarz

ą

dzanie i dysponowanie

nieruchomo

ś

ciami Skarbu Pa

ń

stwa, jednostek

samorz

ą

du terytorialnego i innych podmiotów

w formach prawem przewidzianych

2011-11-02

2

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

3

Wykład 1 - literatura

Gospodarka nieruchomościami z komentarzem wybranych
procedur – S. Źróbek, R. Źróbek, J. Kuryj – wyd. Gall
Katowice 2006

Ustawa o gospodarce nieruchomościami – komentarz, M.
Wolanin, Wyd. C.H.BECK, Warszawa 1998

Prawo obrotu nieruchomościami (wydanie III), S.
Rudnicki, Wyd. C.H.BECK, Warszawa 1999

Gospodarka nieruchomościami – pytania i odpowiedzi,
WACETOB 2002

Kompendium wiedzy prawnej dla geodetów, Z.
Śmiałowska-Uberman, Wyd. gall 2003

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

4

Wykład 1 – literatura – c.d.

Nieruchomości – definicje, funkcje i zasady wyceny,
M.Prystupa, K.Rygiel, WSHiFM Warszawa 2003

Wywłaszczenie i zwrot nieruchomości, T. Woś, Wyd.
Prawnicze PWN Warszawa 1998

Użytkowanie wieczyste w praktyce, problematyka
prawna, G.Bieniek, Z.Marmaj, ZCO 1999

Opłaty za użytkowanie wieczyste i trwały zarząd,
I.Polszakiewicz-Zabrzeska, ZCO 1999

2011-11-02

3

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

5

Wykład 1 – przepisy prawne

Ustawa z dnia 23.04.1964 r. – Kodeks cywilny

Ustawa z dnia 14.06.1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego

Ustawa z dnia 8.03.1990 r. o samorządzie
gminnym (o samorządzie terytorialnym)

Ustawa z dnia 10.05.1990 r. – Przepisy
wprowadzające ustawę o samorządzie
terytorialnym i ustawę o pracownikach
samorządowych

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

6

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Ustawa z dnia 17.05.1990 r. o podziale zadań i
kompetencji określonych w ustawach szczególnych
pomiędzy organy gminy a organy administracji
rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw

Ustawa z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie
powiatowym

Ustawa z dnia 5.06.1998 r. o samorządzie
województwa

Ustawa z dnia 5.06.1998 r. o administracji rządowej
w województwie

2011-11-02

4

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

7

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Ustawa z dnia 20.06.2002 r. o bezpośrednim wyborze
wójta, burmistrza i prezydenta miasta

Ustawa z dnia 15.03.2002 r. o ustroju miasta
stołecznego Warszawy – zastąpiła ustawę z
25.03.1994r.

Ustawa z dnia 21.08.1997 r. o gospodarce
nieruchomościami (Dz.U. nr 261, poz. 2603 z 2004
roku, z późn. zm.)

Ustawa z dnia 29.09.1990 r. o zmianie ustawy o
gospodarce gruntami i wywłaszczaniu
nieruchomości – ustawa weszła w życie 5 grudnia
1990 roku – obowiązywała do 31.12.1997r.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

8

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Dekret z dnia 26.10.1945 . o własności i
użytkowaniu gruntów na obszarze m. st.
Warszawy

Ustawa z dnia 28.09.1991 r. o lasach

Ustawa z 19.10.1991 r. o gospodarowaniu
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa

Ustawa z dnia 11.04.2003 r. o kształtowaniu
ustroju rolnego

Ustawa z dnia 26.03.1982 r. o scalaniu i
wymianie gruntów

2011-11-02

5

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

9

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Ustawa z 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa
użytkowania wieczystego w prawo własności
nieruchomości

Ustawa z dnia 24.03.1920 r. o nabywaniu
nieruchomości przez cudzoziemców

Ustawa z 24.06.1994 r. o własności lokali

Ustawa z dnia 15.12.2000 r. o spółdzielniach
mieszkaniowych

Ustawa z dnia 21.06.2001 r. o ochronie praw
lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i
zmianie Kodeksu cywilnego

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

10

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Ustawa z 18.07.2001 r. Prawo wodne

Ustawa z dnia 22.06.1995 r. z zakwaterowaniu
Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej

Ustawa z dnia 30.05.1996 r. o gospodarowaniu
niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa
oraz Agencji Mienia Wojskowego

