1. Struktura i rola mięśnia poprzecznie prążkowanego.

Struktura mięśni: Mięśnie zbudowane są z komórek mięśniowych zawierających liczne równolegle ułożone filamenty aktyny - cienkie nitki i miozyny -jest to białko zbudowane z mostka poprzecznego głowy i ogona.

Rola mięśni:

-wygenerowanie siły w stosunku do systemu dźwigu utworzonych przez układ kostny i stawy

-możliwość wykonywania ruchów biernych i czynnych

-utrzymanie postawy i równowagi ciała

-możliwość wykonywania krótkotrwałych ruchów manipulacyjnych

2. Rodzaje skurczów mięśni.

Skurcz pojedynczy, niezupełny, zupełny, izometryczny, izotoniczny, auksotoniczny.

3. Skurcz fizjologiczny. Jednostka motoryczna.

Fizjologiczny skurcz mięśnia - zależy od naszej woli. Aktywacja pochodzi z kory ruchowej, móżdżku, dochodzi drogami piramidowymi i pozapiramidowymi. Jest płynny, harmonijny. Następuje z określoną siłą.

Jednostka motoryczna - jest to struktura, na które składa się jeden neuron motoryczny,(albo ruchowy) i wiele kom. mięśniowych (mała lub duża jednostka motoryczna).

4. Sprzężenie elektromechaniczne w mięśniu.

Kanały jonowe, aktywowane przez depolaryzację błony, przez które jony Ca2+ mogą dostawać się ze środowiska zewnątrzkomórkowego do wnętrza neuronu. Obecność jonów wapnia wewnątrz komórki powoduje zmianę struktury oraz rozluźnienie związku pęcherzyków synaptycznych z aktyną.
Odpowiedzialne są za sprzężenie pobudzeniowo - wydzielnicze w neuronach, dendrytyczne potencjały czynnościowe oraz sprzężenie elektromechaniczne w mięśniach.

5. Energetyka skurczu mięśnia, zjawiska biochemiczne.

Bezpośrednim źródłem energii potrzebnej do skurczów mięśnia szkieletowego jest ATP. Rozkłada się on w czasie skurczu do ADP i fosforanu. Energia do resyntezy ATP czerpana jest w procesie metabolizowania składników odżywczych aż do końcowych produktów. Całkowity rozpad podstawowego składnika odżywczego - glukoza do końcowych produktów metabolizmu wewnątrzkomórkowego dostarcza najwięcej energii do resyntezy ATP. Dzieje się to w czasie glikolizy tlenowej.

6. Znużenie mięśni szkieletowych, dług tlenowy, pułap tlenowy.

Znużenie mięśni szkieletowych: Jest to czasowa niezdolność mięśnia do pracy wywołana nadmierną aktywnością.

Dług tlenowy: stan fizjologiczny organizmu. To sytuacja jaka powstaje w organizmach funkcjonujących w oparciu o oddychanie tlenowe, w wyniku krańcowych wysiłków fizycznych. Tlen jest zużywany w komórkach szybciej niż może być pobierany. Wówczas kwas pirogronowy nie podlega dalszym procesom utleniania, lecz przekształca się w mniej szkodliwy dla organizmu kwas mlekowy, który jednak powoduje wystąpienie objawów zmęczenia mięśni. Dług tlenowy, musi być jednak spłacony przez szybszy niż zwykle pobór tlenu, celem rozkładu kwasu mlekowego. Kwas mlekowy przenika do krwi i jest transportowany do wątroby, gdzie ulega przemianie w glukozę.

Pułap tlenowy: Zdolność pochłaniania tlenu przez organizm. Najczęściej wyraża się go w objętości w ml dzielonych na masę ciała w kg pomnożoną przez czas pracy w minutach.

7. Cechy fizjologiczne mięśni gładkich.

Występowanie - ściana przewodu pokarmowego, naczyń krwionośnych, układu moczowego, dróg oddechowych, narządów rodnych.

Spełniają dwa typy czynności mechanicznej: skurcze i zmiany napięcia - mogą występować jednocześnie lub niezależnie od siebie. Wnętrze komórek ma ujemny potencjał elektryczny

( -50 mV)

- Nie posiadają jednostek kurczliwych w postaci sarkomerów

- Wnętrze wypełnione nitkami kurczliwymi

8. Zjawiska elektryczne w błonie komórkowej.

Postsynaptyczny potencjał pobudzający (EPSP) - Za przekaźnictwo odpowiada mediator pobudzający ( acetylocholina). Pod wpływem tego mediatora, który pośredniczy w przewodzeniu przez synapsę impulsów pobudzających jony sodu wnikają do wnętrza neuronu odbierającego impuls nerwowy. Następuje zmniejszenie spoczynkowego potencjału ujemnego błony postsynaptycznej. EPSP rozpoczyna się po pojawieniu się potencjału czynnościowego w części presynaptycznej. Pojedynczy EPSP nie jest w stanie wywołać postsynaptycznego potencjału czynnościowego jednak kilka jednoczesnych EPSP może depolaryzować błonę postsynaptyczną do potencjału progowego.

