2011-05-04
1
Etyczny kontekst
zarządzania
1.
Pojęcie etyki
2.
Kluczowe pojęcia z dziedziny etyki
3.
4 poziomy/obszary analizy etyki w działalności gospodarczej
4.
Relatywizm etyczny
5.
Pojęcie odpowiedzialności społecznej (CRS)
6.
Tradycyjne i współczesne zasady odpowiedzialności
społecznej
7.
Za i przeciw społecznej odpowiedzialności
Etyka
nauka o tym, jak nasze decyzje
wpływają
na innych ludzi
nauka o
prawach i obowiązkach ludzi,
o
moralnych regułach, którymi kierują się
ludzie przy podejmowaniu decyzji
nauka o istocie
wzajemnych stosunków
między ludźmi
R. Fimińska-Banaszyk
Etyka
osobiste przekonanie jednostki o tym:
co jest słuszne i niesłuszne
co jest dobre i złe
etykę definiujemy w związku z jednostką
ludzką
organizacje nie mają etyki
R. Fimińska-Banaszyk
Powszechne normy moralne
dotrzymywanie obietnic
unikanie przemocy fizycznej
wzajemna pomoc
szacunek dla człowieka
szacunek dla własności
R. Fimińska-Banaszyk
Etyka indywidualna
na EI wpływa wiele czynników:
rodzina
szkoła
środowisko
indywidualne wartości i normy moralne
(
np. korzyści finansowe i osobisty awans; rodzina;
wolność i niezależność; równouprawnienie
)
R. Fimińska-Banaszyk
4 poglądy na zachowania
etyczne
pogląd utylitarny
pogląd indywidualistyczny
pogląd oparty na prawach moralnych
pogląd oparty na sprawiedliwości
R. Fimińska-Banaszyk
4 poglądy na zachowania
etyczne
pogląd utylitarny
etyczne jest takie zachowanie, które zapewnia
największe dobro największej liczbie ludzi
pogląd filozofa Stuarta Milla
ocena moralności w kategoriach skutków,
konsekwencji decyzji
np. decyzja o zwolnieniu 30% załogi w obliczu kryzysu, by
uchronić 70% przed utratą pracy
R. Fimińska-Banaszyk
4 poglądy na zachowania
etyczne
pogląd indywidualistyczny
etyczne jest takie zachowanie, w którym widać
dbałość o interes własny człowieka w długim
okresie
nie można zatem tolerować takich zachowań jak
kłamstwo i oszustwo, ze względu na interes
własny w krótkim okresie
promowanie uczciwości i rzetelności
etyka pekuniarna (naciąganie prawa, by osiągać
własne cele, „falandyzacja prawa”)
R. Fimińska-Banaszyk
4 poglądy na zachowania
etyczne
pogląd oparty na prawach moralnych
zachowanie etyczne to takie, które szanuje i
chroni podstawowe prawa człowieka
nienaruszalne prawa człowieka do
życia, wolności i sprawiedliwego traktowania
prawo do:
prywatności, należytej procedury prawnej,
wolności słowa, swobody wyboru, zdrowia
i bezpieczeństwa, wolności sumienia
R. Fimińska-Banaszyk
2011-05-04
2
4 poglądy na zachowania
etyczne
pogląd oparty na sprawiedliwości
etyczne jest takie zachowanie, które zapewnia
bezstronne i sprawiedliwe traktowanie ludzi,
zgodnie z obowiązującymi regułami i
standardami
sprawiedliwość proceduralna
(te same zasady i
reguły)
sprawiedliwość rozdzielcza
(takie samo traktowanie)
sprawiedliwość interakcyjna
(godność i szacunek
wszystkim)
R. Fimińska-Banaszyk
Etyka w biznesie
normy zachowania, którymi kierują się
menedżerowie i pracownicy w organizacji
4 obszary :
1.
Jak organizacja traktuje swoich
pracowników?
2.
Jak pracownicy traktują
organizację?
3.
Jak pracownicy i organizacja traktują
inne
podmioty gospodarcze?
4.
Jak funkcjonują
podstawowe instytucje
społeczeństwa?
