Odpowiedzi Przykladowy arkusz PR Wos

w w w. o p e r o n . p l

Modele odpowiedzi

Wiedza o spo∏eczeƒstwie

Poziom rozszerzony

niie

kiiw

e o

wiie

zii

y p

prrz

niia

kttó

ów

ktty

a z

niie

1 punkt

1. C, 2. B, 3. A, 4. D

1 punkt

A. 2, B. 1, C. 3

1 punkt

Kiedy Sejm i Senat koƒczà swojà dzia∏alnoÊç (np. ze
wzgl´du na koniec kadencji), wszystkie projekty
ustaw, które nie zosta∏y ostatecznie uchwalone, nie
sà przekazywane nowemu parlamentowi. Dzia∏alnoÊç
ustawodawcza rozpoczyna si´ od poczàtku.

1 punkt

Przyczyna wyst´powania w przesz∏oÊci z∏ych stosun-
ków polsko-ukraiƒskich, np.:
– walki mi´dzy Polakami i Ukraiƒcami w czasie II wojny
Êwiatowej,
– akcja Wis∏a.
Przyczyna poprawy tych relacji, np:
– Polska jako pierwsza uzna∏a niepodleg∏oÊç Ukrainy
w 1991 roku,
– Polska jednoznacznie popar∏a zwolenników poma-
raƒczowej rewolucji,
– Polska popiera starania Ukrainy do cz∏onkostwa
w UE i NATO.
Uwaga

: Nale˝y uznaç za poprawne ka˝de inne

logiczne okreÊlenie.

1 punkt za ka˝dà
przyczyn´

2 punkty

1. majàtkowy
2. p∏ci
3. wykszta∏cenia
4. rasowy
5. zamieszkania
6. wieku

2 punkty za cztery
rodzaje cenzusów,
1 punkt za dwa

2 punkty

Np.:
1. orzekanie o konstytucyjnoÊci i legalnoÊci aktów
prawnych
2. orzekanie o zgodnoÊci z konstytucjà celów lub
dzia∏alnoÊci partii politycznych
3. rozpatrywanie skarg konstytucyjnych
4. rozstrzyganie sporów kompetencyjnych mi´dzy
centralnymi konstytucyjnymi organami paƒstwa
Uwaga

: Nale˝y uznaç za poprawne ka˝de inne logicz-

ne okreÊlenie.

1 punkt za ka˝dy
przyk∏ad

2 punkty

w w w. o p e r o n . p l

Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom rozszerzony.

niie

kiiw

e o

wiie

zii

y p

prrz

niia

kttó

ów

ktty

a z

niie

10.

ubezw∏asnowolnienie

1 punkt

11.

lustracja

1 punkt

12.

1. D, 2. C, 3. E, 4. A

2 punkty za cztery
po∏àczenia, 1 punkt
za dwa

2 punkty

13.

Forma organizacji spo∏eczeƒstwa – spo∏eczeƒstwo
postindustrialne
Cecha charakterystyczna – wi´kszoÊç ludzi jest za-
trudniona w sektorze us∏ug

1 punkt za ka˝dà pra-
wid∏owà odpowiedê

2 punkty

14.

A. prawda, B. fa∏sz, C. prawda, D. fa∏sz

1 punkt za wszystkie
poprawne wskazania

1 punkt

15.

1 punkt za ka˝dà po-
prawnie wype∏nionà
kolumn´ tabeli

2 punkty

16.

W XIX wieku konserwatyÊci byli przeciwni powszech-
nemu prawu wyborczemu, dla libera∏ów by∏a to
wówczas zupe∏nie nieistotna kwestia (uwa˝ali bo-
wiem, ˝e ju˝ samo istnienie umowy spo∏ecznej gwa-
rantuje rzàdy zgodne z wolà obywateli oraz mo˝li-
woÊç odwo∏ywania tych rzàdów).

KonserwatyÊci uwa˝ali/uwa˝ajà, ˝e powszechne pra-
wa wyborcze sà:
– niebezpieczne,
– sprzyjajà nadu˝ywaniu wolnoÊci przez jednostki,
– êród∏em za∏atwiania partykularnych interesów jed-
nostki (egoizm jednostki),
– zwiàzane z ich antydemokratycznym nastawie-
niem.
Uwaga

: Nale˝y uznaç za poprawne ka˝de inne

logiczne okreÊlenie.

1 punkt

1 punkt za wszystkie
argumenty

2 punkty

17.

W tekÊcie nie wyst´puje zgodnoÊç z liberalnà wizjà
paƒstwa.
Istnienie paƒstwa jest dla libera∏a koniecznoÊcià, ale
w∏adza ta powinna byç ograniczona do zapewniania
bezpieczeƒstwa i ochrony obywateli oraz stwarzania
warunków dla dzia∏alnoÊci gospodarczej. Paƒstwo
pruskie w XIX wieku aktywnie wspiera∏o obywateli
pochodzenia niemieckiego, zarówno prawnie, jak
i finansowo, czego przyk∏adem jest Komisja Koloniza-
cyjna.

