1. OGÓLNE WYMAGANIA DOTYCZĄCE PRZEWOZU TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH

Towary niebezpieczne to materiały i przedmioty, które ze względu na stwarzane przez nie zagrożenia dla ludzi i środowiska, mogą być przewożone jedynie na warunkach określonych:

• Dla transportu drogowego w Umowie ADR

• Dla transportu kolejowego w Regulaminie RID

• Dla transportu morskiego w Kodeksie IMDG

• Dla transportu śródlądowego w Umowie AND

• Dla transportu lotniczego w Instrukcjach Technicznych ICAO

Wymienione przepisy podlegają cyklicznej nowelizacji na forum Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) w oparciu o jednolite, zharmonizowane zasady dotyczące wszystkich rodzajów transportu. Przepisy obowiązujące w różnych rodzajach transportu oparte są na tych samych zasadach, ale nie są identyczne; najbardziej zharmonizowane są przepisy ADR, RID i ADN.

Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego ADR została sporządzona w Genewie w roku 1957. Jej cykl nowelizacji wynosi obecnie dwa lata, a kolejne wersje wchodzą w życie w dniu 1 stycznia roku nieparzystego (2007, 2009, itd.). Przez pierwsze 6 miesięcy obowiązywania nowej wersji umowy (do dnia 30 czerwca) dopuszcza się stosowania poprzedniej. Przewozy wykonywane zgodnie z ADR dozwolone SA na obszarze całej Europy.

Stronami Umowy ADR SA 44 państwa: Albania, Austria, Azerbejdżan, Belgia, Białoruś, Bośnia-Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czarnogóra, Dania, Estonia, Federacja Rosyjska, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Kazachstan, Lichtenstein, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Macedonia, Malta, Maroko, Mołdawia, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Szwajcaria, Szwecja, Tunezja, Ukraina, Węgry, Wielka Brytania i Włoch.

Przepisy państwowe

• Umowa europejska dotycząca międzynarodowego transportu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) została sporządzona w Genewie 30 września 1957 r.

• Ustawa z 28.10.2002 o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz.1671 z późn. zmian)

• Ustawa z 6.09.2001 r. O transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371 z późn. zm.)

Każde przedsiębiorstwo, którego działalność obejmuje przewóz towarów niebezpiecznych pojazdami wymagającymi oznakowania pomarańczowymi tablicami, powinno wyznaczyć Doradcę ds. bezpieczeństwa w przewozie towarów niebezpiecznych (doradca DGSA) odpowiedzialnego za wspieranie działań zapobiegającym zagrożeniom dla osób, mienia lub środowiska.

W imieniu Państwa - nadzór nad przewozem drogowym towarów niebezpiecznych sprawuje wojewoda.. Natomiast kontrole przewozu oraz wymagań związanych z tym przewozem wykonują różne organy kontroli państwowej, w tym przede wszystkim inspektorzy Inspekcji Transportu Drogowego.

Kontrola może być przeprowadzona nie tylko na drogach lub parkingach, również na terenie przedsiębiorcy posiadającego towary niebezpieczne przeznaczone do transportu. Do kontroli przestrzegania wymagań związanych z przewozem towarów niebezpiecznych na terenie przedsiębiorcy upoważnieni są następujący inspektorzy:

• Inspekcji Transportu Drogowego,

• Państwowej Straży Pożarnej,

• Państwowej Inspekcji Pracy,

• Państwowej Agencji Atomistyki,

• Transportowego Dozoru Technicznego,

• Inspekcji Ochrony Środowiska.

2. KLASYFIKACJA MATERIAŁÓW NIEBEZPIECZNYCH

Klasyfikacja towarów niebezpiecznych w transporcie polega na przyporządkowaniu mu jednej, ściśle określonej pozycji (wiersza) w wykazie towarów niebezpiecznych. Dokonywana jest na podstawie porównania właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych z kryteriami klasyfikacyjnymi określonymi w Umowie ADR.