Postsynaptyczny potencjał hamujący (IPSP) - w synapsach hamujących wydzielane są mediatory hamujące przewodzenie impulsów. Cząsteczki tego mediatora powodują ucieczkę jonów potasu z wnętrza komórki odbierającej impuls oraz jednoczesny napływ jonów chloru do wnętrza powoduje to zwiększenie ujemnego potencjału elektrycznego we wnętrzu komórki do ok. -80mV i w zrost depolaryzacji błony postsynaptycznej. Powstaje hyperpolaryzacja i zmniejszenie pobudliwości błony postsynaptycznej.

9. Potencjał spoczynkowy i czynnościowy komórki nerwowej.

Potencjał spoczynkowy - to stała różnica potencjału elektrycznego pomiędzy środowiskiem wewn. a zewn. kom. w czasie spoczynku.

Potencjał czynnościowy - jest obiektywnym dowodem pobudzenia komórki. Dzieli się na dwie fazy: depolaryzacje i repolaryzacje.

10. Prawo "wszystko albo nic". Cechy reakcji progowej i podprogowej.

Prawo „wszystko albo nic” opisuje zdolność reagowania komórki na bodziec. Jeśli użyjemy bodźce podprogowe - nie ma żadnej reakcji. Jeżeli zastosujemy bodziec nadprogowy komórka reaguje pełnym pobudzeniem.

Potencjał progowy - krytyczny potencjał błony komórkowej ciała neuronu. Wynosi -55mV. Po przekroczeniu tego progu na skutek sumowania przestrzennego, czy tez sumowania w czasie impulsów, postsynaptyczny potencjał pobudzający przechodzi w potencjał iglicowy. Charakteryzuje się on szybko narastającą depolaryzacją błony komórkowej. Aktywuje kanał sodowy i powoduje pełną depolaryzację.

Potencjał podprogowy - potencjał spoczynkowy, nie aktywujący kanału sodowego.

11. Transport czynny w błonie komórkowej. Pompa sodowo-potasowa.

Transport czynny - transport cząsteczek wbrew gradientowi stężeń, odbywający się kosztem energii metabolicznej. W ten sposób przenoszone są Na+,K+,J, cukry, większości aminokwasów. Dzieli się na pierwotny -energia czerpana z ATP i wtórny-energia powstaje wtórnir z gradientów stężeń.

Pompa sodowo -potasowa- składa się z zespołu białek w błonie, są różne hipotezy co do struktury-dimer, tetromer. Białko złożone o właściwościach mechano - enzymatycznych właściwości ATP-azowe i przemieszczanie jonów.

12. Synapsa (rodzaje, mediatory, zjawiska elektryczne błony postsynaptycznej).

Synapsa - miejsce komunikacji błony kończącej akson z błoną komórkową drugiej komórki, nerwowej lub komórki efektorowej .

Mediatory sunaptyczne - Ach, A, Na, kwas glutaminowy, pompanina.

Mediatory hamujące: GABA, glicyna, Alamina.

13. Funkcje rdzenia kręgowego. Wstrząs rdzeniowy.

Funkcje rdzenia kręgowego:

-Przesyła bodźce do mięśni
- Przewodzi impulsy z i do mózgu
- Unerwia skórę, mięśnie, gruczoły, ukł. naczyniowy
- Znajdują się w nim ośrodki odruchów bezwarunkowych

Wstrząs rdzeniowy - jest wynikiem nagłego przerwania rdzenia kręgowego, oziębienia. Wysokie przecięcie, powyżej odcinka nerwów przeponowych doprowadza do śmierci z uduszenia, ponieważ ustaje funkcja przepony i pozostałych mięśni. Jest to okres całkowitej bezruchowości.

14. Odruch - definicja, łuk odruchowy, rodzaje, podział odruchów.

Odruch - to odpowiedź efektora na bodziec, który zadziałał na receptor, wyzwolona za pośrednictwem układu nerwowego. Istnieją odruchy animalne - to skurcz mięśni szkieletowych i odruchy autoniczne. Ruchy te są reakcjami wrodzonymi, czyli ruchami bezwarunkowymi, na bazie których mogą powstać odruchy warunkowe. Ze względu na rodzaj receptora mamy odruchy z eksteroreceptorów, interoreceptorów, proprioreceptorów. Odruchy można podzielić ze względu na ilość neuronów:» Odruch monosynaptyczny (1 synapsa, 2 kom. nerwowe» Odruch polisynaptyczny (2 lub więcej synaps)

Łuk odruchowy -droga, po której przebiega odruch. W zależności od poziomu ośrodka łuku odruchowego możemy odróżnić rdzeniowe i mózgowe (ośrodkowe).

15. Odruch na rozciąganie. Podstawowe napięcie mięśniowe.

Odruch na rozciąganie-zakończenie pierścieniowo-spiralne we włóknach intrafuzalnych. Efektorem tego odruchu są włókna ekstrafuzalne. Zakończenia pierścieniowo- spiralne odruchowo regulują toros fizjologiczny mięśni szkieletowych.

Podstawowe napięcie mięśniowe - zdolność mięśni do przeciwdziałania skurczom biernym rozciąganiu.