1 punkt za okreÊlenie
zgodnoÊci z liberalnà
wizjà paƒstwa wraz
z uzasadnieniem
na przyk∏adzie tekstu;
1 punkt za okreÊlenie
zgodnoÊci z liberalnà
wizjà spo∏eczeƒstwa
wraz z uzasadnie-
niem na podstawie
tekstu

2 punkty

Prawa cz∏owieka

przys∏ugujàce tylko

obywatelom RP

przys∏ugujàce

ka˝demu

przebywajàcemu

na terytorium RP

A, C, F

B, D, E

w w w. o p e r o n . p l

Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom rozszerzony.

niie

kiiw

e o

wiie

zii

y p

prrz

niia

kttó

ów

ktty

a z

niie

W tekÊcie wyst´puje zgodnoÊç z liberalnà wizjà spo-
∏eczeƒstwa.
Spo∏eczeƒstwo to dla libera∏a zbiór jednostek aktyw-
nych, podejmujàcych ró˝norodnà dzia∏alnoÊç, niecze-
kajàcych na interwencj´ ze strony paƒstwa. W tekÊcie
zosta∏y przedstawione dzia∏ania, np. ks. Szamarzew-
skiego, ks. Wawrzyniaka czy Franciszka Stefczyka,
którzy przyczynili si´ do za∏o˝enia i rozwoju spó∏ek
zarobkowych, instytucji ekonomicznych wspierajà-
cych polskich ch∏opów czy rzemieÊlników w ich dzia-
∏alnoÊci gospodarczej czy patriotycznej.

18.

Konserwatyzm rewolucyjny – tendencja, która pojawi∏a
si´ pod koniec XIX wieku, przyzwalajàca na rewolucyjne
zmiany pod warunkiem, ˝e nie dotyczà one tradycji.

Konserwatyzm, wed∏ug autora tekstu, jest koniecz-
nym czynnikiem rzeczywistoÊci politycznej, dzi´ki
pewnego rodzaju „zachowawczoÊci” stanowi prze-
ciwwag´ dla ideologii promujàcych wszelkiego ro-
dzaju zmiany, wskazuje, jakie niebezpieczeƒstwa
mogà z tych zmian wynikaç i ∏agodzi ich skutki.
Uwaga

: Nale˝y uznaç za poprawne ka˝de inne

logiczne okreÊlenie.

1 punkt za pe∏nà
odpowiedê

2 punkty

19.

A, D

1 punkt za dwa
poprawne wskazania

1 punkt

20.

A. Brak partii jednoczeÊnie skrajnie liberalnej i skraj-
nie konserwatywnej.
B. Przeci´tne poglàdy respondentów sà (umiarkowa-
nie) antykonserwatywne i (umiarkowanie) liberalne.

Badani, majàcy pozytywne skojarzenia ze s∏owem
„libera∏”, najcz´Êciej negatywnie rozumiejà okreÊle-
nie „konserwatysta”.
Ci, którzy majà negatywne skojarzenia z poj´ciem
„libera∏”, równie˝ najcz´Êciej twierdzà, ˝e okreÊlenie
„konserwatysta” ma dla nich wydêwi´k negatywny.

1 punkt za dwie
odpowiedzi

1 punkt za dwa
wnioski

2 punkty

21.

Opisanie ewolucji liberalizmu.

Opisanie ewolucji konserwatyzmu.

Podanie podobieƒstw lub ró˝nic mi´dzy liberalizmem
a konserwatyzmem:
– cz∏owiek,
– spo∏eczeƒstwo,
– paƒstwo,
– gospodarka.

Podanie trzech ró˝nych argumentów.

1 punkt za ka˝dy
aspekt – w sumie
2 punkty

1 punkt za ka˝dà
dziedzin´ – w su-
mie 4 punkty

2 punkty za ka˝dy pe∏-
ny argument, zgodny
z wybranà ideologià
– w sumie 6 punktów

20
punktów

Temat 1.

w w w. o p e r o n . p l

Wiedza o spo∏eczeƒstwie. Poziom rozszerzony.

niie

kiiw

e o

wiie

zii

y p

prrz

niia

kttó

ów

ktty

a z

niie

Wykorzystanie dwóch materia∏ów êród∏owych.

Praca spójna kompozycyjnie.

Stosowanie w∏aÊciwej terminologii.

2 punkty za ka˝de pra-
wid∏owe odwo∏anie
– w sumie 4 punkty

1 punkt

21.

Przedstawienie konserwatywnej wizji paƒstwa,
uwzgl´dniajàc dziedzin´:
– gospodarczà,
– spo∏ecznà,
– politycznà.

Przedstawienie liberalnej wizji paƒstwa, uwzgl´dnia-
jàc dziedzin´:
– gospodarczà,
– spo∏ecznà,
– politycznà.

Omówienie dwóch pozytywnych skutków wizji
paƒstwa konserwatywnego dla obywateli.

Omówienie dwóch pozytywnych skutków wizji
paƒstwa liberalnego dla obywateli.

Omówienie dwóch negatywnych skutków wizji
paƒstwa konserwatywnego dla obywateli.

Omówienie dwóch negatywnych skutków wizji
paƒstwa liberalnego dla obywateli.

Wykorzystanie dwóch materia∏ów êród∏owych.

Praca spójna kompozycyjnie.

Stosowanie w∏aÊciwej terminologii.

3 punkty

1 punkt za ka˝dy
skutek – w sumie
2 punkty

2 punkty za ka˝de
prawid∏owe odwo∏a-
nie – w sumie
4 punkty

1 punkt

20
punktów

mat 2.