zlotnik jubiler 731[06] z2 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Tadeusz Kochanowski

Walcowanie blach i profili
731[06].Z2.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
Wacław Jaworski
Mirosław Muraszkowski

Opracowanie redakcyjne:
Antoni Korsak

Konsultacja:
Zenon W. Pietkiewicz

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej „Walcowanie

blach i profili” 731[06].Z2.03 zawartego w modułowym programie nauczania dla zawodu
złotnik-jubiler.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1.

Walcowanie blach i profili

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Wyżarzanie i wytrawianie metali. Instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy

5.2.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć uczniów

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1.WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu poradnik dla nauczyciela „Walcowanie blach i profili”

731[06].Z2.03, który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole
kształcącej w zawodzie złotnik-jubiler 731[06].
W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne,

−

wykaz umiejętności, jakie uczeń opanuje podczas zajęć,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

−

wykaz literatury, z jakiej uczniowie powinni korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami, ze

szczególnym uwzględnieniem:

−

pokazu z objaśnieniem,

−

tekstu przewodniego,

−

metod projektowania,

−

ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej. W celu przeprowadzenia sprawdzianu
wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może posłużyć się zamieszczonym
w punkcie 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego rodzaju zadania.

W rozdziale tym podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i osiągnięć w nauce,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcje dla nauczyciela, instrukcje dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych w module 731[06].Z2 „Technologia obróbki

plastycznej stosowana w procesach złotniczo-jubilerskich”.

Moduł 731[06].Z2

Technologia obróbki plastycznej stosowana

w procesach złotniczo-jubilerskich.

731[06].Z2.01

Stosowanie przepisów bhp przy sporządzaniu

stopów, wykonywaniu wyrobów walcowanych,

ciągnionych, kutych i tłoczonych.

731[06].Z2.02

Sporządzanie stopów do obróbki plastycznej.

731[06].Z2.03

Walcowanie blach i profili.

731[06].Z2.04

Ciągnienie drutu i profili

731[06].Z2.05

Kucie i tłoczenie blach.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

rozpoznawać wyroby złotnicze pochodzące w różnych okresów historycznych,

−

przestrzegać przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz

ochrony środowiska,

−

rozpoznawać podstawowe materiały stosowane w złotnictwie i jubilerstwie,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

projektować wyroby złotniczo-jubilerskie,

−

rozróżniać maszyny i narzędzia stosowane w złotnictwie i jubilerstwie,

−

wykonywać prace z zakresu obróbki ręcznej,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy obróbce i montażu

wykańczającym wyroby złotniczo jubilerskie,

−

montować wyroby złotnicze,

−

oprawiać kamienie jubilerskie,

−

posługiwać się mechanicznymi metodami obróbki wykańczającej,

−

zastosować chemiczne i elektromechaniczne metody obróbki wykańczającej,

−

naprawiać wyroby złotniczo-jubilerskie,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy przy sporządzaniu stopów,

wykonywaniu wyrobów walcowanych, ciągnionych kutych i tłoczonych,

−

sporządzać stopy do obróbki plastycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej, uczeń powinien umieć:

−

wykonać procesy walcowania i procesy pomocnicze zgodni z obowiązującymi przepisami

bezpieczeństwa i higieny pracy i ochrony przeciw pożarowej,

−

określić dopuszczalny zgniot walcowanego materiału,

−

dobrać przekrój wejściowy do walcowania określonego profilu,

−

walcować blachy i profile,

−

dobrać odpowiednią temperaturę wyżarzania walcowanego materiału,

−

dobrać parametry procesu wytrawiania,

−

wytrawić materiał po obróbce cieplnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca …………………………………….………….
Modułowy program nauczania: złotnik-jubiler 731[06]
Moduł: Technologia obróbki plastycznej stosowana w procesach złotniczo-jubilerskich
731[06].Z2
Jednostka modułowa:

Walcowanie blach i profili 731[06].Z2.03

Temat: Dobór materiału wejściowego i wykonanie profilu o przekroju kwadratowym.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności doboru przekroju wejściowego do nadania
określonego profilu, walcowania procesów pomocniczych oraz wykonywanie wyżarzania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

dobrać przekrój wlewka,

−

dopasować wlewek do przekroju bruzdy,

−

walcować,

−

wykonać czynności pomocnicze w procesie walcowania,

−

wyżarzyć wlewek.

Metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna.

Czas:

90 minut.

Środki dydaktyczne:

−

walcarka ręczna lub elektryczna,

−

stanowisko do wyżarzania wlewków,

−

palniki,

−

wlewek.

Przebieg zajęć:
1. Wyjaśnienie tematu zajęć.
2. Zapoznanie uczniów z celem ćwiczenia.
3. Przygotowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Zapoznanie uczniów z instrukcją ćwiczenia.
5. Przebieg ćwiczenia:

−

uczeń dobiera wlewek do profilu, jaki ma wykonać,

−

dopasowuje wlewek do przekroju bruzdy,

−

nauczyciel sprawdza poprawność doboru,

−

uczeń walcuje wlewek,

−

w miarę potrzeby wyżarza wlewek,

−

po osiągnięciu odpowiedniego profilu kończy walcowanie.

6. Uczeń porządkuje miejsce pracy.
7. Przygotowuje ćwiczenie do prezentacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Uczeń prezentuje efekt pracy.
9. Uczeń analizuje przebieg ćwiczenia.
10. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny ćwiczenia.

Zakończenie zajęć

−

wnioski,

−

podsumowanie ćwiczenia.

Praca domowa

Na podstawie literatury przygotuj informacje dotyczące urządzeń, którymi posługiwałeś

się podczas wykonywania ćwiczenia.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej

zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Walcowanie blach i profili 731[06].Z2.03

Temat: Obliczenie stopnia zgniotu wyżarzonej blachy o przekroju 3 mm x 80 mm do
przekroju 1 mm x 81 mm.
Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności obliczania stopnia zgniotu.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

−

obliczyć stopień zgniotu walcowanego stopu metali.

Metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów

−

indywidualne.

Czas: 45 minut
Środki dydaktyczne:

−

notatnik,

−

przybory do pisania,

−

kalkulator.

−

uczeń analizuje treść zadania,

−

oblicza początkowe pole przekroju poprzecznego,

−

oblicza pole przekroju poprzecznego po odkształceniu,

−

oblicza stopień zgniotu podstawiając do wzoru odpowiednie dane,

−

uczeń sprawdza prawidłowość wykonanych obliczeń.

6. Uczeń porządkuje miejsce pracy.
7. Przygotowuje ćwiczenie do prezentacji.
8. Uczeń prezentuje efekt pracy.
9. Uczeń analizuje przebieg ćwiczenia.
10. Nauczyciel wspólnie z uczniami dokonuje oceny ćwiczenia.

Zakończenie zajęć

−

wnioski,

−

podsumowanie ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Praca domowa

Na podstawie literatury wymień skutki jakie w metalu lub stopie metali powoduje zgniot.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

Przeprowadzenie anonimowej ankiety ewaluacyjnej wśród uczniów dotyczącej

zdobytych umiejętności oraz sposobu prowadzenia zajęć przez nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Walcowanie blach i profili

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz materiał wsadowy do walcowania profilu na szynę pierścionka i zaplanuj proces

walcowania.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonywania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wybrać bruzdę, w której zakończysz walcowanie,
2) dobrać odpowiedni wlewek,
3) wybrać bruzdę, w której rozpoczniesz walcowanie,
4) zaplanować walcowanie,
5) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

wlewki o różnym kształcie,

−

walcarka z walcami profilowanymi do walcowania na szynę.

Ćwiczenie 2

Wykonaj profil o przekroju kwadratowym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać kształt materiału wsadowego,
2) dobrać bruzdę do kształtu wlewka,
3) włączyć walcarkę,
4) włożyć wlewek w bruzdę,
5) walcować w kolejnych bruzdach,
6) nie zmieniać kierunku wkładania wlewka do bruzd,
7) zakończyć proces walcowania po uzyskaniu potrzebnego profilu,
8) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

walcarka ręczna bądź elektryczna,

−

wlewek.

Ćwiczenie 3

Oblicz zgniot walcowanej blachy o przekroju 3 mm x 80 mm do przekroju 1 mm x 81 mm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) znać wzór na obliczanie zgniotu,
2) obliczyć pola przekroju przed i po walcowaniu,
3) wstawić dane z ćwiczenia do wzoru,
4) wyliczyć procentową wartość zgniotu,
5) sprawdzić prawidłowość wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

literatura z punktu 7.

