1

Ćwiczenie nr 7

CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

OBSERWUJE SIĘ

OBSERWUJE SIĘ

wszelkie

wszelkie zmiany

zmiany odruchów!!!

odruchów!!!

Wzmożenie,

Osłabienie

Zaniknięcie

Stanowią ważną wskazówkę

diagnostyczną !!!

BADANIE ODRUCHÓW

BADANIE ODRUCHÓW

Na podstawie

Na podstawie badania odruchów

badania odruchów można: umiejscowić

można: umiejscowić proces

proces

chorobowy, ustalić miejsce i rodzaj zmian w rdzeniu i mózgowiu,

chorobowy, ustalić miejsce i rodzaj zmian w rdzeniu i mózgowiu,

stronę uszkodzenia itp.

stronę uszkodzenia itp.

BADANIE

BADANIE
NEUROLOGICZNE

NEUROLOGICZNE

2

WZMOCNIENIE ODRUCHÓW

WZMOCNIENIE ODRUCHÓW

WZMOCNIENIE ODRUCHÓW

WZMOCNIENIE ODRUCHÓW

Odruchy można wzmocnić przez:

zaciśnięcie pięści

złączenie dłoni

liczenie

patrzenie w sufit

brak odruchu można

stwierdzić dopiero po

wielokrotnym badaniu

ze wzmocnieniem

Odruchy bada się za pomocą:

Odruchy bada się za pomocą:

MŁOTECZKA

MŁOTECZKA

NEUROLOGICZNEGO

NEUROLOGICZNEGO

3

••

ODRUCHY POWIERZCHOWNE (podeszwowe, brzuszne):

ODRUCHY POWIERZCHOWNE (podeszwowe, brzuszne):
FIZJOLOGICZNE I PATOLOGICZNE

FIZJOLOGICZNE I PATOLOGICZNE

Wykonujemy zaostrzoną końcówką młoteczka neurologicznego , którą
drażnimy boczną krawędź podeszwy i w poprzek poduszki lub skórę brzucha.

OBJAWY PIRAMIDOWE

OBJAWY PIRAMIDOWE –

–

uszkodzenie drogi korowo

uszkodzenie drogi korowo--rdzeniowej

rdzeniowej

BADANIE ODRUCHU BABIŃSKIEGO

BADANIE ODRUCHU BABIŃSKIEGO

A.

A. występuje podeszwowe zgięcie
palucha, towarzyszy temu zgięcie
pozostałych palców stopy

EFEKT

EFEKT

B.

B. występuje grzbietowe zgięcie
palucha i podeszwowe zgięcie
pozostałych palców stopy

„

-

”

„

+

”

ujemny

dodatni

1. drażnimy skórę podeszwy stopy wzdłuż linii
biegnącej od pięty ku okolicy nasady V palca

4

„+” ODRUCH BABIŃSKIEGO

WARUNKI FIZJOLOGICZNE:

* dzieci do 2-go roku życia

* głęboki sen i śpiączka

* zatrucie alkoholowe

* fizyczne zmęczenie

* leki, np. barbiturany, skopolamina

WARUNKI FIZJOLOGICZNE

WARUNKI FIZJOLOGICZNE

Inne objawy piramidowe

Inne objawy piramidowe -- kończyny dolne

kończyny dolne

•

OBJAW/ODRUCH ROSSOLIMO

- patologiczny objaw neurologiczny

polegający na grzbietowym zgięciu palców stopy w odpowiedzi na
szybkie ich uderzenie.

•

OBJAW/ODRUCH CHADDOCKA

– objaw neurologiczny, polegający

na zgięciu grzbietowym palca lub palców stopy po podrażnieniu
skóry kostki bocznej, np. rękojeścią młoteczka neurologicznego.
Sprawdzenie tego objawu nie zastępuje wywołania objawu
Babińskiego, ma jednak znaczenie uzupełniające.

•

OBJAW/ODRUCH OPPENHEIMA

– objaw wywołuje się uciskając

przednią krawędź kości piszczelowej, a potem przesuwając ucisk
obwodowo (w kierunku stawu skokowego). Jeżeli nastąpi
charakterystyczny wyprost palucha, to objaw jest dodatni. Objaw
Oppenheima zyskuje na znaczeniu, gdy pacjent, siłą woli
powstrzymując odruch, uniemożliwia zbadanie klasycznego objawu
Babińskiego.

