1. IDENTYFIKACJA PREPARATU

Nazwa preparatu: denaturat moc 92o - etanol skażony - spirytus skażony

Wzór chemiczny: C2H5OH + H2O + normatywny dodatek skażający

Symbol handlowy:

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składniki stwarzające zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Numer

CAS

Numer UE (EINECS)

Numer indeksowy (EC)

Symbol ostrzegawczy

Symbole zagrożenia

Symbole bezpieczeństwa

etanol

92

64-17-5

200-57-86

603-002-00-5

F

R 11

S 2-7-16

dodatek skażający - zgodnie z Polską Normą PN-C-97911

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Preparat niebezpieczny w myśl dyrektywy 199/45/EG.

Zagrożenie pożarowe: Denaturat o mocy 92o jest preparatem łatwo palnym. Pary tworzą z powietrzem mieszaniny wybuchowe. Pary są cięższe od powietrza.

Zagrożenie toksykologiczne: Denaturat o mocy 92o działa drażniąco na skórę, oczy i drogi oddechowe. Bakteriobójczy. Zapach odrażający.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Denaturat o mocy 92o nie wywiera szczególnie szkodliwego działania w środowisku naturalnym. Większe ilości zrzucone do wód mogą spowodować odtlenienie środowiska.

3. PIERWSZA POMOC

Uwaga: W pierwszej kolejności należy wyprowadzić poszkodowaną osobę ze skażonego denaturatem środowiska.

Zatrucie inhalacyjne:

1.

Ułożyć poszkodowaną osobę w pozycji leżącej.

2.

W przypadku wystąpienia takiej potrzeby - wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską.

Zatrucie doustne:

1.

Przepłukać usta. Podać 1-2 szklanki wody do wypicia. U osoby przytomnej wywołać wymioty lub wykonać płukanie żołądka.

2.

Zapewnić spokój, leżenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską.

Skażenie oczu:

1.

Przemyć skażone oczy większą ilością letniej wody przez 15 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe).

2.

W przypadku konieczności zapewnić pomoc okulisty.

Skażenie skóry:

1.

Zdjąć skażone ubranie. Oczyścić mechanicznie skażoną skórę, przemyć dużą ilością wody, a następnie wodą z łagodnym mydłem.

2.

Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podrażnienie skóry.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:

Zbiorniki i opakowania narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury mogą eksplodować. Opary denaturatu strącać rozproszonymi strumieniami wody.

Środki gaśnicze:

  • gaśnice CO2,

  • gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC,

  • gaśnice pianowe, gaśnice płynowe z dodatkowym wodnym roztworem środka,

  • woda gaśnicza.

Zalecenia szczegółowe:

Mały pożar gasić gaśnicą śniegową (CO2) lub proszkową (ABC lub BC), duży pożar gasić pianą lub w ostateczności rozproszonymi prądami wody.

Uwaga: Nie stosować zwartych strumieni wody na powierzchnię palącego się denaturatu. Jest lżejszy od wody i będzie przemieszczał się do warstwy wierzchniej. Takie kierowanie strumienia powoduje rozrzucanie palącej się substancji, a tym samym rozprzestrzenianie ognisk pożaru. Zbiorniki narażone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą. W miarę możliwości usunąć z zagrożonego obszaru.

Sprzęt ochronny strażaków:

Ubrania odporne na działanie wysokich temperatur. Niezależne aparaty izolujące drogi oddechowe.

UWAGA: Stosować eksplozymetr.

Uwaga dodatkowa:

Produktami spalania jest ditlenek węgla i woda.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku wydostania się denaturatu do środowiska osoby postronne przebywające na zagrożonym awarią obszarze należy natychmiast ewakuować. Awaria musi być jak najszybciej zlokalizowana i zlikwidowana. Obszar dotknięty awarią musi być kontrolowany eksplozymetrem lub za pomocą rurek wskaźnikowych. Do likwidowania skażenia mogą przystąpić przeszkolone w ratownictwie chemicznym osoby. W przypadku wydostania się denaturatu do kanalizacji, istnieje niebezpieczeństwo wytworzenia się mieszanin wybuchowych z powietrzem w przestrzeniach zamkniętych oraz wybuchu.

Środki ochrony osobistej:

Odzież ochronna, ochrony dróg oddechowych z filtrem par oznaczonym kolorem brązowym i literą A oraz filtrem cząsteczkowym P2, szczelne okulary ochronne, rękawice ochronne.

