PSYCHOLOGIA ROZWOJOWA

(wykład I)

ROZWÓJ PSYCHICZNY CZŁOWIEKA W PEŁNYM CYKLU ŻYCIA.

PERIODYZACJA ROZWOJU

1. Okres prenatalny - od poczęcia do narodzin.

2. Okres wczesnego dzieciństwa - od narodzin do 3 roku życia

- wiek niemowlęcy - od narodzin do 1 r. ż.

- wiek poniemowlęcy - od 2 r. ż. do 3 r. ż.

3. Okres średniego dzieciństwa (wiek przedszkolny) - od 4 - 6 r. ż.

4. Okres późnego dzieciństwa (młodszy wiek szkolny) od 7 - 12 r. ż.

5. Okres adolescencji - od 10-12 do 20-23 r. ż.

- okres wczesnej adolescencji od 10-12 do 15 r. ż.

- okres późnej adolescencji (wiek młodzieńczy) od 16-20 do 23 r. ż.

6. Okres wczesnej dorosłości - od 20-23 do 35-40 r. ż.

7. Okres średniej dorosłości (wiek średni) od 35-40 do 55-60 r. ż.

8. Okres późnej dorosłości (wiek starzenia się) od 55-60 r. ż. i więcej.

ad. 1) Rozwój w okresie prenatalnym

Rozwój ontogenetyczny człowieka rozpoczyna się w chwili zapłodnienia żeńskiej prze męską komórkę rozrodczą.

* Fazy rozwoju prenatalnego:

• f. jajowa (implantacja) od momentu zapłodnienia do 7-9 dnia

• f. embrionalna - od momentu implantacji do końca 2 miesiąca ciąży.

W momencie zagnieżdżenia się zarodka zaczyna tworzyć się łożysko.

Układ nerwowy - rozwija się bardzo wcześnie, ok. 14 dnia po zapłodnieniu. 20 dnia istnieją już zaczątki mózgu i rdzenia kręgowego. Neurony i ich wypustki tworzą nerwy, które przenikają do odległych okolic ciała rosnącego dziecka i poddają je kontroli.

W fazie embrionalnej tworzą się wszystkie narządy wewnętrzne:

- mózg - wysyłające bodźce

- serce

- wątroba

- nerki

- poruszające się mięśnie ramion i tułowia

• f. płodowa - od 3 miesiąca życia macicznego do narodzin.

Następuje wzrost i rozwój. Płód wykazuje aktywność ruchową.

*Prawa rozwoju ruchowego

I. Prawo cefalokaudalne

Rozwój następuje ku dołowi (najpierw rozwija się głowa, później barki, tułów, nogi)

II. Prawo proksymodystalne

Rozwój następuje od środka w bok (najpierw kręgosłup, ramię, przedramię)

III. Prawo perinatalne - od małego palca do kciuka

ROZWÓJ PSYCHOMOTORYCZNY

1. Zmiany postawy ciała.

2. Zmiany w lokomocji.

3. Zmiany w zakresie manipulacji.

* Od czego zależy rozwój psychomotoryczny:

• od systemu nerwowego

• od rozwoju mięśni

• od rozwoju kośćca

• warunki środowiskowe (odżywianie, stymulacja)

Postawa ciała - przestrzenne położenie ciała (budowa, poruszanie się, utrzymanie sylwetki)

Wyróżniamy prawidłową i nieprawidłową postawę ciała, siedzącą jak i stojącą.

Nieprawidłowa wpływa na złe funkcjonowanie narządów wewnętrznych (oddychanie, krążenie, praca żołądka).

* Kretschmer wyróżnił 3 typy budowy ciała:

typ asteniczny	typ atletyczny	typ pykniczny
Oddalenie od ludzi, romantyczność, zamknięty w sobie, nieufny (schizoidalna osoba)		Otwarty ku ludziom, towarzyski, śmiały, zmienny (cykloidalna osobowość)

* Co się składa na postawę ciała:

- proporcje

- układ nóg - u niemowlęcia są pałękowate ( )

- sklepienie stopy - niemowlę przedszkolak starsze

- krzywizny kręgosłupa (str. 52 - „Psychologia rozwojowa człowieka”)

Rozległa kifoza	Lordoza szyjna (3-4 miesiąc życia)	Lordoza lędźwiowa (8-9 miesiąc życia)	Koniec 1 roku życia (jak u dorosłego)

* Zmiana lokomocji

Od statycznej do dynamicznej (od leżącej do stojącej)

* Rozwój manipulacji

• odruch chwytny (zaciska dłoń bardzo mocno), zanika on do 2-5 miesiąca

• intencjonalne chwytanie (dziecko wyróżnia obiekt, który chce uchwycić)

* Stadia rozwoju chwytu dowolnego:

• stadium I od 4-5 m. ż. - chwyt łokciowo - dłoniowy - prosty

• stadium II 5-6 m. ż. - chwyt małpi (nakładkowy)

• stadium III 7-8 m. ż. - chwyt nożycowy (przy użyciu palca wskazującego i kciuka)

• stadium IV początek 9 m. ż. - pęsetkowy (chwyta kciukiem i palcem wskazującym zginając palce).

Manipulacja - nazywamy zdolność chwytania i operowania przedmiotami.

---