16. Rodzaje receptorów, potencjał generujący, kodowanie informacji czuciowej.

Receptor- jest to rodzaj przetrwornika lub urządzenie które przetwarza jeden rodzaj energii bodźca w inny rodzaj energii. Podział receptorów: ze względu na charakter, rodzaj działającego bodźca: chemoreceptory, nocyreceptory, mechanoreceptory, termoreceptory, elektromagnetoreceptory, fotoreceptory.

Podział ze względu na proces adaptacji: fazowe - szybko adaptujące się, dynamiczne i toniczne- wolno adaptujące się, statyczne.

Podział Sheringtona: eksteroreceptory, interoreceptory, proprioreceptory, telereceptory, nocyreceptory.

Potencjał generujący-pobudzenie receptora następuje poprzez odkształcenie błony(bodziec mechaniczny), błona recepacyjna wywołuje powstanie potencjału generującego, potencjał ten jest zmianą miejscową, który zależy od siły bodźca i rośnie wraz z jego wzrostem(bez zastosowania prawa wszystko albo nic)

Kodowanie informacji czuciowej: Przetwarzanie analogowe - amplituda potencjału generacyjnego jest adekwatna do siły bodźca. Przetwarzanie cyfrowe - narastanie częstotliwości impulsacji aferentnej zależnej od narastającej siły bodźca.

17. Adaptacja receptorów, receptory fazowe i toniczne.

Adaptacja receptorów- spadek wielkości potencjału generującego podczas utrzymującego się działania bodźca.

Fazowe - szybko adaptujące się, dynamiczne i toniczne- wolno adaptujące się, statyczne.

18. Czucie bólu: drogi przewodzenia, nocyceptory, kontrola dopływu informacji bólowej.

Czucie bólu - receptory te zwane są nocyreceptorami - stanowią wolne zakończenie nerwowe włókien znielizowanych i bezosiowych, zlokalizowane są w skórze właściwej, trzewiach, ścianach naczyń krwionośnych.

Ból pierwotny przewodzony jest drogą rdzeniowo-wzgórzową boczną. Ból wtrórny przenoszony jest drogami bardziej rozproszonymi poprzez kolaterale, drogą rdzeniowo-siatkowato wzgórzową.

Farmakologicznie możemy znosić czucie bólu poprzez hamowanie układu nieswoistego.

19. Twór siatkowaty (podział, funkcje).

Twór siatkowaty - zespół pojedynczych jąder połączonych ze sobą za pomocą krótkich dendrytów. Tworzą one pewien rodzaj sieci. Jest to ważny układ, który odpowiada za naszą aktywację, świadomość, pobudzenie. Odpowiada za utrzymanie kory w stanie napięcia. Twór odpowiada za wzbudzenie odruchu orientacyjnego. Drażnienie tworu np. przez guz, stłuczenia pnia powoduje, że pacjent jest apatyczny, posypiający, nieprzytomny. Twór siatkowaty łączy się u góry ze śródmózgowiem, u dołu zaś z rdzeniem przedłużonym.

Funckje tworu siatkowego - twór siatkowaty otrzymuje informacje ze wszystkich zasadniczych części ośrodkowego układu nerwowego i kojarząc je oraz zespalając wpływa na ich funkcjonowanie

• jest więc zaangażowany niemal we wszystkie czynności układu nerwowego

• Utrzymywanie mózgu w stanie czuwania

• Uszkodzenie - śpiączka

• Drażnienie części mostowej i śródmózgowej - reakcja wzbudzenia

20. Funkcja i struktura narządu równowagi.

Narządem słuchu i równowagi jest ucho. Jego budowa umożliwia odbieranie zarówno wrażeń słuchowych, jak i odpowiada za utrzymywanie równowagi. Zmysł słuchu charakteryzuje się zdolnością do rejestracji fal dźwiękowych o określonej częstotliwości, rozpoznaje on także kierunek, natężenie, ton i barwę danego dźwięku.

Ucho możemy podzielić na trzy części:

1. ucho zewnętrzne,

2. ucho środkowe,

3. ucho wewnętrzne.

Właściwy narząd równowagi stanowią kanały półkoliste, woreczek i łagiewka. Rejestrują one zmiany wywołane ruchami głowy. Każdy z kanałów półkolistych ma ułożenie prostopadłe do płaszczyzn dwóch pozostałych kanałów. Kanały posiadają bańkowate zakończenia, które są pokryte komórkami zmysłowymi. Komórki te reagują na przyspieszenie kątowe.

21. Móżdżek - podział czynnościowy, rola.

Móżdżek - odpowiada za precyzje i szybkie ruchy, ustala kolejność sekwencji danego ruchu, nanosi poprawkę do ruchu powstałego w innych obszarach kory, programuje i modyfikuje ruch, wprowadza korekte, porównuje aktualnie wykonany ruch z jego pierwotnym wzorem, uczestniczy w planowaniu danego ruchu na ułamek sekundy i tuż przed jego wykonaniem. Znaczący udział w kreowaniu ruchów balistycznych, wpływa na równowagę ciała, wpływa na powstanie szybkich ruchów naprzemiennych.

Czynnościowy podział móżdżku:

robak- kontroluje część pośrodkową ciała,

ramiona i biodra; część pośrednia-kontroluje część obwodowe kończyn górnych i dolnych;

część boczna - odpowiada za planowanie sekwencji ruchu oraz koordynacji.

