„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Ewa Doroszkiewicz

Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
322[01].Z3.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
lek. med. Ewa Rusiecka
mgr Katarzyna Zarębska

Opracowanie redakcyjne:
mgr Ewa Doroszkiewicz



Konsultacja:
mgr inż. Halina Śledziona




Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 322[01].Z3.01
„Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy”, zawartego w programie
nauczania dla zawodu asystentka stomatologiczna.




























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

6

3. Cele kształcenia

7

4. Przykładowe scenariusze zajęć.

8

5. Ćwiczenia

12

5.1. Podstawowa terminologia z zakresu aseptyki i antyseptyki i metody

dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy

12

5.1.1. Ćwiczenia

12

5.2. Zasady postępowania z odpadami medycznymi i materiałem skażonym

biologicznie Organizacja stanowiska pracy Środki ochrony indywidualnej

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

5.3. Dezynfekcja mechaniczna, fizyczna i chemiczna-grupyfikacja preparatów

dezynfekcyjnych.

Środki chemiczne do dezynfekcji powierzchni

i instrumentów stomatologicznych

17

5.3.1. Ćwiczenia

17

5.4. Zasady

sporządzania,

stosowania

i

przechowywania

środków

dezynfekcyjnych

20

5.4.1. Ćwiczenia

20

5.5.

Przepisy

dotyczące

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

22

5.4.1. Ćwiczenia

22

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

24

7. Literatura

38

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie asystentka stomatologiczna.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które

zawierają podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest
zwrócenie uwagi na następujące elementy:
–

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować

samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni posiadać – czytanie ze zrozumieniem,

–

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny i czy

jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiadanie na pytania lub wspólnie z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywnić wszystkich uczniów, a także
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

–

ćwiczenia – stanowią dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu
materiału. Trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczna oraz opanować nowe umiejętności. W poradniku przedstawiono obszerną
propozycję ćwiczeń wraz ze wskazówkami ich realizacji. Prowadzący może również
zrealizować ćwiczenia, które sam opracował.

–

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest

samodzielnie odpowiedzieć na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie
ocenić czy opanował zalecany materiał, czego potwierdzeniem jest zaznaczenie
odpowiedzi „tak” lub „nie”. Jeżeli wystąpią odpowiedzi „nie”, nauczyciel powinien do
tematów powrócić i sprawdzić jakie były przyczyny nie opanowania przez ucznia
wskazanego materiału. W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od
postawy nauczyciela, sposobu prowadzenia zajęć zależy zainteresowanie ucznia.
Uczeń nie zainteresowany materiałem nauczania i realizowanymi ćwiczeniami nie

nabędzie w pełni umiejętności założonych w jednostce modułowej. Potwierdzenie przez
ucznia opanowania materiału nauczania z danego rozdziału, może stanowić podstawę
dlanauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego zakresu.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

–

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu

całej jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów. Wyniki osiągnięte
przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela
realizującego tę jednostkę modułową. Każde zadanie z testu ma przypisaną liczbę
możliwych do uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od
ilości uzyskanych punktów za każde zadanie. Nauczyciel może zastosować test według
własnego projektu oraz zaproponować własną skalę ocen. Należy jednak pamiętać, żeby
tak przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby umożliwić mu jak najpełniejsze
wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego:

—

dyskusja w grupach,

—

pokaz z instruktażem,

—

pokaz z objaśnieniami

—

ćwiczenie,

—

pogadanka

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

322[01].Z3.01

Wykonywanie

dezynfekcji

instrumentów i

stanowisk pracy

322[01].Z3.02

Wykonywanie sterylizacji
instrumentów, materiałów

opatrunkowych i bielizny

zabiegowej

322[01].Z3

Sterylizacja i dezynfekcja

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

pracować w grupie i indywidualnie

−

samodzielnie analizować teksty źródłowe

−

obserwować i wyciągać wnioski z obserwacji

−

wykazywać aktywność w dochodzeniu do wiedzy i umiejętności

−

brać czynny udział w ćwiczeniach i dyskusji,

−

przygotować gabinet i stanowisko pracy lekarza dentysty,

−

przestrzegać przepisów bhp, ochrony przeciw pożarowej oraz ochrony środowiska,

−

stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej,

−

rozróżniać grupy leków stosowanych w leczeniu chorób jamy ustnej,

−

kompletować zestawy podstawowych leków, wyrobów medycznych stosowanych do

zabiegów stomatologicznych,

−

korzystać z wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii w komunikowaniu się

z pacjentem,

−

przygotować gabinet stomatologiczny do pracy,

−

przygotować materiał stomatologiczny,

−

przygotować aparaturę oraz instrumenty do zabiegów stomatologicznych,

−

dobierać urządzenia oraz instrumenty do zabiegów stomatologicznych,

−

wykonywać czynności związane z asystowaniem do zabiegów stomatologicznych,

−

korzystać z wiedzy dotyczącej budowy, fizjologii i patologii narządu żucia,

−

wykonywać czynności związane z asystowaniem podczas zabiegów stomatologicznych.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3.

CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

wyjaśnić pojęcia: dezynfekcja, antyseptyka, zakażenia krzyżowe,

−

scharakteryzować metody dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy,

−

scharakteryzować sposoby postępowania z odpadami medycznymi i materiałem

skażonym biologicznie,

−

zaplanować pracę z uwzględnieniem stosowanej metody dezynfekcyjnej,

−

zorganizować stanowisko pracy do dezynfekcji, zgodnie z wymaganiami ergonomii,

−

zastosować środki ochrony indywidualnej,

−

określić zasady przeprowadzania dezynfekcji mechanicznej,

−

dokonać dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy metodą mechaniczną,

−

określić zasady przeprowadzania dezynfekcji fizycznej,

−

dokonać dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy metodą fizyczną,

−

dokonać dezynfekcji pomieszczenia gabinetu z zastosowaniem promieniowania

niejonizującego i nadfioletowego (UV),

−

określić zasady przeprowadzania dezynfekcji chemicznej,

−

dokonać grupyfikacji preparatów dezynfekcyjnych i określić zakres ich działania,

−

dobrać środki do dezynfekcji instrumentów stomatologicznych,

−

dobrać środki do dezynfekcji małych i dużych powierzchni,

−

zastosować procedury dotyczące przygotowania i stosowania środków dezynfekcyjnych,

−

przygotować roztwór środka dezynfekcyjnego o określonym stężeniu,

−

przeprowadzić dezynfekcję z zastosowaniem metody chemicznej,

−

określić przyczyny małej aktywności biobójczej środka dezynfekcyjnego,

−

określić zasady przechowywania środków dezynfekcyjnych,

−

zastosować

przepisy

dotyczące

bezpieczeństwa

i

higieny

pracy,

ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………………….

Modułowy program nauczania: Asystentka stomatologiczna322[01]
Moduł:

Sterylizacja i dezynfekcja 322[01].Z3

Jednostka modułowa:

Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
322[01].Z3.01

Temat: Procedury higieniczne dotyczące personelu pracującego w gabinecie

stomatologicznym.

Cel ogólny: Stosowanie ogólnych zasad higienicznych obowiązujących personel pracujący

w gabinecie stomatologicznym.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
1. Przygotować ręce do pracy w gabinecie.
2. Określić sytuacje w, których należy wykonać podstawowe mycie rąk.
3. Wyposażyć punkt do mycia rąk.
4. Określić cel higienicznego mycia rąk.
5. Omówić i wykonać mycie i dezynfekcje rąk zgodnie z techniką Ayliffe’a.
6. Określić obszary rąk najczęściej pomijane podczas zabiegu mycia rąk i dezynfekcji.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
—

organizowanie i planowanie zajęć,

—

pracy w zespole,

—

oceny pracy.

Metody nauczania–uczenia się:
—

ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:
—

poradnik dla ucznia,

—

zestaw pytań prowadzących,

—

pomieszczenie z umywalkami, sprzętem i środkami dezynfekcyjnymi do mycia

i dezynfekcji rąk,

—

kartki papieru formatu A4, pisaki.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
—

uczniowie pracują w grupach 2

−

4 – osobowych,

—

uczniowie pracują indywidualnie ćwicząc technikę higienicznego mycia rąk,

Czas trwania zajęć:
—

120 minut.

Zadanie dla ucznia:

Na podstawie algorytmu higienicznego mycia rąk wg. Ayliffe’a, uczeń powinien:

1. Wykonać higieniczne mycie rąk.
2. Przygotować niezbędny sprzęt stanowiący wyposażenie punktu.
3. Przygotować środki do mycia i dezynfekcji rąk.
4. Określić częstość mycia rąk.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad pracy podczas ćwiczeń indywidualnych.
4. Wykonanie pokazu higienicznego mycia rąk wg.Ayliffe’a
5. Ustalenie kolejności ćwiczeń.

Faza właściwa
1. Ćwiczenia indywidualne – higienicznego mycia rąk wg. techniki Ayliffe’a,

Faza końcowa.
Posumowanie.
1. Uczniowie uzasadniają korzyści jakie wynikają z przeprowadzenia ćwiczenia
2. Uczniowie omawiają trudności i najczęstsze błędy, jakie napotykali w trakcie realizacji

zajęć.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………………………

Modułowy program nauczana: Asystentka stomatologiczna322[01]
Moduł:

Sterylizacja i dezynfekcja 322[01].Z3

Jednostka modułowa:

Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy
322[01].Z3.01

Temat: Sporządzanie wodnych roztworów środków dezynfekcyjnych do dezynfekcji

narzędzi, sprzętu i powierzchni.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności przygotowania wodnych roztworów środków

dezynfekcyjnych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

wybrać odpowiedni środek dezynfekcyjny,

–

ustalić kolejność działania,

–

określić możliwe sposoby obliczenia właściwego stężenia środka dezynfekcyjnego,

–

określić działanie środków dezynfekcyjnych w zależności od stężenia i ich czasu

zastosowania.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowanie i planowanie zajęć,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz

–

ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:
—

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

—

papier formatu A4, pisaki.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
—

uczniowie pracują w grupach 2–4 – osobowych.

Czas trwania zajęć: 90 minut.

Zadanie dla ucznia

Zadanie: Przygotuj 1500 g wodnego 3% roztwóru Desoformu.

1.

Oblicz potrzebną ilość gramów preparatu,

2.

Oblicz potrzebną liczbę gramów wody, którą należy użyć do przygotowania roztworu
preparatu?

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) przyjąć założenie, że 1ml (1cm

3

) wody waży 1 gram,

2) wypełnić kartę pracy – ćwiczeń,
3) zastosować wzór na obliczenie potrzebnej ilości preparatu,
4) przedstawić wynik na forum grupy,
5) omówić sposób wykonania zadania.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

literatura z rozdziału 4 poradnika dla ucznia,

–

karta pracy – ćwiczeń,

–

przybory do pisania

–

przykładowe środki dezynfekcyjne do sporządzania roztworów w gabinecie
stomatologicznym.

