Temat: Rachunek przepływów pieniężnych

Rachunek przepływów pieniężnych - istota i cele

Przepływy pieniężne można zdefiniować jako strumienie wpływów i wydatków środków pieniężnych zestawione w celu ustalenia ich zasobów oraz pomiaru i sterowania płynnością finansową. Sprawozdaniem prezentującym przepływy pieniężne jest rachunek przepływów pieniężnych, który stanowi element sprawozdania finansowego dla jednostki podlegającej obowiązkowi corocznego badania sprawozdania finansowego.

Podstawową przyczyną sporządzania sprawozdania o przepływach pieniężnych są niedostatki informacyjne bilansu oraz rachunku zysków i strat. (przykładowo: bilans zawiera zarówno informacje o transakcjach związanych z przepływem środków pieniężnych, jak i informacje o niezrealizowanych należnościach i zobowiązaniach , dla których trudno określić moment wymagalności).

Sporządzanie przepływów pieniężnych reguluje ustawa o rachunkowości, natomiast zasady sporządzania i prezentacji rachunku przepływów pieniężnych zawiera Krajowy Standard Rachunkowości nr 1 „Rachunek przepływów pieniężnych”

Przedmiotem omawianego sprawozdania są środki pieniężne oraz ich ekwiwalenty. Środki pieniężne są to aktywa pieniężne, znajdujące się w obrocie gotówkowym lub w obrocie następującym za pośrednictwem bieżących rachunków bankowych, co oznacza, że do tej grupy aktywów zaliczana jest gotówka w kasie oraz depozyty płatne na żądanie. Ekwiwalenty środków pieniężnych są to te aktywa pieniężne, nie zaliczane do środków pieniężnych oraz inne aktywa finansowe, które charakteryzują się jednocześnie: wysokim stopniem płynności, nieznacznym ryzykiem utraty wartości oraz krótkim terminem płatności lub wymagalności ( okres nie dłuższy niż 3 miesiące od daty otrzymania ekwiwalentu, jego wystawienia, nabycia lub założenia lokaty).

Rachunek przepływów pieniężnych powinien przedstawiać informacje na temat wpływów i rozchodów środków pieniężnych lub ich ekwiwalentów w ciągu okresu, w podziale na działalność operacyjną, inwestycyjną oraz finansową.

Nie istnieje z góry ustalony wzór raportu ani wytyczne co do struktury rachunku przepływów pieniężnych czy minimum wymaganych, zawartych w nim informacji. Jedynym wymogiem jest powinność ujawnienia w sprawozdaniu łącznej wartości i charakterystyki środków pieniężnych w dostosowaniu do bilansu jednostki.

Do prowadzenia rachunku przepływów pieniężnych zobowiązane są jednostki, których sprawozdania finansowe podlegają corocznemu badaniu i ogłoszeniu. Są to: banki, zakłady ubezpieczeń społecznych, jednostki działające na podstawie przepisów o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, przepisów o funduszach inwestycyjnych, przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, spółki akcyjne oraz pozostałe jednostki, które w poprzednim roku obrotowym, z który sporządzono sprawozdanie, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:

• Średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,

• Suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2 500 000 euro,

• Przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5 000 000 euro

Informacje zawarte w rachunku przepływów pieniężnych pozwalają na:

• Prawidłowe przewidywania wystąpienia przepływów pieniężnych w przyszłości i jednocześnie umożliwienie sprawdzenia dokładności uprzednich przewidywań,

• Analizę relacji między zyskownością i przepływami pieniężnymi netto jednostki

• Wspomaganie zarządzania sferą finansową podmiotu gospodarczego w takich aspektach jak płynność finansowa , wypłacalność czy też elastyczność finansowa.

Płynność finansowa należy rozumieć jako zdolność firmy do przekształcania aktywów nie pieniężnych w środki pieniężne. Wypłacalność natomiast jest pojęciem szerszym, wyrażającym możliwość firmy do pozyskiwania środków lub do ich posiadania na jakikolwiek cel związany z prowadzoną działalnością gospodarczą. Innymi słowy jest to zdolność firmy do spłaty całości jej wymagalnych zobowiązań. Z kolei elastyczność finansowa to zdolność jednostki do uzyskania środków pieniężnych w krótkim terminie, tak aby sprostać nieprzewidywalnym zobowiązaniom lub wykorzystać sprzyjające okazje.

Rachunek przepływów pieniężnych pozwala odpowiedzieć na szereg pytań, istotnych w każdej działalności tj.:

• Ile środków pieniężnych jest niezbędnych do normalnej działalności gospodarczej jednostki?

• Które z rodzajów prowadzonej działalności gospodarczej dostarczają najwięcej a które najmniej środków pieniężnych?

• Czy jednostka inwestuje wystarczająco środków pieniężnych w nowe wyposażenie techniczne i technologię, aby w przyszłości nie tylko zastąpić stare wyposażenie nowym, ale też rozszerzyć skalę jej działania?

• Jeżeli firma wygospodarowała zysk, to dlaczego ma kłopoty z gotówką?

• Czy jednostka reinwestuje nadwyżki środków pieniężnych w aktywa produkcyjne czy też zużywa je na inne, nieproduktywne cele?

• Dlaczego w przypadku strat z tytułu działalności gospodarczej spółka osiąga wpływy pieniężne i z jakiego tytułu?

• Czy nabywano lokaty długoterminowe i inne aktywa przynoszące w przyszłości zysk?

• Czy finansowano działalność gospodarczą metodą zaciągania kredytów lub emisji akcji itp.?

Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej definiują pojęcie działalności operacyjnej jako podstawowy rodzaj działalności powodujący powstanie przychodów oraz każdy inny rodzaj działalności, który nie ma charakteru działalności inwestycyjnej lub finansowej. Przepływy środków pieniężnych z tej działalności to najczęściej skutek transakcji i innych zdarzeń, które uwzględnia się przy ustalaniu wyniku netto.

Przykładowe rodzaje środków pieniężnych otrzymanych w ramach tej działalności to środki pieniężne otrzymane z tytułu sprzedaży towarów, świadczenia usług lub otrzymane z tytułu tantiem, opłat, prowizji, od zakładów ubezpieczeń, z tytułu umów dotyczących instrumentów finansowych itp.

W przepływach środków pieniężnych z działalności operacyjnej wyróżnia się metodę pośrednią i bezpośrednią.

METODA POŚREDNIA

Ustalając pozycje przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej ta metodą należy kierować się opisanymi niżej zasadami.

Zysk (strata) netto

Jest to wynik finansowy netto wykazany w rachunku zysków i strat.

• zysk netto wykazuje się ze znakiem plus;

• stratę netto ze znakiem minus.