5

Objawy piramidowe

Objawy piramidowe –

– kończyny górne

kończyny górne

OBJAW/ODRUCH STERLINGA

- patologiczny objaw neurologiczny,

polegający na nagłym i szybkim zgięciu dłoniowym palców swobodnie
zwisającej ręki badanego po raptownym i sprężystym uderzeniu opuszkami
ręki badającego w opuszki palców badanego.

ODRUCH TRÖMNERA

- patologiczny objaw neurologiczny, polegający na

zgięciu wszystkich palców (wraz z kciukiem) po uderzeniu młoteczkiem
neurologicznym w powierzchnię dłoniową palca II lub III.

PORAŻENIE NERWU TWARZOWEGO

PORAŻENIE NERWU TWARZOWEGO

OBJAW BELLA

6

Jest

Jest to

to badanie koordynacji ruchowej

badanie koordynacji ruchowej.

Zaburzona zborność może być skutkiem:

uszkodzenia

uszkodzenia móżdżku, sznurów tylnych rdzenia

móżdżku, sznurów tylnych rdzenia

kręgowego oraz układu przedsionkowego

kręgowego oraz układu przedsionkowego.

Dlatego lekarz zaczyna badanie w zasadzie już od chwili wejścia

pacjenta do gabinetu zwracając szczególną uwagę na koordynację w

czasie chodzenia i rozbierania.

Zaburzenie koordynacji tylko przy oczach

zamkniętych → uszkodzenie sznurów

tylnych rdzenia kręgowego

BADANIE ZBORNOŚCI

BADANIE ZBORNOŚCI RUCHÓW

RUCHÓW

wykonujemy

wykonujemy z otwartymi i następnie z zamkniętymi oczami

z otwartymi i następnie z zamkniętymi oczami..

BADANIE ZBORNOŚCI RUCHÓW

BADANIE ZBORNOŚCI RUCHÓW--

wykonujemy

wykonujemy z otwartymi i następnie z zamkniętymi oczami

z otwartymi i następnie z zamkniętymi oczami..

••

PRÓBA PALEC

PRÓBA PALEC –

– NOS

NOS

Należy trzymać swój palec w odległości wyciągniętego ramienia przed
pacjentem. Pacjentowi poleca się aby dotykał naszego palca końcem
swojego palca wskazującego, a następnie trafiał w czubek swojego nosa.

WOLNO, A POTEM SZYBKO

Obserwować precyzję i gładkość ruchu.

osoba

osoba zdrowa

zdrowa –

– wykonuje zadanie

szybko i precyzyjnie
osoba

osoba chora

chora –

– występowanie

drżenia w miarę zbliżania się do celu
(drżenie

(drżenie zamiarowe

zamiarowe),

), palec chybia

celu (chybianie lub

(chybianie lub dysmetria

dysmetria))

7

••

PRÓBA

PRÓBA PIĘTA

PIĘTA –

– KOLANO

KOLANO

Pacjentowi leżącemu na wznak poleca się trafić piętą jednej nogi w
kolano drugiej, a następnie o przesunięcie w dół po wystającej części
piszczelowej.
Obserwować precyzję i gładkość ruchu.

BADANIE ZBORNOŚCI RUCHÓW

BADANIE ZBORNOŚCI RUCHÓW--

wykonujemy

wykonujemy z otwartymi i następnie z zamkniętymi oczami

z otwartymi i następnie z zamkniętymi oczami..

osoba

osoba zdrowa

zdrowa –

– wykonuje zadanie

szybko i precyzyjnie
osoba

osoba chora

chora –

– dezorganizacja ruchu

z piętą zsuwającą się z przedniej
powierzchni podudzia i z kolanem
kołyszącym się na obie strony

OBJAWY MÓŻDŻKOWE

OBJAWY MÓŻDŻKOWE

••

PRÓBA BABIŃSKIEGO

PRÓBA BABIŃSKIEGO

Stojącemu pacjentowi nachylamy głowę i tułów do tyłu.

osoba zdrowa

osoba zdrowa - lekko zgina nogi w stawach kolanowych i skokowych
osoba

osoba chora

chora – upada do tyłu

••

PRÓBA ROMBERGA

PRÓBA ROMBERGA

Pacjent staje z przywiedzionymi stopami. Następnie unosi kończyny górne do kąta
90°, stawy łokciowe wyprostowane, przedramiona w supinacji. W tej pozycji badany
stoi z oczami otwartymi około 1 min, a następnie powtarza próbę przy oczach
zamkniętych.