22. Drogi korowo-rdzeniowe boczne i przednie - znaczenie.

Funkcja- to koordynowanie ruchów dowolnych.

Drogi rdzeniowo-korowe boczne są drogami skrzyżowanymi na wysokości rdzenia przedłużonego i stanowią 80% wszystkich dróg rdzeniowych.

Droga korowo-rdzeniowa przednia jest drogą nieskrzyżowaną, stanowi 20%.

23. Czynność jąder podstawy w czynności ruchowej - układ pozapiramidowy.

Układ pozapiramidowy (układ podkorowy, układ ruchowy prążkowiowy, wraz z układem piramidowym bierze udział w wykonywaniu przez organizm czynności ruchowej. Jeśli jednak układ piramidowy zajmuje się czynnościami, które wymagają od nas skupienia (np. nauka jazdy na rowerze, nauka pisania), to układ pozapiramidowy powoli przejmuje i automatyzuje czynności, które wcześniej były pod kontrolą układu piramidowego. Układ pozapiramidowy jest więc układem wspomagającym, odciążającym nas od skupiania się nad codziennymi czynnościami, umożliwiający nam pewną automatyzację. Współdziała w wyzwalaniu ruchów dowolnych i regulowaniu napięcia mięśni poprzecznie prążkowanych.

W układzie pozapiramidowym wyróżnia się następujące składowe anatomiczne:

jądro ogoniaste, soczewkowate, niskowzgórkowe, brzuszno-boczne, istota szara.

24. Funkcja kory mózgu.

Kora mózgowa - odbiera i analizuje informacje z narządów zmysłów. Odbywają się w niej też procesy skojarzenia, stąd też wysyłane instrukcje określające reakcje ruchowe. Odpowiada za czucie somatyczne, widzenie, czucie, słyszenie, uczenie się oraz planowanie i polecenie ruchów.

25. Znaczenie układu limbicznego.

Układ limbiczny analizuje bodźce środowiska zewn i wewn ustroju pod kątem ich znaczenia emocjonalnego. Pełni rolę analizatora emocjonalnego. Kontroluje wyrażanie emocji, poprzez podwzgórze i pień mózgu, uruchamia układy somatyczne i autonomiczne. Wspólnie z układem siatkowatym reguluje okołodobowe i długoterminowe rytmy biologiczne (sen i czuwanie) Emocje stanowią swoiste wzbudzenie, które uaktywnia mechanizm zdobywania lub unikania. Układ ma znaczącą rolę w kodowaniu pamięci świeżej i uczenia się.

26 Rola podwzgórza w mechanizmach homeostatycznych ustroju.

Udział w kierowaniu złożonymi mechanizmami aktywności somatycznej, czyli zachowania

Regulacja czynności gruczołów dokrewnych, regulacja układu autonomicznego, utrzymuje stałość środowiska wewnętrznego organizmu- homestaze.

27. Termoregulacja a podwzgórze.

Przednia część podwzgórza zawiera ośrodek termostatyczny. Ośrodek związany z regulacją procesów utraty ciepła i zmniejszenie jego produkcji.

Tylna część podwzgórza łączy się z reakcjami odruchowymi na zimno, ośrodek odpowiedzialny za zachowanie ciepła i za wzrost jego produkcji.

Podwzgórzowe ośrodki termoregulacji otrzymują impulsacje z :

a)termoreceptorów mózgu, głównie z podwzgórza i ośrodków rdzeniowych wrażliwych na temp. Krwi tętniczej.

b)termoreceptorów skórnych reagujących na zmiany temp. Otoczenia.

c)termoreceptorów aktywującego układu siatkowatego ARAŚ

26. Regulacja gospodarki wodno-elektrolitowej przez podwzgórze.

Ośrodek pragnienia w cz.bocznej podwzgórza, Ośrodek gaszenia pragnienia w cz. środkowej podwzgórza. Czynni bezpośrednio pobudzającym ośrodek pragnienia: wzrost stężenia Na+, wzrost osmolalności płynu zewnątrzkomórkowego, wzrost stężenia.

27. Ośrodek pokarmowy w podwzgórzu.

Ośrodek sytości zlokalizowany w jądrze brzuszno-przyśrodkowym. Ośrodek głodu w bocznej cz. podwzgórza. Podwzgórze łącznie z układem limbicznym oddziałuje na motywacje reakcji pokarmowych ustroju i zamienia potrzebę przyjmowania pokarmu w odpowiednie zachowanie. Obustronne uszkodzenie ośrodka sytości daje nadmierny apetyt- hiperfalgię ,a jego podrażnienie wywołuje brak łaknienia-anoreksje. Pobudliwość podwzgórzowych ośrodków pokarmowych jest zależne zarówno od: krótkotrwałych mechanizmów kontroli łaknienia, oraz od długotrwałych mechanizmów kontroli łaknienia.

28. Hormony przedniego płata przysadki.

Komórki wydzielnicze przedniego płata przysadki mózgowej wytwarzają 6 hormonów, a mianowicie: hormon wzrostu (GH), prolaktynę (PRL), adrenokortykotropinę (ACTH), hormon tyreotropowy (TSH), hormon folikulotropowy (FSH) i hormon luteinizujący (LH).