Zalecenia szczegółowe:

W przypadku niemożności zlikwidowania następstw awarii własnymi siłami i środkami, przeprowadzenie akcji należy powierzyć zewnętrznym, wyspecjalizowanym służbom ratowniczym. Chronić kanalizację. W przypadku wydostania się denaturatu do wód powierzchniowych ostrzec użytkowników. Zbieranie rozlanego denaturatu dokonywane jest mechanicznie oraz za pomocą substancji sorbujących (słoma, siano, trociny, wysuszony torf i in.).

Zabezpieczenie środowiska:

Jak najszybciej zebrać rozlaną substancję. Starać się nie dopuścić do skażenia gleby i wody. Powiadomić odpowiednie władze sanitarne i ochrony środowiska.

Metody utylizacji:

Niszczyć na drodze spalania - zgodnie z obowiązującym prawem.

7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:

Podczas stosowania denaturatu nie jeść, nie pić, nie zażywać leków, unikać kontaktów z denaturatem, unikać wdychania par i aerozoli, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej odpowiedni do pracy ze skażonym etanolem, pracować w wentylowanych pomieszczeniach. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.

Zapobieganie pożarom/wybuchom:

Stosować szczególne zasady ochrony przeciwpożarowej. Chronić zbiorniki przed ciepłem i nagrzaniem.

Magazynowanie:

W oryginalnych, właściwie oznakowanych zbiornikach, pojemnikach i opakowaniach jednostkowych, w magazynie cieczy łatwo palnych wyposażonym w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym, na twardym podłożu. Unikać kontaktów z palnymi i utleniającymi substancjami.

Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

Metody postępowania

z odpadami:

Za odpad można uznać denaturat, który w żadnej postaci nie nadaje się do technicznego zagospodarowania. Substancja łatwo palna. Likwidacja na drodze spalania, w wyznaczonych miejscach lub instalacjach.

Klasyfikacja:

Grupa 02 - odpady z rolnictwa, sadownictwa, upraw hydroponicznych, rybołówstwa, leśnictwa, łowiectwa oraz przetwórstwa żywności.

Podgrupa 02 07 - odpady z produkcji napojów alkoholowych i bezalkoholowych.

Rodzaj 02 07 02 - odpady z destylacji spirytualiów.

Rodzaj 02 07 03 - odpady z procesów chemicznych.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy:

NDS dla etanolu - 1 900 mg/m3

NDSCh dla etanolu - nie ustanowiono

NDS dla toluenu - 100 mg/m3

NDSCh dla toluenu - 350 mg/m3

Rozwiązania techniczne:

Wentylacja na stanowiskach pracy i w magazynach. Urządzenia elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym.

Ochrony osobiste:

Drogi oddechowe:

Maski ochronne z filtrem gazowym A i filtrem cząsteczkowym P2, aparaty oddechowe.

Ręce:

Rękawice ochronne, odporne na działanie etanolu.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie.

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne ze zbitej tkaniny. Fartuchy ochronne.

Inne informacje:

Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z denaturatem Nie jeść, nie pić podczas pracy. Nie wdychać par i aerozoli. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Natychmiast usuwać rozlewy denaturatu.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

Metody oceny narażenia opierają się na oznaczaniu zawartości etanolu w atmosferze miejsca

PN-85/Z-04140.01

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości alkoholu etylowego. Postanowienia ogólne i zakres normy.

PN-77/Z-04065

Ochrona czystości powietrza. Oznaczanie zawartości alkoholu etylowego na stanowiskach pracy metodą kolorymetryczną.

PN-85/Z-04140.02

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości alkoholu etylowego. Oznaczanie alkoholu etylowego na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej.

PN-78/Z-04115.00

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości toluenu. Postanowienia ogólne i zakres normy.

PN-89/Z-04016.03

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości benzenu i jego homologów z nasyconym łańcuchem bocznym. Oznaczanie benzenu, toluenu, etylobenzenu, (m + p) -ksylenu, izopropylobenzenu i o-ksylenu w powietrzu atmosferycznym (imisja) metodą chromatografii gazowej z wzbogacaniem próbki.

PN-Z-04016-6:1998

Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości benzenu i jego homologów z nasyconym łańcuchem bocznym.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Postać fizyczna, barwa, zapach: Denaturat o mocy 92o jest klarowną, zabarwioną cieczą, o swoistym, nieprzyjemnym, odrażającym zapachu.

