Społeczna 09/05 (wykłady, sobota)

AUTOPREZENTACJA CD.

OBRONNE I ZDOBYWCZE (ASERTYWNE) TAKTYKI AUTOPREZENTACJI

OBRONNE TAKTYKI

1. STOSOWANE EX POST:

- tłumaczenie się :

1. przeprosiny (deklarowanie odpowiedzialności oraz gotowości do zadośćuczynienia);

2. zachowania prospołeczne

2. UPRZEDZAJĄCE OCENĘ : samo utrudnianie

- formy samoutrudniania:

1. rzeczywiste- behawioralne: obniżanie wysiłku, nadużywanie alkoholu i leków (Kolditz,Arkin, 1982; Hobden,Pliner, 1995)

2. deklarowane: publiczne odwoływanie się do braku wysiłku, zdenerwowania itp.

ZDOBYWCZE TAKTYKI AUTOPREZENTACYJNE

Ingracjacja - autoprezenter stara się sprawić wrażenie osoby sympatycznej; aczkolwiek czasem mówi o swoich wadach- np. w celu zastraszenia, taktyka dla osób o niskiej samoocenie;

Dawanie przykładu - zachowanie na pokaz w celu dania przykładu;

Zastraszanie - służy kreowaniu swojego wizerunku jako osoby strasznej, nieobliczalnej

Samopromocja

Przypisywanie sobie zasług

TAKTYKI AUTOPREZENTACYJNE

Wg Marka Learego

9. Opisywanie siebie

• w kontaktach bezpośrednich: opowiadanie o sobie

• w kontaktach pośrednich- np. pisemne autoprezentacje w ofertach pracy, ofertach towarzyskich itp.

• opisywanie siebie z reguły polega na wybiórczym przekazywaniu informacji na swój temat- wyłączająca taktyka autoprezentacji (Goffman)

→ opisywanie siebie może polegać na :

1. Przypisywaniu sobie określonych cech: „ jestem inteligentny, uczynny…”

2. Zaprzeczaniu: „ nie jestem zabobonna, nietolerancyjna itp.”

3. Interpretowaniu przyczyn własnych zachowań - publiczne atrybucje

II. Wyrażanie siebie

• werbalnie

• niewerbalnie- poprzez gesty, mimikę twarzy

III. Manipulowanie pamięcią

• odwoływanie się do zapominania podczas interpretacji zaniedbań (np. „na śmierć zapomniałem, że pożyczyłeś mi pieniądze”)

• zniekształcanie minionych wydarzeń tak, aby usprawiedliwiały aktualne zachowania autoprezentatora (np. „pamiętam, ze on zawsze zachowywał się wobec mnie nieuczciwie, dlatego nie pożyczyłem mu notatek”)

IV. Zachowania niewerbalne

• Prezentowanie pożądanych emocji : np. radości z powodu zwycięstwa rywala, smutku z powodu jego niepowodzenia; ukrywanie zazdrości, złości, niezadowolenia;

• Niewerbalne okazywanie zainteresowania i zaangażowania, tzw.. uprzejma uwaga;

• Okazywanie braku uwagi, gdy inni popełniają gafę, mają tiki nerwowe, są chorzy psychicznie itp.

• Niewerbalne komunikowanie swojego statusu społecznego poprzez gesty, sposób poruszania się, ubiór, zajmowanie miejsca przy stole, w sali.

REGUŁY AUTOPREZENTACJI

REGUŁA SKROMNOŚCI

1. Skromne prezentowanie siebie jest zwykle oceniane korzystniej niż chełpliwe pod warunkiem, że audytorium zna rzeczywiste osiągnięcia autoprezentera

2. Prze audytorium obcym skromny utoprezenter może zostać gorzej oceniony od chełpliwego gdyż audytorium traktuje autoprezentację jak przekaz informacyjny

3. Reguła skromności częściej adresowana jest do kobiet niż do mężczyzn

4. Badania Tice i In (1995) pokazują, że ludzie nawykowo prezentują się bardziej skromnie przed audytorium znanych osób niż obcych

REGUŁA DOPASOWANIA

1. Dotyczy stopnia ujawniania informacji na temat „Ja” (poziom samootwarcia);

2. Dotyczy pozytywności samoopisu;

3. Przestrzegana jest automatycznie, poza świadomością aytoprezentatorów;

4. Silniej przestrzegana jest przez kobiety niż menów ;) z powodu silniejszej orientacji interpersonalnej wśród kobiet;

PUBLICZNE SAMOOPISY MŁODZIEŻY STUDENCKIEJ STOJANOWSKA (1998, BADANIE II)

SAMOOPISY POZYTYWNE

WNIOSKI: w zakresie cech pozytywnych kobiety dokonują bardziej skromnej autoprezentacji niż meni- częściej wykorzystują do samoopisu kategorię „tak samo jak oni” oraz rzadziej kategorię „więcej niż inni”

SAMOOPISY NEGATYWNE

WNIOSKI: w zakresie cech negatywnych kobiety opisują się bardziej pozytywnie od menów- częściej wykorzystują kategorię „mniej niż inni” oraz rzadziej kategorię „więcej ni z inni”

ATRAKCYJNOŚĆ AUTOPREZENTACJI

Z PERSPEKTYWY ODBIORCY: atrakcyjna autoprezentacja to taka, na podstawie której formułuje korzystne oceny autoprezentera;

DWA RODZAJE OCENY:

1. Afektywna- poziom sympatii do autoprezentera;

2. Poznawcza- przypisanie autoprezenterowi cech społecznie cenionych

Z PERSPEKTYWY NADAWCY atrakcyjna autoprezentacja własna, to taka, dzięki której jednostka osiąga pożądane cele: wywołuje pożądane wrażenie lub zachowania otoczenia.