29. Skład i rola krwi.

Skład krwi: Elementy upostaciowane: krwinki czerwone-erytrocyty, krwinki białe leukocyty, płytki krwi-trombocyty. Elementy morfologiczne stanowią 45% obj. krwi , a na osocze przypada 55%.

Rola krwi: utrzymanie stałego środowiska wew ustroju - funkcja homeostatyczna,

funkcja transportowa- przenoszenie O2 z płuc do tkanek , a CO2 z tkanek do pęcherzyków płucnych- oddychanie.

Funkcja: odżywiania tkanek- zaopatrywanie narządów w składniki odżywcze-glukoza, aminokwasy, tłuszcze. Czynność hydrodynamiczna czyli wyrównanie ciśnienia osmotycznego stężenia jonów H+, ilości wody. Udział w mechanizmach obronnych ustroju, typ odporności komórkowej, hormonalnej. Funkcja oczyszczająca, czyli transport produktów przemiany materii do narządów wydalniczych. Transport witamin, hormonów. Regulacja temp. ciała.

30. Krwinki czerwone - znaczenie, norma, erytropoeza.

Ilość RBC - 5,4 mln/mm3 u mężczyzny i 4,6mln/mm3 u kobiety. Zadaniem krwinek czerwonych jest wiązanie tlenu i dostarczanie go

tkankom a także transport dwutlenku węgla z tkanek do płuc.

Erytropoeza (również erytrocytopoeza) - proces namnażania i różnicowania erytrocytów (czerwonych krwinek krwi), z komórek macierzystych w szpiku kostnym kości płaskich i nasadach kości długich. Proces ten jest regulowany przez stężenie erytropoetyny we krwi.

31. Hemoglobina - rola, podstawowe związki, dysocjacja oksyhemoglobiny.

Norma dla kobiet 14-16g, dla mężczyzn 16-18g .

Znaczenie hemoglobiny- transport O2 z płuc do tkanki w postaci oksyhemoglobiny, rola jednego z głównych buforów krwi, transport CO2 z tkanek do płuc w postaci karbaminohemoglobiny.

32. Transport tlenu i dwutlenku węgla przez krew. Wartości fizjologiczne ciśnienia parcjalnego gazów we krwi żylnej, krwi tętniczej, powietrzu pęcherzykowym i powietrzu atmosferycznym.

33. Leukocyty (podział, normy).

Niszczą obce ciała na drodze fagocytozy oraz biorą udział w produkcji przeciwciał. Produkowane w szpiku kostnym i tkance chłonnej, norma to 5-10 tys. w 1mm, dzielimy je na 2gr. Granulocyty i agranulocyty.

34. Odporność organizmu (wrodzona i nabyta).

Odporność wrodzona-bierna- przeciwciała matki dostarczone w okresie życia płodowego i poprzez karmienie piersią. Czynna- fagocytoza, kwaśna treść żołądka, odporność skóry, lizozym, układ dopełniacza, limfocyty NK.

Odporność nabyta: bierna- surowica zawierająca gotowe przeciwciała. Czynna- zapewniona przez limfocyty typu T.

35. Rodzaje i funkcje granulocytów.

Podział granulocytów: obojętnochłonne- neutrofile-Pełnią zasadniczą rolę w odpowiedzi odpornościowej przeciwko bakteriom, ale nie pozostają obojętne również względem innych patogenów. Ich znaczenie wynika głównie z faktu szybkiego reagowania na obce organizmowi substancje. ,

kwasochłonne- eozynofile - należą do komórek układu odpornościowego, które odgrywają zasadniczą rolę w zwalczaniu pasożytów oraz reakcjach alergicznych.

Zasadochłonne-bazofile.-Spełniają jednak ważną funkcję obronną. Magazynują histaminę, którą wydzielają, kiedy zostają pobudzone do reakcji.

36. Odporność komórkowa i humoralna.

Odporność komórkowa - odporność za którą odpowiedzialne są leukocyty obdarzone zdolnością do pochłaniania i wewnątrzkomórkowego trawienia lub usuwania ciał obcych. Odporność, którą można przenieść od odpornego dawcy do nieodpornego biorcy za pomocą komórek, lecz nie za pomocą surowicy. Komórkami swoistej odporności nabytej są limfocyt T i limfocyt B, komórkami nieswoistej odporności wrodzonej są granulocyty i makrofagi (PK).

Odporność humoralna - jeden z mechanizmów odporności swoistej. W reakcji odpornościowej humoralnej organizm wykorzystuje różne substancje chemiczne, najważniejszymi są w niej przeciwciała (białka odpornościowe). Przeciwciała są produkowane, a następnie uwalniane przez uczulone limfocyty B w odpowiedzi na pojawiający się w organizmie antygen.

37. Płytki krwi, hemostaza.

Płytki krwi- norma 350-450tys na 1mm3. Mają właściwości agregacji -sklejania już pobudzonych ze sobą płytek i adnezji -przyklejanie się płytek do włókien kolagenowych. Biorą udział w krzepnięciu krwi.

Hemostaza-fazy- reakcja naczyniowa, tworzenie się fibryny z fibrynogenu, proces fibrynalizy.

