ZMIANY KLIMATU, OIL PEAK, KRYZYS EKONOMICZNY - POWI

Ą

ZANIA

Stan

ę

li

ś

my w obliczu jednoczesnych kryzysów energetycznego,

ś

rodowiskowego (w tym klimatycznego),

finansowego i gospodarczego. S

ą

one ze sob

ą

gł

ę

boko powi

ą

zane, a razem stanowi

ą

dla nas bardzo powa

ż

ne

zagro

ż

enie.

Jakie s

ą

te powi

ą

zania, jak ró

ż

ne elementy układu wzajemnie na siebie wpływaj

ą

, jakie s

ą

zagro

ż

enia, jakie s

ą

dalsze mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju sytuacji i sposoby przeciwdziałania?

Cofnijmy si

ę

najpierw o kilkaset lat w przeszło

ść

i przyjrzyjmy si

ę

punktowi krytycznemu w dziejach cywilizacji

Wyspy Wielkanocnej.

Wyspa Wielkanocna

Kiedy na Wyspie Wielkanocnej połowa drzew wci

ąż

jeszcze rosła, stary Rapa Nui

wszedł na szczyt góry i spojrzał w dół. Mo

ż

e dlatego,

ż

e nie był tu od tak wielu

lat, od czasów swojej młodo

ś

ci, zauwa

ż

ył zachodz

ą

ce zmiany.

Tam, gdzie dawno temu wida

ć

było ci

ą

gn

ą

cy si

ę

las, przetykany jedynie polami i

polankami, ujrzał jedynie goł

ą

ziemi

ę

, i grupy drwali pracuj

ą

cych przy pozostałych

k

ę

pach drzew. Wyobraził sobie widok z tego samego miejsca za kilkadziesi

ą

t lat i

w błysku zrozumienia poj

ą

ł dok

ą

d zmierza jego

ś

wiat. Uderzyła go my

ś

l, co

b

ę

dzie po wyci

ę

ciu drzew: brak opału na zimne noce, brak materiału na chaty, na

budow

ę

łodzi, na budow

ę

pos

ą

gów Moai, ptaki z daleka omijaj

ą

ce bezdrzewn

ą

wysp

ę

, deszcz spłukuj

ą

cy gleb

ę

z pól, głód i konflikty o pozostałe zasoby.

Stało si

ę

dla niego oczywiste,

ż

e wyspiarze powinni

zatrzyma

ć

niszczenie systemu podtrzymuj

ą

cego ich

ż

ycie. Wrócił do wioski i próbował wszystkich

ostrzec, by nie wycinali drzew w ten sposób.

Niestety -– naruszaj

ą

ce status quo zmiany zawsze

spotykaj

ą

si

ę

ze sprzeciwem.

Drwale gniewnie rzekli: "To nasza praca - jest

wa

ż

niejsza

od

drzew!".

Doł

ą

czyli

do

nich

kamieniarze

mówi

ą

c:

"Budowa

pos

ą

gów

to

podstawa naszej cywilizacji!". Wtórowali im w tym

kapłani, dodaj

ą

c: "Kobiety Rapa Nui musz

ą

rodzi

ć

wi

ę

cej dzieci, by mo

ż

na było budowa

ć

wi

ę

cej pos

ą

gów dla dobra Bogów!". Gdyby byli tam politycy i

ekonomi

ś

ci, na pewno powiedzieliby: "Musimy zapewni

ć

wzrost ekonomiczny i stały dopływ surowców dla

gospodarki i wspierania naszych emerytów".

Eksploatacja ograniczonych zasobów nieodnawialnych, lub te

ż

zasobów odnawialnych eksploatowanych

szybciej, ni

ż

mog

ą

si

ę

odnawia

ć

- jak drzew na Wyspie Wielkanocnej - musi doprowadzi

ć

w ko

ń

cu do ich

wyczerpania, to tylko kwestia ilo

ś

ci dost

ę

pnych zasobów i tempa eksploatacji.

Na Wyspie Wielkanocnej doszło do katastrofy - w obliczu kurcz

ą

cych si

ę

zasobów wybuchły konflikty, pojawił

si

ę

głód i w efekcie cywilizacja upadła. Wyspa Wielkanocna to

ś

wiat w miniaturze, tak odległy od innych l

ą

dów,

ż

e jej mieszka

ń

cy uwa

ż

ali,

ż

e s

ą

jedynymi lud

ź

mi na

ś

wiecie.

Paliwa kopalne - podstawa naszej cywilizacji. I ich koniec.

Nasza globalna cywilizacja dysponuje niepomiernie wi

ę

kszymi mo

ż

liwo

ś

ciami wpływania na swoje otoczenie -

ju

ż

nie na skal

ę

wyspy, doliny, regionu czy nawet kontynentu, lecz wr

ę

cz całego

ś

wiata. Jest nas nie tylko

coraz wi

ę

cej, ale te

ż

dysponujemy coraz wi

ę

kszymi mo

ż

liwo

ś

ciami. Pozwalaj

ą

nam na to nap

ę

dzaj

ą

ce nasz

ą

cywilizacj

ę

zasoby paliw kopalnych - ropy, gazu i w

ę

gla.

Aby u

ś

wiadomi

ć

sobie, jak pot

ęż

ne mo

ż

liwo

ś

ci nam one daj

ą

, wystarczy porówna

ć

energi

ę

1 litra ropy z

energi

ą

, któr

ą

dysponuje pracuj

ą

cy fizycznie człowiek. Litr ropy pozwoli na przejechanie przez auto kilkunastu

kilometrów - spalimy go w kilka minut. Przeci

ę

tny człowiek wykona tak

ą

prac

ę

przez półtora tygodnia

roboczego. Nic dziwnego,

ż

e korzystaj

ą

c z energii paliw kopalnych stworzyli

ś

my olbrzymie miasta,

o

ś

wietlili

ś

my i ogrzali

ś

my je, powi

ą

zali

ś

my paj

ę

czyn

ą

dróg i lotnisk, wybudowali

ś

my fabryki wytwarzaj

ą

ce

otaczaj

ą

ce nas przedmioty. Paliwa kopalne daj

ą

nam 86% zu

ż

ywanej przez nas energii - i to w

najwygodniejszej, łatwej do przechowywania i transportu formie. Cała reszta - energia wodna, j

ą

drowa czy

ź

ródeł odnawialnych to margines - do tego bez energii paliw kopalnych nie zbudowaliby

ś

my ani elektrowni

j

ą

drowych, ani paneli słonecznych, ani te

ż

olbrzymich hydroelektrowni.

Tymczasem - w przeci

ą

gu

ż

ycia jednego pokolenia wyczerpujemy ponad połow

ę

ś

wiatowych zasobów ropy i

gazu.

Najprawdopodobniej wła

ś

nie osi

ą

gn

ę

li

ś

my, lub w ci

ą

gu kilku lat osi

ą

gniemy szczyt wydobycia ropy naftowej, co

samo w sobie stanowi olbrzymi problem dla naszej uzale

ż

nionej od ropy cywilizacji. Szczyt wydobycia gazu

prawdopodobnie nast

ą

pi kilkana

ś

cie lat po szczycie wydobycia ropy naftowej.

Informacje

IEA World Energy Outlook 2009 po polsku

Od zeszłorocznego wydania World Energy Outlook kryzys

gospodarczy doprowadził zarówno do spadku zu

ż

ycia energii, jak

i emisji CO2 oraz inwestycji. Czy oznacza to mo

ż

liwo

ść

zahamowania zmian klimat(...)

wi

ę

cej »

Aktualizacja raportu IPCC: Wszystko dzieje si

ę

szybciej, ni

ż

nam

si

ę

zdawało!

Czy zmiany klimatu s

ą

ju

ż

poza kontrol

ą

? Dowiedz si

ę

(...)

wi

ę

cej »

Przegl

ą

d statystyczny zasobów i zu

ż

ycia energii BP 2009

Przegl

ą

d s(...)

wi

ę

cej »

Page 1 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

Wydobycie ropy, wyró

ż

nione projekty uruchamiane w kolejnych latach. Czerwonym kolorem na górze

zaznaczono wydobycie z kanadyjskich piasków ropono

ś

nych. Obecnie co roku, w wyniku starzenia si

ę

złó

ż

, tracimy blisko 5% mocy wydobywczych (blisko 4 miliony baryłek/dzie

ń

), co oznacza,

ż

e musimy

oddawa

ć

do u

ż

ytku takie nowe moce wydobywcze jedynie po to, aby wydobycie nie spadało.

http://en.wikipedia.org/wiki/Oil_megaprojects

A Crude Awakening - The Oil crash

Gdyby Chi

ń

czycy i Hindusi zacz

ę

li je

ź

dzi

ć

samochodami tak jak Polacy - połow

ę

tego, co Amerykanie, to nie

wystarczyłoby na to nawet podwojenie wydobycia ropy naftowej - co nie jest i nie b

ę

dzie mo

ż

liwe.

