2008-06-14

1

FIJZOLOGIA UKŁADU

POKARMOWEGO

EMILIA ŚWIETLIK

UKRWIENIE UKŁADU POKARMOWEGO

2008-06-14

2

ANATOMIA UKŁADU POKARMOWEGO

• Ściana przewodu

pokarmowego składa się

z:

– śluzówki zawierającej

komórki nabłonkowe

odpowiedzialne za

wchłanianie substancji

odżywczych oraz

wydzielanie śluzu i

enzymów

– dwóch warstw mięśni

(mięśni okrężnych i

podłużnych)

– przydanki (nie występuje w

przełyku)

ANATOMIA UKŁADU POKARMOWEGO

2008-06-14

3

UNERWIENIE UKŁADU

POKARMOWEGO

• UNERWIENIE ZEWNĘTRZNE

– PRZYWSPÓŁCZLNE

• n. X - unerwiający mięśnie

szkieletowe przełyku, żołądek, jelito

cienkie, okrężnicę wstępującą

• nerw miedniczny – unerwiający

dolną częśd okrężnicy oraz mięśnie
szkieletowe wewnętrznej części

kanału odbytu

– WSPÓŁCZULNE

• włókna współczulne pochodzące ze

zwojów trzewnego, krezkowych oraz
miednicznego unerwiają cały pp.

• UNERWIENIE WEWNĘTRZNE

– SPLOT MIĘŚNIOWY
– SPLOT PODŚLUZÓWKOWY

PRODUKCJA ŚLINY

2008-06-14

4

SKŁADNIKI ŚLINY

ZESPÓŁ

SJORGENA

Składnik

Funkcja

Wodorowęglany

Neutralizują kwasy wytwarzane przez bakterie chroniąc
szkliwo

Lipaza językowa

Rozpoczyna trawienie tłuszczów

Amylaza ślinowa

Rozpoczyna trawienie cukrów

Mucyny

Umożliwiają formowanie kęsa pokarmowego

Lizozym

Ma właściwości p/ bakteryjne

Wydzielnicze IgA
(sIgA)

Ma właściwości p/bakteryjne

STRUKTURA ŚLINIANKI SUROWICZO-

ŚLUZOWEJ

• ŚLINIANKI PRZYUSZNE –

wydzielają ślinę wodnistą
pod wpływem stymulacji
przywspółczulnej

• ŚLINIANKI PODŻUCHWOWE

I PODJĘZYKOWE –
wydzielają ślinę o większej
zawartości białek – bardziej
lepką pod wpływem
stymulacji współczulnej

2008-06-14

5

ZMIANY CIŚNIENIA W PRZEŁYKU

PODCZAS POŁYKANIA

ACHALAZJA

PRZEPUKLINA

ROZWORU

PRZELYKOWEGO.

PRZELYK

BARETTA

ANATOMIA CZYNNOSCIOWA ŻOŁĄDKA

• DNO

• TRZON

• CZĘŚD ODDŹWIERNIKOWA

• ŻOŁĄDEK JEST ODDZIELONY

OD RESZTY PP DOLNYM
ZWIERACZEM PRZEŁUKU OD
GÓRY I ZWIERACZEM
ODDZWIERNIKA OD DOŁU

2008-06-14

6

FUNKCJA WDZIELNICZA ŻOŁĄDKA

SUBSTANCJA

KOMÓRKA

BODZIEC POBUDZAJĄCY

FUNKCJA

KWAS SOLNY HCL

OKŁADZINOWE

Aktywacja przywspółczulana,
histamina, gastryna

Konwersja pesynogenu do
pespsyny, denaturacja białek ,
działanie bakteriobójcze

CZYNNK WEWNĘTRZNY (IF)

