Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

1

Małopolski Konkurs Geograficzny

dla gimnazjalistów

Etap Rejonowy – 29 stycznia 2007 r.

Drogi Młody Geografie!!!! Suma pkt.:

1.

Zestaw zawiera 22 zadania, za poprawne rozwiązanie wszystkich
możesz uzyskać maksymalnie 57 punktów.

2.

W zadaniach wpisz lub zakreśl prawidłową odpowiedź.

3.

Nie używaj korektora oraz czerwonego koloru długopisu. Jeżeli chcesz
dokonać korekty swojej odpowiedzi, błędnie wybraną przekreśl.

4.

Podczas pracy nie korzystaj z kalkulatorów.

5.

Na rozwiązanie wszystkich zadań masz 90 minut.

6.

Pracuj samodzielnie korzystając z własnej wiedzy i umiejętności!

śyczymy powodzenia!!!

Korzystając z zamieszczonej mapy konturowej świata wykonaj zadania 1, 2 i 3.

1. Wymienionym w tabeli pustyniom przyporządkuj odpowiedni numer (1 – 10), którym
zaznaczono na mapie położenie danej pustyni.

Pustynia

Numer na mapie

Atacama

Mohave

Namib

Pustynia Gibsona

Pustynia Libijska

Pustynia Lota

Pustynia Thar

Tibesti

Wielka Pustynia Piaszczysta

Wielka Pustynia Słona

5p.

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

2

2. Napisz poniżej w odpowiednich miejscach nazwy zimnych prądów morskich, które
przyczyniły się do powstania pustyń na wybrzeżach. Wybrane prądy zaznaczono na mapie
wielkimi literami (A – D).

A.

………………………………

B.

………………………………

C.

………………………………

D.

………………………………

4p.

3. Zapisz skalę liczbową, zamieszczonej mapy w postaci skali mianowanej.

skala liczbowa

1 : 335 000 000

skala mianowana

……………………………………

1p.

4. Dlugość Syr – darii w terenie wynosi 3000 km. Oblicz ile cm wynosi długość sygnatury tej
rzeki na mapie w skali 1:20 000 000.

Długość sygnatury ……………………

1p.

5. Wybierz odpowiedź, która informuje o wysokości górowania Słońca nad widnokręgiem
22.VI w Dolinie Śmierci na szerokości geograficznej 36° N i długości geograficznej 117° W.

a) 54°

b) 77° 27’

c) 21° 33’

d) 66° 33’

1p.

6. Wybierz prawidłową odpowiedź jaka jest wartość temperatury powietrza na wierzchołku
Kibo na wysokości 5895 m n.p.m., gdy u podnóża Masywu Kilimandżaro na wysokości 595
m n.p.m. termometr wskazuje 25°C.

Uwaga: Przyjmij zmianę temperatury powietrza o 0,6°C na 100 m różnicy wysokości.

a) 18°C

b) 6,8°C

c) – 6,8°C

d) -4°C

1p.

7. Uzupełnij tabelę wykorzystując poniższe informacje.

Na pustyni w ciągu doby zanotowano następujące wartości temperatury powietrza: -1°C;
14,9°C; 39°C; 27,1°C.

a)

Przyporządkuj odpowiednią wartość temperatury powietrza do godziny pomiaru.

b)

Z podanych wartości oblicz średnią dobową temperaturę powietrza.

c)

Z podanych wartości oblicz dobową amplitudę temperatury powietrza.

Zanotowane wartości temperatury powietrza

7:00

13:00

19:00

1:00

Średnia dobowa

temperatura

powietrza

Dobowa amplituda

temperatury

powietrza

3p.

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

3

Na podstawie zamieszczonych poniżej diagramów klimatycznych wykonaj zadanie nr 8, 9 i
10.

Miejscowość A

Miejscowość B

8. Przyporządkuj każdej z miejscowości odpowiednią wartość rocznej amplitudy
temperatury powietrza z pośród niżej podanych:

amplitudy temperatury powietrza: 14°C, 18°C, 40°C, 48°C

Roczna amplituda temperatury powietrza w miejscowości A wynosi: ……… .

Roczna amplituda temperatury powietrza w miejscowości B wynosi: ……… .

2p.