Ustawa z dnia 15.12.2000 r. o zasadach zbywania
mieszkań będących własnością przedsiębiorstw
państwowych, niektórych spółek handlowych z
udziałem Skarbu Państwa, państwowych osób
prawnych oraz niektórych mieszkań będących
własnością Skarbu Państwa

2011-11-02

6

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

11

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Ustawa z dnia 27.03.2003 r. o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym

Ustawa z dnia 21.03.1985 r. o drogach
publicznych

Ustawa z dnia 27.10.1994 r. o autostradach
płatnych oraz Krajowym Funduszu Drogowym

Ustawa z dnia 10.04.2003 r. o szczególnych
zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w
zakresie dróg publicznych

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

12

Wykład 1 – przepisy prawne – c.d.

Ustawa z dnia 13.10.1998 r. – Przepisy
wprowadzające ustawy reformujące
administrację publiczną – art.73-drogi

Ustawa z dnia 6.07.1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece

Ustawa z dnia 17.05.1989 r. Prawo geodezyjne i
kartograficzne

Inne ustawy, rozporządzenia, normy, standardy,
instrukcje, itp.

2011-11-02

7

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

13

Wykład 1 - kilka istotnych dat

1.06.1975 rok zniesienie powiatów i powołanie 49
województw

27.05.1990 rok w miejsce gmin jako t.o.a.p.
powstaj

ą

gminy samorz

ą

dowe, powstaje mienie

komunalne (własno

ść

gmin)

27.08.1990 rok powołanie 254 urz

ę

dów

rejonowych jako pomocniczych jednostek
administracji rz

ą

dowej

5.12.1990 rok - uwłaszczenie ...

25.03.1994 rok ustawa o ustroju m.st. Warszawy
– 11 gmin w tym Gmina Warszawa Centrum
podzielona na 7 dzielnic

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

14

Wykład 1 - kilka istotnych dat – c.d.

Podział administracyjny – po 1.01.1999 r.

16 województw

373 powiaty, w tym 65 grodzkie

2489 gmin

26.05.1990 rok + 23.10.2001 rok

⇒

⇒

⇒

⇒

nieodpłatne

przekształcenie prawa u

ż

ytkowania wieczystego

w prawo własno

ś

ci

27.10.2002r. – bezpo

ś

rednie wybory wójtów, … ;

zmiana ustroju Miasta St. Warszawy

2011-11-02

8

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

15

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości

Nieruchomo

ść

(wg. KC) – nieruchomo

ś

ciami s

ą

cz

ęś

ci powierzchni ziemskiej stanowi

ą

ce

odr

ę

bny przedmiot własno

ś

ci (grunty), jak

równie

ż

budynki trwale z gruntem zwi

ą

zane lub

cz

ęś

ci takich budynków, je

ż

eli na mocy

przepisów szczególnych stanowi

ą

odr

ę

bny od

gruntu przedmiot własno

ś

ci.

Nieruchomo

ść

gruntowa (wg. u.o g.n.) – grunt

wraz z cz

ęś

ciami składowymi, z wył

ą

czeniem

budynków i lokali, je

ż

eli stanowi

ą

odr

ę

bny

przedmiot własno

ś

ci (grunt + drzewa, wody

stoj

ą

ce, niektóre kopaliny itp.)

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

16

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Nieruchomo

ść

budynkowa – budynek i inne

urz

ą

dzenia trwale z gruntem zwi

ą

zane, je

ż

eli na

mocy przepisów szczególnych stanowi

ą

odr

ę

bny od

gruntu przedmiot własno

ś

ci. Budynek jest trwale

zwi

ą

zany z gruntem, je

ż

eli nie mo

ż

e by

ć

od niego

odł

ą

czony bez uszkodze

ń

konstrukcji, np.:

- wzniesione na gruncie SP lub nale

żą

cym do JST

przez wieczystego u

ż

ytkownika albo nabyte przez

niego zgodnie z wła

ś

ciwymi przepisami przy

zawarciu umowy o oddanie gruntu w u

ż

ytkowanie

wieczyste,

- przekazane na własno

ść

RSP wraz z gruntem

zabudowanym SP, oddanym w u

ż

ytkowanie oraz

wzniesione na takim gruncie przez spółdzielni

ę

,

2011-11-02

9

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

17

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

-

poło

ż

one na gruntach przej

ę

tych na rzecz

SP w trybie dekretu z 1945,

- gara

ż

e wybudowane na podstawie

pozwolenia na budow

ę

na gruncie SP lub

gminy przez najemc

ę

z jego własnych

ś

rodków,

- wchodz

ą

w skład nieruchomo

ś

ci

przekazanych przez rolnika na rzecz SP w
zamian za emerytur

ę

.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

18

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Odrębna własność budynku nie rozciąga się nad i pod
jego konstrukcją.