R. Fimińska-Banaszyk
Etyka w biznesie
Pracownicy
•
konflikty interesów
•
dyskrecja i poufność
(tajemnice firmy)
•
uczciwość
Organizacja
•
zatrudnianie i zwalnianie
•
warunki płacy i pracy
•
prywatność i szacunek
Dziedziny niejednoznaczności
etycznej
•reklama i promocja
•zamówienia i zakupy
•przetargi i negocjacje
•ujawnianie informacji finansowych
Czynniki ekonomiczne
•klienci
•konkurenci
•akcjonariusze
•dostawcy
•handlowcy/pośrednicy
•związki zawodowe
R. Fimińska-Banaszyk
Etyka w biznesie
pracownik
10 głównych czynników, które mogą skłonić
pracowników do działań nieetycznych lub
niezgodnych z prawem
1.
Próby połączenia pracy z potrzebami zajmowania się rodziną
2.
Kiepska łączność wewnątrz organizacji
3.
Kiepskie przywództwo
4.
Godziny pracy i/lub przeciążenie pracą
5.
Brak wsparcia ze strony kierownictwa
6.
Potrzeba osiągania celów w dziedzinie sprzedaży, kosztów lub
zysku
7.
Niewielkie uznanie dla osiągnięć lub jego zupełny brak
8.
Polityka firmy
9.
Kłopoty finansowe danej osoby
10.
Niedostateczne zasoby
R. Fimińska-Banaszyk
Etyka w biznesie
pracownik
5 głównych typów zachowania nieetycznego
lub
niezgodnego z prawem, do których
przyznają się ankietowani pracownicy (ostatnie
12 miesięcy)
1.
Niedbałe przeprowadzanie kontroli jakości
2.
Tuszowanie wypadków
3.
Nadużywanie zwolnień lekarskich lub kłamstwa o
stanie zdrowia
4.
Okłamywanie lub zwodzenie klientów
5.
Wywieranie niewłaściwego nacisku na innych
R. Fimińska-Banaszyk
Etyczny kontekst organizacji
normy etyczne jednostki
działania menedżerów
równorzędnych szczebli
działania menedżerów wyższych
szczebli
kultura organizacyjna
otoczenie organizacji
R. Fimińska-Banaszyk
Kształtowanie pożądanych
zachowań etycznych
wzorce i przykłady ze strony naczelnego
kierownictwa
ta grupa buduje kulturę organizacji i określa,
które zachowania będą akceptowane a które nie
Instytucjonalizacja zagadnień etycznych
R. Fimińska-Banaszyk
Kodeks postępowania w biznesie
http://www.unilever.pl/o-nas/nasze-zasady/
R. Fimińska-Banaszyk
Kształtowanie pożądanych
zachowań etycznych
Kształtowanie pożądanych
zachowań etycznych
pozytywne skutki dokonywania wyborów
etycznych
negatywne skutki dokonywania wyborów
etycznych
zwolnienie z pracy
odrzucenie przez kolegów
utrata korzyści materialnych
R. Fimińska-Banaszyk
2011-05-04
3
Relatywizm etyczny
„nie ma żadnego racjonalnego sposobu
rozstrzygania problemów dobra i zła, sprawiedliwości
i niesprawiedliwości”
relatywizm naiwny
ludzie sami dla siebie ustanawiają normy, wg których należy oceniać
ich postępowanie
tolerancja (?)