Przebieg zajęć:
1. Określenie tematu zajęć,
2. Wyjaśnienie tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnić uczniom z treść ćwiczenia.
4. Podział uczniów na zespoły.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania. Nauczyciel prosi aby każdy uczeń
indywidualnie przemyślał pytanie. Na otrzymanych kartach pracy – ćwiczeń uczniowie
w grupach wypisują potrzebny wzór do obliczeń i dokonuje obliczenia. Nauczyciel zbiera
kartki i sprawdza poprawność odpowiedzi oceniając grupy uczniów. Następnie wybrani
uczniowie prezentują wyniki pracy i omawiają własne trudności na forum grupy dyskutują.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1

Podstawowa terminologia z zakresu aseptyki i antyseptyki
i metody dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy

5.1.1. Ćwiczenia

Uzupełnij tabelę, wpisując definicję pojęć oraz podając przykłady działania.
Karta pracy –ćwiczeń.

Termin/pojęcie

definicja

przykład

dezynfekcja

aseptyka

antyseptyka

zakażenie krzyżowe

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, także wskazać dostępne źródła informacji. Należy zwrócić
uwagę na ryzyko przenoszenia zakażeń w gabinecie stomatologicznym i konieczność
przestrzegania odpowiedniego reżimu sanitarnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.1.1 wiadomości na temat powyżej podanych pojęć,
2) wpisać definicje pojęć do karty pracy,
3) w małych zespołach ustalić przykład a następnie zapisać go na karcie pracy,
4) omówić efekty pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

—

ćwiczenie,

Środki dydaktyczne:

—

papier formatu A4, długopis,

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opracuj algorytm zapobiegania zakażeniom krzyżowym w gabinecie stomatologicznym

uwzględniając drogi szerzenia się zakażeń.:
—

drogą naczyń krwionośnych,

—

drogą powietrzną poprzez wdychanie,

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

—

drogą wodną,

—

poprzez kontakt.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Należy zwrócić
szczególną uwagę na ryzyko przenoszenia zakażeń w gabinecie stomatologicznym
i przestrzegania odpowiedniego reżimu sanitarnego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Aby wykonać ćwiczenie uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.1.1 wiadomości dotyczących drogi szerzenia się

zakażeń i profilaktyki,

2) scharakteryzować każdą z dróg szerzenia się zakażeń,
3) opracować algorytm postępowania w profilaktyce,
4) zapisać przemyślenia na kartce A4,
5) przedstawić propozycje algorytmu na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

—

ćwiczenie,

—

zaleca się prace w małych zespołach 2–3 osobowych.

Środki dydaktyczne:

—

papier formatu A4, flamastry,

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Po analizie tekstu z poradnika dla ucznia dobierz metodę dezynfekcji do materiału

dezynfekowanego i scharakteryzuj ją.

Karta pracy

Dezynfekcja

metoda dezynfekcji

charakterystyka

instrumenty
stomatologiczne

Końcówki
stomatologiczne (wiertła)

stanowisko pracy:
podłogi,

ściany, blaty

stoliki,

unity,

pomieszczenie.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.1.1 wiadomości na temat dotyczący metod dezynfekcji
2) pracować w zespołach dwuosobowych,
3) uzupełnić kartę pracy,
4) omówić wyniki pracy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

—

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

—

arkusze papieru formatu A4, długopis,

—

poradnik dla ucznia,

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla nauczyciela.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2

Zasady

postępowania

z

odpadami

medycznymi

i materiałem

skażonym

biologicznie

Organizacja

stanowiska pracy Środki ochrony indywidualnej

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn.23 sierpnia 2007 r. w sprawie

szczegółowego sposobu postępowania z odpadami medycznymi na podstawie art. 7 ust.4
ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 39 z 2007 r., poz. 251 i Nr. 88, poz.
587) ,określ warunki jakie powinno spełniać pomieszczenie przeznaczone do magazynowania
odpadów medycznych tzw. niebezpiecznych

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Nauczyciel
powinien zwrócić uwagę na znaczenie właściwej segregacji odpadów medycznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.2.1 informacje warunków jakie powinno spełniać

pomieszczenie przeznaczone do magazynowania odpadów medycznych,

2) wypisać wszelkie informacje,
3) przedstawić wynik pracy grupy na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

Środki dydaktyczne

–

papier formatu A4, flamastry,

–

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia,

–

Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dn.23 sierpnia 2007r. w sprawie szczegółowego

sposobu postępowania z odpadami medycznymi na podstawie art.7ust.4.

Ćwiczenie 2

Zgodnie z instrukcją wykonaj higieniczne mycie rąk wg. techniki Ayliffe’a.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres
i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Zajęcia

powinny odbyć się w warunkach naturalnych – gabinet stomatologiczny lub w pracowni
ćwiczeń. Nauczyciel powinien zwrócić uwagę na znaczenie właściwej higieny rąk
w gabinecie stomatologicznym

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.2.1 informacje dotyczące higieniczne mycie rąk wg.

techniki Ayliffe’a,

2) dokonać analizy treści ćwiczenia,
3) określić warunki w jakich należy przeprowadzić higieniczne mycie rąk, uzasadnić

kolejność wykonywanych czynności zgodnie z techniką Ayliffe’a.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie,

–

pokaz

–

metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 6 poradnika dla ucznia,

−

instrukcja higienicznego mycia rą,

−

środki do mycia i dezynfekcji rąk dostępne w ściennych dozownikach.

