1. IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI

Nazwa produktu: Potas

Wzór chemiczny: K

Producent:

Dostawca:

Użytkownik:

Telefon awaryjny: (042) 631 47 24 (informacja toksykologiczna w Polsce)

2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH

Składnik stwarzający zagrożenie:

Nazwa chemiczna

% wag.

Nr CAS

Nr EINECS

Symbole ostrzegawcze

Symbole zagrożenia (R)

potas

100

7440-09-7

231-119-8

F, C

14/15-34

3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ

Substancja niebezpieczna w myśl dyrektywy 1999/45/EEG.

Zagrożenie pożarowe: Metal. Ciało stałe. Wchodzi w gwałtowną reakcję z wodą, z wydzieleniem wodoru.

Zagrożenie toksykologiczne: Potas posiada żrące właściwości. Jest przyczyną groźnych chemicznych oparzeń powierzchni ciała.

Zagrożenie ekotoksykologiczne: Stopień bezpośredniego zagrożenia dla zwierząt lądowych i wodnych skrajny.

4. PIERWSZA POMOC

1. Oparzenia skóry natychmiast po oparzeniu zmywać obficie wodą, a następnie opatrzyć gazą z maścią borną lub zwilżoną 6% roztworem taniny.

2. Oczy należy obficie i długo przemywać tylko zimną wodą, starając się wywijać powieki.

Wpuścić 1-2 krople oleju rycynowego dla złagodzenia bólu. Oczy osłonić gazą. Poszkodowanej osobie zapewnić jak najszybciej pomoc okulisty.

3. Oparzonej osobie zapewnić leżenie, spokój i ciepło.

4. W razie osłabienia i niemiarowości tętna podać podskórnie kofeinę lub kardiamid.

5. Przewieźć do lekarza w pozycji leżącej, w opatrunkach ochronnych z luźno nałożonej gazy.

5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU

Szczególne zagrożenia:

Potas w warunkach normalnych przechowywany jest w nafcie. Na powietrzu zapala się. W kontakcie z wilgocią wydziela się wodór.

Środki gaśnicze:

Gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym metale.

Zalecenia szczegółowe:

Strażacy powinni być wyposażeni w ubrania ognioodporne i niezależne aparaty oddechowe.

6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA

Zalecenia ogólne:

W przypadku wydostania się większej ilości potasu do środowiska, skażony teren należy wyizolować z otoczenia, a poza jego obręb wyprowadzić osoby postronne. Potas pokryć proszkiem gaszącym metale.

Środki ochrony osobistej:

Stosować ubrania ochronne z tkanin powlekanych, rękawice ochronne, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych. Należy pamiętać o ograniczonym czasie działania ochronnego filtrów cząsteczkowych (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P2).

Zalecenia szczegółowe:

Zabezpieczyć opakowania (pojemniki) przed wydostaniem się potasu do środowiska.

Zabezpieczenie środowiska:

Brak zaleceń.

7. POSTĘPOWANIE Z SUBSTANCJĄ I JEJ MAGAZYNOWANIE

Zapobieganie zatruciom:

Podczas stosowania potasu nie jeść, nie pić, unikać kontaktów z sodem, unikać wdychania produktów reakcji z wilgocią (wodorotlenek potasu), przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzież i sprzęt ochrony osobistej, pracować w wentylowanym pomieszczeniu. Przechowywać w zamknięciu, poza zasięgiem dzieci.

Zapobieganie pożarom/wybuchom:

Surowo przestrzegać zasad bezpiecznego przechowywania potasu metalicznego.

Magazynowanie:

Potas należy przechowywać w miejscu suchym i chłodnym, w temperaturze 8-15oC i wilgotności 20-60%. Magazyny muszą być wykonane z materiałów niepalnych. Potas metaliczny, ze względu na swoją aktywność, przechowywany jest w nafcie, w atmosferze obojętnej (w bębnach stalowych lub puszkach blaszanych lutowanych spoiwem cynowo-ołowianym) lub w próżni. W przypadku częściowego opróżnienia naczynia pozostałość należy zalać ropą lub olejem mineralnym. Na opakowaniach umieścić napis: „Chronić przed wilgocią”. Pomieszczenia wyposażyć w gaśnice śniegowe i proszkowe. Do gaszenia pożaru pod żadnym warunkiem nie używać wody. Personel magazynowy wyposażyć w niezbędne ochrony osobiste. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400.