Ćwiczenie 4

Wykonaj profil o przekroju kwadratowym przy użyciu walcarki ręcznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać kształt materiału wsadowego,
2) dobrać odpowiednią bruzdę,
3) włożyć wlewek,
4) walcować kręcąc korbą,
5) walcować w kolejnych bruzdach nie zmieniając kierunku walcowania,
6) zakończyć proces walcowania po osiągnięciu zaplanowanego profilu,
7) dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

walcarka ręczna,

−

wlewek.

Ćwiczenie 5

Wykonaj walcowanie blachy na ustaloną grubość przy użyciu walcarki elektrycznej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dobrać kształt i wymiary materiału wsadowego,
2) ustawić odległość walców,
3) włączyć walcarkę,
4) włożyć wlewek,
5) walcować wlewek sprawdzając jego grubość suwmiarką,
6) po uzyskaniu zaplanowanej grubości zakończyć walcowanie,
7) dokonać oceny oprawności wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

walcarka elektryczna,

−

wlewek,

−

suwmiarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Wyżarzanie i wytrawianie metali. Instrukcje bezpieczeństwa

i higieny pracy

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj proces wyżarzania palnikiem blachy srebrnej po jej walcowaniu.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko do grzania blachy,
2) grzać równomiernie blachę do temperatury około 700°C (określić temperaturę na

podstawie barwy metalu),

3) ochłodzić stopniowo w przygotowanej kąpieli,
4) umyć w bieżącej wodzie,
5) wysuszyć.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniami,

−

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do grzania,

−

palnik jubilerski,

−

naczynie z przygotowaną kąpielą do chłodzenia,

−

bieżąca woda,

−

suszarka bądź miękka szmatka.

Ćwiczenie 2

Sporządź bejcę, czyli roztwór do wytrawienia wyrobów ze srebra. Wytraw kilka

wyrobów.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) przygotować stanowisko do wytrawienia,
2) dobrać składniki do sporządzenia bejcy,
3) przygotować bejcę,
4) nagrzać ją na maszynce elektrycznej do odpowiedniej temperatury,
5) umieścić w bejcy wytrawiane przedmioty,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6) wygotować wytrawiane wyroby,
7) wyjąć je z bejcy i wypłukać pod bieżącą wodą,
8) wysuszyć lub wytrzeć wytrawione wyroby.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do wytrawiania,

−

niezbędne związki chemiczne,

−

naczynie na bejcę,

−

pęseta,

−

dostęp do bieżącej wody,

−

suszarka lub szmatka,

−

wyroby do wytrawienia.

Ćwiczenie 3

Oblicz zgniot profilu o przekroju 10 mm x 10 mm walcowanego do profilu 5 mm x 5 mm.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) znać wzór na obliczanie zgniotu,
2) obliczyć pola przekroju przed i po walcowaniu,
3) wstawić dane z ćwiczenia do wzoru,
4) wyliczyć procentową wartość zgniotu,
5) sprawdzić prawidłowość wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

notatnik i przybory do pisania,

−

kalkulator,

−

literatura z punktu 7.

Ćwiczenie 4

Wykonaj proces wyżarzania blachy w piecu elektrycznym.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) ustalić parametry wyżarzania,
2) nastawić temperaturę pieca,
3) włożyć blachę do pieca,
4) po ustalonym czasie wyjąć blachę z pieca,
5) wytrawić,
6) spłukać,
7) wysuszyć,
8) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne:

−

wlewek,

−

piec do wyżarzania,

−

pęseta,

−

rękawice skórzane,

−

stanowisko do wytrawiania,

−

woda do płukania,

−

miękka szmatka lub suszarka.

Ćwiczenie 5

Wykonaj proces wyżarzania blachy w piecu z mieszaniną soli.

