1

KONKURS GEOGRAFICZNY

dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego

w roku szkolnym 2006/2007

3 lutego 2007 r. – zawody II stopnia (rejonowe)

Na rozwiązanie zadań masz 90 minut.
Czytaj uważnie polecenia.
Obliczenia wykonuj w brudnopisie na stronie 6.

Powodzenia!

Zadania nr 1, 2, 3, 4 i 5 rozwiąż na podstawie poniższej mapy.

Zadanie 1. (0 - 2)
Podaj nazwy wysp oznaczonych cyframi:
1 - .................................. 2 - ............................... 3 - ............................. 4 - ..............................

Zadanie 2. (0 - 4)
Zaznacz właściwe odpowiedzi na poniższe pytania.
1. Na której z wysp Słońce góruje najwyżej nad horyzontem w dniu równonocy wiosennej?

A. nr 1 B. nr 2 C. nr 3 D. nr 4

2. Na której z wysp dzień jest najdłuższy w dniu przesilenia zimowego?

A. nr 1 B nr 2 C nr 3 D nr 4

3. Na której z wysp Słońce góruje w zenicie jeden raz w roku?

A. nr B nr 2 C nr 3 D nr 4

4. Na której z wysp występują klimatyczne pory roku, a Słońce przez cały rok góruje po południowej
stronie nieba?

A. nr 1 B nr 2 C nr 3 D nr 4

Zadanie 3. (0 - 2)
Która godzina czasu słonecznego (miejscowego) i data jest w Nowym Orleanie (90ºW,29ºN) jeśli
w Bangkoku (102ºE,14ºN) jest 3 lutego, godzina 7ºº?

Odpowiedź:...................................................................................................................................................

Zadanie 4. (0 - 1)
Odległość na mapie w linii prostej między wyspą nr 2 i wyspą nr 4 wynosi 2,3 cm, a w rzeczywistości
wynosi 2300 km. W jakiej skali wykonano mapę?

A. 1: 10 000 000 B. 1 cm – 1000 km C. 1 cm – 5290 km D. 1 : 1000

2

Zadanie 5. (0 - 3)
Podaj nazwy półwyspów zaznaczonych na mapie literami.

A. ..................................................... D. ...................................................
B. ..................................................... E. ....................................................
C. ..................................................... F. ....................................................

Zadanie 6. (0 - 1)
Pasmo Pienin zbudowane jest z wapieni. Powstały one w wyniku (wybierz właściwą odpowiedź):

a) krystalizacji lawy na powierzchni ziemi
b) wietrzenia fizycznego innych skał, a następnie scalania ziaren skalnych
c) nagromadzenia na dnie zbiornika morskiego szkieletów i muszli zwierząt
d) nagromadzenia szczątków roślinnych na obszarach bagiennych

Zadanie 7. (0 - 3)
Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiedni rodzaj wietrzenia oraz strefę i typ klimatu.

Rodzaj wietrzenia: biologiczne, fizyczne –mrozowe, fizyczne insolacyjne (termiczne), chemiczne.
Strefa i typ klimatu: zwrotnikowy-suchy, umiarkowany – przejściowy, równikowy – wybitnie wilgotny.

Opis procesów wietrzenia

Rodzaj wietrzenia

Strefa i typ klimatu

1. Woda zamarzająca w szczelinach skalnych
zwiększa swoją objętość, powodując poszerza-
nie szczelin i odrywanie kawałków skał.

2. Wzrost temperatury powoduje zwiększanie
objętości kryształków minerałów, dlatego pod
wpływem intensywnego nagrzewania rozpadają
się skały.

3. Rozpuszczanie skał wapiennych, gipsowych
przez wodę wzbogaconą dwutlenkiem węgla.

Zadanie 8. (0 - 3)
Na podstawie załączonego zdjęcia wykonaj polecenia.

a) Podaj nazwę źródła przedstawionego na zdjęciu. ....................................

b) Wymień dwa obszary jego występowania. 1............................................
2.........................................................
c) Wskaż przykład wykorzystania tego zjawiska przez człowieka................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

Zadanie 9. (0 - 1)
Schemat przedstawia widok doliny rzecznej widzianej z góry.