Korekty razem

Za ich sprawą wynik finansowy netto zostaje doprowadzony do wyniku „kasowego”, tj. do wartości przepływów pieniężnych netto z działalności operacyjnej. Korekty polegają m.in. na wyłączeniu pozycji niepieniężnych, takich jak amortyzacja, zmiany stanu rezerw, wynik na działalności inwestycyjnej itp. oraz na wyłączeniu przychodów i kosztów wpływających na wynik finansowy, ale dotyczących działalności inwestycyjnej lub finansowej. W ostatniej części korekty polegają na uwzględnieniu zmian stanu krótkoterminowych aktywów oraz zobowiązań dotyczących działalności operacyjnej.

Amortyzacja

Biorąc pod uwagę rachunek przepływów pieniężnych amortyzacja to jeden z podstawowych czynników korygujących zysk (stratę) netto do wielkości netto przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej. Korekta ze znakiem plus obejmuje: amortyzację środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne, ponieważ amortyzacja stanowi koszt niepieniężny nie powodujący wydatku. Należy pamiętać, że dokonanie samego odpisu amortyzacyjnego nie prowadzi do powstania wydatku pieniężnego.

Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych

Korekta dotyczy wyłącznie zrealizowanych różnic kursowych nie dotyczących działalności operacyjnej i przesunięcia ich do tych rodzajów działalności, których dotyczą, tj. do działalności inwestycyjnej lub finansowej. Zrealizowane różnice kursowe pozostałe w toku pozostałych poza operacyjna rodzajów działalności, są wykazywane w przepływach pieniężnych tej działalności, której dane zdarzenie dotyczy.

Ponadto korekta obejmuje wyłącznie niezrealizowanych tzn. naliczonych memoriałowo różnic kursowych, które nie odnoszą się do działalności operacyjnej, gdyż nie powodują one zmiany stanu środków pieniężnych oraz ich ekwiwalentów.

Korekta to także wyłączenie różnic kursowych z tytułu wyceny środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach walutowych i w kasie jednostki (dodatnie ze znakiem minus, ujemne ze znakiem plus).

Nie ma natomiast potrzeby korygowania zrealizowanych i niezrealizowanych różnic kursowych dotyczących działalności operacyjnej ponieważ: różnice kursowe zrealizowane wpływają na zmianę stanu środków pieniężnych, różnice kursowe niezrealizowane powodują zmianę stanu należności i zobowiązań, tym samym podlegają samoczynnej eliminacji w ramach działalności operacyjnej.

Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)

Kolejny element korekty zysku (straty netto) do kwoty przepływów pieniężnych z działalności operacyjnej stanowi korekta wyniku finansowego o odsetki i dywidendy dotyczące działalności inwestycyjnej oraz odsetki dotyczące działalności finansowej

Odsetki i dywidendy otrzymane i wykazane w kwotach brutto są wyłączane z wyniku finansowego ze znakiem minus, a jednocześnie włączane do przepływów pieniężnych działalności inwestycyjnej

Odsetki zapłacone oraz wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa są wyłączane z wyniku finansowego ze znakiem plus i następnie wykazywane w odpowiednich pozycjach działalności finansowej jako wydatek, odpowiednio w pozycjach „odsetki” i „płatności dywidend i innych wypłat na rzecz właścicieli”

Odsetki i dywidendy naliczone, lecz nie otrzymane ani wypłacone stanowią odpowiednio korekt wyniku finansowego ze znakiem plus lub minus. Nie są one uwzględniane w przepływach działalności inwestycyjnej lub finansowej.

Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej

Są to pozycje niepieniężne i wymagają wyłączenia z przepływów pieniężnych działalności operacyjnej. Korekty te obejmują zwłaszcza:

• odpisy korygujące wartość składników aktywów trwałych oraz krótkoterminowych aktywów finansowych z tytułu trwałej utraty wartości i ich korekty;

• koszty i przychody związane ze zdarzeniami losowymi, możliwymi do przewidzenia i związanymi z ogólnym ryzykiem prowadzenia działalności;

• wzrost o ujęte w wyniku finansowym, ujawnione niedobory inwentaryzacyjne składników działalności inwestycyjnej;

• zmniejszenie o ujęte w wyniku finansowym, ujawnione nadwyżki inwetaryzacyjne składników działalności inwestycyjnej;

• wzrost o przekazane darowizny niepieniężnych składników działalności inwestycyjnej;

• zwiększenie o stratę na likwidacji składników działalności inwestycyjnej;

• zmniejszenie przepływów z działalności operacyjnej o zysk lub zwiększenie o stratę ze sprzedaży składników działalności inwestycyjnej.

Zmiana stanu rezerw

Pozycja ta ujmuje zmianę stanu rezerw na zobowiązania, wykazane w pozycji B.I pasywów bilansu (rezerwy na zobowiązania). Zwiększenie stanu rezerw wykazuje się ze znakiem plus, a zmniejszenie ze znakiem minus.

Zmiana stanu zapasów

Korekta odpowiada tu zmianie wartości stanu zapasów wykazanych w aktywach bilansu (zapasy). Wzrost wartości jest wykazywany ze znakiem minus, a zmniejszenie ze znakiem plus.

Zmiana stanu należności

Korekta odpowiada tutaj zmianie stanu należności długoterminowych oraz należności krótkoterminowych, wykazanych w aktywach bilansu. Udzielone kredyty kupieckie, także o terminie płatności powyżej roku są zaliczane do działalności operacyjnej. Wzrost należności jest wykazywany ze znakiem minus, a zmniejszenie ze znakiem plus.

Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów

Ujmuje się tutaj zmiany stanu zobowiązań krótkoterminowych i funduszy specjalnych, z wyłączeniem zmiany stanu zobowiązań z tytułu kredytów, pożyczek, krótkoterminowych dłużnych papierów wartościowych. Natomiast wykorzystane kredyty kupieckie, także o terminie płatności powyżej roku są zaliczane do zobowiązań z działalności operacyjnej. Wzrost zobowiązań jest wykazywany ze znakiem plus, a zmniejszenie ze znakiem minus.

Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych

W jednostce mogą występować długo- i krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe dotyczące kosztów i obciążeń przyszłych okresów, w tym czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów oraz inne rozliczenia międzyokresowe oraz, a także rozliczenia międzyokresowe przychodów. Zmiana stanu tych rozliczeń jest wykazywana w rachunku przepływów pieniężnych w kwocie łącznej. Rozliczenia czynne obejmujące wzrost stanu, oznaczają zwiększenie zaangażowania środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, są wykazywane ze znakiem minus. Natomiast rozliczenia oznaczające zmniejszenie stanu, wiążące się z dokonaniem rozliczenia z wynikiem finansowym netto, jednak bez poniesienia wydatku, są wykazywane ze znakiem plus.