Ćwiczenie 3

Znając bariery ochronne stosowane w pracy przez asystentkę stomatologiczną wyćwicz

zakładanie:

−

masek ochronnych na twarz,

−

okularów ochronnych,

−

rękawiczek ochronnych w tym z pakietu pakietu jałowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Wskazać
na różne typy masek, okularów i rękawic ochronnych dostępnych na krajowym rynku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.2.1. wiadomości na temat stosowania barier ochrony

w profilaktyce zakażeń krzyżowych,

2) dokonać analizy treści ćwiczenia,
3) zapoznać się ze sposobami ochrony personelu i pacjentów przed zakażeniami

krzyżowymi,

4) przećwiczyć indywidualnie zakładanie, okularów ochronnych, rękawiczek ochronnych,

masek ochronnych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

—

ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

—

jednorazowe maski ochronne na twarz,

—

okulary ochronne,

—

różne rozmiary rękawiczek jednorazowego użytku,

—

różne rozmiary rękawiczek jałowych w jałowych pakietach.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5.3. Dezynfekcja

mechaniczna, fizyczna

i chemiczna –

grupyfikacja

preparatów

dezynfekcyjnych.

Środki

chemiczne do dezynfekcji powierzchni i instrumentów
stomatologicznych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opracuj procedurę przygotowania preparatów do dezynfekcji narzędzi na potrzeby

gabinetu stomatologicznego, w którym pracujesz.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.4.1 informacje dotyczące sporządzania środków

dezynfekcyjnych,

2) dokonać analizy sposobu przygotowania wybranego środka dezynfekcyjnego do

narzędzi,

3) wypisać

zasady

obowiązujące

przy

przygotowywaniu

roztworów

środków

dezynfekcyjnych,

4) określić czas działania środka dezynfekcyjnego,
5) określić sposób postępowania z narzędziami po dezynfekcji,
6) omówić ćwiczenie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

—

ćwiczenia

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

kalkulator,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Opracuj projekt wyposażenia stanowiska do mycia i dezynfekcji sprzętu i narzędzi oraz

powierzchni w gabinecie stomatologicznym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.3.1 informacje dotyczące wyposażenia stanowiska do

dezynfekcji w gabinecie stomatologicznym,

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

2) dokonać analizy pomieszczenia, urządzeń, środków dezynfekcyjnych i obowiązujących

zasad postępowania ze środkami dezynfekcyjnymi w gabinetach stomatologicznych,

3) wypisać zasady obowiązujące przy przygotowywaniu roztworów środków
4) dezynfekcyjnych, oraz zasady dotyczące sporządzania i przechowywania środków

dezynfekcyjnych,

5) narysować schemat wyposażenia stanowiska do dezynfekcji,
6) omówić ćwiczenie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Posiadając wykaz wybranych środków dezynfekcyjnych używanych do dezynfekcji

narzędzi i do dezynfekcji powierzchni:
1. Podaj /wypisz zakres działania 10 preparatów z każdego wykazu,znając symbole oraz

jego czas działania w zależności od stężenia preparatu,

Karta ćwiczenia – preparaty do dezynfekcji narzędzi.

nazwa preparatu

zakres działania

stężenie

czas działania

Karta ćwiczenia – preparaty do dezynfekcji powierzchni.

nazwa preparatu

zakres działania

stężenie

czas działania

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) dokonać analizy wykazu aktualnych środków dezynfekcyjnych,
2) wypisać wybrane nazwy preparatów do dezynfekcji i w kartach pracy uzupełnić wszelkie

dane,

3) przedstawić wynik pracy na forum grupy,
4) omówić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenia.

Środki dydaktyczne

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

−

karta pracy – ćwiczeń,

−

przybory do pisania,

−

aktualny wykaz środków dezynfekcyjnych zatwierdzonych do użytku.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

5.4. Zasady sporządzania, stosowania i przechowywania

środków dezynfekcyjnych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenia 1

Zadanie: Przygotuj 1500 g wodnego 3% roztwóru Desoform.

1. Oblicz potrzebną ilość gramów preparatu,
2. Oblicz potrzebną liczbę gramów wody, którą należy użyć do przygotowania roztworu

preparatu?

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Nauczyciel
powinien podać uczniom kartki z przykładowymi zadaniami obliczenia stężenia środka
dezynfekcyjnego

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przyjąć założenie, że 1ml (1cm

3

) wody waży 1 gram,

2) zastosować wzór na obliczenie potrzebnej ilości preparatu,
3) przedstawić wynik na forum grupy,
4) omówić sposób wykonania zadania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

—

karta pracy – ćwiczeń,

—

przybory do pisania

—

przykładowe środki dezynfekcyjne do sporządzania roztworów w gabinecie

stomatologicznym.

Ćwiczenie 2

Zadanie:

Przygotuj

3%

roztwór

wodny

Tiutolu

do

dezynfekcji

narzędzi

stomatologicznych zgodnie z zaleceniami producenta wypisanymi na opakowaniu środka
dezynfekcyjnego. Do Twojej dyspozycji jest pojemnik o pojemności 2 l.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać rozdział 4.3 z poradnika dla ucznia,

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

2) przeczytać informacje producenta z opakowania na środku dezynfekcyjnymi preparatu

dotyczące sposobu przygotowania roztworu preparatu,

3) przedstawić wynik obliczeń na forum grupy,
4) omówić sposób wykonania zadania i czas dezynfekcji w roztworze o takim stężeniu.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

Środki dydaktyczne:

−

poradnik dla ucznia,

−

arkusze papieru formatu A4, flamastry,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Sporządź roztwór Sekuseptu pulver do dezynfekcji narzędzi, stosując się do zaleceń

producenta. Określ zasady przygotowania środka dezynfekcyjnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Nauczyciel
powinien przygotować środek dezynfekcyjny i wskazówki producenta oraz zwrócić uwagę na
kolejność postępowania przygotowawczego

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiale nauczania 4.4.1 informacje na temat negocjacji zakupowych,
2) zapoznać się z treścią ćwiczenia,
3) wybrać najważniejsze problemy jakie wynikają w treści ćwiczenia,
4) wypisać istotne zasady,których należy przestrzegać w trakcie sporządzania roztworu,
5) przestrzegając zasad przygotować wybrany roztwór środka dezynfekcyjnego zgodnie

z zaleceniami producenta,

6) omówić podstawowe zasady pracy ze środkiem dezynfekcyjnym na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4, flamastry,

−

kalkulator,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia,

−

wanienka do środka dezynfekcyjnego, środek dezynfekcyjny Secusept pulver, środki
ochrony osobistej(fartuch,rękawice ochronne, okulary).

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

5.5. Przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z poradnika dla pielęgniarek i położnych: AIDS. Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV

w praktyce pielęgniarskiej. Warszawa 1998 wypisz:
1) zasady profilaktyki wśród personelu medycznego,
2) ryzyko zakażenia HIV przez narzędzia medyczne,
3) ryzyko zakażenia HIV wynikające z niestosowania środków ochrony indywidualnej,
4) ryzyko zakażenia HIV przez kontakt z krwią.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Nauczyciel
powinien zwrócić szczególną uwagę na zasady profilaktyki zakażeń HIV w gabinetach
stomatologicznych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w podanym powyżej poradniku dla pielęgniarek treści określone w zadaniu,
2) zapoznać się z treścią ćwiczenia,
3) wypisać istotne informacje na kartce,
4) omówić pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

—

papier formatu A4, flamastry,

—

poradnik dla ucznia

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 2

Na podstawie wypisanych danych z poradnika dla pielęgniarek i położnych: AIDS. Jak

zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV w praktyce pielęgniarskiej. Warszawa 1998 opracuj
algorytm postępowania z pacjentem zarażonym wirusem HIV w gabinecie stomatologicznym:

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji. Nauczyciel
powinien zwrócić szczególną uwagę na zasady profilaktyki zakażeń HIV w gabinetach
stomatologicznych.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w podanym powyżej poradniku dla pielęgniarek treści dotyczące zasad

postępowania w profilaktyce AIDS,

2) zapoznać się z treścią ćwiczenia,
3) wypisać istotne informacje na kartce,
4) opracować schemat algorytmu działań
5) zaprezentować pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

—

papier formatu A4, flamastry,

—

poradnik dla ucznia,

—

literatura z rozdziału 7 poradnika dla ucznia.

Ćwiczenie 3

Opracuj instrukcję postępowania w gabinecie stomatologicznym w przypadku zranienia

się podczas pracy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i sposób wykonania ćwiczenia, a także wskazać dostępne źródła informacji.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w poradniku dla ucznia treści określone w zadaniu,
2) zapoznać się z treścią ćwiczenia,
3) wypisać istotne informacje na kartce,
4) opracować instrukcje postępowania w przypadku zranienia się w gabinecie

stomatologicznym,

5) zaprezentować opracowana instrukcję na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

—

papier formatu A4, flamastry,

—

poradnik dla ucznia.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie dezynfekcji
instrumentów i stanowisk pracy”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

—

zadania 1, 2, 4, 7, 8, 9, 11, 12, 14, 15, 20 są z poziomu podstawowego,

—

zadania 3, 5, 6, 10, 13, 16, 17,18, 19 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

—

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

—

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

—

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

—

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. d, 2. a, 3. d, 4. b, 5. c, 6. a, 7. a, 8. c, 9. a, 10. c, 11. a,
12. d, 13. b, 14. c, 15. d, 16. c, 17. d, 18. a, 19. b, 20. b.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Zdefiniować dezynfekcję

A

P

d

2

Zdefiniować pojęcie antyseptyki

A

P

a

3

Określić pojecie zakażeń krzyżowych

C

PP

d

4

Wyjaśnić pojęcie odpady medyczne

B

P

b

5

Charakteryzować odpady specyficzne

C

PP

c

6

Zastosować sposoby unieszkodliwiania odpadów
medycznych

C

PP

a

7

Określić przyczyny małej aktywności biologicznej
środka dezynfekcyjnego

B

P

a

8

Charakteryzować sposób opisu pojemnika ze
środkiem dezynfekcyjnym

C

P

c

9

Rozróżnić

akty

prawne,

którym

podlegają

preparaty dezynfekcyjne

A

P

a

10 Określić zasady dotyczące częstości mycia rąk

C

PP

c

11

Wskazać

aktualnie

obowiązującą

metodę

higienicznego mycia rąk

A

P

a

12

Wskazać

obowiązkową

dokumentację

postępowania

z

odpadami

medycznymi

w gabinecie

A

P

d

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

13

Przedstawić metody profilaktyki HIV w gabinecie
stomatologicznym

D

PP

b

14 Zastosować cel chirurgicznego mycia rąk

A

P

c

15

Podać zasady profilaktyki przenoszenia infekcji
w gabinecie za pośrednictwem rąk

B

P

d

16

Zidentyfikować oznakowania na opakowaniach
środków dezynfekcyjnych

C

PP

c

17

Scharakteryzować

sposoby

wykonywania

dezynfekcji fizycznej

C

PP

d

18 Określić czas dezynfekcji powierzchni

C

PP

a

19

Określić

wysokość

umocowania

lamp

bakteriobójczych w gabinecie stomatologicznym

C

PP

b

20

Określić istotne dane, które powinny być
w adnotacji dotyczącej zranienia się w pracy

A

P

b

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi nawet poprawnej bez uzasadnienia,
nie będzie uznane.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Dezynfekcja to sposób niszczenia

a) bakterii.
b) wirusów.
c) grzybów i bakterii.
d) bakterii łącznie z prątkami gruźlicy, grzybów i wirusów.