Wskazówki do realizacji:

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania, zapoznać uczniów z bezpieczeństwem pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:
1) przygotować stanowisko do wyżarzania,
2) ustalić parametry wyżarzania,
3) nagrzać roztwór do odpowiedniej temperatury,
4) zanurzyć metal w rozgrzanym roztworze,
5) po ustalonym czasie wyjąć metal z roztworu,
6) schłodzić metal wodą,
7) osuszyć,
8) sprawdzić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

stanowisko do wyżarzania,

−

piec z mieszaniną soli,

−

pęseta,

−

rękawice skórzane,

−

naczynie z wodą,

−

miękka szmatka lub suszarka.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Walcowanie blach i profili”

Test składa się z 20 zadań: otwartych, z luką i wielokrotnego wyboru z których:

−

zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan Testu

Klucz odpowiedzi

Cel operacyjny

ego

ria

aga

Poprawna odpowiedź

Określić, jakim rodzajem obróbki jest
walcowanie

Określić,

jaka

zmiana

fizyczna

zachodzi w metalu lub stopie na
skutek walcowania

Określić ilość walców w dwuwalcarce

…dwie pary…

Określić funkcje walców

…zgniatają…przesuwają…

Określić, jakim rodzajem procesu jest
zgniot

…obróbką

plastyczna

zimno…

Określić, czym jest stopień zgniotu

Określić, jaki profil jest materiałem
wsadowym do walcowania na blachę

Określić definicję wydłużania

…końcowej

długości

początkowej

materiału

wsadowego…

Określić cel wyżarzania stopu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Określić temperaturę wyżarzania stopu

złota i srebra

11. Określić rodzaje walców

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił 2 rodzaje (płaskie, z
bruzdą, profilowane)

12. Określić, co tworzy się na powierzchni

metali i stopów w efekcie procesu
wyżarzania

…tlenki…

13. Określić metodę wytrawiania srebra

…wygotowanie
w roztworze…

14. Wymienić wady wlewków w procesie

odlewania

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił 2 wady (pęcherze
gazowe, rzadzizna, głęboka
jama wsadowa, niewypełnienie
formy)

15. Obliczyć zgniot

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wykonał niezbędne działania i
podał prawidłowy wynik.

16. Wymienić i opisać zmiany, jakie

zachodzą w metalu w procesie zgniotu

Uczeń

wykonał

zadanie

wymienił i opisał zmiany, jakie
zachodzą w metalu w procesie
zgniotu.

17. Opisać

czynności

procesie

walcowania blachy

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
podał prawidłową kolejność
czynności i je opisał

18. Opisać

technologię

procesu

wyżarzania

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił

niezbędne

urządzenia i narzędzia podał
prawidłową

kolejność

czynności.

19. Narysować walce płaskie i bruzdowe

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wykonał czytelny i prawidłowy
rysunek:

20. Opisać technologię wytrawiania w

piec wypełnionym solami

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił

niezbędne

urządzenia i narzędzia podał
prawidłową

kolejność

czynności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Przedstaw cel pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób zasady wypełniania karty odpowiedzi testu.
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i kart odpowiedzi.
8. Podaj czas przeznaczony na udzielanie odpowiedzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych, niskie wyniki testu.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Wpisz imię i nazwisko na kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań dotyczących walcowania blach i profili.
5. Zadania: 1, 2, 6, 7, 9, 10 to zadania wyboru wielokrotnego i tylko jedna odpowiedź jest

prawidłowa; zadania 3, 4, 5, 8, 12, 13 są to zadania z luką, w zadaniach 11, 14, 15, 16, 17,
18, 19, 20 należy udzielić krótkiej odpowiedzi.

6. Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),

−

w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce,

−

w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy – (pytania 1–14),

II część – poziom ponad podstawowy – (pytania 15–20).

9. Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, to odłóż jego

rozwiązanie na później i rozważ ponownie, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Walcowanie jest obróbką:

a) mechaniczną na zimno,
b) chemiczną na zimno,
c) mechaniczną na gorąco,
d) chemiczną na gorąco.

2. W czasie walcowania materiał walcowany ulega:

a) utwardzeniu,
b) zmiękczeniu,
c) przebarwieniu,
d) wytrawieniu.

3. Dwuwalcarka to walcarka mająca ……………..…… walców.

4. Walce…………………….. metal i jednocześnie ………………….. wlewek.

5. Zgniot

jest

zespół

zmian

zachodzących

metalu

lub

stopie

wywołanych………………….. na zimno.

6. Stopień zgniotu metalu jest:

a) własnością wytrzymałościową,
b) rodzajem obróbki plastycznej,
c) miarą odkształcenia,
d) określeniem stopnia twardości.