8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ

Rozwiązania techniczne: Ogólne - niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania potasu metalicznego. Sprawna wentylacja i urządzenia odsysające.

Najwyższe dopuszczalne stężenie w środowisku pracy - NDS:

NDS - nie dotyczy.

Ochrony osobiste

Drogi oddechowe:

Maski ochronne z filtrami pyłów P2.

Ręce:

Rękawice ochronne, powlekane.

Oczy:

Okulary ochronne w szczelnej obudowie, maski ochronne.

Skóra i ciało:

Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne.

Inne informacje:

Higiena pracy: Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z pyłem chromu. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy dokładnie wymyć powierzchnię ciała. Nie jeść, nie pić podczas pracy. Natychmiast usuwać wszelkie rozsypy.

Metody oceny narażenia w środowisku pracy:

PN-86/Z-04050.01 - Ochrona czystości powietrza. Przyrządy i zestawy do pobierania próbek. Postanowienia ogólne.

PN-89/Z-04008.07 - Ochrona czystości powietrza. Pobieranie próbek. Postanowienia ogólne. Zasady pobierania próbek w środowisku pracy i interpretacja wyników.

Ocena narażenia: Zgodnie z normami polskimi dotyczącymi potasu.

9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE

9.1

Masa atomowa: 39,098 g/mol

9.2

Postać fizyczna, barwa, zapach, inne: Potas jest pierwiastkiem chemicznym należącym do grupy I głównej układu okresowego (litowce). W warunkach normalnych jest srebrzystobiałym, miękkim metalem, tracącym połysk na powietrzu wskutek reagowania z parą wodną i tworzenia się warstewki wodorotlenku. W zetknięciu z wodą zapala się. Bardzo aktywny chemicznie. Potas krystalizuje w układzie regularnym. W związkach występuje w stanie utlenienia +1. Pary potasu zawierają cząsteczki jednoatomowe. Jest jednym z najsilniej elektrododatnich pierwiastków.

9.3

Gęstość: 0,862 g/cm3 (20oC)

9.4

Temperatura topnienia: 63,8oC

9.5

Temperatura wrzenia: 760oC

9.6

Rozpuszczalność w wodzie i innych rozpuszczalnikach: Potas wchodzi z wodą w gwałtowną reakcję z wydzieleniem wodoru. Nie rozpuszcza się w benzynie, nafcie i ropie naftowej.

9.7

Inne: Wodorotlenek i tlenki potasu są bardzo silnymi zasadami. Związki potasu są najczęściej bezbarwne lub białe i dobrze rozpuszczają się w wodzie. Potas tworzy tylko nieliczne i niezbyt trwałe związki kompleksowe. Potas metaliczny, ze względu na swoją aktywność, przechowywany jest w nafcie, w atmosferze obojętnej lub w próżni. Podczas spalania potasu, obok wodoru, w dymie obecny jest tlenek potasu albo - gdy środowisko nie zawiera wody - nadtlenek potasu. Potas gwałtownie reaguje z kwasami. Zawartość potasu w skorupie ziemskiej wynosi 2,5%. Do najważniejszych jego minerałów należy sylwin KCl. Potas występuje również w wodzie morskiej i solankach. Wchodzi w skład wielu krzemianów i glinokrzemianów. Metaliczny potas stosowany jest w komórkach fotoelektrycznych oraz jako silny reduktor w syntezach organicznych. Zastosowanie znalazł stop z sosen. Związki potasu stosowane są jako nawozy sztuczne. Ponadto używany jest w wielu syntezach organicznych i nieorganicznych.

10. REAKTYWNOŚĆ I STABILNOŚĆ

Stabilność i reaktywność:

Potas reaguje gwałtownie z wodą, przy czym wydziela się wodór i powstaje wodorotlenek potasu. Potas gwałtownie reaguje z kwasami.

Właściwości korozyjne:

Brak.

11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE

Drogi narażenia człowieka: Wdychanie pyłów, spożycie, kontakt ze skórą i z oczami.