Towary niebezpieczne w transporcie lądowym dzielą się na 13 klas wyodrębnionych na podstawie zagrożenia dominującego. Towarom tym zostały przypisane indywidualne lub grupowe numery rozpoznawcze UN_ _ _ _. Odpowiednio do stopnia zagrożenia stwarzanego przez towary należące do tej samej klasy większości z nich przypisano tzw. grupy pakowania:

I - zagrożenie największe

II - zagrożenie średnie

III - zagrożenie najmniejsze

Klasa 1 - Materiały i przedmioty wybuchowe

Klasa 2 - Gazy

Podklasa 2.1 gazy palne

Podklasa 2.2 gazy niepalne i nietrujace

Podklasa 2.3 gazy trujące

Klasa 3 - Materiały ciekłe zapalne

Klasa 4.1 - Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe odczulone

Klasa 4.2 - Materiały samozapalne

Klasa 4.3 - Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne

Klasa 5.1 - Materiały utleniające

Klasa 5.2 - Nadtlenki organiczne

Klasa 6.1 - Materiały trujące

Klasa 6.2 - Materiały zakaźne

Klasa 7 - Materiały promieniotwórcze

Klasa 8 - Materiały żrące

Klasa 9 - Różne materiały i przedmioty niebezpieczne

Pierwszeństwo zagrożeń:

• Materiały klasy 7 ( z wyjątkiem materiałów promieniotwórczych w sztukach przesyłki wyłączonych, gdzie pierwszeństwo mają inne właściwości niebezpieczne);

• Materiały klasy 1;

• Materiały klasy 2;

• Materiały wybuchowe ciekłe odczulone klasy 3;

• Materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe odczulone klasy 4.1;

• Materiały samozapalne klasy 4.2;

• Materiały klasy 5.2;

• Materiały klasy 6.1 lub klasy 3, które, na podstawie ich toksyczności inhalacyjne, powinny być zaliczone do I grupy pakowania.

Kody ograniczeń przewozu przez tunele

Dla zapewnienia bezpieczeństwa w przewozie towarów niebezpiecznych przez odpowiednią kategorię tunelu, każdy materiał niebezpieczny otrzymał kod ograniczeń przewozu materiałów niebezpiecznych przez tunele.

Istnieje 5 kategorii tuneli: A, B, C, D i E. Tunele kategorii A pozwalają na przewóz wszystkich materiałów niebezpiecznych w dowolnych ilościach. Kody ograniczeń przewozu są podane w kolumnie 15 tabeli 3.2 ADR. Istnieje 11 kodów ograniczeń.

Skrajne kody to:

• kod B - zakaz przejazdu przez tunele kategorii B, C, D i E

• kod E - zakaz przejazdu przez tunele kategorii E.

Jeżeli nie podano kodu to dozwolony jest przejazd przez wszystkie tunele.

3. OZNAKOWANIE ORAZ RODZAJE NALEPEK OSTRZEGAWCZYCH NA PRZESYŁKACH

Każda sztuka przesyłki powinna być oznakowana w sposób czytelny i trwały numerami rozpoznawczymi zawartych w niej towarów niebezpiecznych, poprzedzonymi literami UN. W przypadku przedmiotów nieopakowanych, oznakowanie powinno być naniesione na samym przedmiocie.

Obowiązkowe dodatkowe informacje (np. nazwa materiału) są umieszczane na opakowaniach przesyłek klasy 1 (wybuchowe), klasy 2 (gazy) oraz klasy 7 (promieniotwórcze).

KLASA 1

KLASA 2

KLASA 3

KLASA 4.1 KLASA 4.2 KLASA 4.3

KLASA 5.1 KLASA 5.2 KLASA 6.1 KLASA 6.2

KLASA 7

KLASA 8 KLASA 9

4. OGÓLNE ZASADY DOBORU OPAKOWAŃ I PAKOWANIE

Dobór właściwego opakowania jest podstawowym warunkiem bezpiecznego transportu i magazynowania. Przed rozpoczęciem przewozu kierowca powinien sprawdzić, czy towar znajduje się w opakowaniu, którego rodzaj wskazano w kolumnie (9) - „Opakowanie” wykazu towarów oraz, czy użyte opakowanie ma wymaganą wytrzymałość (odpowiednią dla grupy pakowania) i nie jest uszkodzone. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie doboru opakowania lub jego stanu, kierowca powinien odmówić przyjęcia przesyłki. Skutkiem wykrycia takich nieprawidłowości podczas kontroli drogowej jest dotkliwa kara pieniężna dla przewoźnika, połączona z koniecznością przepakowania towaru do właściwych opakowań, dokonanego na wyznaczonym parkingu pod nadzorem służb ratowniczych.