Nieruchomość lokalowa – lokal mieszkalny lub
użytkowy, w tym także garaż będący częścią składową
budynku, gdy stanowi odrębną własność. Zgodnie z
ustawą o własności lokali, samodzielny lokal
mieszkalny jest to wydzielona trwałymi ścianami w
obrębie budynku izba lub zespół izb przeznaczonych
na stały pobyt ludzi, które wraz z pomieszczeniami
pomocniczymi służą zaspokajaniu ich potrzeb
mieszkaniowych. Przepis ten stosuje się również do
samodzielnych lokali wykorzystywanych zgodnie z
przeznaczeniem na cele inne niż mieszkalne.

2011-11-02

10

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

19

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Nieruchomości rolne (wg. KC) – nieruchomości,
które są lub mogą być wykorzystywane do
prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie,
w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie
wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i
rybnej.

Nieruchomości leśne – lasy wg. ustawy o lasach.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

20

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Działka ewidencyjna – ciągły obszar gruntu,
położony w granicach jednego obrębu, jednorodny
pod względem prawnym, wydzielony z otoczenia
za pomocą linii granicznych (rozp. e.g.i b.)

Działka gruntu – niepodzielona, ciągła część
powierzchni ziemskiej stanowiąca część lub całość
nieruchomości gruntowej (u. o g.n.)

Działka gruntu – część nieruchomości wydzielona w wyniku
jej podziału albo scalenia i podziału, a także odrębnie
położona część tej nieruchomości – do 22.09.2004r

.

2011-11-02

11

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

21

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Działka budowlana – zabudowana działka gruntu,
której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do
drogi publicznej oraz wyposażenie w urządzenia
infrastruktury technicznej umożliwiają
prawidłowe i racjonalne korzystanie z budynków i
urządzeń położonych na tej działce (u. o g.n.)

Działka budowlana – nieruchomość gruntowa lub działka
gruntu, której wielkość, cechy geometryczne, dostęp do drogi
publicznej oraz wyposażenie w urządzenia infrastruktury
technicznej spełniają wymogi realizacji obiektów
budowlanych wynikające z odrębnych przepisów i aktów
prawa miejscowego – do 22.09.2004r.w ugn, obecnie w
ustawie o pizp

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

22

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Zasób nieruchomości – nieruchomości, które stanowią
przedmiot własności Skarbu Państwa, gminy, powiatu
lub województwa i nie zostały oddane w użytkowanie
wieczyste oraz nieruchomości będące przedmiotem
użytkowania wieczystego Skarbu Państwa, gminy,
powiatu lub województwa.

Zasoby nieruchomości:
- zasób nieruchomości Skarbu Państwa,
- gminne zasoby nieruchomości,
- powiatowe zasoby nieruchomości,
- wojewódzkie zasoby nieruchomości.

2011-11-02

12

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

23

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Kompetencje organów administracji publicznej w
zakresie gospodarowania nieruchomościami

Art.4. Ilekroć w ustawie jest mowa o właściwym
organie - należy przez to rozumieć starostę,
wykonującego zadanie z zakresu administracji
rządowej, w odniesieniu do nieruchomości
stanowiących własność Skarbu Państwa oraz organ
wykonawczy gminy, powiatu i województwa w
odniesieniu do nieruchomości stanowiących
odpowiednio własność gminy, powiatu i
województwa;

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

24

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Nieruchomościami wchodzącymi w skład zasobu
nieruchomości SP przeznaczonymi na potrzeby
statutowe Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu,
Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej,
Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika Praw
Obywatelskich, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu
Administracyjnego i innych sądów administracyjnych.
Najwyższej Izby Kontroli, Krajowej Rady Radiofonii i
Telewizji, Krajowego Biura Wyborczego, Instytutu
Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu oraz Państwowej
Inspekcji Pracy gospodaruje minister właściwy do
spraw Skarbu Państwa

2011-11-02

13

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

25

Nieruchomości, działki, zasoby nieruchomości – c.d.