Informacja ogólne: Potas posiada żrące właściwości. Jest przyczyną groźnych chemicznych oparzeń powierzchni ciała.

Działanie miejscowe:

Wdychanie dymów: Wdychanie dymów zawierających mikrocząsteczki potasu, tlenku potasu i wodorotlenku potasu wywołuje trudności w oddychaniu z kaszlem i bólem w klatce piersiowej. W groźniejszych przypadkach występuje skrócenie oddechu z pieniącą się śliną (obrzęk płuc). Może wystąpić stan podniecenia oraz dezorientacja, utrata przytomności - nawet wówczas, gdy nie pojawiły się trudności w oddychaniu.

Spożycie: Występują nudności, wymioty i dezorientacja W ciężkich przypadkach pojawia się zaburzenie widzenia, drżenie mięśni, utrata przytomności z powodu uszkodzenia organów wewnętrznych.

Kontakt ze skórą: Pojawiają się podrażnienia i zaczerwienienia. W groźniejszych przypadkach powstaje oparzenie chemiczne oraz termiczne, któremu towarzyszy silny ból.

Kontakt z oczami: Widoczne podrażnienie i zaczerwienienie, a w groźniejszych przypadkach powstaje poparzenie chemiczne. Może wystąpić trwałe uszkodzenie oka.

12. INFORMACJE EKOLOGICZNE

Stopień zagrożenia wód: duży.

13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI

Metody unieszkodliwiania:

Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206).

Zawartość opakowania wg:

rodzaju 06 13 99 - inne niewymienione odpady.

Sposób likwidacji B2: Procesy utleniania i redukcji.

Opakowania wg:

rodzaju 15 01 07 - opakowania ze szkła.

14. INFORMACJE TRANSPORTOWE

14.1

Numer ONZ:

2257

14.2

Klasa RID/ADR/IMO:

4.3

14.3

Grupa pakowania

I

14.4

Numer rozpoznawczy zagrożenia:

X423

14.5

Numer indeksowy (EC):

019-001-00-2

14.6

Symbole niebezpieczeństwa (R):

14/15-34

14.7

Symbole bezpieczeństwa (S):

2-5-8-43-45

14.8

Nalepka ostrzegawcza wg ADR/RID Nr 4.3:

0x01 graphic

15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH

Kartę wykonano zgodnie z:

Na etykietach należy zamieścić następujące informacje:

Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych:

0x08 graphic
0x08 graphic

Napis ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych:

„Substancja wysoce łatwo palna, żrąca.”

Symbole zagrożenia

R 14/15

Reaguje gwałtownie z wodą, uwalając łatwo palne gazy.

R 34

Powoduje oparzenia.

Symbole bezpieczeństwa

S 2

Chronić przed dziećmi.

S 5

Przechowywać w nafcie.

S 8

Przechowywać pojemnik w suchym pomieszczeniu.

S 43

W przypadku pożaru używać proszku gaszącego metale

S 45

W przypadku awarii lub jeżeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza - jeżeli to możliwe, pokaż etykietę.

16. INNE INFORMACJE

  1. Chemiczne określenie produktu:

Potas

16.2 Znaczenie symboli:

Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych

F

Substancja wysoce łatwo palna.

C

Substancja żrąca.

Numer rozpoznawczy zagrożenia

X423

Materiał stały, zapalny, reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy palne.

Znaczenie oznaczeń transportowych

Klasa RID/ADR: 4.3-I

Materiał wydzielający z wodą gazy palne - bardzo niebezpieczny.

Numer ONZ: 2257

Potas.

Uwaga: Użytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacje zawarte w powyższej karcie stanowią opis wymogów bezpieczeństwa użytkowania substancji. Użytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do konkretnych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy użytkownika. Karta charakterystyki nie może być traktowana jako gwarancja właściwości substancji.

* * * * *

Według rozporządzenia MZ z dnia 3 lipca 2002 r., PN-ISO 11014-1 i Dyrektywy 91/155/EEC

KARTA CHARAKTERYSTYKI NIEBEZPIECZNEJ SUBSTANCJI

Wydanie: I

Data wydania: 10.12.02

Strona/stron 6/7

Nazwa:

POTAS

Potas