osoba

osoba zdrowa

zdrowa – utrzymuje się w danej pozycji z oczami zamkniętymi jak i

otwartymi

osoba

osoba chora

chora – zbaczanie i opadanie jednego z ramion, chwianie się,

zataczanie się, niemożność przyjęcia pozycji wyjściowej do testu →

uszkodzenie móżdżku lub aparatu przedsionkowego

uszkodzenie móżdżku lub aparatu przedsionkowego

– prawidłowe wykonanie testu z oczami otwartymi,

pojawienie się zaburzeń przy oczach zamkniętych →

uszkodzenie sznurów tylnych rdzenia kręgowego

uszkodzenie sznurów tylnych rdzenia kręgowego

8

OBJAWY MÓŻDŻKOWE

OBJAWY MÓŻDŻKOWE

••

PRÓBA WEILA (BABIŃSKIEGO

PRÓBA WEILA (BABIŃSKIEGO –

– WEILA)

WEILA)

Pacjent z zamkniętymi oczami wykonuje dwa kroki do przodu i dwa kroki do tyłu –
powtarza czynność przez co najmniej 1 minutę.

osoba

osoba zdrowa

zdrowa – tylko nieznacznie odchyla tor wykonywanych kroków od

początkowej pozycji wyjściowej

osoba

osoba chora

chora – wyraźnie zbacza w kierunku ogniska chorobowego, a w

poważnych uszkodzeniach móżdżku pojawia się ataksja móżdżkowa
objawiająca się tym, że chory zatacza się lub nie jest w stanie wykonać
próby bez kontroli wzrokowej

→

zaburzenie równowagi pochodzenia móżdżkowego lub

→

zaburzenie równowagi pochodzenia móżdżkowego lub

błędnikowego

błędnikowego

OBJAWY MÓŻDŻKOWE

OBJAWY MÓŻDŻKOWE

••

PRÓBA UNTERBERGERA

PRÓBA UNTERBERGERA

Pacjent z zamkniętymi oczami wykonuje 50 kroków z wysokim unoszeniem kolan.

osoba

osoba zdrowa

zdrowa – tylko nieznacznie zmienia kierunek chodu w miejscu

(dopuszczalne jest zboczenie od pierwotnego kierunku o 45°)

osoba chora

osoba chora – wyraźnie zmienia kierunek

→

→

zaburzenie równowagi pochodzenia móżdżkowego lub

zaburzenie równowagi pochodzenia móżdżkowego lub

błędnikowego

błędnikowego

- zataczanie się jedno- lub dwustronne

→

→

zaburzenie równowagi pochodzenia

zaburzenie równowagi pochodzenia móżdżkowego

móżdżkowego

9

PRÓBA FUKUDY

PRÓBA FUKUDY

Mając zamknięte oczy i wyciągnięte przed siebie ręce, badany
ma pokonać niewielką odległość idąc po wyznaczonej linii.
Czynność tę powtarza trzykrotnie: trzymając głowę zwróconą
wprost przed siebie, skręcając ją w lewą stronę, a następnie w
prawo. W pierwszym przypadku obserwuje się odchylenie od
linii prostej w lewą lub prawą stronę, w drugim – w prawą, a w
trzecim – w lewą stronę. Odchylenie od linii o więcej niż 30
stopni świadczy o zaburzeniu systemu sterowania postawą
związanym z asymetrycznym napięciem MIĘŚNI SZYI.

BADANIE NEUROLOGICZNE

BADANIE NEUROLOGICZNE

••

ODRUCHY GŁEBOKIE: FIZJOLOGICZNE

ODRUCHY GŁEBOKIE: FIZJOLOGICZNE I PATOLOGICZNE

I PATOLOGICZNE

10

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY GÓRNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY GÓRNEJ

z mięśnia trójgłowego

występuje skurcz mięśnia

trójgłowego i ruch wyprostny

przedramienia

EFEKT

1. wyczuwamy ścięgno mięśnia
trójgłowego powyżej wyrostka łokciowego

2. ramię unosimy do poziomu i
podtrzymujemy tak, aby zwisające
przedramię tworzyło z nim kąt prosty

3. uderzamy w ścięgno

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY GÓRNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY GÓRNEJ

z mięśnia

ramienno-głowowego

z mięśnia

dwugłowego

11

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

odruch kolanowy (rzepkowy)

odruch skokowy

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

BADANIE ODRUCHÓW KOŃCZYNY DOLNEJ

EFEKT

EFEKT

występuje widoczny

i wyczuwalny skurcz mięśnia

czterogłowego i ruch wyprostny

w stawie kolanowym

niekiedy występuje równoczesne

przywiedzenie kończyny badanej,

czasem obu kończyn

Z MIĘŚNIA CZTEROGŁOWEGO