Inne korekty

W tej pozycji wykazuje się inne niż wyżej wymienione korekty wyniku finansowego netto z tytułu operacji lub zdarzeń niepieniężnych dotyczących działalności operacyjnej, np. umorzenie udzielonych pożyczek (korekta na plus), niepieniężne zyski losowe w składnikach działalności inwestycyjnej (korekta na minus).

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Pozycja ta zawiera różnicę pomiędzy wynikiem finansowym netto jednostki a suma korekt. Kwota ta jest odzwierciedleniem kwoty jednostki, w okresie objętym rachunkiem, do wypracowania nadwyżki lub niedoboru środków pieniężnych z działalności operacyjnej.

METODA BEZPOŚREDNIA

Wpływy

O ich wysokości decyduje przede wszystkim sprzedaż, a ponadto inne wpływy z działalności operacyjnej.

Sprzedaż

Na sprzedaż składa się efektywna zapłata w rezultacie sprzedaży wyrobów, towarów, usług i materiałów, a także otrzymane z tych tytułów zaliczki.

Wpływy są wykazywane łącznie ze stanowiącym ich część należnym podatkiem od towarów i usług.

Inne wpływy z działalności operacyjnej

Stanowią one wpływy pieniężne inne niż z tytułu sprzedaży wyrobów, materiałów, surowców, towarów i usług, wpływy dotyczące działalności operacyjnej, np. wpływy z tytułu honorariów, praw autorskich.

Wydatki

Obejmują kilka podstawowych pozycji, m.in. wydatki z tytułu dostaw i usług, wydatki na wynagrodzenia i ubezpieczenia społeczne, płatności z tytułu podatków i innych opłat o charakterze publicznoprawnym oraz pozostałe wydatki operacyjne.

Dostawy i usługi

Wydatki z tego tytułu obejmują płatności na zakup materiałów, surowców, energii, towarów, usług obcych oraz zaliczki na poczet tych zakupów, łącznie z naliczonym podatkiem od towarów i usług.

Wynagrodzenia netto

Składają się na nie wydatki z tytułu wynagrodzeń za pracę, w tym także umów o dzieło i zlecenie, agencyjnej oraz zaliczki na wynagrodzenia wypłacone w pieniądzu, pomniejszone o obciążające pracownika składki na ubezpieczenia społeczne, podatek dochodowy oraz pozostałe potrącenia.

Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia

Są tutaj ujmowane składki: na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne,

Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych itp., przekazane na rachunek ZUS, pokrywane zarówno przez pracowników, jak i pracodawcę, a także wypłaty innych świadczeń pieniężnych na rzecz pracowników.

Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym

Ta informacja obejmuje płatności z tytułu podatków, ceł i opłat, jak np. podatek akcyzowy, od nieruchomości itp.

Inne wydatki operacyjne

W ich skład wchodzą m.in. wydatki: na podróże służbowe, z tytułu odsetek za zwłokę od zobowiązań dotyczących działalności operacyjnej, kar, wpłat kaucji, ubezpieczeń rzeczowych i osobowych, opłaty notarialne, sądowe, wypłaty ryczałtów za używanie prywatnych pojazdów do celów służbowych, odszkodowania powypadkowe, odprawy pośmiertne itd.

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Jest to różnica między wpływami i wydatkami środków pieniężnych i ich ekwiwalentów, dotyczącymi działalności operacyjnej. Kwota ta jest odzwierciedleniem jednostki, w okresie objętym rachunkiem, do wypracowania nadwyżki lub niedoboru środków pieniężnych z działalności operacyjnej.

Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej

Drugim rodzajem działalności, dla której zestawia się wpływy i wydatki środków pieniężnych obowiązkowo metodą bezpośrednią, jest działalność inwestycyjna (lokacyjna), obejmująca zakup i sprzedaż aktywów dłużej zaangażowanych w działalność jednostki, jak np. rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, długoterminowych i krótkoterminowych aktywów finansowych (np. udziałów, akcji i innych papierów wartościowych) a także wpłaty i spłaty udzielonych pożyczek pieniężnych oraz odsetek od nich wraz z dywidendami i odsetkami do lokat.

Wpływy

Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

W pozycji tej są wykazane wpływy ze sprzedaży składników wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych, bez podatku od towarów i usług. W ramach tej informacji nie są wykazane zwroty zaliczek na poczet zakupy wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych. Zwrot zaliczek jest ujawniony w pozycji ,,Inne wpływy inwestycyjne,,

Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

Są tutaj wykazane wpływy ze sprzedaży nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, które zostały zakwalifikowane do inwestycji. Wpływy te są wyceniane bez podatku od towarów i usług.

Wpływy ze sprzedaży aktywów finansowych

Ta informacja jest ujęta w rachunku w rozbiciu na dwie podgrupy, tj. wpływy w jednostkach powiązanych rozumianych jako grupa jednostek obejmujących jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora oraz jednostki zależne, współzależne lub stowarzyszone oraz wpływy w pozostałych jednostkach. Każda z grup może obejmować następujące elementy:

- wpływy ze zbycia aktywów finansowych , tj. wpływy ze sprzedaży długo i krótkoterminowych aktywów finansowych, jak np. z udziałów i akcji obcych jednostek, papierów wartościowych oraz innych aktywów finansowych, niezależnych od ekwiwalentów środków pieniężnych,

- wpływy z dywidend i udziałów w zyskach innych jednostek, w tym także wpływy zaliczek otrzymanych na poczet dywidendy,

- spłaty udzielonych pożyczek długoterminowych, obejmujące wpływy z tytułu spłaty pożyczek udzielonych na okres dłuższy niż rok, licząc od dnia ich udzielenia,

- odsetki, obejmujące wpływy z tytułu odsetek otrzymanych przez jednostkę od udzielonych pożyczek, od lokat oraz inne pieniężne korzyści z posiadania przez jednostkę aktywów finansowych, z wyjątkiem wpływów wykazanych w pozycji ,,Dywidendy i udziały w zyskach,,. Do działalności inwestycyjnej zaliczane są wyłącznie odsetki od lokat pieniężnych, dokonywanych na okres dłuższy niż 3 miesiące, zaś odsetki od lokat dokonanych na okres krótszy są ujmowane w działalności operacyjnej,

- inne wpływy z aktywów finansowych, obejmujące wpływy z tytułu aktywów finansowych, nie wykazane w poprzednich pozycjach.

Inne wpływy z tytułu działalności inwestycyjnej

Obejmują wszystkie wpływy dotyczące działalności inwestycyjnej, nie ujawnione we wcześniejszych pozycjach przepływów z tej działalności, jak np. wpływy z tytułu najmu inwestycji krótkoterminowych, zwrot zaliczek udzielonych na poczet zakupu składników działalności inwestycyjnej, wpływy środków pieniężnych z tytułu przejęcia innej jednostki, spłata udzielonej pożyczki krótkoterminowej itp.