Spośród podanych propozycji wybierz dwie prawidłowe odpowiedzi:
A. cyfrą 1 oznaczono terasy.
B. cyfrą 1 oznaczono meandry.
C. cyfrą 1 oznaczono starorzecza.
D. cyfrą 2 oznaczono meandry.
E. cyfrą 2 oznaczono starorzecza.
F. cyfrą 2 oznaczono terasy.

3

Zadanie 10. (0 - 3)
Uzupełnij tabelę (za pomocą cyfr i liter), przyporządkowując poszczególnym typom genetycznym jezior
właściwą im charakterystykę oraz odpowiedni przykład jeziora, dobierając je z niżej podanych.

Charakterystyka jeziora:
1. Jezioro charakteryzuje się dużą głębokością oraz wydłużonym kształtem. Strome brzegi jeziora
wynikają z położenia w dolinie ryftowej.
2. Małe, ale głębokie jezioro, które powstało w miejscu występowania pola firnowego.
3. Jezioro posiada dużą powierzchnię, ale niezbyt dużą głębokość. Woda może być słona, ponieważ
jezioro jest pozostałością dawnego morza.
4. Cechą charakterystyczną tego jeziora jest dość duża powierzchnia oraz urozmaicona linia brzegowa
z dużą ilością zatok i wysp. Powstało w wyniku działania lądolodu.

Przykłady jezior:
A - Aralskie, B - Morskie Oko, C - Tanganika, D - Mamry

Typ genetyczny jeziora

Charakterystyka jeziora

Przykład jeziora

polodowcowe cyrkowe

tektoniczne

polodowcowe morenowe

Zadanie 11. (0 - 3)
Przekreśl w poniższych nawiasach określenia błędne tak, aby cechy klimatu na podanym obszarze były
opisane prawidłowo.
W szczytowych partiach Tatr w porównaniu z Zakopanem

a) suma rocznych opadów jest (niższa / wyższa)
b) ciśnienie atmosferyczne jest (niższe / wyższe)
c) średnia temperatura roczna jest (niższa / wyższa)

Zadanie 12. (0 - 1)
Podkreśl 4 wyrażenia, które charakteryzują klimat kontynentalny.
mała wilgotność powietrza, duże zachmurzenie, lata gorące i suche,
małe amplitudy temperatury powietrza, małe zachmurzenie, łagodne zimy i ciepłe lata,
opady równomierne przez cały rok, duże amplitudy temperatury powietrza

Zadanie 13. (0 - 3)
Na podstawie wykresu przyporządkuj opisom właściwe źródła energii.

4

a) Największe znaczenie tego surowca przypadło na wiek XIX. Obecnie jego wykorzystanie
się zmniejszyło. .............................................................................................................................................
b) Duże znaczenie tego surowca w bilansie energetycznym świata miało miejsce w pierwszej połowie
XX wieku. Rola tego surowca maleje, chociaż w latach 80. XX wieku jego znaczenie okresowo
wzrosło. .........................................................................................................................................................
c) Znaczenie tego surowca systematycznie wzrasta i obecnie w bilansie energetycznym świata
przekracza 20%. ............................................................................................................................................

Zadanie 14. (0 - 2)
Podaj dwa przykłady takich zmian zachodzących w produkcji energii na świecie, które mają pozytywny
wpływ na środowisko przyrodnicze. Odpowiedzi uzasadnij.
1. ....................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
2. ....................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

Zadanie 15. (0 - 3)
Przedstaw trzy wnioski wynikające z porównania wielkości i struktury produkcji energii elektrycznej
w Kanadzie i USA.

1....................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
2.....................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
3......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

Zadanie 16. (0 - 3)
Uzupełnij tabelę, wpisując nazwę regionu lub państwa, którego dotyczy podane określenie oraz
wyjaśnij, dlaczego podane przez Ciebie obszary są nazywane właśnie w ten sposób.