Nieruchomościami wchodzącymi w skład zasobu
nieruchomości SP przeznaczonymi na:

1) potrzeby Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
Rządowego Centrum Legislacji, Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa, ministerstw,
urzędów centralnych i urzędów wojewódzkich,

2) potrzeby statutowe Generalnej Dyrekcji Dróg
Krajowych i Autostrad, z wyłączeniem rejonów

- gospodaruje minister właściwy do spraw

Skarbu Państwa,

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

26

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

Nieruchomo

ś

ci tworz

ą

ce zasób Skarbu Pa

ń

stwa:

nieruchomo

ś

ci, które 1 stycznia 1998 roku były

własno

ś

ci

ą

SP, a jednocze

ś

nie nie znajdowały

si

ę

w u

ż

ytkowaniu wieczystym, u

ż

ytkowaniu lub

trwałym zarz

ą

dzie;

nieruchomo

ś

ci, które po dniu 1 stycznia 1998

roku:



stały si

ę

własno

ś

ci

ą

SP albo



SP uzyskał prawo u

ż

ytkowania wieczystego albo



nieruchomo

ś

ci były własno

ś

ci

ą

SP, lecz znajdowały si

ę

w u

ż

ytkowaniu wieczystym, trwałym zarz

ą

dzie lub były

obci

ąż

one u

ż

ytkowaniem, przy czym prawa

obci

ąż

aj

ą

ce nieruchomo

ść

wygasły.

2011-11-02

14

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

27

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

Skarb Pa

ń

stwa mo

ż

e naby

ć

własno

ść

lub

u

ż

ytkowanie wieczyste nieruchomo

ś

ci

m.in. w drodze: umowy, wywłaszczenia,
zamiany lub darowizny, zrzeczenia si

ę

(do

25.09.2003r. – art. 179 k.c. ; art. 16 ugn),
zasiedzenia.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

28

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

Zasobem nieruchomości Skarbu Państwa gospodaruje

starosta (poza wyjątkami), wykonujący zadania z
zakresu administracji rządowej, m.in. poprzez:

ewidencjonowanie nieruchomości,

zapewnienie wyceny tych nieruchomości,

sporządzanie planów wykorzystania zasobu,

zabezpieczanie nieruchomości przed uszkodzeniem
lub zniszczeniem,

wykonywanie czynności związanych z naliczaniem
należności za nieruchomości udostępniane z zasobu
oraz prowadzenie windykacji tych należności,

2011-11-02

15

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

29

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

zbywają, za zgodą wojewody, nieruchomości
wchodzące w skład zasobu (nabywają,
wydzierżawiają, wynajmują, użyczają),

podejmują czynności w postępowaniu sądowym w
sprawach dotyczących własności lub innych praw
rzeczowych na nieruchomości,

współpracują z innymi organami, które z mocy
odrębnych przepisów gospodarują nieruchomościami
SP, a także z właściwymi JST.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

30

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

Od wpływów osiąganych ze: sprzedaży, opłat z tytułu
trwałego zarządu, użytkowania, użytkowania
wieczystego, czynszu dzierżawnego i najmu –
nieruchomości SP, potrąca się 25% środków , które
stanowią dochód powiatu.

2011-11-02

16

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

31

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

Ewidencjonowanie obejmuje w szczególności:

oznaczenie nieruchomości według księgi wieczystej
oraz katastru nieruchomości;

powierzchnie nieruchomości;

wskazanie dokumentu potwierdzającego posiadanie
przez Skarb Państwa praw do nieruchomości, w
przypadku braku księgi wieczystej;

przeznaczenie nieruchomości w planie miejscowym, a
w przypadku braku planu - w studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy;

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

32

Zasób nieruchomości Skarbu Państwa

wskazanie daty ostatniej aktualizacji opłaty
rocznej z tytułu u

ż

ytkowania wieczystego

nieruchomo

ś

ci Skarbu Pa

ń

stwa oddanych w

u

ż

ytkowanie wieczyste lub daty ostatniej

aktualizacji opłaty rocznej z tytułu trwałego
zarz

ą

du nieruchomo

ś

ci Skarbu Pa

ń

stwa;

informacje o zgłoszonych roszczeniach do
nieruchomo

ś

ci;

informacje o tocz

ą

cych si

ę

post

ę

powaniach

administracyjnych i s

ą

dowych.