Wydatki

Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych

Do tej grupy wydatków zalicza się wydatki na nabycie składników wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych, jednak bez podlegającego odliczeniu naliczonego podatku od towarów i usług. W jej skład wchodzą wszelkie wydatki na zakup, w tym podatek od czynności cywilnoprawnych, niepodlegający odliczeniu podatek akcyzowy oraz od towarów i usług, opłaty notarialne. Owa grupa nie odejmuje jednak zaliczek udzielanych na poczet zakupu wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych, gdyż są one wykazywane jako ,,Inne wydatki inwestycyjne,,. Jeżeli jednak kwota zaliczki jest znaczna, prawdopodobieństwo faktycznego nabycia duże, a termin realizacji krótki, to można wydatek na zaliczkę wykazać w pozycji dotyczącej nabycia składników aktywów jednostki. Wymaga to jednak ujawnienia w dodatkowych informacjach i objaśnieniach, wraz z podaniem kwoty zaliczki i terminu realizacji zakupu.

Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne

Informacja ta obejmuje wydatki na nabycie nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, zaliczanych do inwestycji, bez podatku od towarów i usług. Oddanie budynku lub budowli do używania nie znajduje odzwierciedlenia w rachunku przepływów pieniężnych.

Wydatki na aktywa finansowe

Ta informacja jest ujęta w rachunku w rozbiciu na dwie podgrupy, tj. wydatki w jednostkach powiązanych tzn. rozumianych jako grupa jednostek obejmujących jednostkę dominującą lub znaczącego inwestora oraz jednostki zależne, współzależne lub stowarzyszone oraz wydatki w pozostałych jednostkach . Każda z podgrup może obejmować następujące elementy:

- nabycia aktywów finansowych, tj. wydatkowania środków pieniężnych na nabycie udziałów i akcji jednostek, papierów wartościowych oraz innych aktywów finansowych, niezaliczonych do ekwiwalentów środków pieniężnych,

- udzielania pożyczek długoterminowych na okres dłuższy niż rok, poczynając od dnia ich udzielenia.

Inne wydatki inwestycyjne

Obejmują one wydatki z tytułu działalności inwestycyjnych, takie jak np. udzielone pożyczki krótkoterminowe, wydatki na zakup innych niż aktywa finansowe inwestycji krótkoterminowych czy zaliczki na zakup rzeczowych aktywów trwałych, wartości niematerialnych i prawnych lub inwestycji w nieruchomości, a także wydatki związane ze sprzedażą rzeczowych aktywów trwałych oraz inwestycji w nieruchomości obciążające jednostkę.

Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej

Różnica między wpływami a wydatkami środków pieniężnych i ich ekwiwalentów dotyczącym działalności inwestycyjnej. Określa ona wysokość wydatków inwestycyjnych, których jednostka nie mogła pokryć wpływami z tej działalności (wartość ujemna) lub wysokość nadwyżki wpływów inwestycyjnych pozostałych po pokryciu wydatków tej działalności (wartość dodatnia).

Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej

Kolejny element rachunku przepływów pieniężnych daje obraz przepływów pieniężnych z działalności finansowej, czyli ,,kasowych,, zwiększeń kapitałów własnych i obcych oraz wydatków na spłatę zaciągniętych zobowiązań wraz z dodatkowymi kosztami z tego tytułu. Podobnie jak przepływy działalności inwestycyjnej, kwoty uwzględnione w tym zestawie mogą wynikać z zapisów na kontach środków pieniężnych lub z korekty odpowiednich kont bilansowych i wynikowych o stan dotyczący ich rozrachunków.

Wpływy

Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału

Obejmują efektywne wpływy z tytułu powiększenia kapitału (funduszu) własnego poprzez wydanie udziałów lub emisji akcji bądź innych instrumentów kapitałowych. Dotyczy to także sytuacji, gdy nie nastąpiła jeszcze rejestracja podwyższenia kapitału, po zmniejszeniu o wydatki poniesione w związku z wydaniem udziałów (akcji). Wpływy te są wykazywane łącznie z innymi wpływami z emisji (np. odsetki). Jeżeli jednostka poniosła w danym okresie wydatki z tytułu kosztów emisji, a nie nastąpiły jeszcze wpływy z wydania udziałów (akcji), to wydatki takie są wykazywane w pozycji ,,Inne wydatki finansowe,,.

Kredyty i pożyczki

Obejmują one wpływy z tytułu otrzymanych kredytów długo i krótkoterminowych oraz wpływy z pożyczek do wykorzystania zarówno w działalności operacyjnej, jak i inwestycyjnej oraz pożyczek długo i krótkoterminowych. Wykorzystanie kredytu w rachunku bieżącym oraz w linii kredytowej jest ujawniane w rachunku przepływów pieniężnych ,,per saldo,,. W przypadku gdy bank w momencie postawienia kredytu do dyspozycji potrącił prowizję i część odsetek, to suma efektywnie wykorzystanego kredytu będzie pomniejszona odpowiednio o tę kwotę.

Emisja dłużnych papierów wartościowych

Zawiera wpływy z emisji przez jednostkę obligacji własnych, innych dłużnych papierów wartościowych oraz instrumentów kapitałowych zarówno długo jak i krótkoterminowych, Wpływy wykazuje się po ich zmniejszeniu o wydatki związane z emisją.

Inne wpływy finansowe

Są to te kwoty wpływów dotyczące działalności finansowej, nie ujęte uprzednio, jak np. otrzymane dotacje, bez względu na ich cel, traktowane jako bezzwrotne, obce źródło finansowania, ujawniane w roku ich otrzymania.

Wydatki

Nabycie udziałów (akcji) własnych

Ujawniają wydatki związane z obniżeniem kapitału z tytułu wykupu akcji lub udziałów własnych bez względu na cel wykupu (umorzenie, odsprzedaż, przejęcie innej jednostki) i zwrot dopłat do kapitału.

Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli

W te pozycji są wykazywane wydatki spowodowane wypłatą dywidendy z zysku, w tym także zaliczkowej, udziały w zysku oraz wpłaty z zysku.

Inne wydatki z tytułu podziału zysku, poza wypłatami na rzecz właścicieli

Obejmują one m.in. wypłaty nagród z zysku, wypłaty tantiem oraz wydatki z zysku na inne cele (np. społeczne).

Spłaty kredytów i pożyczek

Składają się na nie wydatki na spłatę rat kapitału (bez odsetek i prowizji),tj. kredytów oraz pożyczek długo i krótkoterminowych. Kredyty w rachunku bieżącym oraz w linii kredytowej są ujmowane w rachunku przepływów pieniężnych ,,per saldo,,. Spłata kredytów i pożyczek zaciągniętych w walutach obcych jest ujmowana łącznie ze zrealizowanymi różnicami kursowymi (zarówno dodatnimi jak i ujemnymi).