7. Materiałem wsadowym do walcowania na blachę jest profil:

a) płaski,
b) okrągły,
c) kwadratowy,
d) sześciokątny.

8. Wydłużanie jest to stosunek………………….. podczas procesu walcowania.

9. Wyżarzanie stopu wykonujemy w celu:

a) zmiany barwy,
b) uwolnienia napięć wewnętrznych,
c) zmiany masy,
d) rafinacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Temperatura wyżarzania stopów złota i srebra wynosi około:

a) 250°C,
b) 700°C,
c) 400°C,
d) 900°C.

11. Opisz, jakie znasz rodzaje walców.

12. Podczas

procesu

wyżarzania

powierzchni

przedmiotów

tworzą

się………………………metali.

13. Stopy srebra wytrawiamy poprzez………………………….kwasu siarkowego.

14. Wymień wady wlewków powstałe w procesie odlewania.

15. Oblicz zgniot walcowanej blachy o przekroju 6 mm x 90mm do przekroju 3 mm x 92 mm.

16. Wymień i opisz zmiany, jakie zachodzą w metalu w procesie zgniotu.

17. Opisz czynności w procesie walcowania blach.

18. Opisz technologię procesu wyżarzania.

19. Narysuj walce płaskie i walce bruzdowe.

20. Opisz technologię wytrawiania w piecu wypełnionym solami.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

„Walcowanie blach i profili”

Zakreśl poprawną odpowiedź

wpisz brakujące części zdania

zadania

Odpowiedź

Punkty

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Walcowanie blach
i profili”

Test składa się z 20 zadań:

−

zadania 1 – 14 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 15 – 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma
następujące oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 11 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 5 z poziomu

ponadpodstawowego,

Plan Testu

Klucz Odpowiedzi

Cel operacyjny

ego

ria

aga

Poprawna odpowiedź

Określić

urządzenie

służące

mechanicznej obróbki plastycznej

Określić

kierunek

obracania

się

walców względem siebie

…przeciwnych…

Określić,

nie

wpływa

walcowanie metalu

Określić zmianę, jaka powoduje w
metalu zgniot

Określić

zmianę

struktury,

jaka

zachodzi w metalach poddawanych
obróbce na zimno przy zgniocie
krytycznym

…najwyższy rozrost…

Określić, czym jest kształt poprzeczny
przekroju wyrobu walcowanego

Określić, czym jest bruzda na walcu

…wykrój

powierzchni

walca…

Określić metodę chłodzenia wyrobu
w procesie wyżarzania

…powolne…

Określić średni czas wygrzania metali
w procesie wyżarzania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Określić,

nie

wpływa

wyżarzanie

11. Określić cel wyżarzania

…tlenków…

12. Określić sposób wytrawiania złota

barwy czerwonej

…wygotowanie…

13. Określić przyczyny nieprawidłowego

walcowania

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił zbyt duży zgniot
walców.

14. Określić rodzaje napędu walcarek

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił dwie (elektryczna,
mechaniczna).

15. Oblicz zgniot

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wykonał

odpowiednie

działania i podał prawidłowy
wynik.

16.

Wymienić

opisać

przyczyny

powstawania

wad

wlewków

w procesie odlewania

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił i opisał przyczyny
powstawania wad wlewków w
procesie odlewania.

17. Opisać

czynności

procesie

walcowania profili

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił czynności i podał ich
prawidłową kolejność.

18. Opisać

proces

technologiczny

wytrawiania

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli

wymienił czynności i podał
ich prawidłową kolejność.

19. Wymienić

opisać

czynności

związane

podwyższeniem

temperatury metali i stopów

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił i opisał 3 z 4
czynności.

20.

Opisać

technologię

wyżarzania

w piecu elektrycznym

Uczeń wykonał zadanie, jeżeli
wymienił czynności i podał ich
prawidłową kolejność.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

jakie będą w teście.

dydaktycznego ( rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

11. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
12. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
13. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

14. Ustal przyczyny trudności uczniów rozwiązywaniu tych zadań.
15. Wyciągnij wnioski do dalszej pracy mające na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych, niskie wyniki testu.

Instrukcja dla ucznia

prawidłowa; zadania 3, 4, 5, 8, 12, 13 są to zadania z luką, w zadaniach 11, 14, 15, 16, 17,
18, 19, 20 należy udzielić krótkiej odpowiedzi.

