Morfologia liścia

Liście są głównym organem fotosyntezującym większości roślin. Rośliny wytwarzają różne typy liści: pojedyncze lub złożone. Rośliny jednoliścienne wytwarzają liście pojedyncze, o nerwacji równoległej, zwykle bezogonkowe. Rośliny dwuliścienne mają liście różnego kształtu, pojedyncze lub złożone, o nerwacji siatkowatej lub pierzastej.

Liście pojedyncze mają blaszkę liściową (zwykle o dużej powierzchni, co sprzyja maksymalnemu wychwytywaniu energii świetlnej) i mogą mieć (lub nie) ogonek. Liście złożone są zbudowane z listków osadzonych na wspólnym ogonku liściowym lub na osadce (rys. 1). Niektóre rośliny mają bardzo zredukowaną powierzchnię blaszki liściowej - np. u roślin nagozalążkowych - liście szpilkowe.

Rys. 1. Budowa liścia: a) liść pojedynczy, b) liść złożony

Tkanki przewodzące liścia tworzą tzw. unerwienie liścia. Tkanki przewodzące liścia nadają blaszce liściowej sztywność i wytrzymałość. Unerwienie siatkowe - od głównego nerwu odchodzą mniejsze, porozgałęziane nerwy boczne (u większości roślin dwuliściennych i niektórych jednoliściennych) lub równoległe (większość roślin jednoliściennych).

Typowy liść rośliny dwuliściennej ma powierzchnię górną i dolną, pokryte epidermą (z ściśle przylegających do siebie komórek), którą dodatkowo pokrywa kutykula i wosk, a często także włoski, chroniąc roślinę przed niekontrolowaną utratą wody i nadmierną transpiracją. Pod epidermą znajduje się mezofil (miękisz zieleniowy zbudowany z komórek uczestniczących w fotosyntezie). W typowym liściu rośliny dwuliściennej mezofil zbudowany jest z miękiszu palisadowego i miękiszu gąbczastego (Rys. 2.).

Rys.2. Budowa liścia

Wiązki przewodzące w liściach szpilkowych mają układ równoległy (Rys. 3.).

Rys. 3. Przekrój przez liść (igłę=szpilkę) sosny

Budowę aparatu szparkowego przedstawiono na rys. 4.

Rys.4. Aparat szparkowy: a) większości roślin, b) traw

---