Nasza cywilizacja nie mo

ż

e istnie

ć

bez energii, która obecnie jest prawie to

ż

sama z paliwami kopalnymi. Ropy

i gazu wkrótce nie wystarczy dla wszystkich ch

ę

tnych, ale innych paliw kopalnych jest jeszcze sporo - mo

ż

emy

si

ę

gn

ąć

po zasoby w

ę

gla, piasków ropono

ś

nych czy łupków bitumicznych. Mo

ż

e wi

ę

c w ten sposób

zapewnimy sobie

ź

ródła energii, przynajmniej na kilka najbli

ż

szych dekad?

Zmiany klimatu

W porównaniu z gazem i rop

ą

w

ę

giel, piaski ropono

ś

ne i łupki bitumiczne to bardzo brudne

ź

ródła energii -

przestawienie si

ę

na nie oznacza

ć

b

ę

dzie nie tylko globaln

ą

katastrof

ę

ekologiczn

ą

, ale te

ż

wej

ś

cie na

ś

cie

ż

k

ę

zmian klimatu bardziej drastyczn

ą

od najbardziej pesymistycznych prognoz klimatologów.

Podczas wydobycia, przerobu i spalania w

ę

gla, piasków ropono

ś

nych i łupków bitumicznych do atmosfery

wyzwala si

ę

2-5 razy wi

ę

cej CO

2

, ni

ż

przy spalaniu gazu czy ropy.

Aby zatrzyma

ć

zmiany klimatu nie wystarczy ustabilizowanie emisji dwutlenku w

ę

gla na obecnym poziomie -

b

ę

dzie on nadal szybko gromadził si

ę

w atmosferze przekraczaj

ą

c mo

ż

liwo

ś

ci pochłaniania go przez

zakwaszaj

ą

ce si

ę

i ocieplaj

ą

ce oceany.

Je

ś

li spalimy wszystkie paliwa kopalne to nawet po 1000 lat 30-60% naszych emisji pozostanie w atmosferze,

trwale zmieniaj

ą

c klimat planety. Aby zatrzyma

ć

zmiany klimatu musimy radykalnie ograniczy

ć

emisje - a to

oznacza ograniczenie spalania paliw kopalnych.

Jak wiele czasu nam pozostało na ograniczenie emisji dwutlenku w

ę

gla, aby zapobiec niebezpiecznym

zmianom klimatu? Według niektórych klimatologów ju

ż

jest na to za pó

ź

no. Inni stwierdzaj

ą

,

ż

e mo

ż

e mamy

LINKOWNIA

peakoil.net/

- ASPO - International

drmillslmu.com/peakoil.htm

- Evolutionary Psychology

and Peak Oil

aspo-usa.com

- ASPO - USA

realclimate.org/

- Real Climate

eenews.net/gw/

- Greenwire

PARTNERZY

NEWSLETTER

Zapisz si

ę

Page 2 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

jeszcze kilka-kilkana

ś

cie lat do osi

ą

gni

ę

cia punktu krytycznego.

Tymczasem emisje w 2007 roku wzrosły o ponad 3% ...

Papierkiem lakmusowym zmian klimatu jest zachowanie lodowców i zanik czapy polarnej Arktyki - a ten

przebiega w tempie wielokrotnie szybszym od najbardziej pesymistycznych przewidywa

ń

klimatologów.

Kilkana

ś

cie lat temu mówiło si

ę

,

ż

e Arktyka do ko

ń

ca wieku mo

ż

e by

ć

w lecie wolna od lodu. Wraz z biegiem

czasu data ta przesuwała si

ę

coraz bli

ż

ej: 2080... 2050... 2030... teraz mówi si

ę

,

ż

e mo

ż

e to nast

ą

pi

ć

ju

ż

za

kilka lat.

Rys. Minimalny zasi

ę

g pokrywy lodowej w latach 1979-2000 (kolor

ż

ółty), w roku 2005 (kolor zielony) i

w roku 2007 (kolor czerwony). W roku 2008 powierzchnia pokrywy lodowej była pomi

ę

dzy rekordowymi

minimami z lat 2005 i 2007, jednak ze wzgl

ę

du na jej mał

ą

grubo

ść

ilo

ść

lodu w Arktyce w 2008 roku

osi

ą

gn

ę

ła historyczne minimum..

Zanik działaj

ą

cej jak lustro pokrywy lodowej Arktyki spowoduje pochłanianie przez Ziemi

ę

dodatkowej porcji

energii i wzrost temperatury, przyspieszenie roztapiania lodowca Grenlandii (w którym jest do

ść

wody, aby

podnie

ść

poziom oceanów o 7 metrów), rozmarzanie wiecznej zmarzliny i wyzwolenie z niej olbrzymich ilo

ś

ci

gazów cieplarnianych metanu i dwutlenku w

ę

gla.

W dłu

ż

szym horyzoncie czasowym mo

ż

e to spowodowa

ć

destabilizacj

ę

pokładów hydratów metanu i

zrealizowanie scenariusza wielkiego wymierania

ż

ycia na Ziemi.

Społeczno

ść

mi

ę

dzynarodowa nie mo

ż

e si

ę

porozumie

ć

- interesy s

ą

zbyt rozbie

ż

ne. W krajach

uprzemysłowionych, jak USA lub UE na osob

ę

przypada emisja 10-20 ton CO

2

rocznie. W krajach

rozwijaj

ą

cych si

ę

, z Chinami i Indiami na czele, jest to 1-4 ton.

To my dajemy im przykład i wzorce

ż

ycia. Je

ś

li Chi

ń

czycy i Hindusi odnios

ą

sukces materialny, tak, jak my go

pojmujemy, i zaczn

ą

ż

y

ć

tak jak my - a w ko

ń

cu te

ż

chc

ą

mie

ć

samochody, wakacje w egzotycznych krajach i

du

ż

e domy z klimatyzacj

ą

- zu

ż

ycie paliw kopalnych i emisje CO

2

wzrosn

ą

kilkukrotnie.

O ile wystarczy na to zasobów...

Gospodarka hiperkonsumpcji i wymuszonego wzrostu

Od wielu lat gospodarka Chin ro

ś

nie o blisko 10% rocznie. Takie tempo wzrostu oznacza podwajanie si

ę

gospodarki co 7 lat. Po 14 latach gospodarka b

ę

dzie ju

ż

4 razy wi

ę

ksza, a po 21 latach 8 razy wi

ę

ksza.

Oznacza to np. 8 razy wi

ę

cej samochodów, 8 razy wi

ę

cej podró

ż

y lotniczych. 8 razy wi

ę

cej zu

ż

ywanych paliw i

surowców...

Jak długo wystarczy na to surowców i

ś

rodowiska?

Gospodarki innych krajów rosn

ą

wolniej, ale te

ż

rosn

ą

. A jak w ogóle mierzymy wzrost i dobrobyt? Przez

produkt krajowy brutto. Zasadniczo, im wi

ę

cej produkujemy i konsumujemy, tym bardziej ciesz

ą

si

ę

ekonomi

ś

ci. Wzrost = sukces. Czerpiemy surowce oraz paliwa kopalne i przetwarzamy w towary. A nast

ę

pnie

to co kupili

ś

my, l

ą

duje na wysypisku i kupujemy znowu. W Stanach Zjednoczonych, z kupowanych towarów po

6 miesi

ą

cach w domu zostaje... 1%. Cała reszta - 99% surowców (i energii) odchodzi w niepami

ęć

. Na

sko

ń

czonej planecie uruchomili

ś

my bardzo wydajny system liniowego przetwarzania zasobów w

ś

mieci. Tego,

ż

e przy okazji niszczymy

ś

rodowisko, w PKB jednak nie uwzgl

ę

dniamy.