Dobór opakowania do konkretnego towaru, przez nadawcę (producenta), wymaga skorzystania z przepisów ADR według poniższego schematu:

1. Klasyfikacja materiału

2. Ustalenie jego pozycji w wykazie

3. Określenie ilości ograniczonych (LQ)

4. Odczytanie wskazanej instrukcji pakowania

5. Dokonanie wyboru opakowania

W opakowaniach zawierających materiały ciekłe powinna być pozostawiona wolna przestrzeń kompensująca wzrost objętości cieczy wynikający ze wzrostu temperatury. Materiały niebezpieczne powinny być pakowane w opakowania dobrej jakości, wystarczająco mocne, aby wytrzymały wstrząsy oraz czynności ładunkowe występujące normalnie podczas przewozu. Czynności te obejmują przemieszczanie pomiędzy jednostkami transportowymi lub magazynami jak również każde zdjęcie palety lub wyjęcie z opakowania zbiorczego w celu dalszego przenoszenia ręcznego lub mechanicznego.

Każdy materiał niebezpieczny może być opakowany tylko w taki rodzaj opakowania, jaki jest dopuszczony w odpowiedniej instrukcji pakowania podanej w przepisach ADR. Dla celów pakowania, niektóre materiały są zaliczone do grup pakowania według stopnia stwarzanego przez nie zagrożenia. Dobór opakowań jest uzależniony od właściwości i ilości materiału niebezpiecznego. Każde opakowanie materiału niebezpiecznego musi posiadać odpowiednie oznakowanie, na które składa się:

• znak certyfikatu ADR opakowania (UN),

• kod opakowania zawierający m. in. literę X, Y lub Z określającej grupę pakowania dla której prototyp opakowania został zbadany z wynikiem pozytywnym:

X - dla I, II i III GP

Y - dla II i III GP

Z - dla III GP

Grupa pakowania jest (GP) podana w przepisach szczegółowych ADR dla każdego materiału niebezpiecznego. Podawana jest także w dokumentacji przewozowej przez nadawcę.

NAZWY OPAKOWAŃ TRANSPORTOWYCH wg ADR

PL	GB	DB	FR
bęben	drum	fass	fut
kanister	jarrican	kanister	bidon
skrzynia	box	kiste	caisse
worek	bag	sack	sac
butla	cylinder	flasche	bouteille
opakowanie metalowe lekkie	light gauge metal packaging	feinstbblech-verpackung	emballage metallique leger
DPPL	IBC	IBC	GRV

Pakowanie razem różnych towarów niebezpiecznych polega na umieszczaniu ich w jednej sztuce przesyłki pod warunkiem, że - w razie uwolnienia - nie reagują ze sobą niebezpiecznie.

Opakowanie zbiorcze oznacza opakowanie zawierające jedną lub więcej sztuk przesyłki zgrupowanych np. na palecie, w skrzyni lub w klatce, w celu ułatwienia prac ładunkowych.

ZAKAZY ŁADOWANIA RAZEM

dla sztuk przesyłek (z wyjątkiem kl.1)

Sztuki przesyłki zaopatrzone w różne nalepki ostrzegawcze mogą zostać załadowane do tego samego pojazdu lub kontenera tylko wtedy, gdy jest to dozwolone na podstawie poniższej tabeli, utworzonej w oparciu o zastosowane nalepki:

UWAGA: Na przesyłki, które nie mogą być załadowane razem do tego samego pojazdu lub kontenera należy sporządzić oddzielne dokumenty przewozowe.

Numery nalepek

1

1.4

1.5

1.6

2.1, 2.2, 2.3

3

4.1

4.1 +l

4.2

4.3

5.1

5.2

5.2 +1

6.1

6.2

7 A, B, C

8

9

1

Patrz 7.5.2.2

^b

1.4

^a

^a

^a

^a

^a

^a

^a

^a

^a

^a

^a

^a b

1.5

^b

1.6

^b

2.1, 2.2, 2.3

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

3

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4.1

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4.1 + 1

X

4.2

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4.3

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

5.1

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

5.2

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

5.2 + 1

X

X

6.1

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

6.2

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

7A, B, C

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

8

^a

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

9

^b

^a^b

^b

^b

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X Ładowanie razem jest dozwolone

^a Dozwolone jest ładowanie razem z materiałami i przedmiotami 1.4S

^b Dozwolone jest ładowanie razem towarów klasy 1 i przedmiotów ratunkowych klasy 9 (UN 2990 3072 i 3268).