Wykup dłużnych papierów wartościowych

Zawiera wydatki na wykup wyemitowanych przez jednostkę obligacji własnych, innych dużych papierów wartościowych oraz z rozliczenia instrumentów kapitałowych zarówno długo jak i krótkoterminowych, bez odsetek.

Wydatki z tytułu innych zobowiązań finansowych

Są to wydatki na spłatę zobowiązań finansowych nie ujęte we wcześniej scharakteryzowanych pozycjach przepływów z tej działalności, jak np. wydatki na wykup weksli.

Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego

Ilustrują wypłaty na spłatę zobowiązań z tytułu leasingu finansowego, tj. rat kapitałowych, bez odsetek i prowizji. Spłata zadłużenia w walutach obcych jest ujawniana łącznie ze zrealizowanymi różnicami kursowymi (dodatnie, ujemne).

Odsetki

Są to kwoty zapłaconych odsetek zaciągniętych kredytów, pożyczek, dłużnych papierów wartościowych i zobowiązań z tytułu leasingu finansowego, a także zapłacone prowizje bankowe, opłaty dodatkowe, jeżeli dotyczą działalności finansowej.

Inne wydatki finansowe

Pokazują wydatki dotyczące działalności finansowej nie ujęte we wcześniej wypełnionych pozycjach, np. wydatki na pokrycie zobowiązań wywołanych udzieleniem gwarancji finansowej, wydatki z tytułu kosztów emisji, w przypadku gdy nie nastąpiły jeszcze wpływy z wydania udziałów (akcji).

Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej

Pozycja ta stanowi różnicę między wpływami oraz wydatkami jednostki zaliczonymi do działalności finansowej. Określa ona wysokość nadwyżki dopływu nad spłatą (lub odwrotnie) własnych i obcych źródeł finansowania oraz wysokość wydatków na usługę źródeł finansowania.

Przepływy pieniężne netto razem

Pozycja ta ilustruje kwotę przepływów pieniężnych netto z całej działalności jednostki w okresie sprawozdawczym. Składają się na nią przepływy netto z działalności:

- operacyjnej,

- inwestycyjnej,

- finansowej.

Obliczona kwota powinna być równa zmianie stanu środków pieniężnych, obliczonej jako różnica stanu środków pieniężnych z okresu bieżącego i stanu środków pieniężnych z okresu poprzedniego.

Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych

Zmiana środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych polega na przeniesieniu z pozycji ,,Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne,, w bilansie kwoty różnic między stanem na początek i koniec okresu sprawozdawczego. Jeżeli kwota ujęta w pozycji ,,środki pieniężne,, w rachunku przepływów pieniężnych i w bilansie jest taka sama, to pozycje D i E rachunku są identyczne. W przypadku gdy kwota środków pieniężnych jest inna dla potrzeb rachunku przepływów pieniężnych i bilansowych lub w przypadku wystąpienia w jednostce na koniec okresu sprawozdawczego różnic kursowych, których źródłem są środki pieniężne, zgromadzone na rachunkach walutowych i w kasie, pozycje D i E rachunku są różne.

Środki pieniężne na początek okresu

Kwota ta obejmuje stan środków pieniężnych na początek okresu sprawozdawczego przyjęty do rachunku przepływów pieniężnych. W przypadku gdy kwota środków pieniężnych i ich ekwiwalentów przyjęta na potrzeby rachunku przepływów pieniężnych jest taka sama jak ujęta w bilansie i brak jest zmian stanu środków pieniężnych spowodowanych różnicami kursowymi to stan ten odpowiada stanowi na początek okresu wykazanemu w pozycji ,,Środki pieniężne i inne aktywa pieniężne,, bilansu.

Środki pieniężne na koniec okresu

Jest to stan środków pieniężnych na koniec okresu sprawozdawczego, przyjęty do rachunku przepływów pieniężnych. Jeżeli kwota ta jest taka sama w rachunku przepływów pieniężnych oraz w bilansie, to odpowiada ona stanowi końcowemu w pozycji ,,Środki pieniężne i inne aktyw pieniężne,, w bilansie, po korekcie o zmianę stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych, jeżeli korekta taka miała miejsce. Inne różnice między zmianami stanu mogą wystąpić m.in. z tytułu przeklasyfikowania składników krótkoterminowych aktywów finansowych do środków pieniężnych.

Analiza wskaźnikowa przepływów pieniężnych

Informacje o przepływach gotówki można wykorzystać do:

• oceny i sterowania płynnością finansową,

• oceny pozycji finansowej przedsiębiorstw.

Przepływ gotówki służy do strumieniowej (dynamicznej) oceny płynności fi­nansowej. Ocena statyczna, oparta na danych bilansowych, ma charakter ograni­czony. Jest ona ustalana na podstawie wielkości zasobowych (stanu na dany mo­ment bilansowy). Ponadto, oprócz sprawozdawczych danych z przepływów go­tówki, firmy sporządzają prognozowane przepływy pieniężne oraz budżet gotówki w układzie miesięcznym i opierając się na tych zestawieniach, w sposób świadomy i uporządkowany sterują przepływem środków pieniężnych, tak aby zapewnić fir­mie płynność finansową między dwoma momentami bilansowymi.

Przyrost gotówki z działalności operacyjnej ma charakter obiektywny, ponie­waż może powstać on włącznie jako różnica między faktycznymi wpływami i wy­datkami pieniężnymi związanymi z tą działalnością. Wielkość zysku natomiast uzależniona jest od sposobów zarachowania niektórych elementów wynikowych, przede wszystkim: amortyzacji, rat kosztów rozliczanych w czasie oraz rezerw tworzonych pod przyszłe płatności. Zaliczenie tych pozycji do kosztów może być intensyfikowane lub osłabione, stosownie do taktyki wykazywania zysku, przyję­tej przez przedsiębiorstwo.

W przypadku gdy wartość tego wskaźnika jest większa lub równa jedności, wskazuje on, że firma z działalności operacyjnej wypracowuje taką ilość środ­ków pieniężnych, która wystarcza na sfinansowanie wydatków inwestycyjnych oraz spłatę zobowiązań długoterminowych wobec właścicieli (dywidenda).

Jeśli zachodzi inny przypadek (wielkość wskaźnika mniejsza od jedno­ści), wówczas dalszy rozwój firmy w sensie inwestycji czy też spłata zobowią­zań wobec kontrahentów lub właścicieli wymagają bądź zwiększenia kapita­łu własnego w formie gotówkowej lub zwiększenia zadłużenia w banku. W ta­kim wypadku należy ustalić, czy stan ma charakter przejściowy. Sytuacja taka może wynikać z rozpoczęcia przedsięwzięć inwestycyjnych, które w później­szym okresie spowodują zwiększenie dodatniego strumienia środków pienięż­nych z działalności operacyjnej i utrzymywanie się wskaźnika na poziomie po­wyżej jedności.