Proponujemy obejrzenie filmu opowiadaj

ą

cego o naszej nap

ę

dzanej konsumpcj

ą

kulturze - od eksploatacji

zasobów naturalnych po spalarni

ę

ś

mieci - pokazuj

ą

cy prawdziwy koszt działania liniowego systemu

konsumpcji zasobów na sko

ń

czonej planecie.

Page 3 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

Story of Stuff (Opowie

ść

o Rzeczach)

Jak długo mo

ż

e trwa

ć

, zanim sko

ń

cz

ą

si

ę

zasoby? Najbardziej rozpowszechnionego w

ę

gla przy obecnym

poziomie zu

ż

ycia starczy na

ś

wiecie na 150 lat. Jednak je

ś

li zast

ą

piliby

ś

my w

ę

glem rop

ę

i gaz, musieliby

ś

my

zu

ż

ywa

ć

go 4 razy wi

ę

cej - co daje ju

ż

tylko 40 lat. Do tego najpierw zu

ż

yjemy jego łatwo dost

ę

pne pokłady, a

si

ę

ganie po nast

ę

pne b

ę

dzie coraz trudniejsze – na długo przed wyczerpaniem w

ę

gla osi

ą

gniemy szczyt jego

wydobycia i zacznie go brakowa

ć

, szczególnie w krajach zu

ż

ywaj

ą

cych jego du

ż

e ilo

ś

ci. Na Chiny przypada

ponad 40%

ś

wiatowego zu

ż

ycia w

ę

gla i pomimo posiadana jego du

ż

ych złó

ż

, za 20-30 lat mog

ą

stan

ąć

w

sytuacji jego niedoboru - a import na skal

ę

Chin mo

ż

e by

ć

bardzo trudny, o ile nie niemo

ż

liwy.

Ponadto ten zwrot "przy obecnym poziomie zu

ż

ycia" - to kluczowy problem. Pami

ę

tamy jak szybko

wykładniczo ro

ś

nie gospodarka Chin? Przy tempie 10% rocznie mamy 8-krotny wzrost w ci

ą

gu 21 lat.

Stworzyli

ś

my system ekonomiczny, który do istnienia wymaga wzrostu.

Jak my

ś

lisz - dlaczego, kiedy wzrost gospodarczy si

ę

ga zera, ekonomi

ś

ci bij

ą

na alarm, mówi

ą

c o recesji,

zwolnieniach i bankructwach? Wydawałoby si

ę

,

ż

e brak wzrostu to stabilna gospodarka, w której ka

ż

dy jest tak

samo bogaty jak rok wcze

ś

niej, wytwarza si

ę

tyle samo dóbr, działa tyle samo fabryk i ma prac

ę

taka sama

liczba ludzi, za takie same pieni

ą

dze. Wi

ę

c w czym problem?

W tym,

ż

e stworzyli

ś

my system finansowy, który jest oparty o kredyt. W przyst

ę

pny sposób wyja

ś

nia to film

"Pieni

ą

dze jako dług".

Pieni

ą

dze jako dług

Kiedy idziesz do banku po kredyt, na przykład na mieszkanie, i prosisz bank o 300 tysi

ę

cy złotych - sk

ą

d bierze

on na to pieni

ą

dze? Z depozytów? Z banku centralnego?

Nie - bank tworzy na Twoim koncie zapis,

ż

e od teraz masz na koncie 300 tysi

ę

cy wi

ę

cej. Kropka.

Proste - prawda?

Ty regularnie spłacasz te pieni

ą

dze i nie ma problemu - system działa. Tak samo pieni

ą

dze po

ż

yczaj

ą

Twoi

znajomi, po

ż

yczaj

ą

je firmy i rz

ą

dy. To pieni

ą

dze wirtualne.

Zaraz - ale od tych długów banki naliczaj

ą

odsetki i zapo

ż

yczaj

ą

c si

ę

, wiemy,

ż

e b

ę

dziemy musieli odda

ć

do

banku wi

ę

cej, ni

ż

po

ż

yczyli

ś

my. Ka

ż

da osoba i firma.

Sk

ą

d wi

ę

c bior

ą

si

ę

pieni

ą

dze na spłat

ę

tych długów? Otó

ż

gospodarka ro

ś

nie, wi

ę

c co roku jest w niej wi

ę

cej

pieni

ę

dzy dla wszystkich, w tym i dla nas. Zarabiamy coraz wi

ę

cej i spłacamy dług. Owszem, mo

ż

e kto

ś

zbankrutuje, ale to jest margines - banki i tak swoje zarobi

ą

.

Gospodarka ro

ś

nie, rosn

ą

te

ż

ceny nieruchomo

ś

ci - czyli jest wi

ę

cej pieni

ę

dzy, chocia

ż

nic w

ś

wiecie

rzeczywistym si

ę

nie zmieniło. Pod zastaw wi

ę

cej wartej nieruchomo

ś

ci mo

ż

na wzi

ąć

kredyt konsumpcyjny - to

te

ż

s

ą

pieni

ą

dze wirtualne. I zainwestowa

ć

je w akcje lub inne papiery warto

ś

ciowe o nieokre

ś

lonej warto

ś

ci.

Rynek finansowy jest pełen wirtualnych pieni

ę

dzy. Zatrzymajmy si

ę

na chwil

ę

, ale zapami

ę

tajmy to.

Nasz

ś

wiat jest bardzo skomplikowany. Tak skomplikowany,

ż

e w ogóle nie zastanawiamy si

ę

nad jego

działaniem. Opisany system finansowy istnieje w Europie Zachodniej od 500 lat i tak wrósł w nasz

ą

Page 4 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

ś

wiadomo

ść

,

ż

e jest czym

ś

naturalnym. Podobnie ropa naftowa - paliwo ma by

ć

na stacji benzynowej i tyle.

Pr

ą

d - ma by

ć

w gniazdku.

ś

ywno

ść

- ma by

ć

w supermarkecie i nawet nie zastanawiamy si

ę

nad tym,

ż

e po

drodze potrzeba traktorów, kombajnów, nawozów, zabudowa

ń

gospodarskich, rze

ź

ni, pakowalni, hurtowni,

magazynów, supermarketów, lodówek itp. W sumie,

ż

eby krowa w plasterkach dotarła na nasz stół, w USA

potrzeba na to energii 700 litrów ropy.

Wykładniczy wzrost oparty o paliwa kopalne dotarł ju

ż

do granic dost

ę

pnych zasobów i mo

ż

liwo

ś

ci

ś

rodowiska.

Ekonomi

ś

ci pisz

ą

o "zrównowa

ż

onym wzro

ś

cie gospodarczym" maj

ą

c na my

ś

li stały, ci

ą

gły wzrost, nie maj

ą

c

nawet

ś

wiadomo

ś

ci,

ż

e nasza ekonomia nie istnieje w niesko

ń

czonej przestrzeni zasobów. Nasza gospodarka

jest cz

ęś

ci

ą

ekosystemu i podlega ograniczeniom

ś

rodowiska równie skutecznie, jak na Wyspie Wielkanocnej.

Czytaj wi

ę

cej w

"Oil Peak" czy "Granice Wzrostu"

Co gorsza, model opieraj

ą

cy si

ę

na zało

ż

eniu stałego wzrostu i o skali globalnej stanowi dla ludzko

ś

ci

olbrzymie zagro

ż

enie. Cywilizacje upadały, jednak w innym miejscu w tym samym czasie kwitły. W przypadku

rozpadu obecnej cywilizacji, czy cho

ć

by tylko powa

ż

nych trudno

ś

ci, dotkni

ę

ty b

ę

dzie cały

ś

wiat i wszystkie jego

sektory - stworzyli

ś

my globaln

ą

wiosk

ę

, której wszystkie elementy s

ą

powi

ą

zane w jedn

ą

sie

ć

.

Kryzys ekonomiczny

Przeprowad

ź

my eksperyment my

ś

lowy - wyobra

ź

my sobie sie

ć

powi

ą

zanych ze sob

ą

elementów, które

wykonuj

ą

swoje zadanie do pewnego poziomu obci

ąż

enia (mo

ż

e to by

ć

transmisja sygnałów, praca siłownika

lub dowolne inne działanie). Kiedy obci

ąż

enie ro

ś

nie powy

ż

ej tego poziomu, element, który obsługuje to

maksymalne obci

ąż

enie, zapala czerwon

ą

lampk

ę

, a system przenosi nadwy

ż

k

ę

do wykonania na inny

element sieci. System działa dobrze tak długo, dopóki wsz

ę

dzie nie zapal

ą

si

ę

czerwone lampki - wtedy

obsłu

ż

enie obci

ąż

enia nie jest mo

ż

liwe i cały układ przestaje działa

ć

.