38. Czynniki krzepnięcia krwi. Mechanizm krzepnięcia krwi.

Czynniki: fibrynogen, protrombina, tromboplastyna tkankowa, jony Ca+, proakceleryna, prokonwertyna, globulina przeciwkrawiączkowa, czynnik Christmasa, czynnik Stuarta-Rowera, PTA czynnik Rosenthala, czynnik Hagemana, stabilizujący włóknik, akceleryna.

Proces krzepnięcia krwi: Zatrzymanie krwi zależy od: właściowości samych naczyń krwionośnych, obecności trombocytów, tworzenie się z nich czopu trombocytanowego, czynników osoczowych -powoduję przemianę fibrynogenu w fibrynę, które wraz z czopem trombocytonowym.

39. Białka osocza i ich znaczenie.

Rola białek osocza:

o Kontrola dystrybucji płynów przestrzeni pozakomórkowej - głównym białkiem spełniającym te funkcje jest albumina.

o Funkcje transportowe - niespecyficzny układ o dużej pojemności transportujący hormony, witaminy, wapń, magnez, metale śladowe, bilirubinę, kwasy tłuszczowe, lipidy i leki (albumina); specyficzny transport i regulacja metabolizmu różnych związków (transferyna-Fe, transkobalamina-witamina B12, tyreoglobulina-tyroksyna i trójjodotyronina, haptoglobina-Hb).

40. Grupy krwi, dziedziczenie.

41. Czynnik Rh, konflikt serologiczny.

Czynnik Rh jest substancją obecną w ścianie krwinek czerwonych u 85% ludzi. Konflikt serologiczny może wystąpić gdy matka ma Rh-, ojciec Rh+ a dziecko dziedziczy RH+. Konflikt serologiczny obecnie rzadko doprowadza do poważnych komplikacji ponieważ wszystkim matkom z Rh- które urodziły dzieci z Rh+ w ciągu 72 godzin po porodzie podaje się immunoglobulinę anty-D. Jest to zabezpieczenie dla kolejnej ciąży ponieważ konflikt serologiczny rzadko dotyczy pierwszej ciąży.

42. Właściwości mięśnia sercowego: potencjał czynnościowy, sprzężenie elektromechaniczne

Mięsień sercowy- duże podobieństwo strukturalne i czynnościowe do mięśnia szkieletowego. Występuje poprzeczne prążkowanie w świetle spolaryzowanym. Identyczny układ nitek aktyny i miozyny jak w mięśniu szkieletowym. Dobrze rozwinięty układ siateczki sarkoplazmatycznej. Występują traidy złożone z kanalika T i cystern końcowych. Pobudzenie rozszerza się czynnie poprzez nagły wzrost stężenia wewnątrzkomórkowego Ca2+. Pochodzi ze źródła wewnątrzkomórkowego. Obecność mostków niskooporowych gwarantuje łatwość i szybkość szerzenia się pobudzenia miocytu na miocyt. Funkcje mięśnia sercowego to wymuszanie przepływu krwi w naczyniach krwionośnych, utrzymanie w układzie naczyniowym odpowiedniego ciśnienia, które zapewnia optymalną perfuzje tkanek.

Fazy potencjału czynnościowego: Faza 0-szybka depolaryzacja, Faza 1-wstępna depolaryzacja, Faza 2 plateau(stałość)napływ jonów wapniowych i sodowych do komórek i wypływ jonów pozostałych z kom., Faza 3 występuję końcowa repolaryzacji (potasowo-kom), Faza 4 polaryzacja utrzymująca się, w tej fazie następuję stabilizacja.

W komórce mięśnia szkieletowego potencjał spoczynkowy wynosi -85mV. Potencjał czynnościowy pojawia się na skutek pobudzenia sarkolemy, w jego powstawaniu biorą udział jony sodu i wapnia. Prowadzi to do aktywacji układów kurczliwych i ten proces nosi nazwę sprzężenia elektromechanicznego.

43. Układ bodźco -przewodzący serca - rola, struktura.

Układ bodźcowo-przywodzący

Budowa: Mięsień przewodzący serca, tworzący węzeł zatokowo-przedsionkowy, przedsionkowo-komorowy, pęczek przedsionkowo-komorowy oraz sieć włókien Purkiniego penetrujących mięśniówkę komór, stanowi rozrusznik dla całego mięśnia sercowego.

Funkcja: Reguluje rytmiczną i naprzemienną kolejność skurczów, przedsionków i komór, dzięki zdolności wytwarzania i przewodzenia bodźców.

44. EKG - zapis bioelektrycznej czynności serca.

EKG-metoda rejestracji z powierzchni ciała wytwarzanych przez karliomiocyty zmian napięcia elektrycznego względem osi czasu i przetwarzane w zapis graficzny w prostej ewolucji krzywej.

45. Cykl serca (podział na fazy, wartości ciśnienia w jamach serca, rola układu zastawek).

Cykl serca: wyróżniamy 4 tony i szmery serca: Ton I określany jest jako St, jest niski, o częstotliwości 25-45 Hz i trwa 150ms. Powstanie w związku ze zjawiskami dynamicznymi- początek skurczu mięśnia sercowego, zamknięcie zastawek przedsionkowo-komorowych, komponentna, mięśniowa jako wyraz wibracji struktur serca-zastawek ścian serca.