9.2

Temperatura topnienia: -114oC

9.3

Temperatura wrzenia: 78,8oC

9.4

Prężność par w 20oC: ok. 59 hPa

9.5

Gęstość: ok. 0,81 g/cm3 (20oC)

9.6

Gęstość par względem powietrza: 1,59

9.7

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Denaturat (spirytus skażony) w wodzie rozpuszcza się w dowolnych proporcjach. Innymi rozpuszczalnikami są: alkohol metylowy, aceton, eter etylowy, chloroform (trichlorometan), benzen, tetrachlorek węgla, trichloroetylen, gliceryna.

9.8

Temperatura zapłonu: 18oC

9.9

Temperatura samozapłonu: 425oC

9.10

Zakres tworzenia mieszanin wybuchowych z powietrzem: 3,0-18% obj.

9.11

Wartość pH roztworu wodnego w 20oC: 7-7,5

9.12

Koncentracja par w 20oC: 105 g/m3

9.13

Stała dielektryczna (25oC): 2,43

9.14

El. Moment dipolowy: 1,7 Debye/20oC

9.15

Stopień zagrożenia wód: Żaden

9.16

Informacja dodatkowa: Na większość bakterii chorobotwórczych denaturat działa przeciwbakteryjnie. Działanie denaturatu na grzyby i wirusy jest niepewne, a na zarodniki praktycznie nie działa w ogóle. Najskuteczniej przeciwbakteryjnie działają roztwory 40-50%. Denaturat nasila przeciwbakteryjne działanie chloroheksydyny i detergentów kationowych. Denaturat otrzymywany jest z etanolu pozyskiwanego w procesie fermentacji alkoholowej z owoców, ziemniaków, żyta, poprzez dodanie czynników skażających o właściwościach odstręczających przeciętną osobę od wypicia.

10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ

Reaktywność i stabilność:

Pary etanolu pochodzącego z denaturatu z powietrzem tworzą mieszaniny wybuchowe. Etanol gwałtownie reaguje z silnymi środkami utleniającymi, np. tritlenkiem chromu, kwasem nadchlorowym, chloroformem w obecności silnych zasad.

Właściwości korozyjne:

Brak

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia:

Oczy

tak

Skóra

tak

Spożycie

tak

Wdychanie

tak

Działanie miejscowe (skóra, oczy, błony śluzowe):

Wdychanie par i aerozoli: Nastąpi gwałtowne skrócenie oddechu z kaszlem. Denaturat wchłaniany jest przez płuca, powodując takie same objawy jak po spożyciu. Pary alkoholu w stężeniach poniżej 5% w powietrzu wchłaniają się przez płuca szybko.

Kontakt ze skórą: Wystąpi podrażnienie, wysuszenie i odtłuszczenie. Mogą pojawić się bąble.

Kontakt z oczami: Wystąpi silne podrażnienie z zaczerwienieniem. Zaistnieje poparzenie.

Spożycie: Wskutek spożycia denaturatu o mocy 92o nastąpi gwałtowne odwodnienie tkanki o charakterze oparzenia, wystąpią zaburzenia psychiczne, zataczający się chód, bełkotliwa mowa, nudności, wymioty. W groźniejszych przypadkach następuje utrata przytomności i rzadziej drgawki.

Skutki zdrowotne narażenia ostrego:

Denaturat o mocy 92o powoduje u człowieka zatrucie ostre (aż do śmiertelnych), podostre, lekkie i przewlekłe. Wchłaniany jest głównie drogą pokarmową, a także przez płuca i błony śluzowe dróg oddechowych. Pary w stężeniach poniżej 5% w powietrzu wchłaniają się przez płuca szybko. Denaturat o mocy 92o działa na organizm człowieka narkotycznie i powoduje ciężkie schorzenia narządów trawienia (stany zapalne błony śluzowej żołądka), systemu sercowo-naczyniowego, wątroby, a głównie układu nerwowego, na który działa również porażająco. Zwiększa i ujawnia działanie większości trucizn.. Środki nasenne potęgują działanie alkoholu.

Skutki zdrowotne narażenia przewlekłego:

Osoby, które chronicznie narażone są na oddychanie powietrzem z zawartością denaturatu, mogą uskarżać się na podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wątrobą i nerkami.

Powikłania:

Podrażnienia błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, bóle i zawroty głowy, podniecenie lub ospałość, problemy z układem pokarmowym, wątrobą i nerkami.