2. Antyseptyka to

a) postępowanie polegające na niszczeniu drobnoustrojów lub zahamowaniu ich

rozwoju.

b) postępowanie zapobiegające zakażeniom przez częste mycie.
c) posługiwanie się sprzętem pozbawionym bakterii.
d) posługiwanie się materiałem opatrunkowym jałowym.

3. Zakażenie krzyżowe to zakażenie

a) własną florą bakteryjną pacjenta,
b) florą bakteryjną,której nosicielem jest pacjent,
c) ujawniające się w czasie pobytu w gabinecie stomatologicznym,
d) przeniesione z jednego pacjenta na drugiego przez ręce personelu.

4. Odpady medyczne to substancje

a) stałe powstające przy leczeniu.
b) stałe, ciekłe i gazowe powstające przy leczeniu, diagnozowaniu oraz profilaktyce

w działalności medycznej.

c) ciekłe powstające przy leczeniu, diagnozowaniu oraz profilaktyce w działalności

medycznej.

d) gazowe powstające przy leczeniu, diagnozowaniu w działalności medycznej.

5. Odpady specyficzne, zakażone drobnoustrojami to

a) uszkodzone termometry rtęciowe i zużyte świetlówki.
b) resztki pokarmowe z oddziałów niezakaźnych.
c) zużyty materiał opatrunkowy, strzykawki,igły.
d) substancje toksyczne.

6. Do sposobu unieszkodliwiania odpadów medycznych należy

a) termiczne przekształcanie.
b) składowanie.
c) dezynfekcja chemiczna.
d) sterylizacja.

7. Przyczyną małej aktywności biobójczej środka dezynfekcyjnego jest

a) zbyt małe stężenie roztworu, zbyt długie używanie roztworu.
b) krótki czas zanurzenia w środku dezynfekcyjnym.
c) zbyt długie moczenie w środku dezynfekcyjnym.
d) przygotowanie roztworu w naczyniu plastikowym.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

8. Pojemnik ze środkiem dezynfekcyjnym musi być opisany

a) nazwą preparatu i jego stężeniem,pieczątką Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej.
b) godziną rozpoczęcia i zakończenia dezynfekcji,podpisem kierownika gabinetu

stomatologicznego.

c) nazwą preparatu i jego stężeniem, godziną rozpoczęcia i zakończenia dezynfekcji

i podpisem osoby odpowiedzialnej za dezynfekcję.

d) nazwą preparatu i czasu jego działania.

9. Preparaty dezynfekcyjne podlegają

a) ustawie o wyrobach medycznych, ustawie o produktach biobójczych, prawu

farmaceutycznemu.

b) tylko ustawie o wyrobach medycznych.
c) tylko ustawie o wyrobach farmaceutycznych.
d) zarządzeniom Głównego Inspektora Sanitarnego.

10. Ręce należy myć

a) zawsze rano przed pracą.
b) tylko przed jedzeniem.
c) przed założeniem rękawiczek, po zdjęciu rękawiczek, po zanieczyszczeniu krwią lub

ich uszkodzeniu.

d) po zanieczyszczeniu rąk krwią.

11 Higieniczne mycie rąk należy przeprowadzać

a) wg techniki Ayliffe.
b) metodą Jonesa.
c) metodą Bassa.
d) metodą Hirschwelda.

12. Obowiązkowa dla gabinetów stomatologicznych jest następująca dokumentacja

postępowania z odpadami medycznymi
a) instrukcja postępowania z odpadami medycznymi.
b) tylko karta ewidencji odpadów.
c) dokumenty obrotu odpadami niebezpiecznymi.
d) karta ewidencji odpadów, dokumenty obrotu odpadami niebezpiecznymi.

13. W profilaktyce zakażeń HIV w gabinecie stomatologicznym zwrócisz uwagę na

a) szczepienia ochronne.
b) stosowanie rękawiczek, masek i odzieży ochronnej.
c) badania okresowe pracowników.
d) dokładną dezynfekcje fotela stomatologicznego.

14. Celem chirurgicznego mycia rąk jest

a) uzyskanie pełnej jałowości rąk.
b) eliminacja flory stałej.
c) eliminacja flory stałej i przejściowej.
d) zmycie zanieczyszczeń organicznych i brudu.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

15. Ryzyko infekcji za pośrednictwem rąk zmniejsz się przez

a) mycie rąk wodą i mydłem,
b) odkażanie skóry rąk,
c) mycie rąk wodą i mydłem, ochrona rąk za pomocą rękawic,
d) mycie rąk wodą i mydłem, ochrona rąk za pomocą rękawic, odkażanie skóry.

16. Oznakowanie na opakowaniu środka dezynfekcyjnego – BTbcVF oznacza zakres

działania środka na
a) bakterie,wirusy.
b) bakterie,wirusy, grzyby.
c) bakterie łącznie z prątkiem gruźlicy,wirusy, grzyby.
d) bakterie,wirusy, saprofity.