Ton II czyli S2 ma wyższą tonacje, częstotliwość 50 Hz i trwa 120ms. Powstaje w wyniku drgań zamykających się zastawek półksiężycowatych aorty i pnia płucnego. Najlepiej słyszalny pod podstawą serca w rzucie mają zastawki półksiężycowate.

Znaczenie aparatu zastawkowego serca: ruchy płatków zastawek zapewniają jednokierunkowy przepływ krwi przez serce, co zapobiegają cofaniu się krwi, dzięki pracy zastawek możliwe jest wygenerowanie odpowiednich wartości ciśnień przez prawą i lewą komorę.

Wartości ciśnień : skurczowe 90-140 (130)

rozkurczowe 50-90

46. Pojemność wyrzutowa i minutowa serca, wskaźnik sercowy - definicje.

Wskaźnik sercowy- pojemność minutowa serca w przeliczeniu na powierzchnie ciała.

Objętość wyrzutowa- SV jest to objętość krwi wyrzuconej w każdym skurczu serca. W stanie spoczynku u człowieka wynosi ona 80ml (70-120ml)

Pojemność minutowa serca - CO -obj. krwi wyrzuconej w jednostce czasu przez lewą lub prawą komorę serca. Przeciętnie w spoczynku CO wynosi ~ 5,4l/min. Zależy głównie od wielkości powrotu żylnego, wielkości ciśnienia w prawym przedsionku.

47. Wpływ układu autonomicznego na serce.

Automatyzm serca- to zdolność do wygenerowania bodźców przez swoiste kom. mięśnia serca, więc jak sama nazwa sugeruje, generuje on impulsy stanu czynnego w sercu bez jakichkolwiek czynników z zewnątrz.

48.Ciśnienie tętnicze krwi - sposoby pomiaru, normy, czynniki kształtujące wartość ciśnienia tętniczego.

Częstością tętna nazywamy ilość uderzeń serca na minutę.

U dorosłych ilość uderzeń na minutę wynosi ok. 60-80.

U dzieci: 90-140/minutę.

Tętno można sobie zbadać przykładając opuszki palców 2, 3 i 4 (wskazujący, środkowy, serdeczny nad tętnicą promieniową (okolica nadgarstka) lub na tętnice szyjną (2 i 3 palec).

Mierzenie ciśnienia krwi pomaga nam wstępnie ocenić stan naszego układu krwionośnego. Nieprawidłowe wartości ciśnienia mogą prowadzić do rozwoju nadciśnienia tętniczego lub niedociśnienia tętniczego.

48. Opór krążenia. Definicja, regulacja, jednostki.

Opór krążenia jest zmienny w kolejnych odcinkach układu krwionośnego. Szeregowo ułożonym oporom przepływu odpowiada liniowy spadek ciśnienia od lewej komory do prawego przedsionka w dużym krążeniu i od prawej komory do lewego przedsionka w krążeniu płucnym (małym). Tam, gdzie opór naczyniowy jest największy, w drobnych tętniczkach (arteriole), ciśnienie napędowe zużywa się najbardziej i spadek ciśnienia jest ostry. Średnie ciśnienie w tętnicach przekroju 3-5 mm jest niewiele niższe niż w aorcie i wynosi około 90 mm Hg. Ciśnienie w małych tętnicach utrzymuje się jeszcze na poziomie 70-80 mm Hg. Dopiero po pokonaniu wysokiego oporu najmniejszych tętniczek (arterioli) o małym przekroju, ciśnienie spada do około 35 mm Hg. Takie samo jest ciśnienie w części tętniczej naczyń włosowatych. W ich części żylnej ciśnienie obniża się do 15-20 mm Hg.

49. Przepływ laminarny i burzliwy.

Przepływ laminarny- jest charakterystyczny dla krwi, która nie przekroczyła pewnego bocznego ciśnienia granicznego zamieniającego przepływ krwi w burzliwy. W tym przepływie da się wyróżnić pasmowy przebieg warstw krwi. Warstwy osiowe, czyli pośrodkowe poruszają się z większą prędkością niż warstwy boczne natomiast warstwy przyścienne nie poruszają się wcale. Kiedy różnica ciśnień między warstwami osiowymi i bocznymi przekroczy pewną wartość graniczną dochodzi (wynika to ze zwiększenia prędkości) przepływ laminarny przechodzi w przepływ burzliwy. Dochodzi wtedy do zderzenia i mieszania się poszczególnych warstw. Powstające ruchy wirowe prowadzą do zmniejszenia średniej prędkości liniowej.

Przepływ burzliwy polega na tym, że po przekroczeniu liczby Reynoldsa dochodzi do zaginania się warstw, w których panuje większe ciśnienie boczne w kierunku warstw o mniejszym ciśnieniu, czyli do warstwy osiowej.

