METODY

I TECHNIKI BADAŃ

WYKŁADY

prof. Lesław Pytka

12.03.2006

METODOLOGIA TWARDA

1. Metodologia badań ma rozmaite podejścia. Nauka o metodach badań ma spełniać funkcje instrumentalne przy pomocy technik badawczych. Najściślej wiąże się z epistemologią, służy poznawaniu prawdy, realnej prawdy.

Metodologia ma służyć naukom humanistycznym. Podstawą i celem jest odnalezienie prawdy, prawdy o rzeczywistości. Prawda w nauce charakteryzuje się ogólnością (uogólnienie faktów), prostotą (prawdy muszą być możliwie prosto), informatycznością.

VERITAS - prawda

SIMPLEX RATIO VERITATIS - PROSTE SĄ SŁOWA PRAWDY.

Prawda powinna być pewna, wiedza powinna być wiedzą pewną i ścisłą, daje się zweryfikować.

1. OPIS (deskrypcja)

2. WYJAŚNIENIE (eksploracja)

3. PRZEWIDYWANIE (prognostyczna)

Funkcja destruktywna teorii

Funkcja eksploracyjna teorii

Funkcja prognostyczna teorii

OPIS RZECZYWISTOŚCI

Uogólniający - metodologia badań

Uszczególniający

METODYKA

Metodyka przekształcania Metodyka opisu

rzeczywistości

Jerzy Brzeziński

Proces badawczy jest zespołem czynności

1. odpowiedź na pytania (m. in. jaki jest problem? Np.: geneza przestępczości nieletnich);

2. jaka jest hipoteza (przypuszczenia). Hipoteza, wiedza przypuszczająca (prawdziwość, fałszywość);

3. 
   zmienna zależna;

czynnik na który coś wpływa (skutek)

4. zmienna niezależna;

czynnik, który na coś wpływa (przyczyna)

5. w jaki sposób mamy mierzyć, natężenie wartości zmiennej;

6. co trzeba kontrolować;

7. jaka będzie procedura badania? - eksperyment;

8. czy uzyskany materiał empiryczny jest poprawny, dobranie trafnych i rzetelnych narzędzi badawczych.

Ekstraspekcja - zewnętrzne

Introspekcja - wewnętrzne

26.03.2006

Dobór zmiennych i wskaźników w badaniach empirycznych (prowadzone w terenie)

Celem badania naukowego jest rozpoznanie interesującego nas zjawiska. Badanie związków między cechami.

Cecha A

Cecha B

liniowa y=ax+b

y

warunek

0

0

argument

Zmienna niezależna X

Zmienna zależna Y

YЄ<0

Wskaźniki wg Stefana Nowaka

Wskaźnikiem jakiegoś zjawiska „Z” nazywać będziemy takie zjawisko, w którego zaobserwowanie pozwoli nam (w sposób bezwyjątkowy lub z określonym lub choćby wyższym prawdopodobieństwem) określić iż zaszło zjawisko „Z”.

Obserwacja częstotliwości wydarzeń.

1. zależności przyczynowo - skutkowe;

2. zależności prawdopodobne (probabilistyczne);

3. zależności funkcjonalne.

Wskaźniki i ich klasyfikacja:

1. empiryczne;

Mówimy o nich wtedy gdy indicatum „Z” jest obserwowalne.

2. definicyjne;

To wskaźnik wynikający z definicji o wskaźniku „Z”. Indicatum „Z” nie jest obserwowalne a po jego wystąpieniu inferujemy z tego że wystąpił wskaźnik „W”

3. inferencyjne (wnioskowanie);

Mówimy, że jest wskaźnikiem „W” w dwóch wypadkach. Nie jest definiensem idicatum.

4. mieszane.

• empiryczno - definicyjne;

• definicyjno - inferencyjna;

• empiryczno - inferencyjna;

• empiryczno - inferencyjno - definicyjna.

UOGÓLNIENIE

PRZEWIDYWANIE

PROGNOZ

RZECZYWISTOŚĆ

FAKTY FAKTY

uogólniający

METODOLOGIA

BADANIA DEDUKCYJNE

Badania uszczególniające

DIAGNOSTYKA

BADANIA

INDUKCYJNE

X₁

Y₁

x

y₂

y₁

x₁ x₂

Funkcja homograficzna

y₁

y₂

x₁ x₂

y

x

---