Sztuki przesyłek zawierających materiały niebezpieczne należące do klasy 1 mogą być ładowane razem do jednego pojazdu, tylko wtedy, gdy jest to dozwolone na podstawie odpowiedniej tabeli w rozdziale 7.5.2.2 przepisów ADR.

5.WYŁĄCZENIA CAŁKOWITE I CZĘŚCIOWE

1. ILOSCI OGRANICZONE LQ

Zwolnienia te umożliwiają stosowanie tańszych, niecertyfikowanych (niewymagających badań) opakowań kombinowanych lub zgrzewek (opakowań wewnętrznych / przedmiotów umieszczonych na tacach i obciągniętych folią) bez nalepek ostrzegawczych. Przewóz tak opakowanych towarów nie podlega innym wymogom bez względu na ilość w jednostce transportowej, która ogranicza jedynie ładowność pojazdu.

Każdy materiał niebezpieczny posiada właściwy mu kod LQ, który określa warunki dla przewozu towarów niebezpiecznych w ilościach ograniczonych. Istnieje 28 kodów LQ. Kod LQ 0 oznacza, że konkretny towar niebezpieczny nie może być przewożony na zasadach całkowitych wyłączeń. Przesyłki spełniające warunki LQ są oznakowane białym rombem z napisem LQ lub właściwych UN Przesyłki takie mogą być przewożone w ilościach nieograniczonych, ale tylko do 31.12.2010 r.

Od 01.01.2011 r. jednostki transportowe o masie całkowitej powyżej 12 ton przewożące przesyłki w ilościach ograniczonych (LQ) o całkowitej masie brutto tych przesyłek przekraczającej 8 ton powinny być oznakowane z przodu i z tyłu literami : „LTD QTY” (ang. LimiTeD QuantiTY”). Oznakowanie pojazdu nie jest wymagane, gdy pojazd jest oznakowany tablicami pomarańczowymi lub nalepkami ostrzegawczymi.

2. WYŁĄCZENIA CZĘŚCIOWE

Każdy materiał niebezpieczny posiada właściwą mu kategorię transportową, która określa maksymalne ilości towarów niebezpiecznych przypadające na jednostkę transportową dla zastosowania częściowych wyłączeń niektórych przepisów ADR dotyczących warunków przewozu. Warunki te są określone w rozdziale i tabeli 1.1.3.6 ADR.

Istnieje 5 kategorii transportowych, do których zaliczono wszystkie materiały niebezpieczne:

0 - brak wyłączeń,

1 - 20 kg (litrów),

2 - 333 kg (litrów),

3 - 1000 kg (litrów),

4 - bez ograniczeń.

Wyłączenia te dotyczą:

• wszystkich materiałów niebezpiecznych podzielonych na 5 kategorii transportowych,

• różnych ilości maksymalnych na jednostkę transportową,

• sumy wszystkich materiałów w różnych przesyłkach od różnych nadawców,

• opakowanych i oznakowanych naklejkami według przepisów ADR,

• z prawidłową dokumentacją przewozową ADR,

• z deklaracją nadawcy o nieprzekroczeniu ilości maksymalnych:

„ŁADUNEK NIE PRZEKRACZA LIMITÓW WYŁĄCZEŃ PODANYCH POD 1.1.3.6 ADR”

Sposób obliczania dopuszczalnych limitowanych ilości materiałów niebezpiecznych różnych kategorii transportowych przewożonych na jednej jednostce transportowej przy wyłączeniach częściowych według 1.1.3.6.4:

• ilość materiałów 1 kategorii transportowej x 50,

• ilość materiałów 2 kategorii transportowej x 3,

• ilość materiałów 3 kategorii transportowej x 1.

Suma obliczonych składników nie może przekroczyć liczby 1000.