9. Wymienione poniżej cechy klimatu przyporządkuj odpowiednio miejscowości A lub B.

a)

Wyższa średnia roczna temperatura powietrza występuje w miejscowości:

………

b)

Przez pięć miesięcy w roku notowane są ujemne wartości średniej miesięcznej
temperatury powietrza w miejscowości:

………

2p.

10. Napisz poniżej, który z diagramów reprezentuje rozkład temperatury powietrza i opadów
typowy dla klimatu występującego na Pustyni Gobi. Uzasadnij krótko wybór.

Miejscowość ………

Uzasadnienie …………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………… 2p.

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

4

11. Wpisz w zaznaczone miejsca odpowiednią nazwę geograficzną pustyni, której dotyczy
podana informacja.

Pustynie do wyboru: Pustynia Syryjska, Wielka Pustynia Słona, Gobi, Thar, Kara – kum,
Kyzył – kum, Ałaszan, Takla Makan.

A.

Pustynia ta położona jest w Kotlinie Kaszgarskiej.

………………………………

B.

Pustynia ta w znacznej części położona jest na Nizinie Indu.

………………………………

C.

Pustynia położona pomiędzy rzekami: Amu – darią i Syr – darią.

………………………………

D.

Rozległa pustynia ograniczona górami Tien – szan na zachodzie i Wielkim
Chinganem na wschodzie.

………………………………

4p.

12. W zaznaczone miejsca wpisz nazwę pustyni, której opis dotyczy.

Skorzystaj z nazw pustyń: Sahara, Gobi, Atacama, Mohave, Pinnacles (Park Narodowy
Nambung - zachodnia Australia), Ałaszan, Namib.

a)

Jej południową granicę stanowi ujście rzeki Oranje. W jej środkowej części znajdują się
ogromnych rozmiarów gwieździste wydmy osiągające około 320 m wysokości
względnej. Do ich powstania przyczyniły się wiatry o zmiennych kierunkach.

………………………………

b)

Jej powierzchnia wynosi około 8,5 mln km

2

. Jedną piątą część powierzchni tej pustyni

pokrywa piasek. Na pozostałej części występują pustynie skaliste, kamieniste i żwirowe.

………………………………

c)

Uważana jest za najbardziej suchą pustynię świata. W jej centralnej części prawie nie
spotyka się roślin. Mchy, kaktusy, rozmaite krzewy rosną jedynie w jej zachodniej
części, czerpiąc wilgoć z mgły. Na jej obszarze występują solniska.

………………………………

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

5

d)

Osobliwością tej pustyni piaszczystej są występujące, oprócz wydm, iglice skalne o
różnych kształtach, a osiągające nawet do 5 m wysokości. Ich geneza nie jest jasna.
Obecnie uważa się, że formy te są fragmentami wydm, które powstały dziesiątki tysięcy
lat temu i zostały utrwalone przez roślinność oraz węglan wapnia, który scementował
ziarenka piasku. Mogą świadczyć o tym twarde wapienne kapelusze znajdujące się na
wierzchołkach niektórych iglic.

………………………………

4p.

13. Uzupełnij niżej zamieszczone zdania właściwym terminem geograficznym tak, aby
wyjaśnić jego znaczenie.

Skorzystaj z terminów: denudacja, korazja, soliflukcja, deflacja, akumulacja eoliczna, ruchy
masowe

a)

Osadzanie i gromadzenie się luźnego materiału skalnego lub organicznego

przemieszczanego przez wiatr to: …………………………………….

b)

Wywiewanie drobnego materiału skalnego to: ……………………………..

c)

Niszczenie litej powierzchni skały przez wiatr za pomocą okruchów skalnych, głównie

ziaren piasku to: ………………………………... zwana inaczej erozją eoliczną.

3p.

14. Wybierz jedną informację, która określa cechę wydm na suchych, gorących pustyniach.

a)

wydmy są wynikiem procesu nazwanego deflacją.

b)

wydmy szybciej przemieszczają się w części środkowej

c)

ramiona wydm przemieszczają się szybciej niż centralna część wydmy

d)

w górnej części wydmy znajdują się graniaki

1p.

