1
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań
Rachunek kosztów działań
–
ABC
(ang. Activity Based Costing)
–
powstał jako odpowiedź na krytykę tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego
(1987 - Cooper R., Kaplan R. S., How Cost Accounting Systematically Distorts Product
Costs)
Wady tradycyjnego rachunku kalkulacyjnego
–
przyporządkowanie kosztów produktów na bazie rozmiarów produkcji (ang.
unit-based cost system, volume-based cost system)
kalkulacja bardziej dokładna im więcej kosztów można ująć jako koszty
bezpośrednie
typowymi kluczami rozliczeniowymi są wielkości zmienne w stosunku do
rozmiarów produkcji
–
grupowanie kosztów według układu funkcjonalnego, opartego na strukturze
organizacyjnej przedsiębiorstwa (ang. functional-based costing)
koszty ogólnoprodukcyjne są rozliczane proporcjonalnie do sumy kosztów
bezpośrednich i rozliczonych wydziałowych
2
Procesowa orientacja przedsiębiorstwa
Procesowa orientacja przedsiębiorstwa
Procesowa orientacja przedsiębiorstwa
Wady organizacji funkcjonalnej:
brak koncentracji na kliencie
sztywna struktura
organizacyjna, hierarchie
nieciągłe przepływy
rozbudowany system nadzoru i
koordynacji
zbyt dużo dokumentacji
więcej możliwości
powstawania błędów
większe koszty
Persone
l
Rozwój
Marketing
Zbyt
Produkcja
Realizacja
zamówień
Rozwój
produktów
Obsługa
klientów
Przedsiębiorstwo
Personel Rozwó
j
Marketing
Zbyt
Produkcja
3
Przebieg procesu w strukturze
organizacyjnej
Przebieg procesu w strukturze
Przebieg procesu w strukturze
organizacyjnej
organizacyjnej
Pracownik wykonuję swoją część procesu. Kto kontroluje
cały proces?
4
Od funkcji do procesów
Od funkcji do procesów
Od funkcji do procesów
Podejście funkcjonalne
Podejście procesowe
od myślenia ukierunkowanego
na działy .....
od wielopoziomowej hierarchii....
od zbyt szczegółowego podziału
pracy....
od zbyt silnej orientacji
przedmiotowej....
....do całościowego myślenia
wykraczającego poza granice działów
....do płaskich struktur organizacyjnych
....do większego zakresu zadań i
odpowiedzilności
....do orientacji na wynik
5
Słowo kluczowe – proces (1)
Słowo kluczowe
Słowo kluczowe
–
–
proces (1)
proces (1)
„Proces to zbiór czynności wymagający na wejściu wkładu i dający na wyjściu
rezultat mający pewną wartość dla klienta”
/M. Hammer, J. Champy/
„Proces opisuje przepływ i transformację materiałów, informacji, operacji i
decyzji”
/T. H. Davenport/
Proces biznesowy to przebieg następujących po sobie działań, mających
początek i koniec oraz jasno zdefiniowany wkład i rezultat (ang. input/output),
prowadzących do osiągnięcia efektu mającego wartość dla klienta
zakup
sprzedaż
transport
faktura
informacja
z rynku
6
Słowo kluczowe – proces (2)
Słowo kluczowe
Słowo kluczowe
–
–
proces (2)
proces (2)
Przygotować
zlecenie
Zlecenie
gotowe
Zapotrzebo-
wanie
wystąpiło
Dokumentacja
techniczna
Dane
produktu
Zlecenie
przyjęto
Dane
klienta
Przedsta-
wiciel
handlowy
Opracować
zlecenie
Zrealizowano
dostawę
Przekazano
do produkcji
Zaopatrzenie
Dane
materiałowe
Dane
dostawców
Realizować
zamówienie
Produkt
wytworzony
Odlewnia
Produkt
wytworzyć
Towar
gotowy
Dane
produktu
Zbyt
Produkt
przesłać
Dane
klienta
Towar
przyjęty
Towar
przyjąć
Towar
nadesłano
Zrealizowano
zamówienie
Przygotować
transport
KLIENT
PRZEDSIĘBIORSTWO
DOSTAWCA
Opracowanie zlecenia
LEGENDA
Dane
Funkcje
Jednostki
organizacyjne
Zasoby
Zbyt
Wytwarzanie
Zaopatrzenie
7
Poziomy procesów
Poziomy procesów
Poziomy procesów
Zaopatrzenie
Zaopatrzenie
Zakup surowców
Zakup surowców
Analiza rynku
dostawców
Złożenie zapytań
ofertowych
Analiza ofert
Negocjacje
warunków
Uzgodnienia
harmonogramu i
warunków dostaw