MAKSYMALNE ILOŚCI TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH NA JEDNOSTCE TRANSPORTOWEJ wg 1.1.3.6 ADR

(stan prawny na dzień 1 stycznia 2009r.)

Kategoria transportowa	Towary niebezpieczne Grupa pakowania lub kod klasyfikacyjny / grupa lub numer UN		Maksymalna ilość całkowita na jednostkę transportową
(1)	(2)		(3)
0	klasa 1	1.1A / 1.1L / 1.2L / 1.3L / 1.4L i UN 0190	0
		klasa 3		UN 3343
		klasa 4.2		materiały należące do I grupy pakowania
		klasa 4.3		UN: 1183, 1242, 1295, 1340, 1390, 1403, 1928, 2813, 2965, 2968, 2988, 3129, 3130, 3131, 3134, 3148, 3396, 3398 i 3399
		klasa 5.1		UN 2426
		klasa 6.1		UN: 1051, 1600, 1613, 1614, 2312, 3250 i 3294
		klasa 6.2		UN 2814 i 2900
		klasa 7		UN 2912 do 2919, 2977, 2978 oraz 3321 do 3333
		Klasa 8		UN 2215 (bezwodnik maleinowy, stopiony)
		klasa 9		UN: 2315, 3151, 3152 i 3432 oraz urządzenia zawierające takie materiały lub ich mieszaniny
		oraz próżne nieoczyszczone opakowania, które zawierały materiały należące do kategorii 0, z wyjątkiem opakowań zaklasyfikowanych do UN 2908
	1	towary należące do I grupy pakowania, które nie należą do kategorii 0 oraz następujące towary:		20
		klasa 1:	1.1B do 1.1J, 1.2B do 1.2J, 1.3C, 1.3G, 1.3H, 1.3J, 1.5D
		klasa 2:	grupy T, TC^a, TO, TF, TOC i TFC
		klasa 4.1:	UN: 3221 do 3224 oraz 3231 do 3240
		klasa 5.2:	UN: 3101 do 3104 oraz 3111 do 3120
		Klasa 1 Klasa 2	UN: 0081, 0082, 0084, 0241, 0331, 0332, 0482 UN: 1005 i 1017	50
	2	towary należące do II grupy pakowania, które nie należą do kategorii 0, 1 lub 4 oraz następujące towary:		333
		klasa 1	1.4B do 1.4G i 1.6N
		klasa 2	grupa F (gazy palne i aerozole zawierające materiały palne)
		klasa 4.1	UN: 3225 do3230
		klasa 5.2	UN: 3105 do 3110
		klasa 6.1	towary należące do III grupy pakowania
		klasa 9	UN 3245
	3	towary należące do III grupy pakowania, które nie należą do kategorii 0, 2 lub 4 oraz następujące towary:			1000
		klasa 2	grupy A i O (gazy niepalne i nietrujące oraz aerozole zawierające takie materiały)
		klasa 3	UN 3473
		Klasa 4.3	UN 3476
		klasa 8	UN: 2794, 2795, 2800, 3028 i 3477
		klasa 9	UN: 2990 i 3072
	4	klasa 1:	1.4S		Bez ograniczeń
		klasa 4.1:	UN 1331, 1345, 1944, 1945, 2254, 2623
		klasa 4.2:	UN 1361 i 1362 należące do III grupy pakowania
		klasa 7:	UN 2908 do 2911 (sztuka przesyłki wyłączona)
		klasa 9:	UN 3268
		oraz próżne nie oczyszczone opakowania, które zawierały materiały niebezpieczne inne niż należące do kategorii 0

6. DOKUMENTY WYMAGANE PRZY PRZEWOZIE

Każdemu przewozowi podlegającemu przepisom ADR powinny towarzyszyć dokumenty zgodnie z odpowiednimi wymaganiami ADR, o ile przewóz taki nie jest zwolniony z tych wymagań na podstawie przepisów dotyczących charakteru operacji transportowych.

W dokumentacji przewozowej nadawca powinien podać:

• numer UN,

• właściwą nazwę przewozową wg ADR,

• numery wzorów nalepek,

• grupę pakowania (gdy istnieje),

• kod ograniczeń przewozu przez tunele (gdy wymagany),

• liczbę i określenie sztuk przesyłek,

• całkowitą objętość lub masę każdego towaru niebezpiecznego,

• nazwę i adres nadawcy i odbiorcy,

• zapisy i uwagi wymagane przepisami szczególnymi.