2011-11-02

17

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

33

Gminny zasób nieruchomości

Nieruchomości stanowiące zasób gminny:

nieruchomości, które 1 stycznia 1998 roku stanowiły
własność gminy, a jednocześnie nie znajdowały się w
użytkowaniu wieczystym, użytkowaniu lub trwałym
zarządzie, w tym nieruchomości nabyte na podstawie
ustawy z 10 maja 1990 r – przepisy wprowadzające
ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o
pracownikach samorządowych (Dz.U. nr 32, poz. 191
z 1990r.) - w ramach komunalizacji mienia;

nieruchomości, które po dniu 1 stycznia 1998 roku:



zostały nabyte, w drodze umowy, na własność lub
użytkowanie wieczyste gminy,

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

34

Gminny zasób nieruchomości



zostały nabyte w drodze wywłaszczenia na rzecz
gminy,



stały się własnością gminy w drodze zamiany lub
darowizny albo co do których gmina uzyskała w
tym trybie prawo użytkowania wieczystego,



stanowiły własność gminy i w stosunku do których
po tym dniu wygasło prawo użytkowania
wieczystego,



pozostały po zlikwidowanych lub
sprywatyzowanych komunalnych osobach
prawnych oraz zlikwidowanych komunalnych
jednostkach organizacyjnych

,

2011-11-02

18

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

35

Gminny zasób nieruchomości



stały się własnością gminy na skutek zrzeczenia się
(od 25 września 2003r. do 15 lipca 2006r. art. 179
k.c.; art. 16 ugn),



zostały nabyte w drodze pierwokupu,



zostały nabyte w drodze podziałów oraz scaleń i
podziałów,



zostały przejęte na własność gminy na podstawie
innych tytułów prawnych.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

36

Gminny zasób nieruchomości

Gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt,
burmistrz albo prezydent miasta.

Gospodarowanie zasobem polega na wykonywaniu
czynności wymienionych w odniesieniu do starosty dla
zasobu SP, a także:



przygotowywanie opracowań geodezyjno-prawnych
i projektowych,



dokonywanie podziałów oraz scaleń i podziałów
nieruchomości,



wyposażaniu nieruchomości w niezbędne
urządzenia infrastruktury technicznej.

2011-11-02

19

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

37

Powiatowy zasób nieruchomości

Nieruchomości stanowiące zasób powiatowy:



stały się własnością powiatu na podstawie odrębnej
ustawy (ustawa z 5.06.1998r. o samorządzie
powiatowym),



zostały nabyte w drodze umowy na własność lub
użytkowanie wieczyste powiatu,



zostały nabyte w drodze wywłaszczenia na rzecz
powiatu,



stały si

ę

własno

ś

ci

ą

powiatu na skutek

zrzeczenia si

ę

(art. 16 ugn);

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

38

Powiatowy zasób nieruchomości



stały się własnością powiatu w drodze zamiany lub
darowizny albo co do których powiat uzyskał w tym
trybie prawo użytkowania wieczystego,



stanowiły własność powiatu i w stosunku do których
wygasło prawo użytkowania wieczystego,



pozostały po zlikwidowanych lub
sprywatyzowanych powiatowych osobach prawnych
oraz zlikwidowanych powiatowych jednostkach
organizacyjnych,



zostały przejęte na własność powiatu na podstawie
innych tytułów prawnych.

2011-11-02

20

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

39

Powiatowy zasób nieruchomości

Powiatowym zasobem nieruchomości gospodaruje
zarząd powiatu.

Gospodarowanie zasobem powiatowym polega na
wykonywaniu czynności wymienionych w odniesieniu
do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta dla
zasobu gminnego.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

40

Wojewódzki zasób nieruchomości

Nieruchomości stanowiące zasób wojewódzki:



stały się własnością powiatu na podstawie odrębnej
ustawy (ustawa z 5.06.1998r. o samorządzie
wojewódzkim),



zostały nabyte w drodze umowy na własność lub
użytkowanie wieczyste województwa,



zostały nabyte w drodze wywłaszczenia na rzecz
województwa,



stały się własnością województwa na skutek
zrzeczenia się (art. 16 ugn);

2011-11-02

21

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

41

Wojewódzki zasób nieruchomości



stały się własnością województwa w drodze zamiany lub
darowizny albo co do których województwo uzyskało w
tym trybie prawo użytkowania wieczystego,



stanowiły własność województwa i w stosunku do
których wygasło prawo użytkowania wieczystego,



pozostały po zlikwidowanych lub sprywatyzowanych
wojewódzkich osobach prawnych oraz zlikwidowanych
wojewódzkich jednostkach organizacyjnych,



zostały przejęte na własność województwa na podstawie
innych tytułów prawnych.