Pożądane wrażenie niekoniecznie musi być pozytywne. W zależności od okoliczności jednostce może zależeć na wywołaniu wrażenia osoby słabej, nieobliczalnej, chorej czy społecznie niebezpiecznej.

BADANIA ROBINSONA I IN., 1995 r.

Oceny niektórych autoprezenterów stosujących deprecjonujący, faworyzujący i umiarkowany styl autoprezentacji

WNIOSKI:

→ w zakresie wszystkich trzech cech autoprezenter umiarkowany był oceniany najkorzystniej

→ Autoprezenter deprecjonujący siebie budził najmniejsza sympatię oraz oceniany był jako posiadający najmniej trafną samowiedzę

BADANIA VONK, 1999 r.

Ocena autoprezentera w zależności od możliwości weryfikacji jego wypowiedzi

Ocena inteligencji autoprezentera

WNIOSKI:

→ Autoprezenter faworyzujący siebie był oceniany wyżej pod względem inteligencji niż

autoprezenter deprecjonujący siebie

→ W warunkach weryfikacji wypowiedzi inteligencję autoprezenera oceniano wyśej niż w warunkach braku takiej weryfikacji

Ocena sympatii autoprezentera

WNIOSKI:

→ Sympatia do autoprezentera nie zależy tylko od treści autoprezentacji lecz także warunków autoprezentacji: faworyzowanie siebie budzi sympatię, gdy będzie wkrótce zweryfikowane

→ Skromność budzi sympatię, gdy pojawia się w warunkach nie zapowiadających weryfikacji wypowiedzi

Ocena szczerości autoprezentera

WNIOSKI:

→ Autoprezenter chełpliwy oceniany jest jako bardziej szczery niż deprecjonujący siebie

→ Deprecjonujący siebie oceniany jest jako najmniej szczery w warunkach czekającej go weryfikacji wypowiedzi (nieszczera skromność)

→ Z powodu niewysokiej oceny szczerości deprecjonujący siebie autoprezenter w warunkach weryfikacji jego wypowiedzi nie budzi dużej sympatii

AUTOPREZENTACJA W SYTUACJI PRACY

WNIOSKOWANIE O AUTOPREZENTERZE NA PODSTAWIE AUTOPREZENTACJI

Sytuacje rozmowy kwalifikacyjnej mogą być traktowane jako SKRYPTOWE- narzucające określony sposób zachowania, gdyż istnieje pożądany wizerunek kandydata nadającego się do pracy

Może wystąpić EFEKT WYSTARCZAJĄCEGO UZASADNIENIA ZEWNĘTRZNEGO wypowiedzi kandydata traktuje się jako mało wiarygodne, podporządkowane sytuacji, a nie ujawniające prawdziwe cechy

Ocena towarzyskości kandydata w zależności od treści autoprezentacji oraz charakteru pracy o jaką się stara- badania Jonesa, Gergena, Davisa, 1961

WNIOSKI:

→ Gdy kandydat deklarowal towarzyskość w pracy wymagającej tej cechy (marynarz) ocena jego towarzyskości przez odbiorców była niższa w porównaniu z pracą, w której wymagane było znoszenie samotności (lot w kosmos)

→ Gdy kandydat deklarował upodobanie do samotności wierzono mu bardziej gdy starał się o pracę marynarza niż o pracę kosmonauty

MANIPULACJA SPOŁECZNA

DEFINICJA

Jest formą ukrytego wpływu społecznego, którego celem jest wykorzystanie innych ludzi dla własnych potrzeb;

osoba manipulowana:

• nie zna prawdziwych intencji manipulatora

• wprowadzona w błąd godzi się na zachowania, które przynoszą jej szkody

10/05 (niedziela)

MAKIAWELIZM

TYP OSOBOWOŚCI	CHARAKTERYSTYKA OSOBOWOŚCI	SĄ EFEKTYWNI W SYTUACJACH
MAKIAWELIŚCI	Syndrom „chłodu”- słaba emocjonalność, silna potrzeba władzy, orientacja zadaniowa, relatywizm moralny, pesymistyczne poglądy na temat ludzi	„twarzą w twarz”; niejasnych; osobistych konfliktów emocjonalnych
NIEMAKIAWELIŚCI	„ syndrom ciepła”: emocjonalni; orientacja na ludzi; idealiści; tradycjonaliści; podatni na wpływ społeczny	Jednoznacznych pod względem obowiązujących norm postępowania