Wskaźniki wystarczalności gotówkowej

Są one podstawą do oceny zdolności generowania przez przedsiębiorstwo go­tówki z działalności operacyjnej, dla pokrycia wydatków inwestycyjnych oraz spłat zobowiązań.

Podstawowym wskaźnikiem z tej grupy jest:

- wskaźnik ogólnej wystarczalności gotówki

Środki pieniężne z działalności operacyjnej : ( spłata zobowiązań + wypłata dywidend + inwestycje w majątku trwałym)

-wskaźnik spłaty zobowiązań dlugoterminowych

Spłata zobowiązań długoterminowych : środki pieniężne z działalności operacyjnej

-Wskaźnik reinwestycji gotówki operacyjnej:

Wydatki na zakupy środków trwałych : gotówka netto z działalności operacyjnej

-wskaźnik wypłaty dywidendy:

Wypłata dywidendy : gotówka netto z działalności operacyjnej

Wymienione wskaźniki informują o skali obciążenia gotówki netto z działal­ności operacyjnej:

• spłatą kredytów i pożyczek długoterminowych,

• wypłatą dywidend,

• zakupem środków produkcji (środków trwałych i materiałów).

Źródłem finansowania tych wydatków w ostatecznym rozliczeniu (poza dywi­dendami) jest zysk netto i amortyzacja. Jeśli środki z tych dwóch źródeł wykorzy­sta się na uzupełnienie kapitału obrotowego, głównie na finansowanie zapasów i kredyty dla odbiorców, to firma musi ubiegać się o finansowanie zewnętrzne. Tą drogą potencjalni inwestorzy są w stanie ocenić realność przyszłych wypłat dy­widend i zwrot zaciągniętych pożyczek.

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na kwotę spłaty długów ogó­łem informuje o zdolności przedsiębiorstwa do spłacania jego zobowiązań. Od­wrotność tego wskaźnika, czyli stosunek zobowiązań ogółem do wielkości genero­wanej w działalności operacyjnej obrazuje, w jakim okresie zobowiązania mogły­by być uregulowane ze środków pieniężnych, pochodzących z działalności opera­cyjnej. W praktyce krajów zachodnich wskaźnik ten wykorzystuje się do przewi­dywania bankructwa.

Wskaźnik wystarczalności dochodu gotówkowego na kwotę spłaty długów długoterminowych informuje, czy dostępne, wygospodarowane z działalności podstawowej, fundusze gotówkowe są wystarczające do spłaty zobowiązań w okresie płatności dłuższym niż rok.

Wskaźnik reinwestycji gotówki operacyjnej jest kolejnym wskaźnikiem, do konstrukcji którego wykorzystuje się przepływy pieniężne z działalności operacyjnej. Wskaźnik ten jest użyteczny przy określaniu, w jakiej relacji do aktywów trwałych i kapitału obrotowego pozostają operacyjne wpływy gotówkowe, które zostały za­trzymane w przedsiębiorstwie i zainwestowane w celu odtworzenia aktywów oraz na rozszerzenie działalności podstawowej. Wskaźnik reinwestycji gotówki opera­cyjnej jest ogólnie satysfakcjonujący, gdy znajduje się na poziomie 8-10 %.

Wskaźnik wystarczalności gotówki operacyjnej na zakupy środków trwałych świadczy o zdolności przedsiębiorstwa do utrzymania środków trwałych ze swe­go dochodu gotówkowego bez zaciągania pożyczki lub nowej emisji akcji. Na za­kupy środków trwałych wykorzystywane są zysk netto i amortyzacja, a gotówka operacyjna może pochodzić również ze środków uwolnionych zapasów i należno­ści oraz zaciągniętych dodatkowych kredytów bankowych i kupieckich. Dlatego w praktyce bada się udział amortyzacji i zysku netto w gotówce operacyjnej.

-Wskaźnik udziału amortyzacji w gotówce operacyjnej:

Amortyzacja : gotówka netto z działalności operacyjnej

- wskaźnik udziału netto w gotówce operacyjnej:

Zysk netto : gotówka netto z działalności operacyjnej

Wysoki poziom pierwszego wskaźnika oznacza, że amortyzacja odgrywa bar­dzo poważną rolę w kształtowaniu wielkości środków pieniężnych w przedsię­biorstwie, co z kolei może sugerować, że przedsiębiorstwo ma kłopoty z zarządza­niem kapitałem obrotowym. Może to wynikać stąd, że zbyt dużo środków zostało „uwięzionych" w zapasach lub należnościach od odbiorców lub ma problemy z po­garszającą się rentownością.

Wskaźniki wydajności gotówkowej

Wskaźniki wydajności gotówkowej mają za zadanie określenie udziału genero­wanych środków pieniężnych w przychodach ze sprzedaży i w zysku. Stosunek go­tówki z działalności operacyjnej do aktywów ogółem bądź tylko aktywów bieżą­cych pokazuje stopień jego sfinansowania z tej gotówki.

Wykorzystując wskaźniki wydajności gotówkowej do oceny pozycji finansowej przedsiębiorstwa, trzeba pamiętać, że pożądanym kierunkiem zmian jest wzrost ich poziomu w czasie. Dobrą bazą porównań tych wskaźników są dane średnie branżowe, z analogicznymi relacjami diagnozowanej spółki pokazuje pozycję tej spółki w porównaniu z jej rynkowymi rywalami. Natomiast porównanie w czasie osiągniętych wskaźników pozwala na wyciągnięcie wniosków co do zmian w bie­żącym sterowaniu finansami spółek. Konstrukcję wskaźników wydajności gotów­kowej przedstawia poniżej tabela.

Tabela 4.3. Wskaźniki wydajności gotówkowej

Nazwa wskaźnika	Konstrukcja wskaźnika
Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży	gotówka netto z działalności operacyjnej
		sprzedaż netto
	Wskaźnik wydajności gotówkowej zysku	gotówka netto z działalności operacyjnej
		zysk z działalności gospodarczej (operacyjnej i finansowej)
	Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku	gotówka netto z działalności operacyjnej
		średnia wartość majątku ogółem
	Wskaźnik wydajności gotówkowej majątku obrotowego	gotówka netto z działalności operacyjnej
		średnia wartość majątku ogółem

Sytuacja firmy jest tym lepsza, im wyższy poziom wskaźników wydajności go­tówkowej.