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

42

Wojewódzki zasób nieruchomości

Wojewódzkim zasobem nieruchomości gospodaruje
zarząd województwa.

Gospodarowanie zasobem wojewódzkim polega na
wykonywaniu czynności wymienionych w odniesieniu
do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta dla
zasobu gminnego.

2011-11-02

22

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

43

Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa

Zgodnie z ustawą z dnia 19 października 1991 r. o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa, Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa
tworzą:

nieruchomości rolne w rozumieniu KC i inne
nieruchomości położone na obszarach przeznaczonych
w planach zagospodarowania przestrzennego na cele
gospodarki rolnej, z wyłączeniem gruntów
znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych i
parków narodowych,

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

44

Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa

inne nieruchomości i składniki mienia pozostałe po
likwidacji państwowych przedsiębiorstw gospodarki
rolnej oraz ich zjednoczeń i zrzeszeń,

lasy nie wydzielone geodezyjnie z nieruchomości
wymienionych powyżej.

Zasób tworzy także mienie nabyte przez Agencję
Nieruchomości Rolnych.

2011-11-02

23

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

45

Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa

Skarb Państwa powierza Agencji Nieruchomości
Rolnych (od 16 lipca 2003r.) wykonywanie prawa
własności i innych praw rzeczowych na jego rzecz w
stosunku do Zasobu.

Agencja Nieruchomości Rolnych gospodaruje
Zasobem w drodze:

sprzedaży mienia w całości lub jego części,

oddania na czas oznaczony do odpłatnego korzystania
osobom prawnym lub fizycznym (dzierżawa, najem),

wniesienia mienia lub jego części do spółki,

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

46

Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa

oddania na czas oznaczony administratorowi całości
lub części mienia w celu gospodarowania,

przekazania w zarząd,

zamiany nieruchomości.

2011-11-02

24

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

47

Zasób Własności Rolnej Skarbu Państwa

Nieruchomości przeznaczone na drogi krajowe,
stanowiące własność Skarbu Państwa, wchodzące w
skład Zasobu, stają się nieodpłatnie, z mocy prawa,
przedmiotem trwałego zarządu ustanowionego na
rzecz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i
Autostrad z dniem, w którym decyzja o ustaleniu
lokalizacji drogi krajowej stała się ostateczna.
Ustanowienie trwałego zarządu stwierdza wojewoda w
drodze decyzji. Decyzja wojewody stanowi podstawę
wpisu do księgi wieczystej

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

48

Lasy Państwowe

Lasami stanowiącymi własność Skarbu Państwa
zarządza Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy
Państwowe

W ramach sprawowanego zarządu Lasy Państwowe
prowadzą gospodarkę leśną, gospodarują gruntami i
innymi nieruchomościami oraz ruchomościami
związanymi z gospodarką leśną, a także prowadzą
ewidencję majątku Skarbu Państwa oraz ustalają jego
wartość

2011-11-02

25

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

49

Nieruchomości Skarbu Państwa zarządzane przez

Agencję Mienia Wojskowego

Skarb Państwa powierzył Agencji Mienia
Wojskowego wykonywanie prawa własności i innych
praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do:

nieruchomości Skarbu Państwa będące w trwałym
zarządzie jednostek organizacyjnych podległych
Ministrowi Obrony Narodowej albo ministrowi
właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez nich
nadzorowanych,

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

50

Nieruchomości Skarbu Państwa zarządzane przez

Agencję Mienia Wojskowego

nieruchomości pozostałe po likwidacji państwowych
osób prawnych, dla których organem założycielskim
był Minister Obrony Narodowej lub minister
właściwy do spraw wewnętrznych.

Zadaniem Agencji jest w szczególności:
gospodarowanie, utrzymywanie, uporządkowanie
stanu prawnego i prowadzenie ewidencji mienia.

