Rynek

Rynek to mechanizm koordynuj

ą

cy zachowania

uczestnicz

ą

cych w sprzeda

ż

y dóbr lub

Elementy rynku
• Podmioty (przedsi

ę

biorstwa, gospodarstwa

• Przedmioty (dobra, usługi, kapitał, praca,
• Stosunki wymiany (cena, barter, własno

zachowania nabywców i sprzedawców

lub usług

gospodarstwa domowe, pa

ń

stwo)

praca, informacja)

własno

ść

, itp.)

www.umcs.lublin.pl

Popyt

Popyt to ilo

ść

dobra, jak

ą

nabywcy s

ą

danym czasie przy ró

ż

nych poziomach

Czynniki wpływaj

ą

ce na popyt

• dochody konsumentów,
• czynniki demograficzne,
• gusty, preferencje kulturowe,
• moda,

• moda,
• ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych,
• przewidywania cen

s

ą

gotowi zakupi

ć

, w danym miejscu, w

poziomach ceny

www.umcs.lublin.pl

substytucyjnych,

Prawo popytu

Prawo popyt mówi o relacji pomi

ę

dzy

ceny popyt maleje a wraz ze spadkiem

ceny popyt maleje a wraz ze spadkiem
czynnikach niezmienionych (ceteris paribus)

Cena (p)

Popyt’ (d’) – np. wzrost dochodu

Popyt (d)

p1

q1

p2

q2

ę

dzy popytem i cen

ą

. Wraz ze wzrostem

spadkiem ceny popyt ro

ś

nie, przy pozostałych

spadkiem ceny popyt ro

ś

nie, przy pozostałych

paribus).

np. wzrost dochodu

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Ekonomia pozytywna i ekonomia normatywna

Paradoksy popytu wyj

ą

tkowe sytuacje,

odwrotnie, czyli wzrost ceny powoduje

spadek popytu

Paradoks Giffena

Paradoks Veblena

Cena (p)

Efekt snobizmu

Ekonomia pozytywna i ekonomia normatywna

sytuacje, dla których prawo popytu działa

powoduje wzrost popytu a spadek ceny

Popyt (d)

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Poda

ż

Poda

ż

to ilo

ść

dobra, jak

ą

sprzedawcy

Poda

ż

to ilo

ść

dobra, jak

ą

sprzedawcy

miejscu, w danym czasie przy ró

ż

nych

Czynniki wpływaj

ą

ce na poda

ż

• ceny czynników produkcji,
• technologia,
• działalno

ść

regulacyjna pa

ń

stwa,

• dost

ę

pno

ść ź

ródeł finansowania,

• dost

ę

pno

ść ź

ródeł finansowania,

• dost

ę

pno

ść ź

ródeł surowców,

• przewidywania cen.

sprzedawcy s

ą

gotowi zaoferowa

ć

, w danym

sprzedawcy s

ą

gotowi zaoferowa

ć

, w danym

ż

nych poziomach ceny

www.umcs.lublin.pl

Prawo poda

ż

y

Prawo poda

ż

y mówi o relacji pomi

ę

dzy

ceny poda

ż

ro

ś

nie a wraz ze spadkiem

pozostałych czynnikach niezmienionych

Cena (p)

Poda

ż

(s)

Poda

ż

’ (s’)

p1

q1

ę

dzy cen

ą

i poda

żą

. Wraz ze wzrostem

spadkiem ceny poda

ż

maleje, przy

niezmienionych (ceteris paribus).

Poda

ż

(s)

Poda

ż

’ (s’) – np. wzrost podatków

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Cena równowagi

Cena równowagi to cena przy której
rozmiarami popyt. Cena równowagi

rozmiarami popyt. Cena równowagi
nadwy

ż

ki (popytu lub poda

ż

y) dlatego

czyszcz

ą

c

ą

rynek (market clearing price)

Cena (p)

Poda

ż

(s)

pe

qe

Popyt (d)

której rozmiar poda

ż

y zrównuje si

ę

z

równowagi oczyszcza rynek z jakiejkolwiek

równowagi oczyszcza rynek z jakiejkolwiek

dlatego cz

ę

sto nazywana jest cen

ą

price)

Poda

ż

(s)

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Popyt (d)

Cena równowagi – interwencja pa

ń

stwa

.

Cena (p)

Nadwy

ż

ka

Nadwy

ż

ka S>D

S>D

Nadwy

ż

ka

Nadwy

ż

ka D>S

D>S

ń

stwa

Poda

ż

(s)

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Popyt (d)

Cena (p)

Popyt’ (d’) – np. wzrost dochodu

pe

qe

Cena równowagi – zmiana popytu

np. wzrost dochodu

Poda

ż

(s)

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Popyt (d)

Cena równowagi rynkowej – zmiana poda

Cena (p)

Cena (p)

Poda

ż

pe

Poda

ż

’ (s’) – np. wzrost podatków

Ilo

ść

qe

Popyt (d)

zmiana poda

ż

y

Poda

ż

(s)

www.umcs.lublin.pl

Ilo

ść

(Q)

Popyt (d)

Klasyfikacja zasobów

Zadanie 1.
Tabela przedstawia warto

ś

ci popytu i

poziomie ceny.
Wykre

ś

l funkcj

ę

popytu i poda

ż

y, wyznacz

stanie równowagi rynku.
Jak zmieni si

ę

sytuacja na rynku je

ż

eli

spowoduje wzrost konsumpcji dobra X
ceny. Wyznacz nowy punkt równowagi
równowa

żą

c

ą

rynek.

równowa

żą

c

ą

rynek.