Przepis na stworzenie takiego układu i jego sparali

ż

owanie ma 4 kroki:

Stwórz sie

ć

buduj

ą

c powi

ą

zania mi

ę

dzy elementami

1.

Kiedy poszczególny element dochodzi do granicy swoich mo

ż

liwo

ś

ci zapala czerwon

ą

lampk

ę

i

przekierowuje obci

ąż

enie/zadanie do innego elementu sieci

2.

Kontynuuj obci

ąż

anie elementów, a

ż

wszystkie zapal

ą

si

ę

na czerwono

3.

Zwi

ę

ksz jeszcze troch

ę

obci

ąż

enie

4.

Tak wła

ś

nie działa nasza gospodarka i rynki finansowe. Kiedy pojawia si

ę

problem, np. wiarygodno

ś

ci

kredytów hipotecznych w USA, rynek tworzy szereg "instrumentów inwestycyjnych" rozpraszaj

ą

cych ryzyko. W

celu podziału "obci

ąż

enia" stworzona została zło

ż

ona sie

ć

współzale

ż

no

ś

ci słu

żą

cych rozproszeniu ryzyka.

Doł

ą

czyły do tego instytucje ubezpieczeniowe, a w ko

ń

cu, kiedy i one zacz

ę

ły mie

ć

problem - banki centralne

pa

ń

stw. Dzi

ę

ki rozło

ż

eniu ryzyka system długo wytrzymywał napi

ę

cia, jednak, kiedy ju

ż

doszło do krachu -

rozsypał si

ę

na całej linii.

Przyjrzyjmy si

ę

teraz sytuacji z punktu widzenia

ś

rodowiska i szczytu wydobycia ropy naftowej.

Kilka lat temu wydobycie lekkiej ropy zacz

ę

ło stawa

ć

si

ę

coraz trudniejsze. W odpowiedzi, przestali

ś

my mówi

ć

o "ropie", a zacz

ę

li

ś

my mówi

ć

o "paliwach ciekłych". Termin ten obejmuje skroplony gaz LNG, etanol, ci

ęż

k

ą

rop

ę

, piaski ropono

ś

ne i coraz dłu

ż

sz

ą

list

ę

innych substytutów ropy. Zasadniczo bior

ą

c, komponent sieci

"Ropa" za

ś

wiecił si

ę

na czerwono, wi

ę

c zacz

ę

li

ś

my przył

ą

cza

ć

obci

ąż

enie do innych elementów układu.

Powi

ą

zali

ś

my "Rop

ę

" z "Jedzeniem" przez przetwarzanie ro

ś

lin w biopaliwa. Wła

ś

ciwie elementy te były

powi

ą

zane ju

ż

wcze

ś

niej, bo do produkcji jedzenia przez rolnictwo przemysłowe potrzeba ogromnych ilo

ś

ci

ropy - ale teraz kr

ą

g si

ę

zamkn

ą

ł.

Dodaj

ą

c LNG (Liquified Natural Gas) i CTL (Coal-To-Liquid) powi

ą

zali

ś

my rop

ę

z innymi

ź

ródłami energii. W

miar

ę

, jak te powi

ą

zania si

ę

zacie

ś

niaj

ą

, a nacisk na rop

ę

wzrasta, braki w dost

ę

pno

ś

ci jednego z elementów

przekładaj

ą

si

ę

na inne

ź

ródła energii - obserwujemy to w cenie gazu i w

ę

gla.

Dodanie piasków ropono

ś

nych i ró

ż

nych innych substytutów ropy spowodowało powstanie zaskakuj

ą

cych

powi

ą

za

ń

pomi

ę

dzy rop

ą

a

ś

rodowiskiem naturalnym. To powi

ą

zanie przejawia si

ę

na szereg sposobów, ale

najbardziej charakterystycznym jest to,

ż

e substytuty ropy s

ą

mniej wydajne ni

ż

lekka ropa - w szczególno

ś

ci w

procesie pozyskiwania i spalania paliwa, produkowane s

ą

znacznie wi

ę

ksze ilo

ś

ci CO

2

na jednostk

ę

energii.

To powi

ą

zanie wzmacnia si

ę

przez zwi

ą

zane ze zmianami klimatu katastrofy klimatyczne, co mo

ż

e

spowodowa

ć

katastrof

ę

ż

ywno

ś

ciow

ą

, która w rezultacie ograniczy produkcj

ę

biopaliw i spowoduje

wzmocnienie stresu w innych elementach sieci.

System finansowy gra w tej sieci rol

ę

kluczow

ą

. Je

ś

li energia,

ż

ywno

ść

i

ś

rodowisko s

ą

jej trzema elementami,

to system finansowy jest

ś

rodkiem komunikacji i przekazywania sygnałów pomi

ę

dzy nimi. Wspiera te

ż

utrzymanie i rozbudow

ę

pozostałych elementów systemu zapewniania energii.

Kiedy która

ś

z cz

ęś

ci sieci ma problem (na przykład spadaj

ą

dostawy ropy), wiadomo

ś

ci s

ą

przekazywane

przez system finansowy (w formie rosn

ą

cych cen) i obci

ąż

enie, o ile s

ą

w stanie, przejmuj

ą

inne elementy

sieci, zwi

ę

kszaj

ą

c produkcj

ę

. Oczywi

ś

cie system potrzebuje czasu na zadziałanie - wzrost zapotrzebowania

ponad mo

ż

liwo

ś

ci produkcyjne nie doprowadzi do nagłej awarii systemu. Szyby wydobywcze czy rafinerie

pracuj

ą

ce na maksymalnych obrotach po prostu pracuj

ą

dalej w ten sposób. Awaria systemu nast

ą

pi, ale w

wyniku turbulencji w systemie finansowym, które doprowadz

ą

do parali

ż

u działania innych elementów sieci

zale

ż

nych od systemu finansowego - mo

ż

e to by

ć

produkcja aut, stali, budownictwo czy działanie linii

lotniczych. W ostatecznym rozrachunku brak

ś

rodków finansowych lub wsparcia innych elementów systemu

(przykładowo, do uruchomienia platformy wiertniczej trzeba około 50000 ró

ż

nych cz

ęś

ci sprowadzanych z

całego

ś

wiata) doprowadzi do ograniczenia mocy produkcyjnych, jednak proces ten b

ę

dzie długotrwały.

Elementem sieci, który mo

ż

e rozpa

ść

si

ę

najszybciej jest wła

ś

nie system finansowy - serce systemu

zapewniaj

ą

ce monitoring układu, komunikacj

ę

, utrzymanie i rozwój innych elementów sieci. Jego upadek mo

ż

e

doprowadzi

ć

do kompletnego parali

ż

u całej reszty sieci.

Jednak, czy taki kryzys finansowy jest mo

ż

liwy? I jak szybko mo

ż

e zachodzi

ć

?

Znacz

ą

cy spadek produkcji energii wymagałby recesji na skal

ę

Wielkiego Kryzysu z lat 30’ XX wieku. Wielki

Page 5 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

Kryzys rozwijał si

ę

i ogarniał

ś

wiat miesi

ą

cami i latami. Komputeryzacja systemu finansowego przyspieszyła

czas reakcji układu, ale wci

ąż

s

ą

powolne elementy system - kontrakty długoterminowe, fizyczny czas dostaw,

powolno

ść

decyzji ludzkich i działania stabilizuj

ą

ce status quo - w zwi

ą

zku z tym prawdopodobnie obecnie

skala czasowa kryzysu nie zmieniła si

ę

co do rz

ę

du wielko

ś

ci.

Osi

ą

gn

ę

li

ś

my szczyt wydobycia ropy, a przynajmniej sytuacj

ę

, w której poda

ż

ropy przestała nad

ąż

a

ć

za

zapotrzebowaniem. Na rynkach

ż

ywno

ś

ciowych doszło do niedoborów, spadku rezerw i wzrostu cen

ż

ywno

ś

ci - w du

ż

ym stopniu spowodowanym przekierowaniem produkcji ro

ś

linnej na biopaliwa. A

ś

rodowisko?

Przekraczamy jego mo

ż

liwo

ś

ci, czego zmiany klimatu s

ą

dobitnym przykładem. Nasza sie

ć

ś

wieci si

ę

na

czerwono. Je

ś

li skala lat jest wła

ś

ciwym przybli

ż

eniem czasu reakcji sieci, mo

ż

emy by

ć

wła

ś

nie

ś

wiadkiem

szerokiego krachu systemu.