Określenie

Region lub

państwo(a)

Przyczyna nadania nazwy

Beczka prochu Europy

Dach świata

Azjatyckie tygrysy

5

Zadanie 17. (0 - 3)
Uzupełnij tabelę, przyporządkowując typom zespołów miejskich ich opisy (A, B, C) oraz przykłady
miast tworzących te zespoły (1, 2, 3).

Opisy zespołów miejskich:
A. W strukturze tego zespołu miejskiego wiodącą rolę odgrywa największe miasto. W zasięgu jego
oddziaływania znajduje się wiele mniejszych miast, powiązanych funkcjonalnie i komunikacyjnie.
B. Zespół sąsiadujących ze sobą miast bez wyraźnego centralnego ośrodka, powiązanych
komunikacyjnie. Głównym czynnikiem rozwoju jest przemysł rozwinięty zwykle na bazie
eksploatowanych surowców mineralnych.
C. Typ zespołu miejskiego powstający w wyniku rozwoju dużych miast oraz łączenia się rozwijających
się wokół nich podmiejskich stref w jeden zwarty region miejski.

Przykłady zespołów miejskich:
1. Dortmund, Essen, Duisurg, Bochum
2. Warszawa, Pruszków, Otwock
3. Boston, Waszyngton, Nowy Jork, Filadelfia

Typ zespołu miejskiego

Opis zespołu

miejskiego

Przykład zespołu

miejskiego

Aglomeracja policentryczna (konurbacja)

Aglomeracja monocentryczna

Megalopolis

Zadanie 18 i 19 rozwiąż na podstawie informacji z tabeli.

Kraj

Powierzchnia

(tys.km²)

Ludność

(tys.)

Angola

1246,7

11 569

Czad

1284,0

6 702

Mali

1240,0

11 480

Niger

1267,0

9 788

Zadanie 18. (0 - 1)
Które zdanie o krajach z tabeli jest prawdziwe?

A. Liczba ludności jest wprost proporcjonalna do powierzchni kraju.
B. Im większa powierzchnia kraju, tym większa liczba ludności.
C. Kraj o największej powierzchni ma najmniejszą liczbę ludności.
D. Kraj o największej liczbie ludności ma najmniejszą powierzchnię.

Zadanie 19. (0 - 1)
W którym z wymienionych w tabeli krajów gęstość zaludnienia jest najmniejsza?

A. w Angoli B. w Czadzie C. w Mali D. W Nigrze

6

5

3

Zadanie 20. (0-4)
Rozwiąż krzyżówkę, wpisując terminy z zakresu meteorologii i klimatologii. Litery w pogrubionych
kratkach czytane pionowo od góry utworzą kolejny termin. Wyjaśnij go.

1. Zbiór bardzo drobnych kropelek wody zmniejszających widzialność przy powierzchni Ziemi.
2. Osad kropelek wody na powierzchni przedmiotów, gruncie.
3. Osad kryształków lodu osadzonych na powierzchni przedmiotów, gruncie.
4. Stały wiatr wiejący w strefie międzyzwrotnikowej.
5. Lokalna nazwa cyklonu tropikalnego w Azji południowo-wschodniej.
6. Wiatr wywołany różnicą ciśnień, która tworzy się po obu stronach pasma górskiego.

1

2

4

6

Hasło: ...................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................

Zadanie 21. (0 – 2)
Oznacz literą P zdanie prawdziwe, literą F zdanie fałszywe.

a) Zimą na południu Polski dzień jest dłuższy niż w północnej części kraju. ......................
b) Południe słoneczne jest wcześniej w Polsce zachodniej niż w Polsce wschodniej. ......................
c) Latem w Polsce obowiązuje czas wschodnioeuropejski. ......................
d) W delcie Wisły powstało jezioro Dąbie. .....................

Zadanie 22. (0 – 3)
Rycina przedstawia zasięgi zlodowaceń na terenie Polski.

a) Którą literą zaznaczono zasięg zlodowacenia południowopolskiego? ..............
b) Zakreskuj obszar, na którym występuje rzeźba młodoglacjalna.
c) Wymień dwie formy, które powstały w wyniku działalności wód polodowcowych.
1 ..................................... 2. ......................................

BRUDNOPIS

Litery a,b,c wskazują zasięgi zlodowaceń