relatywizm kulturowy
moralność jest względna w zależności od określonych kultur,
społeczeństw i społeczności
nie można osądzać moralności określonej kultury, należy starać się
zrozumieć kodeksy moralne
globalizacja
R. Fimińska-Banaszyk
Odpowiedzialność społeczna
zestaw zobowiązań organizacji do ochrony
i umacniania społecznego kontekstu,
w którym funkcjonuje
działania podejmowane przez organizację
w celu wywarcia wpływu na
społeczeństwo, w którym funkcjonuje
R. Fimińska-Banaszyk
Klasyczne zasady
odpowiedzialności społecznej
wg Andrew’a Carnegie
zasada miłosierdzia
szczęśliwi członkowie społeczeństwa wspierają tych
mniej szczęśliwych
pomoc bezpośrednia i pośrednia
zasada włodarstwa
przedsiębiorcy i zamożni ludzie są wyłącznie
włodarzami, opiekunami swego majątku
społeczeństwo powierzyło bogatym ich majątek;
mogą go używać by realizować cele akceptowane
społecznie
R. Fimińska-Banaszyk
Odpowiedzialność społeczna
wg Miltona Friedmana
przedsiębiorstwa powinny sprawnie
wytwarzać towary i usługi, a
rozwiązywanie problemów społecznych
należy pozostawić zaangażowanym w to
osobom i instytucjom rządowym
R. Fimińska-Banaszyk
Odpowiedzialność społeczna
dziedziny
interesariusze organizacji
osoby i organizacje, których
bezpośrednio dotyczą
działania danej organizacji i które są materialnie
zainteresowane jej wynikami
klienci, wierzyciele, dostawcy,
właściciele/inwestorzy, grupy interesu, społeczność
lokalna, władze lokalne, rząd, rządy innych państw,
stowarzyszenia handlowe, sądy, szkoły i
uniwersytety,
pracownicy
R. Fimińska-Banaszyk
Odpowiedzialność społeczna
dziedziny
środowisko naturalne
odpady
usuwanie zanieczyszczeń
odnawialne źródła energii
R. Fimińska-Banaszyk
Odpowiedzialność społeczna
dziedziny
ogólny dobrobyt społeczny
cele dobroczynne
wspieranie organizacji charytatywnych
udział w fundacjach
wspieranie imprez kulturalnych i sportowych
propagowanie zdrowego stylu życia
wspieranie publicznej oświaty (stypendia)
R. Fimińska-Banaszyk
Odpowiedzialność społeczna
Odpowiedzialność
społeczna
1. Przedsiębiorstwa
stwarzają
problemy więc
muszą pomagać je
rozwiązywać
2. Przedsiębiorstwa są
obywatelami
3. Przedsiębiorstwa są
bogate i dysponują
zasobami by rozwiązywać
problemy
4. W naszym społeczeństwie
przedsiębiorstwo jest
partnerem, tak jak rząd
i ogół społeczeństwa
1. Przedsiębiorstwa
nie
mają
doświadczenia
i
umiejętności do
zarządzania projektami
społecznymi
2. Zaangażowanie
w projekty społeczne
daje przedsiębiorstwom
zbyt dużą władzę
3. Występuje duże
prawdopodobieństwo
konfliktu interesów
4.
Celem przedsiębiorstw
jest generowanie
zysku
i
bogacenie właścicieli
za
przeciw
R. Fimińska-Banaszyk
4 typy postaw organizacji wobec
społecznych zobowiązań
obstrukcjonizm/postawa obronna/
postawa dostosowawcza/postawa aktywna
1. Obstrukcjonizm
robić jak najmniej dla problemów
społecznych i ekologicznych
w trudnych sytuacjach wypierają się
odpowiedzialności lub ukrywają prawdę
przywiązują niewielkie znaczenie do kwestii
etycznych
R. Fimińska-Banaszyk
2011-05-04
4
4 typy postaw organizacji wobec
społecznych zobowiązań
obstrukcjonizm/postawa obronna/
postawa dostosowawcza/postawa aktywna
2. Postawa obronna
robić wszystko, co wymaga prawo, ale nic
ponadto
zbieżna z argumentami przeciwko
OS
praca menedżerów polega na generowaniu
zysków
nie tuszują fałszywych kroków i podejmują
działania naprawcze
np. Philip Morris
R. Fimińska-Banaszyk
4 typy postaw organizacji wobec
społecznych zobowiązań
obstrukcjonizm/postawa obronna/
postawa dostosowawcza/postawa aktywna
3. Postawa dostosowawcza
firma wypełnia swoje obowiązki prawne i etyczne
w wybranych przypadkach gotowa jest robić
więcej
dobrowolnie uczestniczą w programach
społecznych, ale przy aktywnym przekonywaniu
organizacji przez ich radców prawnych
IBM, Exxon
R. Fimińska-Banaszyk
4 typy postaw organizacji wobec
społecznych zobowiązań
obstrukcjonizm/postawa obronna/
postawa dostosowawcza/postawa aktywna
4.
Postawa aktywna
firma uznaje się za odpowiedzialnego
członka społeczeństwa
aktywnie poszukuje możliwości wniesienia
swojego wkładu
stypendia dla uzdolnionej młodzieży
domy Ronalda McDonalda
R. Fimińska-Banaszyk