Miejsce zapalenia si

ę

lampki alarmowej w systemie monitoringu i komunikacji - to system finansowy. Przez

kilka lat, w reakcji na szybki wzrost zapotrzebowania i stagnacj

ę

wydobycia ceny ropy rosły - powoduj

ą

c

napr

ęż

enia w systemie prowadz

ą

ce do recesji gospodarczej. W pewnym momencie najsłabsze ogniwo

systemu finansowego (w tym przypadku system kredytów hipotecznych w USA) nie wytrzymało.

Dlaczego wła

ś

nie ten element p

ę

kł jako pierwszy?

Stany Zjednoczone

ż

yj

ą

na kredyt. Ich deficyt handlowy si

ę

ga 1000 miliardów dolarów rocznie. Import coraz

wi

ę

kszych ilo

ś

ci dro

ż

ej

ą

cej ropy (na poziomie 500 miliardów dolarów rocznie), kosztowna wojna na Bliskim

Wschodzie i rozrzutna polityka w zakresie finansów publicznych podnosz

ą

ca deficyt bud

ż

etowy do

niewyobra

ż

alnych rozmiarów 30 000 miliardów dolarów, doprowadziły do nakr

ę

cenia spirali inflacyjnej.

Ponadto bank centralny, powołany do kontrolowania płynno

ś

ci na rynku pieni

ęż

nym, pompował do banków

komercyjnych miliardy dolarów. Stopa procentowa FED została ustalona na poziomie 1%, czyli poni

ż

ej

poziomu inflacji - w istocie wi

ę

c FED dotował udzielanie kredytów. Zalane tanim pieni

ą

dzem banki oferowały

kredyty za pół darmo, w przekonaniu,

ż

e na pieni

ą

dzach po

ż

yczonych na procent ni

ż

szy od stopy inflacji nie

mo

ż

na straci

ć

. A co najgorsze, kredyt oferowano praktycznie ka

ż

demu, kto o niego wyst

ą

pił, nawet ludziom

bez dochodu, bez pracy i bez maj

ą

tku. Na t

ą

kategori

ę

niewiarygodnych kredytobiorców ukuto nawet termin

NINJA - akronim ten pochodzi wła

ś

nie od angielskiego "No Income, No Job, no Assetts" (brak dochodu, brak

pracy, brak maj

ą

tku). Doszło do tego wprowadzenie niezrozumiałych i trudnych do wyceny, nawet dla

ekonomistów, spekulacyjnych instrumentów in

ż

ynierii finansowej.

A stało to si

ę

tak:

Przeczytaj cał

ą

histori

ę

o tym jak doszło do kryzysu hipotecznego

pobierz pdf.

W rezultacie jeste

ś

my na pocz

ą

tku kryzysu ekonomicznego, który jest porównywalny jedynie z Wielk

ą

Depresj

ą

lat ’30 XX wieku. Załamanie si

ę

systemu si

ę

gn

ę

ło tak gł

ę

boko,

ż

e nawet b

ę

d

ą

cy wyroczni

ą

ekonomistów Alan Greenspan, piastuj

ą

cy przez 20 lat stanowiska szefa Rezerwy Federalnej USA, podczas

przesłuchania przed Kongresem USA w pa

ź

dzierniku 2008 stwierdził: "Wolny rynek załamał si

ę

. To mnie

zaszokowało. Do dzi

ś

nie mog

ę

zrozumie

ć

, co si

ę

stało. (...) To jest finansowe tsunami, które zdarza si

ę

najwy

ż

ej raz na sto lat!".

Obserwujemy rozpad systemu finansowego, który nie jest w stanie zapewni

ć

utrzymania innych systemów -

upadaj

ą

całe gał

ę

zie gospodarki i kraje, nie ma

ś

rodków na inwestycje w odnawialne

ź

ródła energii, a nawet w

konwencjonalne szyby i platformy naftowe i piaski ropono

ś

ne.

Wszystkie mechanizmy zwi

ą

zane z opart

ą

o kredyty gospodark

ą

wzrostu,

które sprzyjały ekspansji ekonomicznej, w przypadku recesji, a

szczególnie gł

ę

bokiej depresji - zaczynaj

ą

działa

ć

na niekorzy

ść

. Nagle z

rynku wyparowuj

ą

olbrzymie kwoty wirtualnych pieni

ę

dzy - spada warto

ść

nieruchomo

ś

ci, akcji i przedsi

ę

biorstw. Ludzie i firmy zostaj

ą

z olbrzymimi

kredytami, ale nie s

ą

ich w stanie spłaci

ć

, bo przecie

ż

gospodarka nie

ro

ś

nie i suma dost

ę

pnych pieni

ę

dzy jest coraz mniejsza.

Ludzie

i

firmy

bankrutuj

ą

.

Rozło

ż

enie

ryzyka

powoduje,

ż

e

ubezpieczyciele nie s

ą

w stanie pełni

ć

swojej funkcji, sytuacj

ę

ratuj

ą

wi

ę

c

banki centralne. W rezultacie pojawia si

ę

zagro

ż

enie kryzysów fiskalnych

i niewypłacalno

ś

ci całych pa

ń

stw. Obserwujemy to - od krajów

afryka

ń

skich, przez Ukrain

ę

, W

ę

gry, Grecj

ę

po Litw

ę

i Islandi

ę

. Analitycy finansowi szacuj

ą

ju

ż

nawet

prawdopodobie

ń

stwo niewypłacalno

ś

ci bud

ż

etu federalnego USA!

Recesja ekonomiczna spowodowała spadek zapotrzebowania na rop

ę

i spadek jej ceny.

Mo

ż

e to wi

ę

c dobrze,

ż

e wyst

ą

pił kryzys ekonomiczny, a zwi

ą

zany z nim spadek popytu opó

ź

ni wyst

ą

pienie

rozd

ź

wi

ę

ku mi

ę

dzy zapotrzebowaniem na rop

ę

, a jej wydobyciem?

Gdzie jeste

ś

my dzi

ś

Recesja to jednak tylko chwilowa ulga w presji na wyczerpywanie si

ę

zasobów. W horyzoncie kilku lat wpływ

kryzysu ekonomicznego jeszcze nasili problem Oil Peak, który wyst

ą

pi wcze

ś

niej. Dlaczego?

Page 6 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

Wiele ju

ż

przygotowywanych projektów zostanie zamkni

ę

tych lub zamro

ż

onych w zwi

ą

zku ze spadkiem

cen poni

ż

ej poziomu opłacalno

ś

ci. Niektóre z nich s

ą

nieopłacalne przy cenie poni

ż

ej 80 dolarów za

baryłk

ę

. Dotyczy to rozwoju pozyskiwania paliwa z piasków ropono

ś

nych w Kanadzie, eksploatacji złó

ż

w

trudnych warunkach i gł

ę

bokowodnych złó

ż

oceanicznych. Kraje OPEC mog

ą

ogranicza

ć

wydobycie i

wstrzyma

ć

inwestycje. Skala wstrzymanych projektów wkrótce stanie si

ę

wi

ę

ksza od spadku

zapotrzebowania.

•

Nowe projekty wymagaj

ą

finansowania. W du

ż

ym stopniu pochodziło ono ze

ś

wi

ę

tej pami

ę

ci banków

inwestycyjnych. Otrzymanie kredytu dla wielu firm b

ę

dzie graniczy

ć

z cudem, szczególnie przy obni

ż

onych

przez recesj

ę

cenach ropy.

•

Firmy naftowe posiadaj

ą

ce spore zasoby funduszy przeznacz

ą

je na przej

ę

cia, co jest łatwiejszym i

efektywniejszym sposobem na zwi

ę

kszenie przez nie mocy produkcyjnych ni

ż

rozbudowa infrastruktury -

w ka

ż

dym razie z ich punktu widzenia - bo sumaryczne wydobycie spadnie.

•

Problemy finansowe spowoduj

ą

,

ż

e dla firm naftowych wa

ż

niejsze od dotrzymania terminów inwestycji

stanie si

ę

utrzymanie ich bud

ż

etów.

•

W takiej sytuacji niskich cen ropy i jej chwilowo wystarczaj

ą

cych zasobów uwaga ludzi zwraca si

ę

w zupełnie

inn

ą

stron

ę

.