Przykład właściwego opisu ADR:

„UN 1098 ALKOHOL ALLILOWY, 6.1 (3), I, (C/D)” lub:

„ALKOHOL ALLILOWY, 6.1 (3), UN 1098, I, (C/D)”

W ruchu międzynarodowym dokument przewozowy powinien być wypełniony w języku urzędowym kraju nadania, a ponadto - jeżeli język ten nie jest językiem angielskim, francuskimi lub niemieckim - w języku angielskim, francuskim lub niemieckim.

W jednostce transportowej powinny znajdować się następujące dokumenty:

• dokument przewozowy, zawierający dane o wszystkich przewożonych towarach niebezpiecznych z wyjątkiem towarów pakowanych w ilościach ograniczonych (LQ) i wyłączonych;

• instrukcje pisemne dla załogi pojazdu;

• zaświadczenie ADR (zaświadczenie o przeszkoleniu kierowcy)

• dokument ze zdjęciem potwierdzający tożsamość każdego członka załogi pojazdu;

• świadectwo dopuszczenia pojazdu do przewozu niektórych towarów niebezpiecznych.

Od 1 stycznia 2009 r. instrukcje pisemne mają jednolita formę i zawartość dla wszystkich towarów niebezpiecznych.

Kierowcy pojazdów przewożących towary niebezpieczne w ilościach wymagających oznakowania jednostki transportowej tablicami ostrzegawczymi barwy pomarańczowej powinni posiadać zaświadczenie o przeszkoleniu (zaświadczenie ADR), ważne przez okres 5 lat. Zaświadczenie ADR otrzymuje osoba, która:

• ukończyła 21 lat,

• przeszła szkolenie kursowe i zdała egzamin z zakresu szczegółowych wymagań, które powinny być spełnione podczas przewozy towarów niebezpiecznych.

7. OZNAKOWANIE I WPOSAŻENIE POJAZDU

W PRZYPADKU PRZEKROCZENIA ILOŚCI PODANYCH W 1.1.3.6, NALEŻY STOSOWAĆ WSZYSTKIE PRZEPISY ADR, a KIEROWCA POJAZDU POWINIEN m.in.:

• posiadać Zaświadczenie ADR (również dla pojazdu poniżej 3,5 t d.m.c.),

• oznakować pojazd pomarańczowymi tablicami ostrzegawczymi ADR,

• posiadać Instrukcje pisemne dla kierowcy,

• wyposażyć pojazd w dodatkowe gaśnice i sprzęt ochronny ogólnego stosowania (trójkąty, kamizelki, kliny, latarki),

• wyposażyć pojazd w specjalny sprzęt ochronny opisany w Instrukcji pisemnej (np. sprzęt ochrony dróg oddechowych).

Jednostka transportowa, gdy tego wymagają przepisy ADR, podczas przewozu sztuk przesyłek powinna być oznakowana z przodu i z tyłu tablicami odblaskowymi barwy pomarańczowej. Tablice powinny być zdjęte, po rozładunku lub wyładunku pojazdu.

Wymiary tablicy:

• szerokość 40 cm,

• wysokość 30 cm,

• szerokość czarnej nieodblaskowej ramki 15 mm

Przy przewozie w cysternach lub luzem tablice powinny zawierać numer zagrożenia i numer UN. Nalepki ostrzegawcze na pojeździe stosuje się dodatkowo tylko przy przewozie w cysternach, luzem, w kontenerach, nadwoziach wymiennych („swap body”) lub towarów klas 1 i 7. Jednostka transportowa powinna być wyposażona w co najmniej jedną gaśnicę do gaszenia pożaru silnika lub kabiny pojazdu o zawartości nie mniejszej niż 2 kg proszku gaśniczego.

Jednostka transportowa o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 tony powinna być wyposażona w jedną lub więcej gaśnic o łącznej zawartości 4 kg proszku gaśniczego.