Zawarcie umowy
Potwierdzenie
zamówienia
Wyładunek
dostawy
Odbiór
jakościowy
dostawy
Wystawienie
dokumentów
magazynowych
Kontrola
merytoryczna
faktury
Ewidencja
rozrachunków
Rozliczenie
rozrachunków
Poziom procesów głównych:
Poziom procesów cząstkowych:
Wybór
Wybór
dostawcy
dostawcy
Zapłata
Zapłata
faktury
faktury
Odbiór
Odbiór
dostawy
dostawy
Złożenie
Złożenie
zamówienia
zamówienia
Poziom działań:
Poziom czynności:
8
Koncepcje zmian w organizacji
Koncepcje zmian w organizacji
Koncepcje zmian w organizacji
BPR
– Business Process Reengineering
(lata 90-te)
–
„Business Process Reengineering to fundamentalne przemyślenie od nowa
i radykalne przeprojektowanie procesów w firmie, prowadzące w sposób
dramatyczny do przełomowej poprawy według współczesnych, krytycznych
miar takich jak: koszt, jakość, serwis i szybkość”
/M. Hammer, J. Champy, 1993/
BPO
- Business Process Orientation
(obecnie)
–
BPO - koncepcja zmian prowadząca do systematycznej organizacji, analizy
i oceny procesów gospodarczych w celu uzyskania poprawy miar takich jak
czas, koszt i jakość tych procesów
BPM
- Business Process Management
(obecnie)
–
BPM – systematyczne podejście do analizy i ciągłego doskonalenia działań
w firmie. Konieczne elementy koncepcji to: aktualna dokumentacja
procesów, struktury organizacyjne zorientowane na procesy, cele i mierniki
procesów, system informacji o procesach, system motywacyjny
9
Podejście procesowe w zarządzaniu
Podejście procesowe w zarządzaniu
Podejście procesowe w zarządzaniu
Procesy stanowią punkt wyjścia dla:
–
zmian wewnątrz organizacji
–
definiowania łańcucha wartości wewnątrz organizacji
–
definiowania łańcucha wartości między organizacjami
–
wdrażania zintegrowanych systemów informatycznych zarządzania
–
uzyskania certyfikatu ISO 9000:2000
–
E-Biznesu
–
stosowania rachunku kosztów ABC
–
zarządzania kosztami działań ABM
–
wdrożeń koncepcji zarządzania Customer Relationship
Management, Knowledge Management
10
Rachunek kosztów – podejście procesowe
Rachunek kosztów
Rachunek kosztów
–
–
podejście procesowe
podejście procesowe
Amortyzacja
Wynagrodzenia
Materiały
Ubezpieczenia
społeczne
Energia
Świadczenia
dla pracowników
Usługi obce
Podatki
i opłaty
Materiały
Pracownicy
Urządzenia
Pomieszczenia
Działanie
1
Działanie
1
Działanie
3
Działanie
3
Działanie
2
Działanie
2
Działanie
N
Działanie
N
...
Produkt
A
Produkt
A
Produkt
D
Produkt
D
Produkt
C
Produkt
C
Produkt
B
Produkt
B
Produkt
Z
Produkt
Z
...
ponoszenie kosztów
zapotrzebowanie na zasoby
zapotrzebowanie na wykonywanie działań
11
Definicja rachunku ABC
Definicja rachunku ABC
Definicja rachunku ABC
Rachunek kosztów działań
–
ABC
(ang. Activity Based
Costing)
–
metoda pomiaru kosztów i efektywności działań, zasobów,
produktów, klientów, i innych obiektów kosztów, polegająca na
powiązaniu zasobów z działaniami oraz działań z innymi obiektami
kosztów na podstawie stopnia wykorzystania działań oraz poznania
przyczynowo-skutkowych relacji między czynnikami powstawania
kosztów a działaniami
/Cooper R., Kaplan R. S./
–
zasoby organizacji zużywane są przez działania (procesy), a nie
produkty lub komórki organizacyjne
–
zasadnicza część kosztów ogólnych i pośrednich nie zależy od
wolumenu produktów, lecz zmienia się wraz z intensywnością
wykonywanych działań
12
Model kalkulacji w rachunku ABC
Model kalkulacji w rachunku ABC
Model kalkulacji w rachunku ABC
Amortyzacja
Wynagrodzenia
Materiały
Ubezpieczenia
społeczne
Energia
Świadczenia
dla pracowników
Usługi obce
Podatki
i opłaty
Materiały
Pracownicy
Urządzenia
Pomieszczenia
Działanie
1
Działanie
1
Działanie
3
Działanie
3
Działanie
2
Działanie
2
Działanie
N
Działanie
N
...