CENA

CENA

10

10

11

11

12

12

13

13

14

14

POPYT

POPYT

100

100

95

95

90

90

85

85

80

80

PODA

Ż

PODA

Ż

40

40

50

50

60

60

70

70

80

80

i poda

ż

y dobra X przy ró

ż

nym

wyznacz cen

ę

i wielko

ść

konsumpcji w

pojawi si

ę

na rynku moda, która

o 30 sz. przy ka

ż

dym poziomie

równowagi a tym samy cen

ę

i wielko

ść

www.umcs.lublin.pl

15

15

16

16

17

17

18

18

75

75

70

70

65

65

60

60

90

90

100

100

110

110

120

120

p

Model paj

ę

czyny

nadwy

ż

ka popytu nad poda

żą

nadwy

ż

ka poda

ż

y nad popytem

www.umcs.lublin.pl

Q

D1

D2

Elastyczno

ść

cenowa popytu

Elastyczno

ść

cenowa popytu to miernik

na dane dobro wraz ze zmian

ą

jego ceny

0

/

%

%

p

p

d

d

p

d

E

o

dp

∆

∆

=

∆

∆

=

miernik pokazuj

ą

cy jak zmienia si

ę

popyt

ceny

0

0

1

0

0

1

/

p

p

p

d

d

d

p

o

−

−

=

www.umcs.lublin.pl

Koszt alternatywny

Koszt alternatywny – koszt utraconych
dobra lub usługi z której trzeba zrezygnowa
usług

ę

.

Wyst

ę

puje

wówczas,

gdy

zaspokajania wszystkich kosztów.

utraconych korzy

ś

ci, który informuje o warto

ś

ci

zrezygnowa

ć

, aby wybra

ć

inne dobro lub

zasoby

s

ą

niewystarczaj

ą

ce

do

www.umcs.lublin.pl

Elastyczno

ść

cenowa popytu

Edp= -

∞

- dobra doskonale elastyczne

Cena (p)

Edp

∈

(-

∞

;-1) – dobra elastyczne

Edp=

-1-

dobra

o

elastyczno

ś

ci

jednostkowej
Edp

∈

(-1;0) – dobra nieelastyczne

Edp=

0

-

dobra

doskonale

nieelastyczne

Edp > 0 - dobra paradoksalne

Edp > 0 - dobra paradoksalne

Cena (p)

Popyt (d) = 0

Ilo

ść

(Q)

Popyt (d) = -

∞

www.umcs.lublin.pl

Elastyczno

ść

dochodowa popytu

Elastyczno

ść

dochodowa popytu to miernik

Elastyczno

ść

dochodowa popytu to miernik

dane dobro wraz ze zmian

ą

dochodu

Edi< 0 – dobra ni

ż

szego rz

ę

du

Edi

∈

(0;

∞

) – dobra normalne

w tym
Edi

∈

(0;1) – dobra pierwszej potrzeby

Edi= 1- dobra o elastyczno

ś

ci jednostkowej

Edi> 1 – dobra wy

ż

szego rz

ę

du

0

/

%

%

d

i

i

d

d

i

d

E

o

di

=

∆

∆

=

∆

∆

=

miernik pokazuj

ą

cy jak zmienia si

ę

popyt na

miernik pokazuj

ą

cy jak zmienia si

ę

popyt na

www.umcs.lublin.pl

0

0

1

0

0

1

/

i

i

i

d

d

d

−

−

Elastyczno

ść

dochodowa popytu

Zadanie 2.

Zadanie 2.

Ś

redni dochód konsumentów wzrósł

wzro

ś

nie popyt na nasze dobro je

ż

eli,

elastyczno

ść

dochodowa popytu wynosi

w marcu z 1000zł do 1200zł. O ile

ż

eli, obecnie popyt wynosi 600 szt. a

wynosi 1,5.

www.umcs.lublin.pl

Elastyczno

ść

mieszana (krzy

ż

owa) popytu

Elastyczno

ść

mieszana (krzy

ż

owa) popytu

si

ę

popyt na dane dobro wraz ze zmian

ą

Edp< 0 – dobra komplementarne

Edp= 0- dobra niezale

ż

ne

Edp> 0 – dobra substytucyjne

%

y

p

d

d

∆

∆

=

∆

=

0

/

%

%

yo

y

x

x

y

x

dxpy

p

p

d

d

p

d

E

∆

∆

=

∆

∆

=

owa) popytu

popytu to miernik pokazuj

ą

cy jak zmienia

ą

ceny innego dobra

0

1

y

y

p

p

d

d

−

−

=

www.umcs.lublin.pl

0

0

1

0

0

1

/

y

y

y

x

x

x

p

p

p

d

d

d

−

−

=

Elastyczno

ść

mieszana (krzy

ż

owa)

Zadanie 3.

Spadek ceny chr

ą

tków z 20 do 15

karapołki z 500 szt. do 600 szt. Ile wynosi

i czy chr

ą

tki i karapołki to dobra komplementarne

15 zł, spowodował wzrost popytu na

wynosi elastyczno

ść

krzy

ż

owa tych dóbr

komplementarne czy substytutyjne

www.umcs.lublin.pl