Organizacja przedmiotu „Krzywdzenie dzieci – charakter zjawiska i interwencji”
godzin 15 ; zaliczenie z oceną na podstawie projektu broszury informacyjnej o zjawisku
krzywdzenia dzieci i sposobach jego ograniczania. Do oceny końcowej uwzględnia się
prezentowanie zagadnień na zajęciach
koordynator przedmiotu: dr hab. Ewa Jarosz
Tematyka spotkań:
1. Mity o krzywdzeniu dzieci i ich znaczenie
2. Istota zjawiska (przegląd definicji, uwarunkowania rozumienia zjawiska); Formy i przejawy
krzywdzenia dzieci.
3. Historia zjawiska krzywdzenia dzieci. Występowanie zjawiska krzywdzenia dzieci współcześnie –
rozmiary i sposoby ich szacowania. Kwestie diagnozy lokalnej występowania problemu.
4. Znaczenie zjawiska krzywdzenia dzieci /konsekwencje indywidualne i społeczne/
5. Uwarunkowania zjawiska, czynniki ryzyka krzywdzenie dzieci, determinanty jakości rodzicielstwa
6. Rozwój działań ochrony dzieci przed krzywdzeniem. Źródła współczesnych standardów ochrony
dzieci przed krzywdzeniem – międzynarodowe i polskie regulacje w zakresie problemu
krzywdzenia dzieci. Standardy ochrony dzieci przed krzywdzeniem – założenia, kierunki i
poziomy działań. Ochrona praw dziecka; uczestnictwo społeczne dzieci – jako aktualne tendencje
w zakresie poprawy sytuacji dzieci.
7. Systemy lokalne ochrony dzieci przed krzywdzeniem; wielosektorowe zintegrowane działania -
idea, metodyka tworzenia, obszary działań. Przykłady rozwiązań kwestii krzywdzenia dziecka w
innych krajach. Przegląd wybranych programów polskich w zakresie ograniczania krzywdzenia
dziecka: kampanie społeczne, „Opiekun ofiary”, „Dziecko - świadek szczególnej troski”, „Dobry
rodzic - dobry start”. Działalność organizacji pozarządowych. Rzecznik Praw Dziecka, inne ( do
wyboru).
Zadania dla studentów do przygotowania na zajęcia:
Ad 2: Przykłady definicji krzywdzenia dziecka; Przykłady form i przejawów krzywdzenia dzieci,
„świadectwa” ofiar ( artykuły, wypowiedzi w sieci, książki, filmy). Specyficzne formy/postacie
krzywdzenia dzieci: Syndrom Munchausena per procura, Przemoc pośrednia
Ad.3: Krzywdzenie dzieci w społecznej przeszłości – przykłady , „ciekawostki”, Różne dane na temat
zakresu występowania zjawiska dzisiaj (statystyki) z różnych źródeł i na temat różnych rodzajów
przemocy i zaniedbywania dzieci
Ad 4: Konsekwencje krzywdzenia dzieci; PTSD, wyuczona bezradność, syndrom sztokholmski,
wiktymizacja i tzw. pranie mózgu, inne
Ad. 5. Różne koncepcje dotyczące uwarunkowań krzywdzenia dzieci / przemocy w rodzinie
Ad 6: Zawartość instrumentów prawnych ( co zawiera w aspekcie krzywdzenia dzieci): Konwencja o
Prawach Dziecka; Rekomendacje Rady Europy; Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie z 2010, kodeksy i artykuły prawa polskiego dotyczące krzywdzenia dzieci (kk,
krio)
Ad 7: Przykłady systemów i działań ochrony dziecka przed krzywdzeniem w innych krajach.
Przykłady programów społecznych i interwencyjnych. Przykłady instytucji, organizacji działających w
obszarze ochrony dzieci przed krzywdzeniem . Kampanie społeczne tematu.
Literatura:
Brian Corby, Child Abuse; Toward a knowledge base, Open University Press (3ed); Glasgow 2006
The APSAC Handbook on child maltreatment. Second Edition, Ed. J. Myers et all, Sage Publications,
London-New Delhi 2002
„Dzieciństwo – witraż bolesny” Chowanna 2010, nr 1, pod red. E.Jarosz
E.Jarosz, Ochrona dzieci przed krzywdzeniem. Perspektywa globalna i lokalna. Katowice 2008 i 2009
E.Jarosz, Dom który krzywdzi, Katowice 2001
E.Jarosz, Międzynarodowe standardy przeciwdziałania krzywdzeniu dzieci, Warszawa 2008
K.Browne, M.Herbert, Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie, Warszawa 1999
S.Forward, Toksyczni rodzice, Warszawa 1992
J.L.Herman, Przemoc – uraz psychiczny i powrót do równowagi, Gdańsk 1998 (maltretowanie dzieci)
M.Beisert: Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców, Warszawa 2004
J.Mellibruda: Przeciwdziałanie przemocy domowej, Warszawa 2009
K.Kamińska: Dobro dziecka w dyskursie państwo-rodzina, inaczej o przemocy domowej. Impuls,
Kraków 2009
D.Iwaniec, J.Szmagalski (red.): Zaburzenia rozwojowe dzieci krzywdzonych emocjonalnie, Warszawa
2002
M.Stożek, Przemoc w rodzinie. Zapobieganie w świetle prawa. Instytut Psychologii Zdrowia,
Warszawa 2009
J.Polanowski; Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie. Prawo i praktyka, PARPA 2008
Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie z 2010 roku
Czasopismo „Dziecko Krzywdzone. Teoria Badania Praktyka” (www.dzieckokrzywdzone.pl)
Strony www. : FDN, Rzecznik Praw Dziecka, Niebieska Linia, Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Inne źródła wg. Wyboru studentów