Przedstawione wskaźniki oparte są na wielkościach rocznych i służą do bie­żącej oceny pozycji finansowej przedsiębiorstwa. Do szczególnych wskaźników opartych na wielkościach wieloletnich należą:

• wskaźnik wystarczalności (adekwatności) cashflow,

Wskaźnik wystarczalności cashflow określa, w jakim stopniu przedsiębior­stwo jest zdolne wygenerować odpowiedniej wielkości gotówkę z działalności operacyjnej na pokrycie wydatków kapitałowych, przeznaczonych na inwestycje w środkach trwałych, na przyrost zapasów i na wypłatę dywidend gotówkowych. Aby uwolnić wynik od wpływu cyklicznych i przypadkowych wahań, obliczenia są przeprowadzone na danych za okres pięcioletni. Wskaźnik wystarczalności cash flow oblicza się według formuły:

Wskaźnik wystarczalności Cash flow operacyjnego = suma pięcioletnich stanów Cash flow operacyjnego : suma pieciolentnich wydatków na inwestycje w środki trwałe na przyrost zapasów i na wypłaty dywidend gotówkowych

Inwestycje w inne ważne składniki kapitału obrotowego są pomijane na pod­stawie teorii, która mówi, że są one głównie finansowane ze zobowiązań krótkoter­minowych (np. zobowiązań z tytułu dostaw i usług). Jedynie przyrost zapasów jest uwzględniony w obliczeniu. W okresie, gdy ich stan spada, zmiana wynosi zero.

Wielkość wskaźnika informuje, w jakim stopniu przedsiębiorstwo pokrywa swoje zapotrzebowanie na kapitał z własnych źródeł finansowania. Jeśli wskaźnik wynosi poniżej jeden, to oznacza, że wygenerowana z działalności operacyjnej go­tówka nie wystarcza na wypłatę dywidend i utrzymanie stopy wzrostu na zakłada­nym poziomie. Wartość jeden wskaźnika dowodzi, że przedsiębiorstwo zaspoka­ja swoje potrzeby na już osiągniętym poziomie rozwoju bez konieczności ucieka­nia się do źródeł zewnętrznego finansowania. Wskaźnik ten może także odzwier­ciedlić wpływ inflacji na gotówkowe potrzeby przedsiębiorstwa.

• wskaźnik płynności Lambda.

Wskaźnik płynności Lambda eliminuje niedociągnięcia pomiaru płynności, na które składają się: pomijanie w obliczeniach przyszłego strumienia przepły­wów pieniężnych oraz pozabilansowych źródeł finansowania, np. niewykorzysta­ne przez przedsiębiorstwo linie kredytowe. Wskaźnik Lambda ma postać:

Wskaźnik płynności Lambda= ( początkowe zasoby najbardziej płynne + prognozowany cash flow operacyjny) : odchylenie standardowe operacyjnego cash flow

W liczniku ułamka do początkowych zasobów płynnych dodaje się progno­zowane przepływy z działalności operacyjnej. Na zasoby o najwyższym stopniu płynności składają się środki pieniężne, krótkoterminowe papiery do obrotu oraz gotówka z linii kredytowej możliwa do wykorzystania. Po dodaniu do tych środ­ków prognozowanego cash flow ustalimy potencjalne zasoby cash flow firmy. Zaso­by Teknos są dzielone przez odchylenie standardowe prognozowanego cashflow. W ten sposób wskaźnik płynności Lambda określa wielkość potencjalnej rezerwy płynnych zasobów, przypadającej na odchylenie standardowe.

Im większa wartość tego ilorazu, tym wyższą płynnością charakteryzuje się firma. Interpretując odchylenie standardowe w kategorii rozkładu normalnego, można określić prawdopodobieństwo wyczerpania się płynnych zasobów firmy. W literaturze twierdzi się, że wskaźnik Lambda może być pomocny w prognozo­waniu bankructwa. Niektóre firmy wykorzystują natomiast ten wskaźnik do obli­czania zapotrzebowania na kredyt.

Do oceny płynności finansowej przedsiębiorstwa służy także szereg tradycyj­nych wskaźników o większym bądź mniejszym zakresie zastosowania w praktyce. Wskaźniki finansowe służące do oceny kondycji finansowej przedsiębiorstwa uj­muje się najczęściej w czterech grupach: płynności, zadłużenia, sprawności dzia­łania i rentowności.

Wskaźnik płynności

Kontrolują one zdolności firmy do wywiązywania się z krótkoterminowych zo­bowiązań. Podstawowym źródłem pokrycia są aktywa bieżące, czyli suma warto­ści zapasów, należności, krótkoterminowych papierów wartościowych oraz środ­ków pieniężnych. W analizie płynności wyróżniamy: wskaźnik bieżącej płynności i stopę wysokiej płynności (tzw. wskaźnik szybki).

Pierwszy wskaźnik wylicza się wg wzoru:

aktywa bieżące

Wskaźnik płynności bieżącej =

zobowiązania bieżące

Przyjmuje się, że zadowalający poziom tego wskaźnika powinien mieścić się w granicach 1,2-2,0, co oznacza że zachowanie równowagi finansowej wymaga, aby wielkość aktywów płynnych była około dwóch razy większa niż kwota bie­żących długów. Nadmiernie wysoka lub niepokojąco niska płynność bieżąca po­winna skłaniać przedsiębiorstwo do zbadania przyczyn takiego stanu rzeczy. Ni­ski wskaźnik określa bowiem, że firma działa z dnia na dzień i nie posiada wystar­czających zasobów gotówkowych do spłacenia bieżących zobowiązań. Natomiast im większy jest wskaźnik bieżącej płynności, tym mniejszy będzie udział zobowią­zań bieżących w finansowaniu działalności firmy, albo przedsiębiorstwo utrzymu­je zbyt duży poziom zapasów (np. dużo produkuje, lecz niewiele sprzedaje - ro­śnie wtedy wartość zapasów wyrobów gotowych, rośnie wskaźnik płynności, ale firma może być oceniona negatywnie ze względu na słabą aktywność na rynku) lub też ma znaczną wartość należności, w większości przypadków trudno ściągalnych i spornych. Przyjęcie do oceny płynności finansowej łącznych aktywów bie­żących zaciemnia obraz zdolności przedsiębiorstwa do wywiązywania się z zobo­wiązań krótkoterminowych. Powstaje więc potrzeba wyłączenia z tych aktywów zapasów, które są najmniej płynne.

Drugi wskaźnik relacjonuje aktywa najbardziej płynne (gotówka, należności i papiery wartościowe przeznaczone do obrotu) do bieżących zobowiązań. Mierzy on płynność finansową w krótszym okresie

Wskaźnik wysokiej płynności = (aktywa bieżące - zapasy) : zobowiązania bieżące

Wskaźnik wysokiej płynności wynoszący 1,0 jest uważany za satysfakcjonujący i pokazuje, że firma jest w stanie szybko sprostać bieżącym zobowiązaniom.