O czym mogli dyskutowa

ć

ludzie na Wyspie Wielkanocnej przed katastrof

ą

? Prawdopodobnie o spadku

plonów, coraz mniejszych stadach ptaków przylatuj

ą

cych na wysp

ę

, konfliktach mi

ę

dzy wioskami, rabunkach,

wstrzymywanej budowie pos

ą

gów i innych prostych, codziennych, łatwo zrozumiałych dla nich rzeczach.

My jeste

ś

my lepiej przygotowani - mamy o

ś

rodki badawcze, komputery, narz

ę

dzia statystyczne - ale nasza

mentalno

ść

wiele si

ę

nie zmieniła. A do tego zło

ż

ono

ść

stoj

ą

cego przed nami wyzwania jest znacznie wi

ę

ksza.

W naszym przypadku równie

ż

mo

ż

e by

ć

tak,

ż

e b

ę

dziemy zwraca

ć

uwag

ę

na symptomy, równocze

ś

nie

zupełnie ignoruj

ą

c przyczyny kryzysu. I zanim zrozumiemy - na naszej Ziemi Wielkanocnej mo

ż

e nie pozosta

ć

do

ść

drzew, aby wystarczyło dla wszystkich.

Pomy

ś

lmy, co si

ę

stanie, je

ś

li uda nam si

ę

za

ż

egna

ć

kryzys finansowy. Gospodarka nabierze tempa, rusz

ą

huty, budowy, fabryki samochodów i turystyka. Zapotrzebowanie na energi

ę

wystrzeli w gór

ę

- jednak nie

b

ę

dzie do

ść

energii, aby je zaspokoi

ć

- zderzymy si

ę

z sufitem energetycznym, b

ę

d

ą

cym coraz ni

ż

ej i ni

ż

ej.

Ceny energii poszybuj

ą

w gór

ę

, zniszcz

ą

popyt i ponownie zdusz

ą

gospodark

ę

. Otwartym pytaniem pozostaje,

jak długotrwała i gł

ę

boka b

ę

dzie recesja i jak wiele czeka nas takich oscylacji - czy obecny kryzys ekonomiczny

to punkt krytyczny załamania systemu, czy dopiero przedsmak tego, co b

ę

dzie si

ę

działo w przyszło

ś

ci - o ile

na czas nie przebudujemy systemu, unikaj

ą

c tym samym najgorszych scenariuszy.

Co doradzaj

ą

ekonomi

ś

ci w obliczu kryzysu? Przeczytamy to w ka

ż

dej gazecie: stymulowa

ć

i przyspiesza

ć

konsumpcj

ę

, jeszcze bardziej zmniejszy

ć

rezerwy banków oraz wpompowa

ć

w system finansowy jeszcze

wi

ę

cej wirtualnych pieni

ę

dzy. Oczywi

ś

cie takie Keynesowskie stanowisko ma swoj

ą

logik

ę

- kupuj

ą

c dajesz

prac

ę

innym, oni zarabiaj

ą

i wydaj

ą

na Ciebie - w zwi

ą

zku z czym wszyscy maj

ą

si

ę

dobrze.

Jednak uto

ż

samiaj

ą

c rozwój z wyczerpuj

ą

c

ą

zasoby produkcj

ą

przemysłow

ą

, stwierdzamy,

ż

e cały system

działa jedynie tak długo, dopóki nie zderza si

ę

z ograniczeniami

ś

rodowiska.

Jest bardzo mo

ż

liwe,

ż

e czeka nas gł

ę

boka recesja - ka

ż

dy, kto ma długi (a ju

ż

szczególnie długi hipoteczne

obci

ąż

aj

ą

ce na dziesi

ę

ciolecia) - ma problem, bo ich spłata w realiach depresji gospodarczej b

ę

dzie naprawd

ę

trudna.

Je

ś

li masz długi - zrób wszystko,

ż

eby je jak najszybciej spłaci

ć

, nawet zmieniaj

ą

c mieszkanie na mniejsze.

Nie wydaje si

ę

,

ż

eby

ś

my byli w stanie zmieni

ć

(w ka

ż

dym razie na czas) obecny system ekonomiczny, który

wymaga wzrostu wykładniczego - to przekracza nasze mo

ż

liwo

ś

ci. Szczególnie,

ż

e daje on dobrobyt ludziom i

przewag

ę

efektywnie stosuj

ą

cym go krajom.

Mo

ż

emy jednak spróbowa

ć

zmieni

ć

nasz system energetyczny i produkcyjny - przez odej

ś

cie od paliw

kopalnych do odnawialnych

ź

ródeł energii, radykalnie zmniejszy

ć

energochłonno

ść

i zu

ż

ycie zasobów we

wszystkich dziedzinach

ż

ycia i zamyka

ć

system wykorzystania surowców.

Alternatyw

ą

jest schowanie głowy w piasek i pogodzenie si

ę

z tym,

ż

e

ż

yjemy na koszt naszych dzieci i

zostawimy im

ś

wiat na skraju katastrofy - o ile nie zajdzie ona ju

ż

na naszych oczach. W kontek

ś

cie stawki,

jaka jest na szali, spalanie pozostałej nam ropy z 1% efektywno

ś

ci

ą

na przeja

ż

d

ż

ki samochodem, czy przeloty

na wakacje wydaje si

ę

koszmarnym nieporozumieniem.

Ale taka jest psychika ludzka - chcemy mie

ć

tu i teraz, a to, co b

ę

dzie w przyszło

ś

ci jest mało istotne - po co

zreszt

ą

zamartwia

ć

si

ę

na zapas.

Obserwacja tego, co si

ę

dzieje, jest naprawd

ę

zajmuj

ą

ca.

Jak mówi stara Chi

ń

ska kl

ą

twa: "Oby

ś

ż

ył w ciekawych czasach!". Bez w

ą

tpienia w nich

ż

yjemy - cho

ć

wi

ę

kszo

ść

ludzi nie zdaje sobie z tego jeszcze sprawy.

Droga przed nami

Rozwi

ą

zania s

ą

znane, ale aby w bezpieczny i w miar

ę

bezbolesny sposób przestawi

ć

system energetyczny

na alternatywne

ź

ródła energii - wg raportu US Department of Energy (raport Hirscha) - potrzeba 20 lat.

prawdopodobnie nie mamy ju

ż

tyle czasu. Jeste

ś

my na rozdro

ż

u - to wła

ś

nie TERAZ decyduje si

ę

nasz

przyszło

ść

, to, czy wyka

ż

emy si

ę

odpowiedzialno

ś

ci

ą

i kreatywno

ś

ci

ą

, czy te

ż

nasz system rozsypie si

ę

jak na

Wyspie Wielkanocnej, w konfliktach i wojnach o kurcz

ą

ce si

ę

zasoby.

Page 7 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

06.02.2009 1:59

17.02.2009 22:43

18.02.2009 21:11

A mo

ż

e nie dojdzie do konfliktów na skal

ę

globaln

ą

, lecz spróbujemy utrzyma

ć

nasz system energetyczny

kosztem

ś

rodowiska - bez szans na długotrwały sukces. Ten scenariusz te

ż

prowadzi do katastrofy.

Dalsze pod

ąż

anie obecn

ą

drog

ą

wi

ąż

e si

ę

z olbrzymim ryzykiem, ale s

ą

te

ż

inne drogi. Owszem - s

ą

inne od

tej, któr

ą

obecnie pod

ąż

amy - ale to nie znaczy,

ż

e s

ą

gorsze.

Potrzebne s

ą

gł

ę

bokie zmiany. Powinni

ś

my postara

ć

si

ę

szybko ograniczy

ć

zu

ż

ycie pozostałych nam jeszcze

zasobów i skierowa

ć

je do stworzenia alternatywnych

ź

ródeł energii.

Kluczowe jest przechylenie bilansu opłacalno

ś

ci stosowania z paliw kopalnych do odnawialnych

ź

ródeł energii i

stymulowania post

ę

pu na tym polu. I b

ę

dzie to du

ż

o kosztowa

ć

. Ale

ś

rodki zainwestowane w energi

ę

odnawialn

ą

, efektywn

ą

energetyk

ę

, przemysł i transport to nie koszty. To inwestycje, które uczyni

ą

nas i nasze

gospodarki bardziej efektywnymi i konkurencyjnymi w

ś

wiecie coraz dro

ż

szych paliw kopalnych,

ś

wiat

bezpieczniejszym, a

ś

rodowisko czystszym i zdrowszym. Obecny trend jest niemo

ż

liwy do utrzymania. Albo

ś

wiadomie przeprowadzimy konieczne zmiany, albo seria kryzysów zmieni rzeczywisto

ść

za nas - i nie b

ę

dzie

to ani bezpieczne ani przyjemne.