TECHNIKI MANIPULACJI

Potrzeby człowieka wykorzystywane przez manipulatorów	Techniki manipulacji
Potrzeba akceptacji	Ingracjaja „bombardowanie miłością” Rytuały inicjacyjne
Potrzeba konsekwencji i zaangażowania	„ stopa w drzwiach” „niepełna cena” „zabawa w chowanego” Etykietowanie
Potrzeba sprawiedliwości	„drzwiami w twarz” „ja tobie kwiatek ty mnie datek”
Potrzeba posiadania racji	„śmiech z puszki” „sztuczny tłum” „klakier w operze”
Potrzeba posiadania autorytetu	„bezinteresowny kelner”

DEFINICJE

- afektywna interpretacja wartości (Epstein)-

• Wartością jest to, co wzbudza określone przeżycia: pozytywne (wartości pozytywne) lub negatywne (wartości negatywne).

• Wartości mają charakter subiektywny i zmienny, wynikają z doświadczenia jednostki oraz aktualnej sytuacji: te same bodźce mogą stanowić dla jednostki inna wartość (np. suchy chleb dla głodnego i sytego Kowlaskiego).

- poznawcza interpretacja wartości (Rokeach)-

• Wartości to względnie stałe przekonania, że pewne rzeczy są dobre, a inne złe, że jedne rzeczy (cele, sposoby postępowania) są lepsze od innych.

• System wartości jednostki ma strukturę hierarchiczną

Często występuje rozbieżność między wartościami przeżywanymi a uznawanymi za słuszne: te pierwsze wynikają z osobistego doświadczenia jednostki, a drugie są efektem socjalizacji i często mają charakter deklaratywny

Klasyfikacja wartości wg Rokeacha

Wartości	Ostateczne	Instrumentalne
Osobiste	Uznanie społeczne Poczucie dokonania Zbawienie Życie pełne wrażeń Mądrość, wolność Poczucie własnej godności Szczęście Równowaga wewnętrzna Dostatnie życie	Ambitny, czysty Intelektualista Logiczny Odważny, opanowany O szerokich horyzontach Pogodny, uzdolniony Obdarzony wyobraźnią
Społeczne	Bezpieczeństwo narodowe Bezpieczeństwo rodziny Dojrzała miłość Pokój na świecie Prawdziwa przyjaźń Równość	Kochający Odpowiedzialny Pomocny, posłuszny Uczciwy, uprzejmy Wybaczający niezależny

RODZAJE WARTOŚCI

(W nazewnictwie kultury śródziemnomorskiej)

1. DIONIZYJSKIE- najwyżej cenione są dobra materialne i komfort życia

2. HERAKLESOWE- najważniejsze: władza, dominacja, sława

3. PROMETEJSKIE- najważniejsze: dobro innych ludzi, walka z niesprawiedliwością społeczną, pomaganie cierpiącym

4. APOLIŃSKIE- najważniejsze: poznawanie świata, rozwój nauki i sztuki

5. SOKRATEJSKIE- najważniejsze: poznawanie samego siebie, rozwój własnej osobowości

FUNKCJE WARTOŚCI

ᴥ Wartości wyznaczają hierarchię potrzeb i sposób ich zaspokajania

ᴥ Wartości wpływają na wybór celów życiowych i sposobów ich realizacji

ᴥ Wartości wpływają na samoocenę jednostki oraz ocenę innych osób

RÓŻNICE INDYWIDUALNE W ZAKRESIE CENIONYCH WARTOŚCI- PRZYCZYN

1. RÓŻNICE TEMPERAMENTALNE, charakterologiczne: typ układu nerwowego (słaby- silny), ekstrawersja- introwersja współdecydują o tym, jakie obiekty sytuacje przeżywane są jako przyjemne lub przykre (np. o wysokim/ niskim poziomie stymulacji) oraz jakim dziedzinom życia przypisuje się szczególne znaczenie (kontakty społeczne, życie wewnętrzne itp.)

2. RÓŻNE WARTOŚCI PRZEKAZYWANE JEDNOSTCE W PROCESIE SOCJALIZACJI- koncepcja Kohna

KONCEPCJA KOHNA

† Wartości rodzicielskie zależą od pracy zawodowej rodziców. Warunki pracy kształtują przekonania rodziców, jakie wartości są szczególnie użyteczne w życiu

† Rodzice wykonują prace mniej złożone, odtwórcze i zautomatyzowane, podlegające bezpośredniej kontroli zwierzchników cenią WARTOŚCI KONFORMISTYCZNE

† Rodzice wykonujący pracę wymagającą inicjatywy własnej, samodzielnego myślenia i podejmowania decyzji cenią WARTOŚCI AUTONOMICZNE (samokierowania)

1. Wartości konformistyczne

Posłuszeństwo, uprzejmość, przestrzeganie obyczajów, zachowań zgodnych ze stereotypem ról społecznych

2. Wartości autonomiczne

Samokontrola, samodzielność w ocenie siebie i otoczenia, odpowiedzialność, umiejętność współżycia z ludźmi, rozumienie uczuć innych ludzi

Średnia liczba cech

Średnia liczba cech

---