Jednostka transportowa o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony, lecz nie większej niż 7,5 tony powinna być wyposażona w jedna lub więcej gaśnic o łącznej zawartości 8 kg proszku gaśniczego, przy czym zawartość co najmniej jednej gaśnicy nie może być mniejsza niż 6 kg.

Jednostka transportowa o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 7,5 tony powinna być wyposażona w jedna lub więcej gaśnic o łącznej zawartości 12 kg proszku gaśniczego, przy czym zawartość co najmniej jednej gaśnicy nie może być mniejsza niż 6 kg.

Wyposażenie awaryjne:

• klin do podkładania pod koła o wymiarach odpowiednich do masy pojazdy i średnicy kół

• dwa stojące znaki ostrzegawcze

• płyn do płukania oczu

• kamizelka ostrzegawcza

• latarka

• rękawice ochronne

• okulary ochronne

• maska ucieczkowa

• łopata

• osłona otworów kanalizacyjnych

• pojemnik z tworzywa sztucznego do zbierania pozostałości

8. OBOWIĄZKI UCZESTNIKÓW PRZEWOZU

Do podstawowych obowiązków NADAWCY należy klasyfikacja materiału niebezpiecznego. Dopiero prawidłowo zidentyfikowany i sklasyfikowany materiał niebezpieczny może być właściwie:

• opakowany,

• oznakowany,

• opisany.

Na tej podstawie można dokonać:

• wyboru właściwego rodzaju i sposobu transportu

oraz w razie awarii wybrać

• właściwy rodzaj środków ratowniczych i ochronnych.

Do podstawowych obowiązków PRZEWOŹNIKA należy upewnienie się, czy towar jest dopuszczony do przewozu oraz sprawdzić przed przewozem, czy:

• jest prawidłowa dokumentacja,

• czy opakowanie nie ma wad,

• są spełnione wymagania dotyczące oznakowania przesyłek,

• pojazd jest właściwie oznakowany,

• kierowca posiada Instrukcje bezpieczeństwa (gdy jest wymagana),

• pojazd posiada wymagane wyposażenie,

• pojazd nie jest nadmiernie załadowany,

• nie zostały złamane zakazy ładowania razem,

• spełnione są wymagania dotyczące oddzielania towarów niebezpiecznych od żywności.

Podczas przewozu towarów niebezpiecznych z żywnością, artykułami spożywczymi lub karmą dla zwierząt - towary niebezpieczne powinny być oddzielone w jeden z następujących sposobów:

• wolną przestrzenią o szer. co najmniej 0,8m, dodatkowym opakowaniem lub przykryciem,

• jednolitą przegrodą o wysokości równej co najmniej wysokości ładunku niebezpiecznego,

• sztukami przesyłek „neutralnych”.

9. OCHRONA TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH

Ochrona towarów niebezpiecznych ma na celu niedopuszczenie do ich użycia w zamachach terrorystycznych i w innych działaniach przestępczych wymierzonych przeciwko porządkowi publicznemu. Ochroną powinny być objęte wszystkie towary, dla których wymagane jest oznakowanie pojazdów tablicami barwy pomarańczowej. Kierowca i inni uczestnicy przewozu, w szczególności nadawca i przewoźnik, powinni przeciwdziałać:

• kradzieży pojazdów z towarami niebezpiecznymi;

• kradzieży przewożonych towarów; oraz

• zamachom na zaparkowane pojazdy;

Działania wchodzące w zakres ochrony obejmują:

• ogólne środki bezpieczeństwa, polegające na weryfikacji kierowcy i przewoźnika przez nadawcę oraz na ochronie fizycznej pojazdu, miejsc załadunku, składowania i rozładunku;

• szkolenie kierowców i innych osób uczestniczących w przewozie;

• dodatkowe środki bezpieczeństwa dotyczące towarów dużego ryzyka.

Towary niebezpieczne dużego ryzyka są to towary, które mogą być użyte, niezgodnie ze swoim przeznaczeniem, w zamachach terrorystycznych i spowodować w ten sposób poważne następstwa w postaci licznych ofiar lub masowych zniszczeń.

Ochrona towarów dużego ryzyka powinna być realizowana na podstawie planu ochrony. Opracowanie i wdrożenie tego planu jest obowiązkiem wszystkich uczestników przewozu, w tym nadawcy, przewoźnika i odbiorcy.

16

---