Na pozytywną ocenę sytuacji finansowej zasługuje przedsiębiorstwo, w którym różnica między wskaźnikiem bieżącym a wskaźnikiem wysokiej płynności nie jest zbyt duża. Jeśli wskaźnik wysokiej płynności jest niski, a wskaźnik bieżący wyso­ki, to oznacza, że firma utrzymuje zbyt wysoki poziom zapasów, w których zamro­żony jest fundusz obrotowy i gotówka przedsiębiorstwa. Duża wartość wskaźnika wysokiej płynności może natomiast oznaczać nieproduktywne gromadzenie środ­ków pieniężnych na rachunkach bankowych oraz występowanie wysokiego stanu należności. Dobrze jest, gdy wysoki poziom wskaźnika szybkiego został ukształ­towany przez znaczące inwestycje firmy w krótkoterminowe papiery wartościowe. Jest to znak, że przedsiębiorstwo umiejętnie potrafi gospodarować wolnymi środ­kami pieniężnymi i stara się osiągać z nich dodatkowe dochody.

Kontrolując sytuację finansową, należy sprawdzić, jakie są tendencje zmian po­wyższych wskaźników w czasie. Niskie wskaźniki płynności są sygnałem o zagro­żeniu zdolności płatniczej przedsiębiorstwa, zaś płynność większa niż potrzeby fir­my może mieć niekorzystny wpływ na jej rentowność.

System analizy finansowej jest bardzo rozbudowany. Wynika to z zasady, że wszelkie decyzje podejmowane przez zarządzających organizacjami mają swoje odzwierciedlenie w kategoriach pieniężnych. Z jednej strony, w kategoriach finan­sowych można praktycznie ocenić każde działanie czy przesłanki decyzji, z dru­giej żadna decyzja nie powinna być w organizacji podejmowana bez rozważenia aspektów finansowych, jakie się z nią wiążą.

Przykłady

Przykład 1

W jednostce gospodarczej zaksięgowano amortyzację środków trwałych za dany okres w wysokości 3 000 zł. Wynik finansowy netto wynosi 12 000 zł.

Polecenie:

Określić, jak ta operacja wpłynie na przepływy pieniężne?

Rozwiązanie:

Naliczona amortyzacja spowoduje zmniejszenie wartości środków trwałych o 3 000 zł oraz zmniejszenie wyniku finansowego (rachunek zysków i strat) o taką samą kwotę. Nie spowoduje ona zmiany w środkach pieniężnych, dlatego też sporządzając rachunek przepływów pieniężnych należy wynik finansowy skorygować o wartość amortyzacji. Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym dodawanym do zysku.

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej

1. Wynik finansowy netto 12 000

2. Korekty razem +3 000

1) Amortyzacja +3 000

' III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej 15 000

Przykład 2

Przedsiębiorstwo produkcyjne zapłaciło odsetki od kredytu bankowego w wy­sokości 600 zł.

Polecenie:

Zaprezentować wpływ tej operacji gospodarczej na przepływy pieniężne.

Rozwiązanie:

Odsetki od kredytów i pożyczek zmniejszają wynik finansowy netto pod posta­cią kosztów finansowych. W rachunku przepływów pieniężnych należy doko­nać przesunięcia pomiędzy poszczególnymi płaszczyznami, a mianowicie należy zwiększyć wynik finansowy netto (działalność operacyjna) o odsetki, które dotyczą działalności finansowej (gdzie należy je wykazać ze znakiem

A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Zysk netto
II. Korekty razem
3) Odsetki i udziały w zyskach (odsetki od kredytu)	+600
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
I. Wpływy
!V. Wydatki
8) Odsetki	-600
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej

Bibliografia:

1. P. Sałdyka. Rachunek przepływów pieniężnych w praktyce 2010: techniki sporządzania. Oficyna Wydawnicza: ,,UNIMEX,, Wrocław 2010 r.

2. Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r.

3. J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.

4. E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych. Ośrodek doradztwa i doskonalenia kadr. Gdańsk 2007 r.

5. E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 2000 r.

6. W. Gos. Rachunek przepływów pieniężnych w świetle krajowego standardu rachunkowości. Centrum Doradztwa i Informacji DIFIN. Warszawa 2004 r.

P. Sałdyka. Rachunek przepływów pieniężnych w praktyce 2010: techniki sporządzania. Oficyna Wydawnicza: ,,UNIMEX,, Wrocław 2010 r. s.68

Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r. s.54-55

J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.s.125-126

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych. Ośrodek doradztwa i doskonalenia kadr. Gdańsk 2007 r. s. 211

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 2000 r. s.39

W. Gos. Rachunek przepływów pieniężnych w świetle krajowego standardu rachunkowości. Centrum Doradztwa i Informacji DIFIN. Warszawa 2004 r. s. 90

P. Sałdyka. Rachunek przepływów pieniężnych w praktyce 2010: techniki sporządzania. Oficyna Wydawnicza: ,,UNIMEX,, Wrocław 2010 r. s. 53-54

J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.s.42

Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r. s. 78-79

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych. Ośrodek doradztwa i doskonalenia kadr. Gdańsk 2007 r. s.145

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 2000 r. s. 77

W. Gos. Rachunek przepływów pieniężnych w świetle krajowego standardu rachunkowości. Centrum Doradztwa i Informacji DIFIN. Warszawa 2004 r. s.11-12

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 2000 r. s.69

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych. Ośrodek doradztwa i doskonalenia kadr. Gdańsk 2007 r. s. 230

J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.s.50

Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r. s.90

P. Sałdyka. Rachunek przepływów pieniężnych w praktyce 2010: techniki sporządzania. Oficyna Wydawnicza: ,,UNIMEX,, Wrocław 2010 r. s.69

W. Gos. Rachunek przepływów pieniężnych w świetle krajowego standardu rachunkowości. Centrum Doradztwa i Informacji DIFIN. Warszawa 2004 r. s.269

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 2000 r. s.185

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych. Ośrodek doradztwa i doskonalenia kadr. Gdańsk 2007 r. s.133

J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.s.145

Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r. s.170

P. Sałdyka. Rachunek przepływów pieniężnych w praktyce 2010: techniki sporządzania. Oficyna Wydawnicza: ,,UNIMEX,, Wrocław 2010 r. s.177

Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r. s.190-191

J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.s.66

W. Gos. Rachunek przepływów pieniężnych w świetle krajowego standardu rachunkowości. Centrum Doradztwa i Informacji DIFIN. Warszawa 2004 r. s.99

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych w teorii i praktyce rachunkowości. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce. Warszawa 2000 r. s.188

J. Turyna. MSR 7: rachunek przepływów pieniężnych. ,,Difin,, Warszawa 2008r.s.60

E. Śnieżek. Rachunek przepływów pieniężnych. Ośrodek doradztwa i doskonalenia kadr. Gdańsk 2007 r. s.93

Pod red. Kazimiery Winiarskiej. Sprawozdawczość finansowa: praca zbiorowa. Politechnika Koszalińska. Koszalin 2010 r. s.21

28

---