17. Dezynfekcja fizyczna polega na

a) tylko na wyparzaniu.
b) spalaniu i wyparzaniu.
c) stosowaniu promieni niejonizujących i nadfioletowych i spalaniu.
d) spalaniu i wyparzaniu oraz stosowaniu promieni niejonizujących i nadfioletowych.

18. Do dezynfekcji powierzchni stosuje się preparaty działające skutecznie w czasie

a) 15 min.
b) 1 godziny.
c) 30 min.
d) 2 godzin.

19. Lampy bakteriobójcze niskociśnieniowe powinny być zamontowane w gabinecie

stomatologicznym co najmniej
a) 1 m od podłogi.
b) 2 m od podłogi.
c) 2,5 m od podłogi.
d) odległość od podłogi nie ma znaczenia.

20. W przypadku zranienia się podczas pracy zdarzenie należy odnotować zapisując

następujące informacje
a) sposób zranienia.
b) imię i nazwisko pacjenta oraz datę zdarzenia.
c) czas od zranienia do założenia opatrunku.
d) wykonanie testu w kierunku infekcji HIV.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko …………………………………………………………………………………

Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Wykonywanie dezynfekcji
instrumentów i stanowisk pracy”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 7, 9, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania,3, 6, 8, 10, 15, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

—

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 6 zadań z poziomu podstawowego,

—

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

—

dobry – za rozwiązanie 12 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

—

bardzo dobry – za rozwiązanie 16 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. a, 4. d, 5. b, 6. a, 7. d, 8. c, 9. a, 10. d, 11. b,
12. d, 13. b, 14. c, 15. d, 16. c, 17. d, 18. a. 19. b , 20. c.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Określić podział dezynfekcji ze względu na
metodę

B

P

b

2

Określić drogi przenoszenia się drobnoustrojów
w gabinecie stomatologicznym

B

P

c

3

Określić

czas

od,którego

liczy

się

czas

dezynfekcji

narzędzi

w

roztworach

dezynfekcyjnych

C

PP

a

4

Wskazać

czynności

dezynfekcyjne

jakie

podejmuje się w gabinecie przed przyjęciem
pierwszego pacjenta

A

P

d

5

Dokonać podziału odpadów medycznych

B

P

b

6

Scharakteryzować dokumentację postępowania z
odpadami

medycznymi

a

gabinecie

stomatologicznym

C

PP

a

7

Określić

dopuszczalny

czas

gromadzenia

odpadów medycznych w warunkach gabinetu
stomatologicznego

B

P

d

8

Charakteryzować

zasady

bezpiecznego

stosowania środków dezynfekcyjnych

C

PP

c

9

Określić

obowiązujące

zasady

stosowania

rękawic ochronnych w gabinecie

A

P

a

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

10

Określić

spektrum

biobójczego

działania

preparatów dezynfekcyjnych do dezynfekcji
narzędzi stomatologicznych

C

PP

d

11

Określić kolor worków do gromadzenia odpadów
medycznych

A

P

b

12

Wskazać cel higienicznego mycia rąk

A

P

d

13

Przedstawić cel stosowania rękawic ochronnych

B

P

b

14

Dokonać

charakterystyki

dezynfekcji

mechanicznej

C

P

c

15

Określić

warunki

dopuszczenia

preparatów

dezynfekcyjnych do użytku

C

PP

d

16

Określić drogę przenoszenia wirusa HIV

C

PP

c

17

Wskazać materiał z, którego wykonane mogą być
rękawice ochronne

A

P

d

18

Nazwać

wirusa

wywołującego

wirusowe

zapalenie wątroby

B

P

a

19

Scharakteryzować

obowiązującą

metodę

higienicznego mycia rak

B

P

b

20

Wyjaśnić

zasady

profilaktyki

przenoszenia

infekcji w gabinecie za pośrednictwem rąk

B

P

c

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 18 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku. Tylko wskazanie odpowiedzi nawet poprawnej bez uzasadnienia,
nie będzie uznane.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Ze względu na metodę przeprowadzania dezynfekcję dzielimy na

a) ogólną, szczegółową.
b) mechaniczną, chemiczną, fizyczną.
c) powierzchni, narzędzi.
d) bieżącą, końcową.

2. W gabinecie stomatologicznym bakterie mogą być przenoszone drogą

a) naczyń krwionośnych,skórę.
b) powietrzną, drogę wodną.
c) naczyń krwionośnych, drogą powietrzną, drogą wodną, poprzez kontakt.
d) powietrzna, kontakt bezpośredni, skórę i błony śluzowe.

3. Czas przechowywania narzędzi w roztworze środka dezynfekcyjnego liczymy od

momentu
a) zanurzenia ostatniej sztuki narzędzi.
b) po 15 minutach od zanurzenia w roztworze.
c) przygotowania roztworu środka dezynfekcyjnego.
d) kiedy roztwór jest klarowny.

4. Do czynności dezynfekcyjnych wykonywanych przed pierwszym pacjentem w gabinecie

należą dezynfekcja
a) fotela stomatologicznego, dezynfekcja stolika z lekami i narzędziami.
b) rąk, dezynfekcja fotela.
c) narzędzi, dezynfekcja stolika.
d) spluwaczki, płukanie unitu.

5. Odpady medyczne dzielimy na

a) zakaźne, niezakaźne.
b) zakaźne, specjalne, pozostałe.
c) bytowo-gospodarcze, niezakaźne, zakaźne.
d) niezakaźne, toksyczne, zakaźne.