OKŁADZINOWE

Aktywacja przywspółczulana,
histamina, gastryna

Niezbędny do wchłaniania
witaminy B

12

ŚLUZ I HCO

3

-

ŚLUZOWE

prostaglandyny

Chroni komórki żołądka przed
działaniem kwasu

PEPSYNOGEN

GŁÓWNE

pokarm

Odpowiedzialny za trawienie
białek

GASTRYNA

KOMÓRKI G

Pokarm w żołądku, szczególnie
o dużej zawartości białka

Stymuluje komórki
okładzinowe

FUNKCJA KOMÓREK OKŁADZINOWYCH

2008-06-14

7

REGULACJA FARMAKOLOGICZNA AKTYWNOŚCI

KOMÓREK OKŁADZINOWYCH

OCHRONNA WARSTWA ŚLUZOWA

2008-06-14

8

HORMONY PRODUKOWANE PRZEZ
DWUNASTNICE

HORMON

KOMÓRKA

PODZIEC

POBUDZAJĄCY

FUNKCJA

SEKRETYNA

Komórki S

Kwaśna treśd żołądkowa

↓ opróżniania żołądka

↑HCO

3

-

CHOLECYSTOKININA

Komórki I

Kwasy tłuszczowe

↓ opróżniania żołądka

↓ napięcia zwieracza

Oddiego

↑ kurczliwości pęcherzyka

żółciowego

↑ sekrecji enzymów

trzustkowych

GIP

Śluzówka

Węglowodany, białka, tłuszcze

↓ kurczliwości żołądka

SOMATOSTATYNA

Śluzówka (również trzustka)

Spadek pH

Wzrost wydzielania różnych

hormonów

Działanie hamujące na cały

przewód pokarmowy

DUMPING

SYNDROME

ANATOMIA CZYNNOŚCIOWA TRZUSTKI

TRZUSTKA

OBRĄCZKOWATA

2008-06-14

9

ENZYMY TRZUSTKOWE

• TRZYUSTKA WYDZIELA 4 RODZAJE

ENZYMÓW

1.

AMYLAZY – jest wydzielana w

postaci czynnej, hydrolizuje

glikogen, skrobie oraz większośd

węglowodanów złożonych (poza

celuloza i dwucukrami)

2.

LIPAZY – są wydzielane w

postaci czynnej, hydrolizują

estry nierozpuszczalne w wodzie

3.

PROTEAZY – trypsyna i

chymotrypsyny, wydzielane jako

zymogeny

4.

NUKLEAZY

ANATOMIA DRÓG ŻÓŁCIOWYCH

2008-06-14

10

SKŁADNIKI I FUNKACJA ŻÓŁCI

CHOLESTYRAMINA

Składnik

Funkcja

KWASY ŻÓŁCIOWE

PIERWOTNE powstają z cholesterolu i przekształcane w sole żółciowe
WTÓRNE powstają z soli żółciowych przy pomocy bakterii jelitowych

BARWNIKI ŻÓŁCIOWE

Bilirubina i biliwerdyna są metabolitami hemoglobiny wytwarzanymi w
wątrobie, nadają żółci kolor

FOSFOLIPIDY

Głównie lecytyna, micele utworzone z soli żółciowych i fosfolipidów
ułatwiają rozpuszczanie innych lipidów

CHOLESTEROL

Stanowi ważny składnik żółci, jego wydzielanie z żółcią jest istotnym
sposobem regulacji stężenia cholestrolu

ELEKTROLITY

Skład elektrolitowy żółci jest zbliżony do składu elektrolitowego soku
żołądkowego

TRAWIENIE I WCHŁANIANIE NAJWAŻNIEJSZYCH

SKŁADNIKÓW ODŻYWACZYCH

Składnik
odżywczy

Enzymy

Forma w jakiej są
wchłaniane

Komentarz

Białka

Pepsyna w żołądku
Proteaza w trzustce

Aminokwasy i
małe peptydy

Rozpad małych
peptydów do
aminokwasów w
enterocytach

Węglowodany Amylaza ślinowa

Amylaza trzustkowa
Disacharydazy w błonie
śluzowej jelita

Monosacharydy

Tłuszcze

Lipaza w ślinie i w
żołądku
Lipaza w trzustce

Wolne kwasy
tłuszczowe

Emulsyfikacja
tłuszczów przez sole
kwasów żółciowych

2008-06-14

11

TRAWIENIE WĘGLOWODANÓW

TRAWIENIE TŁUSZCZÓW