PRAWO

ADMINISTRACYJNE

dr Tomasz Jaroszyński

6.12.2011 r.

Formy działania administracji

• Forma działania administracji - SPOSÓB działania (ewentualnie

RODZAJ podejmowanego działania)

• nie należy mylić formy działania administracji z „formą czynności

prawnych” z prawa cywilnego (np. ustne, pisemne)

• trzeba odróżniać formę działania od metody działania administracji

publicznej, czyli sposobu osiągania celów przez administrację

publiczną.

• metody:

– przymusu
– przekonywania
– oddziaływania ekonomicznego

• wybór metod buduje politykę administracyjną

• w sferze praw, wolności i obowiązków człowieka i

obywatela każde działanie administracji publicznej musi

mieć konkretną podstawę prawną, a także może być

podjęte wyłącznie w formie określonej przez prawo

(np. w drodze decyzji administracyjnej)

• w działalności administracji publicznej o charakterze

organizatorskim aktywność administracji może

przejawiać się w takich formach, jakie są odpowiednie

do rodzaju oraz charakteru realizowanych zadań

• działania FAKTYCZNE:

– nie wywołują (bezpośrednio) skutku prawnego
– nie wymagają wskazania normy kompetencyjnej określającej konkretną

formę działania organu

– wystarczające jest oparcie się na ogólnej normie kompetencyjnej, która

określa zakres działania organu

– duża swoboda organu w wyborze rodzaju działania faktycznego
– przykłady: działania społeczno-organizatorskie (np. apel o szczególną

ostrożność w związku z sytuacją na drogach), wydawanie zaświadczeń

• PRAWNE formy działania

– zawsze wywołują skutek prawny (nawiązanie, zmianę albo rozwiązanie

stosunku prawnego)

– podejmowane na podstawie konkretnych norm upoważniających, które

przesądzają wybór danej formy działania

– przykłady: akt normatywny, akt administracyjny, ugoda.

• działania WŁADCZE (imperium):

– przede wszystkim nakazy i zakazy zachowania się
– najbardziej charakterystyczne dla administracji ingerującej
– najbardziej typową formą działania władczego jest AKT

ADMINISTRACYJNY

– stopniowanie władztwa: najbardziej represyjne (tzw. policja

administracyjna), nakładające obowiązki (np. podatkowe) oraz

przyznające uprawnienia (np. koncesja)

• działania NIEWŁADCZE (gestia):

– nie są typowymi formami dla prawa administracyjnego
– podejmowane na podstawie norm prawa cywilnego (np. umowa

cywilnoprawna) albo prawa publicznego

– zbliżenie lub zrównanie pozycji stron stosunku administracyjnoprawnego

(umowa administracyjna, porozumienie administracyjne)

– wzrastająca rola form niewładczych (konsultacje, negocjacje, mediacje)

• działania JEDNOSTRONNE

– organ administracji publicznej decyduje o treści działania
– władcze kształtowanie sytuacji adresata działania pod sankcją

zastosowania przymusu państwowego

– przykład: decyzja nakazująca wycofanie z obrotu wyrobu

budowlanego (zob. art. 31 ustawy o wyrobach budowlanych)

• działania DWUSTRONNE

– obie strony stosunku prawnego mają względnie jednakowy

wpływ na treść podejmowanego działania

– zastosowanie przymusu państwowego ma mniejsze znaczenie,

ale np. realizacja ugody w postępowaniu administracyjnym jest

zabezpieczona możliwością użycia przymusu państwowego

(zob. art. 13, 114 i 121 KPA)

– przykłady: umowa cywilna, porozumienie administracyjne

• ZEWNĘTRZNE formy działania administracji publicznej (muszą

opierać się na ściśle określonej podstawie prawnej)

– akt normatywny
– akt administracyjny
– przyrzeczenie administracyjne
– umowa
– porozumienie administracyjne
– działania materialne

• WEWNĘTRZNE formy działania administracji publicznej (do

skorzystania z nich wystarczająca jest norma kompetencyjna)

– polecenie służbowe
– akty planowania wewnętrznego
– czynności techniczno-wykonawcze

Akt normatywny

•

forma działania administracji:

– działanie prawne
– o charakterze władczym
– jednostronne
– polegające na stanowieniu prawa
– zewnętrzna forma działania

•

charakter aktu normatywnego (TK, U 15/88)

– GENERALNY – skierowany do pewnej klasy adresatów ze względu na jakąś ich wspólną

cechę (a nie wskazanych imiennie, indywidualnie)

– ABSTRAKCYJNY – ustanawiający pewne wzorce zachowań (a nie odnoszący się do

konkretnych sytuacji, okoliczności)

•

jednocześnie forma działania administracji publicznej oraz źródło prawa

administracyjnego.

•

charakter WYKONAWCZY (art. 92-94 Konstytucji)

•

szczególna pozycja ROZPORZĄDZENIA – akt prawa POWSZECHNIE

obowiązującego

•

ograniczenia konstytucyjne:

•

art. 31 ust. 3 Konstytucji!

•

inne przepisy Konstytucji, w których „nakazuje” się „określić” daną materię w drodze ustawy

•

tzw. materia ustawowa

Akt administracyjny

• Akt zawierający jednostronne określenie praw i obowiązków

konkretnego adresata w konkretnej sytuacji.

• ma charakter:

– jednostronny
– zewnętrzny
– indywidualny
– konkretny
– jednorazowy

• jego niewykonanie może skutkować sięgnięciem po przymus

państwowy.