To my, ludzie, w ostatecznym rozrachunku mo

ż

emy zrezygnowa

ć

z bezmy

ś

lnej drogi ku zagładzie, a zamiast

tego zmieni

ć

ś

wiat

ś

wiadomie, z wła

ś

ciw

ą

nam pasj

ą

i energi

ą

, na lepsze - dla nas, naszych dzieci i wszystkich

ż

yj

ą

cych na Ziemi istot.

"Je

ś

li jest droga ku lepszemu,

to zaczyna si

ę

ona od spojrzenia na najgorsze".

If a path to the better there be, it begins with a full look at the worst.

Thomas Hardy

Tytuł: Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powi

ą

zania

Opublikowano: 23 stycznia 2009 w kategorii

Powi

ą

zania

przez Marcin Popkiewicz

Ś

rednia 5.00 z 2 głosów

Komentarze

KRIS

Artykuł długi, ale wart przeczytania - to niesamowite, jak wszystko układa si

ę

w spójny obraz - cho

ć

mocno

niepokoj

ą

cy.

MARTA

To nie tak miało by

ć

!!! Miało by

ć

pi

ę

knie i bogato, przyszło

ść

miała by

ć

pi

ę

kna, w firmie szykowali

ś

my si

ę

na

podwy

ż

ki, a teraz wszyscy si

ę

trzes

ą

, kogo zwolni

ą

.

Rok temu wzi

ę

łam kredyt, dziecko w drodze, a wszystko wokół powoli si

ę

sypie. Politycy kisz

ą

si

ę

we własnym

sosie i nic nie robi

ą

i nie rozumiej

ą

. Co mo

ż

na zrobi

ć

?

M

ąż

mówi,

ż

eby sprzedawa

ć

mieszkanie, spłaci

ć

kredyt, kupi

ć

kawalerk

ę

lub w ogóle wróci

ć

do rodziców,

ż

e

teraz b

ę

dzie bezrobocie, inflacja,

ż

e jak zostaniemy z kredytem, to wszystko stracimy?

Co radzicie?

GUGOL

Tak naprawd

ę

trudno teraz cokolwiek przewidzie

ć

. Nikt nic nie wie. Ja wyznaj

ę

zasad

ę

,

ż

adnych pochopnych

decyzji i unikanie wpadania w rzek

ę

, czyli robienia tego co wszyscy. Wbrew pozorom mieszkanie to

ś

wietna

sprawa, wróci

ć

do rodziców mo

ż

ecie zawsze, a mieszkanie da

ć

na wynajem.

Ś

wietny zarobek na spłacenie

kredytu. Chyba,

ż

e to miasto, gdzie nie ma a

ż

takiego zapotrzebowania, ale s

ą

dze,

ż

e zapotrzebowanie na

wynajem jest wsz

ę

dzie. Przede wszystkim don't panic!

Page 8 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

20.02.2009 22:36

03.03.2009 21:24

03.03.2009 21:27

03.03.2009 21:34

03.03.2009 21:39

03.03.2009 23:50

03.03.2009 23:52

03.03.2009 23:56

04.03.2009 17:38

04.03.2009 17:51

04.03.2009 17:54

04.03.2009 19:34

04.03.2009 19:36

KRIS

Ciesz si

ę

Marta,

ż

e nie wpadła

ś

jak mój znajomy - nie do

ść

,

ż

e na wiosn

ę

2008 wzi

ą

ł 300000 kredytu we

frankach na mieszkanie, to jeszcze mu agent kit wcisn

ą

ł,

ż

eby wzi

ą

ł jeszcze 150000 dodatkowo, te

zainwestował, to mu zyski z inwestycji spłac

ą

kredyt.

Biedak to kupił i teraz ma ponad 600000 kredytu, inwestycje s

ą

warte połow

ę

tego co rok temu, a warto

ść

chałupy spadła. Pociesz si

ę

,

ż

e zawsze mo

ż

e by

ć

gorzej.

Ja czuj

ą

c pismo nosem spłaciłem wszystkie kredyty, ale i tak jak patrz

ę

, jak diabli bior

ą

gospodark

ę

, to włos mi

si

ę

je

ż

y na głowie.

A jeszcze dzi

ś

usłyszałem,

ż

e jak kto

ś

straci prac

ę

, to rz

ą

d b

ę

dzie spłacał kredyt za niego. Ja si

ę

pytam, co to

znaczy "rz

ą

d"??? Znaczy ja, z moich podatków, mam ratowa

ć

baranów, którzy nie umieli zaplanowa

ć

wydatków???

PAWELLL5

http://wyborcza.pl/1,76842,5658339,Brazylia_na_progu_potegi_naftowej.html

wejdzcie i przeczytajcie

PAWELLL5

Brazylia odkryla jedne z najwiekszych złó

ż

ropy na swiecie. Bedzie trudno j

ą

wydobywac ale nie bedzie to

niemo

ż

liwe. Bedzie to wielki zastrzyk tego surowca na rynku, wi

ę

c o jakim braku ropy wy tu piszecie?

PAWELLL5

http://gospodarka.gazeta.pl/gospodarka/1,33181,3197767.html

(kuwejt odkrywa gigantyczne zło

ż

a ropy ) i co

wy na to?

PAWELLL5

http://www.wnp.pl/wiadomosci/dwa-razy-wiecej-ropy-w-iraku,23072_1_0_0.html

(irak ma o 100 miliardów

baryłek wi

ę

cej niz dotychczas s

ą

dzono) i co panie adminie?

DRAGON

Zło

ż

a Tupi i Jupiter w Brazylii to przy optymistycznych szacunkach około 30 miliardów baryłek, a

prawdopodobnie kilkana

ś

cie miliardów baryłek.

Piszemy o tym m.in. w

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/39/kronika-rozdroza:-2009-01-28#amer

oraz

http://ziemianarozdrozu.pl/encyklopedia/74/kiedy-zabraknie-ropy

Te zło

ż

a wystarcz

ą

ś

wiatu na kilka miesi

ę

cy obecnego zu

ż

ycia ropy, a odkrycie uwa

ż

a si

ę

za odkrycie dekady.

Ponadto eksploatacja tych złó

ż

b

ę

dzie opłacalna dopiero przy cenie baryłki powy

ż

ej 80 dolarów. Niestety

została ju

ż

tylko droga, trudna ropa.

DRAGON

Je

ś

li chodzi o Kuwejt: kilkana

ś

cie miliardów baryłek to te

ż

ropa na klika miesi

ę

cy dla

ś

wiata.

Wiele

wskazuje

te

ż

,

ż

e

zasoby

Kuwejtu

s

ą

przeszacowane,

patrz

wi

ę

cej

http://ziemianarozdrozu.pl/encyklopedia/74/kiedy-zabraknie-ropy

DRAGON

Je

ś

li chodzi o Irak, to rzeczywi

ś

cie mo

ż

e on by

ć

czarnym koniem zasobów ropy, niektóre

ź

ródła mówi

ą

nawet

o zasobach na poziomie ponad 200 miliardów baryłek, co mogłoby zaspokoi

ć

ś

wiatowe potrzeby przez 7 lat.

Ze wzgl

ę

dów politycznych ropa iracka długo le

ż

ała "odłogiem", a zasoby mog

ą

by

ć

wi

ę

ksze od wcze

ś

niej

szacowanych. Nie bez powodu USA zabezpieczyły te zasoby energii.