6. Dokumentacja postępowania z odpadami medycznymi to

a) instrukcja postępowania z odpadami medycznymi, karta ewidencji odpadów,

dokumentacja obrotu odpadami niebezpiecznymi.

b) książka ewidencji odpadów,
c) dokumentacja obrotu odpadami niebezpiecznymi,
d) instrukcja postępowania z odpadami medycznymi.

7. Dopuszczalny czas gromadzenia odpadów medycznych w warunkach gabinetu

zabiegowego nie może przekroczyć
a) 12 godzin.
b) 48 godzin.
c) 6 godzin.
d) 24 godzin.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

8. Do zasad bezpiecznego stosowania preparatów dezynfekcyjnych należą

a) przygotowanie i przechowywanie roztworów środków dezynfekcyjnych.
b) zasady ochrony osobistej.
c) przygotowanie i przechowywanie roztworów środków dezynfekcyjnych, środki

ochrony osobistej, zasady dezynfekcji.

d) właściwe wykonywanie dezynfekcji.

9. Podczas pracy ręce muszą być osłonięte rękawiczkami, które zmienia się po

a) każdym pacjencie.
b) w zależności od potrzeby.
c) tylko w przypadku ich zniszczenia.
d) zakończeniu pracy w gabinecie.

10. Wszystkie narzędzia stomatologiczne traktuje się jako skażone i bezpośrednio po użyciu

należy je zanurzyć w roztworze preparatu dezynfekcyjnego o działaniu biobójczym na
a) B,F.
b) V,F.
c) B,Tbc.
d) B,F,V,Tbc.

11. Odpady medyczne gromadzi się w workach koloru

a) zielonego.
b) czerwonego.
c) czarnego.
d) niebieskiego

12. Celem higienicznego mycia rak jest

a) zmycie brudu.
b) dezynfekcja skóry rąk.
c) uzyskanie pełnej jałowości rąk.
d) zmycie zanieczyszczeń organicznych i brudu, częściowa eliminacja flory

przejściowej i stałej.

13. Stosowanie rękawic ochronnych

a) zwalnia z higienicznego mycia rąk.
b) nie zwalnia z obowiązku mycia rak i stosowania antyseptyków.
c) zwalnia z dezynfekcji rąk.
d) zwalnia z chirurgicznego mycia rąk.

14. Dezynfekcja mechaniczna polega na

a) wyparzaniu, sprzątaniu, wietrzeniu.
b) odkurzaniu, sprzątaniu, zamiataniu, spalaniu.
c) odkurzaniu, sprzątaniu, zamiataniu,wietrzeniu pomieszczeń.
d) zastosowaniu promieniowania nadfioletowego.

15. Można stosować preparaty dezynfekcyjne posiadające

a) aatest PZH.
b) dobrą cenę, dopuszczenie do obrotu rynkowego.
c) znak CE.
d) świadectwo rejestru, dopuszczenie do obrotu, znak CE.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

16. Wirus HIV przenosi się drogą

a) kropelkową.
b) kontaktową.
c) płciową, drogą krwi.
d) pokarmowa, drogą kontaktową.

17. Rekawiczki ochronne wykonane są z

a) lateksu.
b) folii, gumy.
c) winylu.
d) lateksu, winylu.

18. Wirusowe zapalenie wątroby jest wywołane przez wirus

a) HBV.
b) HIV.
c) HPV.
d) opryszczki.

19. Higieniczne mycie rąk należy przeprowadzić

a) metodą Jones,
b) wg. techniki Ayliffe,
c) metoda Bassa,
d) metoda Hirschwelda.

20. Ryzyko przeniesienia infekcji za pomocą rąk zmniejsza się przez

a) mycie rąk wodą i mydłem, ochronę rąk za pomocą rękawic,
b) mycie rąk wodą i mydłem,
c) mycie rąk wodą i mydłem, ochronę rąk za pomocą rękawic, odkażanie skóry rąk,
d) odkażanie skóry rąk.

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko…………………………………………………………………………………

Wykonywanie dezynfekcji instrumentów i stanowisk pracy

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

Razem:

Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

7. LITERATURA

1. Anusz Z.: Mikrobiologia i parazytologia lekarska. PZWL, Warszawa 1995,
2. Anusz Z.: Podstawy epidemiologii i kliniki chorób zakaźnych. PZWL Warszawa 1998,
3. Głądysz A., Juszczyk J.: Zakażenia HIV/AIDS. Poradnik dla stomatologów.

Wydawnictwo VOLUMED, Wrocław 1996,

4. Jańczuk Z. (red.): Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych.

Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005,

5. Lech Vern Barnett (red.): Asystowanie w stomatologii. Podręcznik dla asyst i higienistek

stomatologicznych. Wydawnictwo Medyczne Urban & Partner, Wrocław 2006,

6. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 VII 2007r. w sprawie szczegółowego

sposobu postępowania z odpadami medycznymi.(Dz.U.07.162.1153 z dnia 8 września
2007r.),

7. http://www.higienistki.pl,
8. Zasady

gospodarowania

odpadami

niebezpiecznymi

w

praktyce

lekarskiej

i dentystycznej. Biuletyn Lekarski 104/październik 2008,

9. Zapobieganie zakażeniom w gabinetach dentystycznych. Materiały szkoleniowe.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Olsztynie. Olsztyn 2008,

10. Dziennik. Urzędowy Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej Nr.11.,poz. 32,
11. Dz. U.Nr. 11,poz.84 z 2001 r. z późniejszymi zmianami

Czasopisma:
—

Asystentka i higienistka stomatologiczna

Literatura metodyczna
1. Dretkiewicz – Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom, 2000