Dane toksykologiczne:

Doustna dawka śmiertelna etanolu w przeliczeniu na 100%:

DL100 dla dorosłej osoby wynosi przeciętnie 7-8 g/kg masy ciała

LDLO (doustnie człowiek) - 6000 mg/kg masy ciała

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Denaturat o mocy 92o w środowisku ulega całkowitej biodegradacji. Unikać przedostawania się produktu do środowiska. Przed odprowadzeniem do kanalizacji wielokrotnie rozcieńczyć wodą.

Dane toksykologiczne dla etanolu:

LDLO (doustnie szczur) - 7060 mg / kg masy ciała

LC50 (ryby) > 10000 mg/l.

Dane toksykologiczne dla toluenu:

DL50(domięśniowo, szczur) = 636 mg/kg

Działanie na organizmy wskaźnikowe dla toluenu:

Ryby: Granica śmiertelności dla pstrąga tęczowego wynosi 10 mg/dm3.

Niższe organizmy: próg szkodliwości dla bakterii (Eschrichia coli) wynosi 200 mg/dm3, dla glonów (Scenedesmus) 120 mg/dm3.

Wskaźnik oceny ostrej toksyczności:

wobec ssaków - ???

wobec ryb - 2,3,

wobec bakterii - 2,5.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Denaturat unieszkodliwiany jest wówczas, gdy nie może zostać w żadnej postaci zagospodarowany. Likwidacja następuje na drodze spalania, we wskazanych przez władze ochrony środowiska miejscach lub instalacjach, w zgodności z wymogami prawa krajowego i lokalnego.

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 02 07 02 - odpady z destylacji spirytualów.

rodzaju 02 07 03 - odpady z procesów chemicznych.

Sposób likwidacji odpadów A1/A3: Na drodze spalania.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 02 - opakowania z tworzyw sztucznych,

rodzaju 15 01 04 - opakowania z metalu,

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE O TRANSPORCIE

14.1

Numer ONZ:

1170

14.2

Klasa RID/ADR/IMO:

3

14.3

Kod klasyfikacyjny:

F1

14.4

Ilości ograniczone:

LQ4

14.5

Kategoria transportowa:

2

14.6

Grupa pakowania:

II

14.7

Numer rozpoznawczy zagrożenia:

33

14.8

Numer indeksowy (EC):

603-002-00-5

14.9

Symbole niebezpieczeństwa (R):

11

14.10

Symbole bezpieczeństwa (S):

2-7-16

14.11

Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 3:

0x01 graphic

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

0x08 graphic

Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

„Preparat wysoce łatwo palny.”

Symbole zagrożenia

R 11

Substancja wysoce łatwo palna.

Symbole bezpieczeństwa

S 2

Chronić przed dziećmi.

S 7

Przechowywać pojemnik szczelnie zamknięty.

S 16

Nie przechowywać w pobliżu źródeł zapłonu - nie palić tytoniu.

16. INNE INFORMACJE

  1. Chemiczne określenie produktu:

Denaturat moc 92o - etanol skażony - spirytus skażony

16.2 Znaczenie symboli:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych

F

Substancja wysoce łatwo palna.

Numer rozpoznawczy zagrożenia

33

Materiał ciekły, łatwo zapalny.

Znaczenie oznaczeń transportowych

Klasa RID/ADR: 3-II

Materiał ciekły, zapalny - niebezpieczny.

Numer ONZ: 1170

Etanol i jego roztwory o stężeniu powyżej 70%.

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

Uwaga I: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania preparatu. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu.

Uwaga II: Etanol o wysokiej zawartości alkoholu etylowego został skażony normatywnym czynnikiem denaturującym, którego podstawowym składnikiem jest toluen (70%). Pozostałe składniki skażalnika to odpady aromatyczne, powstające przy produkcji syntetycznych środków zapachowych, o gęstości w temperaturze 20oC 0,810-0,985 g/cm3 i przedziale temperatur wrzenia 58-160oC, a także odpady olejów fuzlowych o gęstości w temperaturze 20oC 0,810-0,860 g/cm3 i przedziale temperatur wrzenia 9-190oC.

Uwaga III: Ogólny środek skażający jest mieszaniną ww. składników i odpowiada wymaganiom PN-C-97911 Produkty przemysłu spirytusowego - Ogólny środek skażający.

* * * * *

Kartę wykonano wg rozporządzenia MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEGO PREPARATU

Wydanie: I

Data wydania: 20.01.03

Strona/stron 1/9

Nazwa:

DENATURAT moc 92o - ETANOL SKAŻONY - SPIRYTUS SKAŻONY

Denaturat moc 92o