6. Zadania rozwiązuj tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

−

w zadaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie zakreślić
odpowiedź prawidłową),

−

w pytaniach z krótką odpowiedzią wpisz odpowiedź w wyznaczone miejsce,

−

w zdaniach do uzupełnienia wpisz brakujące wyrazy.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Test składa się z dwóch części o różnym stopniu trudności:

I część – poziom podstawowy – (pytania 1–14),

II część – poziom ponad podstawowy – (pytania 15–20).

9. Jeśli udzielenie odpowiedzi na któreś pytanie będzie Ci sprawiało trudność, to odłóż jego

rozwiązanie na później i rozważ ponownie, gdy zostanie Ci czas wolny.

10. Na rozwiązanie testu masz 90 min.

Powodzenia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań testowych,

–

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Urządzenie służące do mechanicznej obróbki plastycznej to:

a) elektrograwerka,
b) walcarka,
c) piec elektryczny,
d) palnik jubilerski.

2. W walcarkach walce zawsze obracają się względem siebie w …………………

kierunkach.

3. Walcowanie metalu nie wpływa na jego:

a) kształt,
b) właściwości,
c) strukturę,
d) temperaturę topnienia.

4. Zgniot powoduje w metalu lub stopie zmianę:

a) barwy,
b) masy,
c) struktury,
d) składu.

5. Zgniot krytyczny jest to stan struktury w metalach lub stopach poddawanych obróbce na

zimno, przy których następuje……………………….. ziaren.

6. Kształt poprzecznego przekroju wyrobu walcowanego to:

a) średnica,
b) wykrój,
c) profil,
d) bruzda.

7. Bruzda to………………………….na powierzchni walca.

8. Wyżarzanie jest to wygrzanie wyrobu w określonej temperaturze i ………………….

chłodzenie.

9. Średni czas wygrzania metali szlachetnych w procesie wyżarzania wynosi około:

a) 2 godzin,
b) 0,5 godziny,
c) 15 minut,
d) 5 minut.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Wyżarzanie nie wpływa na:

a) ciągliwość,
b) zmiękczanie,
c) skład chemiczny,
d) kruchość.

11. Wytrawianie ma na celu usunięcie…………………….. tworzących się na powierzchni

metalu.

12. Stopy złota barwy czerwonej wytrawiamy poprzez……………………………. w kwasie

solnym.

13. Wyjaśni, co może być przyczyną nieprawidłowego walcowania.

14. Opisz, jakie znasz rodzaje napędu walcarek.

15. Oblicz zgniot walcowanej blachy o przekroju 4 mm x 60 mm do przekroju 2 mm x 61 mm.

16. Wymień i opisz przyczyny powstawania wad wlewków w procesie odlewania.

17. Opisz czynności procesie walcowania profili.

18. Opisz technologię procesu wytrawiania.

19. Wymień i opisz czynności związane z podwyższeniem temperatury metali i stopów.

20. Opisz proces technologiczny wyżarzania w piecu elektrycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko..........................................................................................

„Walcowanie blach i profili”

Zakreśl poprawną odpowiedź

wpisz brakujące części zdania

zadania

Odpowiedź

Punkty

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Florow A.W.: Artystyczna obróbka metali. PWN , Warszawa 1989
2. Knobloch M.: Złotnictwo. WNT, Warszawa 1977
3. Knobloch M.: Metaloplastyka. WNT, Warszawa 1976
4. Knobloch M.: Polska biżuteria. ZN imienia Ossolińskich, Wrocław 1980
5. Pallai S.: Metaloplastyka użytkowa. WNT, Warszawa 1990
6. Poradnik egzaminacyjny dla kandydatów na czeladników i mistrzów w rzemiośle

złotnictwo. HWiU „LIBRA”, Warszawa 1981

7. Poradnik egzaminacyjny w rzemiośle złotnictwo. Centralny Związek Rzemiosła,

Warszawa 1981

8. Samek J.: Polskie złotnictwo. ZN imienia Ossolińskich, Wrocław 1988
9. Samek J.: Polskie rzemiosło artystyczne. WaiF, Warszawa 1984
10. Zastawniak F.: Złotnictwo i probiernictwo. WPLiS, Warszawa 1957

Internet
Strona aktualna na dzień 30 maja 2006:
www.pat-rodent.com.