• decyzje i postanowienia
• decyzja – pozwolenie, zezwolenie, koncesja, licencja, zgoda,

potwierdzenie

Art. 104 KPA
§ 1. Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez

wydanie decyzji, chyba że przepisy kodeksu stanowią
inaczej.

§ 2. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości

lub w części albo w inny sposób kończą sprawę w danej
instancji.

Art. 107 KPA
§ 1. Decyzja powinna zawierać:

•

oznaczenie organu administracji publicznej

•

datę wydania

•

oznaczenie strony lub stron

•

powołanie podstawy prawnej

•

rozstrzygnięcie

•

uzasadnienie faktyczne

– wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione,
– dowodów, na których się oparł
– przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej

•

uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, z przytoczeniem

przepisów prawa

•

pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie,

•

podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby

upoważnionej do wydania decyzji

Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu

administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi.

Przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać decyzja.

• deklaratoryjne - potwierdzają powstanie

skutków prawnych wynikających z przepisów;
potwierdzają prawo lub obowiązek wynikający z
ustawy (ex tunc)

• konstytutywne – tworzą, zmieniają lub uchylają

stosunek prawny; skutek prawny powstaje z
mocy aktu a nie ustawy; mają charakter twórczy
(ex nunc);

• związane
• swobodne

uznanie administracyjne

• możliwość wyboru konsekwencji prawnych aktu

administracyjnego

• przyznanie organowi administracji publicznej

możliwości wyboru spośród kilku prawnie
dopuszczalnych rozwiązań

• „swobodne uznanie” tylko w granicach ustawy
• organ „MOŻE”

1. Główny Inspektor Farmaceutyczny, a w odniesieniu do hurtowni

farmaceutycznych produktów leczniczych weterynaryjnych Główny

Lekarz Weterynarii, cofa zezwolenie na prowadzenie hurtowni

farmaceutycznej, jeżeli przedsiębiorca prowadzi obrót produktami

leczniczymi niedopuszczonymi do obrotu.

2. Główny Inspektor Farmaceutyczny, a w odniesieniu do hurtowni

farmaceutycznych produktów leczniczych weterynaryjnych Główny

Lekarz Weterynarii, może cofnąć zezwolenie, w szczególności

jeżeli:
1) pomimo uprzedzenia, przedsiębiorca uniemożliwia lub utrudnia

wykonywanie czynności urzędowych przez Inspekcję

Farmaceutyczną;

2) przedsiębiorca przechowuje produkty lecznicze niezgodnie z

warunkami dopuszczenia do obrotu;

3) przedsiębiorca nie uruchomił hurtowni w ciągu 4 miesięcy od

dnia uzyskania zezwolenia lub nie prowadzi działalności objętej

zezwoleniem przez okres co najmniej sześciu miesięcy.

przyrzeczenie administracyjne

• oświadczenie woli organu administracji

publicznej, w którym organ zobowiązuje się do
konkretnego zachowania się w przyszłości.

• wydawane przez ten sam organ, który będzie

wydawał decyzję administracyjną w tej sprawie.

• promesa

ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez

cudzoziemców

Art. 3d. 1. Cudzoziemiec zamierzający nabyć nieruchomość może

ubiegać się o przyrzeczenie wydania zezwolenia, zwane dalej

"promesą". Do promesy stosuje się odpowiednio przepisy art. 1-3c.

2. Promesa jest ważna rok od dnia wydania.
3. Promesa może być wydana również na wniosek założycieli

podmiotu, o którym mowa w art. 1 ust. 2 pkt 4.

4. W okresie ważności promesy nie można odmówić wydania

zezwolenia, chyba że uległ zmianie stan faktyczny istotny dla

rozstrzygnięcia sprawy.

ugoda administracyjna

Art. 13. KPA
§ 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach,

mogą być załatwiane w drodze ugody sporządzonej przed organem
administracji publicznej (ugoda administracyjna).

§ 2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się

postępowanie w sprawie, powinien w tych przypadkach
podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.

Art. 114. W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem

administracji publicznej, strony mogą zawrzeć ugodę – jeżeli:

– przemawia za tym charakter sprawy,
– przyczyni się to do uproszczenia lub przyspieszenia postępowania
– i nie sprzeciwia się temu przepis prawa.

Art. 115. Ugoda może być zawarta przed organem

administracji publicznej, przed którym toczy się
postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie
odwoławcze, do czasu wydania przez organ decyzji w
sprawie.

Art. 118. § 1. Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ

administracji publicznej, przed którym została zawarta.

Art. 121. Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki,

jak decyzja wydana w toku postępowania
administracyjnego.

porozumienie administracyjne

• czynność dwustronna
• prawna forma współdziałania organów administracji

publicznej

• wspólna realizacja zadań
• spory rozstrzyga sąd administracyjny
• porozumienia:

– komunalne (międzygminne i międzypowiatowe)
– o wykonanie zadań z zakresu administracji rządowej
– kontrakty wojewódzkie (ustawa z 2006 r. o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju)

umowa cywilnoprawna

• instytucja prawa cywilnego
• zasada równości stron
• administracja świadcząca
• zarząd majątkiem komunalnym

czynności materialno-techniczne (działania

materialne)

• realizacja zadań za pomocą innych środków niż

środki prawne

• charakter:

– wykonawczy
– informacyjny

• prowadzenie ewidencji
• dokonywanie rejestracji
• doręczanie zawiadomień