Produkt
A
Produkt
A
Produkt
D
Produkt
D
Produkt
C
Produkt
C
Produkt
B
Produkt
B
Produkt
Z
Produkt
Z
...
przyporządkowanie zasobów prostych do zasobów złożonych
nośniki kosztów zasobów
nośniki kosztów działań
13
Koncepcja zasobów w ABC
Koncepcja zasobów w ABC
Koncepcja zasobów w ABC
amortyzacja
wyposażenie i
instalacje
materiały
eksploatacyjne
media
utrzymanie
czystości
ochrona
podatki i opłaty
naprawy i remonty
ubezpieczenie
amortyzacja
media
energetyczne
materiały
eksploatacyjne
wyposażenie
maszyny
programy
komputerowe
konserwacja i
remonty
ubezpieczenie
wynagrodzenia
ubezpieczenia
społeczne
wyposażenie
stanowiska pracy
narzędzia
szkolenia
napoje i posiłki
odzież
środki BHP
opieka medyczna
cena zakupu
podatki i opłaty
transport
ubezpieczenie
załadunek,
wyładunek
kontrola
składowanie
Zasoby
proste
Pomieszczenia
Urządzenia
Pracownicy
Materiały
Zasoby złożone
14
Koncepcja nośników kosztów
Koncepcja nośników kosztów
Koncepcja nośników kosztów
Nośnik kosztów
–
główny czynnik kosztotwórczy, służy za klucz rozliczeniowy
kosztów danego obiektu na inne obiekty
–
pokazuje przyczynę powstawania kosztów
Nośnik kosztów zasobów
–
miernik wykorzystania zasobów podczas wykonywania działań
Nośnik kosztów działań
–
opisują podstawowy czynnik powstawania kosztów działania
–
przedstawiają relację przyczynowo-skutkową między działaniami a
innymi obiektami
–
główne typy nośników kosztów działań:
nośniki czasu
nośniki transakcyjne
nośniki intensywności
15
Przykłady nośników kosztów działań
Przykłady nośników kosztów działań
Przykłady nośników kosztów działań
liczba serii produkcyjnych
Komputerowe sterowanie produkcją
czas przygotowania zmian
liczba zmian
Zmiana technicznych warunków produkcji
czas kontroli
liczba testów
Kontrola jakości
czas transportu
liczba przesunięć materiałowych
waga materiałów
Transport wewnątrzzakładowy
liczba komponentów
waga surowców
Gospodarka magazynowa
czas operacji (roboczogodziny)
liczba powtarzalnych operacji
Operacja produkcyjna
czas ustawiania
liczba partii produkcyjnych
Ustawienie urządzeń
liczba zleceń produkcyjnych
Planowanie produkcji
czas technicznego przygotowania produkcji
Techniczne przygotowanie produkcji
Nośnik kosztów działania
Działanie
16
Kalkulacja kosztów w ABC
Kalkulacja kosztów w ABC
Kalkulacja kosztów w ABC
Etapy tworzenia kalkulacji ABC:
–
analiza działań i czynników powstawania kosztów działań
–
określenie kosztów działań na podstawie kosztów zasobów
–
wybór nośnika kosztów i kalkulacja kosztu na jednostkę nośnika
–
przyporządkowanie kosztów działań do produktów
koszt na
nośnik
koszt na
nośnik
stawka kosztów
procesu
nośnik kosztów
działania
Liczba Liczba
ofert zamówień
Liczba pozycji Liczba
w rachunku rachunków
proces
częściowy
proces
częściowy
proces
częściowy
proces
częściowy
proces
częściowy
proces
częściowy
proces
częściowy
proces
częściowy
Zaopatrzenie
zamówić
materiały
opracować
ofertę
Księgowość
sprawdzić
rachunek
polecić dokonanie
płatności
Koszt na Koszt na
ofertę zamówienie
Koszt na Koszt na
pozycję w rachunku rachunek
proces
główny