2011-11-02

26

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

51

Nieruchomości Skarbu Państwa zarządzane przez

Wojskową Agencję Mieszkaniową

Skarb Państwa powierzył Wojskowej Agencji
Mieszkaniowej wykonywanie prawa własności i
innych praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do
nieruchomości stanowiących jego własność:

wykorzystywanych na zakwaterowanie stałe i
tymczasowe żołnierzy zawodowych,

zajętych pod urządzenia i obiekty infrastruktury
technicznej i społecznej związane z nieruchomościami
wymienionymi powyżej,

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

52

Nieruchomości Skarbu Państwa zarządzane przez

Wojskową Agencję Mieszkaniową

uznanych za zbędne na cele obronności i
bezpieczeństwa państwa, jeżeli w mpzp są lub mogą
być przeznaczone pod budownictwo mieszkaniowe,

uznanych za zbędne na cele obronności i
bezpieczeństwa państwa, jeżeli opracowana przez
Agencję propozycja wykorzystania tych
nieruchomości uzasadnia ich przekazanie w celu
realizacji zadań Agencji,

innych nieruchomości przekazanych Agencji.

2011-11-02

27

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

53

Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami

Cele publiczne zostały zdefiniowane w ugn i znajdują

zastosowanie wyłącznie w ramach tej ustawy.
Literalnie wymienione cele publiczne mają
zastosowanie przede wszystkim przy:

wywłaszczaniu nieruchomości (art.112),

dokonywaniu darowizny w ramach przeznaczania
nieruchomości z zasobu na cele publiczne (art.13),

zwolnieniu zbycia nieruchomości w drodze przetargu
odpowiednio przez wojewodę lub odpowiednią radę
lub sejmik (art.37),

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

54

Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami- c.d.

udzieleniu bonifikaty od ceny zbycia nieruchomości
(art.68),

ustalaniu stawki procentowej opłaty rocznej oraz
udzielaniu bonifikaty od pierwszej opłaty i opłat
rocznych z tytułu ustanowienia użytkowania wieczystego
(art.72 i 73),

ustalania stawki procentowej opłaty rocznej oraz
udzielaniu bonifikaty przy naliczaniu opłat rocznych z
tytułu ustanowienia trwałego zarządu nieruchomością
(art.83 i 84),

dokonywania podziału nieruchomości z urzędu (art.97),

wykonywania przez gminę prawa pierwokupu
nieruchomości (art.109).

2011-11-02

28

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

55

Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami- c.d.

Art. 6. Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są:

1) wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne,
budowa, utrzymywanie oraz wykonywanie robót
budowlanych tych dróg, obiektów i urządzeń transportu
publicznego, a także łączności publicznej i sygnalizacji;

1a) wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich
budowa i utrzymanie;

1b) wydzielanie gruntów pod lotniska, urządzenia i obiekty
do obsługi ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, oraz
budowa i eksploatacja tych lotnisk i urządzeń;

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

56

Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami- c.d.

2) budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i
urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii
elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych
do korzystania z tych przewodów i urządzeń;

3) budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do
zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania,
oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i
unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania;

4) budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących
ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych
służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie
przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz
urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu
Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego;

2011-11-02

29

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

57

Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami- c.d.

5) opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w
rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami;

5a) ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o
ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady oraz
miejsc i pomników upamiętniających ofiary terroru
komunistycznego;

6) budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów
władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół
wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów
ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej,
placówek opiekuńczo-wychowawczych i obiektów sportowych;

6a) budowa i utrzymywanie obiektów oraz pomieszczeń
niezbędnych do realizacji obowiązków w zakresie świadczenia
przez operatora publicznego powszechnych usług pocztowych, a
także innych obiektów i pomieszczeń związanych ze
świadczeniem tych usług;

dr inż. Józef Iwanicki

Gospodarka nieruchomościami

58

Cele publiczne w gospodarce nieruchomościami- c.d.

7) budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych
na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej,
a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym
budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych
oraz zakładów dla nieletnich;

8) poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie
kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla
brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową;

9) zakładanie i utrzymywanie cmentarzy;

9a) ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej;

9b) ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i
zwierząt lub siedlisk przyrody;

10) inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.