Wi

ę

cej na ten temat mo

ż

na przeczyta

ć

m.in. w analizie

http://anz.theoildrum.com/node/4675

PAWELLL5

http://www.rp.pl/artykul/67299,223262_Odkryto_nowe_zloza_ropy_w_Brazylii.html

(kolejne odkryte zło

ż

a w

Brazylii 1,5 - 2 miliardy baryłek

PAWELLL5

http://chemia.e-bmp.pl/index.php?art=530

(Chiny odkryły zło

ż

e w którem jest tyle ropy ile Chiny zu

ż

ywaj

ą

w

ci

ą

gu 3 lat)

PAWELLL5

http://www.wprost.pl/ar/?O=107016

(Irlandia odkryła zło

ż

e gdzie mo

ż

e by

ć

10 miliardów baryłek

PAWELLL5

(OPEC

od

wrze

ś

nia

ograniczył

dzienne

wydobycie

o

4,2

miliona

baryłek)

http://www.bankier.pl/wiadomosc/Rynek-ropy-liczy-na-ciecia-limitow-w-OPEC-1900860.html

START

ARTYKUŁY

ENCYKLOPEDIA

KALKULATOR CO

2

SYMULATOR

MATERIAŁY

KONTAKT

logowanie

|

nowe konto

szukaj

Page 9 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

05.03.2009 16:19

05.03.2009 21:40

05.03.2009 21:44

05.03.2009 21:46

05.03.2009 21:47

24.03.2009 21:02

25.03.2009 13:11

25.03.2009 13:49

29.03.2009 0:09

22.04.2009 21:29

15.05.2009 12:56

15.05.2009 13:20

18.06.2009 9:48

PAWELLL5

Je

ś

li kryzys sie zakonczy i zapotrzebowanie na rope wzrosnie to OPEC bedzie miał z czego zwi

ę

kszy

ć

produkcje

F-X

a

to

najnowsze

wiadomo

ś

ci

Mi

ę

dzy

Narodowej

Agencji

Energii

http://www.e-

petrol.pl/index.php/display,publish.html?idpub=47979

PAWELLL5

http://nafta.wnp.pl/coraz-mniej-wiercen-ropy-i-gazu-w-usa,74682_1_0_0.html

(Coraz mniej wierce

ń

ropy i gazu

w USA- faktycznie do

ść

du

ż

y spadek działaj

ą

cych odwiertów w USA)

PAWELLL5

http://nafta.wnp.pl/za-cztery-lata-ropa-nawet-po-200-dolarow-za-barylke,74623_1_0_0.html

(według

Mi

ę

dzynarodowej Agencji Energii nast

ą

pi kryzys spowodowany deficytem ropy na rynku)

PAWELLL5

ciekawe co powoduje ograniczenie wydobycia w USA

PAWELLL5

prognoza Miedzynarodowej Agencji Energii daje sporo do my

ś

lenia, nie s

ą

dzicie?

SCEPTYK

polecam przeczyta

ć

:

http://www.kngeol.pan.pl/images/stories/pliki/2.Stanowisko%20KNG%20w%20sprawie%20zmian%

20klimatu.pdf

ekologia do niezły biznes...

DRAGON

Ten sławetny dokument mo

ż

na rozjecha

ć

walcem, o poziomie pracy naszych kopalnych mo

ż

na przeczyta

ć

na:

http://doskonaleszare.blox.pl/2009/02/Ignorancja-Komitetu-Nauk-Geologicznych-PAN.html

THE TRUTH IS OUT THERE

przecie

ż

ka

ż

de badanie mo

ż

na przeprowadzi

ć

w taki sposób by uzyska

ć

okre

ś

lony wynik. Nie mówi

ą

c ich o

interpretacji

KRIS

Nie jest tak,

ż

e "ka

ż

de badanie mo

ż

na przeprowadzi

ć

w taki sposób by uzyska

ć

okre

ś

lony wynik". We

ź

my

sygnatury izotopowe w

ę

gla w atmosferze (jak z artykułu Czy wzrost koncentracji CO2 w atmosferze jest

naturalny). Dokładno

ść

pomiarowa jest na tyle wysoka,

ż

e wyniki s

ą

jak najbardziej weryfikowalne.

Albo nasi "kopalni" nie maj

ą

o nich poj

ę

cia, albo, co gorsza, maj

ą

, ale

ś

wiadomie robi

ą

wod

ę

z mózgu.

MIC

DE FACTO ropa i tak si

ę

kiedy

ś

sko

ń

czy - wszak Ziemai ma ograniczon

ą

obj

ę

to

ść

... i nowe zło

ż

a nie b

ę

d

ą

ci

ą

gle, w niesko

ń

czono

ść

odkrywane. To nierealne - proponuj

ę

wi

ę

c spojrze

ć

w dalsz

ą

przyszło

ść

.

BANAN

Klimat si

ę

wcale nie ociepla - szukamy cały czas jakiego

ś

wroga - a najwi

ę

kszym wrogiem człowieka jeste

ś

my

my sami - dla kaski i/ze strachu jeste

ś

my w stanie zrobi

ć

wszystko - polska ma du

ż

o gazu - dlaczego nie jest

wydobywany ?

- unia wymusza zmiane

ż

arówek na "energooszcz

ę

dne?" - ile tleny zu

ż

yjemy do utylizacji tego cholerstwa nikt

ju

ż

nie zapyta - to jest tak jak urz

ę

dnicy dorabiaj

ą

pokr

ę

tn

ą

filozofi

ę

do kassy - eu ROPA

KRIS

O czym ty Banan piszesz???

Naukowy uwa

ż

aj

ą

,

ż

e klimat si

ę

ociepla, wywalamy do atmosfery coraz wi

ę

cej gazów cieplarnianych. Niby

tego z dnia na dzie

ń

nie wida

ć

, ale jak tak pomy

ś

le

ć

, to zimy ju

ż

nie s

ą

tak mro

ź

ne jak kiedy

ś

, Bałtyk nie

zamarza, powodzi roztopowych nima, topniej

ą

lodowce (jak Chatalcaya) które istniały od tysi

ę

cy lat, lody

Arktyki znikaja w oczach a wszystko pomimo bardzo niskiej aktywno

ś

ci Sło

ń

ca.

A gaz w Polsce? Owszem, mo

ż

na go ci

ą

gn

ąć

i trzy razy tyle - mo

ż

e i na eksport... i tak jak Wielka Brytania na

Morzu Północnym rachu ciachu wyczerpa

ć

zasoby i po kilkunastu latach zosta

ć

z r

ę

k

ą

w nocniku. Banan,

zastanów si

ę

do czego takie my

ś

lenie doprowadzi!!!

Page 10 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...

01.07.2009 12:23

29.09.2009 12:36

Twój komentarz

Imi

ę

/nick

E-mail

OMIKRON

>Kiedy idziesz do banku po kredyt, na przykład na >mieszkanie, i prosisz bank o 300 tysi

ę

cy złotych - >sk

ą

d

bierze on na to pieni

ą

dze? Z depozytów? Z >banku centralnego?

>Nie - bank tworzy na Twoim koncie zapis,

ż

e od >teraz masz na koncie 300 tysi

ę

cy wi

ę

cej. Kropka.

>Proste - prawda?

Nie do ko

ń

ca tak to działa. Problem polega na tym,

ż

e developer jednak chce cash a nie zapis na koncie.

Opisany w artykule mechanizm mo

ż

e działa

ć

w przypadku linii kredytowych a nie ich rzeczywistego

wykorzystania.

Bank musi mie

ć

gotówki na kredyty.

Albo z depozytów, albo od innych banków (tzw. rynek mi

ę

dzybankowy).

A ka

ż

dy kredyt oznacza tworzenie rezerw obowi

ą

zkowych...

DRAGON

...w wysoko

ś

ci 10 procent kwoty kredytu

BARTO123

Niestety rozwi

ą

zaniem naszych problemów jest kurczenie si

ę

gospodarki i zmiana stylu

ż

ycia na mniej

energochłonny vide Kuba . B

ę

dziemy spada

ć

przez 20 lat albo wi

ę

cej. Kryzys paliwowy jeszcze nie

energetyczny ale paliwowy jest przed nami. EROI biopaliw i alternatyw wykluczaj

ą

inne rozwi

ą

zanie. Mo

ż

e z

tego wynikn

ąć

mnóstwo zamieszania z wojna wł

ą

cznie. Demokracja paradoksalnie zwłaszcza ameryka

ń

ska

mo

ż

ne si

ę

okaza

ć

najsłabszym ogniwem systemu.

Dodaj komentarz

Przepisz kolorowe cyfry.

Dodaj komentarz

Portal współfinansowany ze

ś

rodków Funduszu Inicjatyw Obywatelskich

Wykonanie

Harmonika

, grafika

GFX RedFrosch

, opieka merytoryczna

DS Software

.

Page 11 of 11

Zmiany klimatu, oil peak, kryzys ekonomiczny - powiązania | ziemianarozdrozu.pl

2010-01-22

http://ziemianarozdrozu.pl/artykul/31/zmiany-klimatu-oil-peak-kryzys-ekonomiczny-...