15. Rysunki przedstawiają ułożenie wydmy parabolicznej i barchanu w stosunku do kierunku
wiatru. Napisz pod odpowiednim rysunkiem nazwę właściwego typu wydmy.

A

B

………………………………

……………………………………… 1p.

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

6

16. Zakreśl właściwą odpowiedź.

Na pustyniach płyną rzeki:

a)

stałe

b)

okresowe

c)

epizodyczne

d)

brak rzek

1p.

17. Uzupełnij tabelę wpisując w odpowiednie miejsca nazwę pustyni, dla której są
charakterystyczne wymienione rośliny.

Pustynie do wyboru: Sonora, Namib, Saryjesik, Atyrau, Wielki Nefud, Wielki Erg Wschodni,
Mohave

Uwaga: nazwę danej pustyni możesz użyć tylko jeden raz.

Rośliny

Pustynia

welwiczia

juka zwana drzewem Jozuego

tulipan

kaktus saguaro

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

………………………………………………

4p.

18. Rozwiąż krzyżówkę. Litery w pogrubionej kolumnie utworzą hasło, którym jest nazwa
rośliny występującej na pustyniach i półpustyniach Ameryki Północnej i Środkowej.

1

2

3

4

5

6

7

1.

Słone, okresowe jezioro występujące na Saharze. (Uwaga: termin wpisz zgodnie z
prawidłową pisownią)

2.

Rodzaj pustyni – w Azji Środkowej nazywana jest: takyr. Po ulewnych deszczach
zamienia się w grząskie błoto.

3.

Formy kryształów gipsu w postaci rozety, przypominającej płatki kwiatów –
występują w wydmach Sahary.

4.

Tak nazywani są rdzenni mieszkańcy Australii.

5.

Państwo z najuboższą w roślinność pustynią świata.

6.

Wypukła forma rzeźby terenu o stromych stokach i płaskim wierzchołku powstała w
wyniku nierównomiernego wywiewania materiału skalnego.

7.

Rodzaj wydm występujących na pustyniach.

7p.

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

7

19. W zamieszczonym poniżej tekście o oazach w Tunezji znajdują się 4 błędy rzeczowe
dotyczące chowu zwierząt i uprawy roślin. Odszukaj je, a następnie wypisz pod tekstem.


Jedną z największych atrakcji południa Tunezji są oazy. Istnieją one dzięki działalności
człowieka, który zbudował rozległy system nawadniania.
Na pierwszy rzut oka oazy to rozległe plantacje palm kokosowych, ogrodzone płotem
z suchych palmowych liści. Palma jest rośliną, która nie wymaga nawadniania. System
irygacyjny w oazie pozwala uprawiać warzywa i zboża. W niektórych oazach znajdziesz też
gaje winnej latorośli.
ś

ycie w oazie polega właściwie na nieustannym doglądaniu upraw i zwierząt.

Oprócz wielbłądów użytkowane są tu konie i osły oraz prowadzony jest chów kóz i świń.

Na podstawie: Kochańczyk M. „Gdzie piasek śpiewa”. Poznaj Świat 4/2006

Błędne sformułowania w tekście

1. ………………………………………………………

2. ………………………………………………………

3. ………………………………………………………

4. ………………………………………………………

4p.

20. Wymienionym w tabeli surowcom mineralnym przyporządkuj nazwę pustyni, na której
dany surowiec jest eksploatowany w dużych ilościach.

Nazwy pustyń do wyboru: Pustynia Pstra, Atacama, Pustynia Libijska, Kalahari, Wielka
Pustynia Wiktorii, Namib

Surowiec

Pustynia

1. ropa naftowa

2. boraks

3. diamenty

4. opale

1. ……………………………………………

2. ……………………………………………

3. ……………………………………………

4. ……………………………………………

4p.

Konkurs Geograficzny Etap Rejonowy 2007

8

21. Zakreśl odpowiedź, która określa metodę wydobywania rudy miedzi na Pustyni
Atacama.

a)

wypłukiwanie

b)

w kopalniach głębinowych

c)

w kopalniach odkrywkowych

d)

wytapianie

1p.

22. Zakreśl właściwą odpowiedź.

Sahara znajduje się na terytorium:

a)

siedmiu państw

b)

czterech państw

c)

jedenastu państw

d)

piętnastu państw

1p.