50. Wędrówka wody przez ścianę naczynia włosowatego. Obrzęki i autotransfuzja.

• Obrzęki - zaburzenia gospodarki wodnej

Bilans wodny w naszym organizmie jest kontrolowany przez centralny układ nerwowy. Głównymi odbiorcami tych informacji są trzy układy: naczyniowy, hormonalny oraz moczowy. Prawidłowa gospodarka wodna zależy od skomplikowanych procesów fizjologicznych i chemicznych. Im więcej wody znajduje się w organizmie, tym więcej serce i zastawki żylne muszą jej przepompować. Jeśli organizm wysyła (niezależnie od powodów) fałszywe sygnały do mózgu, serca i nerek, naczynia są niedokrwione. Układ nerwowy stwierdza, że potrzebują one więcej krwi. Ale organizm nie może wytworzyć odpowiedniej ilości krwi. Musi znaleźć inny sposób na zaspokojenie potrzeb ważnych narządów. Zwiększa więc objętość krwi krążącej w organizmie poprzez wchłanianie wody z jelit, treści pokarmowej i kału. Ale takie działanie nam nie służy. Rozwodniona krew przemieszcza się po ciele, a gdy dopłynie do jego dolnej części, ma problem, by powrócić do góry. Zastawki żylne, które znajdują się w nogach, nie mają siły przepompować całej krwi. Zalega więc ona w kończynach, ale stara się wydostać w inny sposób. Przepełnione naczynia stają się jakby dziurawe, nadmiar płynu zaczyna przez nie przeciekać do otaczających tkanek.

Autotransfuzja, transfuzja autologiczna - zabieg przetaczania krwi, w którym biorcą i dawcą jest chory sam dla siebie. Leczenie pacjenta własną krwią konserwowaną pozwala na uniknięcie ryzyka związanego z immunizacją antygenami krwinkowymi, przeniesieniem chorób wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych.

51. Znaczenie naczyń żylnych. Czynniki warunkujące powrót żylny.

Przewlekła niewydolność żylna (PNŻ) jest zaburzeniem funkcji naczyń żylnych - głębokich lub powierzchownych. Może być schorzeniem wrodzonym lub nabytym, a wywołuje ją niewydolność zastawek żylnych przebiegająca z utrudnieniem odpływu lub bez niego. Niewydolność mechanizmów warunkujących powrót żylny prowadzi do zastoju żylnego, a to w konsekwencji

do nadciśnienia żylnego

Wielkość ciśnienia zależy od masy ciała osobnika, jego sposobu odżywiania i czynników środowiskowych, przede wszystkim zaś narażenia na działanie różnych czynników stresowych.

Ciśnienie tętnicze krwi podlega działaniu siły ciężkości i zależy od położenia tętnicy, w której dokonuje się pomiaru, w stosunku do serca.

52. Cechy krążenia wieńcowego.

Krążenie wieńcowe - naczynia krwionośne, które mają za zadanie doprowadzenie krwi bogatej w tlen i substancje odżywcze do komórek serca oraz odprowadzenie dwutlenku węgla i ubocznych produktów metabolizmu z tych komórek. Tętnice wieńcowe odchodzą nad płatkami półksiężycowatymi prawym i lewym, od rozszerzonego początku aorty zwanego opuszką.

53. Krążenie płucne, cechy fizjologiczne.

KRĄŻENIE MAŁE (PŁUCNE)

- początek krwioobiegu stanowi prawa komora serca, zaś jego koniec - lewy przedsionek serca

- jest on odpowiedzialny za zaopatrywanie organizmu w tlen i odprowadzanie dwutlenku węgla z ustroju - umożliwia wymianę gazową

-pełni funkcję filtru krwi - na poziomie kapilarów usuwane są drobne skrzepy, zatory oraz pęcherzyki powietrza (w śródbłonku znajdują się aktywatory plazminy i heparyny), a makrofagi pęcherzyków płucnych usuwają różne substancje obce dla organizmu

- pełni funkcje metaboliczne: miejsce enzymatycznego rozkładu noradrenaliny, histaminy, serotoniny, syntezy prostacykliny oraz przekształcania angiotensyny I w angiotensynę II

54. Ośrodek sercowy i naczynioruchowy (lokalizacja i funkcja).

Ośrodki sercowe, odpowiedzialne za przyspieszenie (ośrodek przyspieszający) i zwolnienie (ośrodek zwalniający) rytmu serca, znajdują się w tworze siatkowatym i podwzgórzu, regulują aktywność włókien dosercowych współczulnych i n. błędnego.

Ośrodek naczynioruchowy jest zlokalizowany w tworze siatkowatym rdzenia przedłużonego. Kontroluje czynności włókien współczulnych zazwojowych zwężających naczynia

55. Odruchowa regulacja krążenia: baroreceptory, chemoreceptory i wolumen receptory.

Baroreceptorami nazywamy „biologiczne czujniki” umiejscowione w tętnicy szyjnej i aorcie, reagujące na mechaniczne rozszerzenie naczyń przez wzrastające ciśnienie krwi. Rola baroreceptorów tętniczych- wyrównują wahania ciśnienia tętniczego w ciągu dnia i utrzymują je na stałym poziomie.

Odruch z baroreceptorów tętniczych działa na zasadzie ujemnego sprzężenia zwrotnego.

Jeżeli RR ↑ to odruch z baroreceptorów tętniczych będzie je obniżać, a jeżeli RR ↓ to odruch z baroreceptorów je podwyższy.

Odruch ten skuteczniej chroni przed zmniejszeniem ciśnienia niż przed nadmiernym zwiększeniem ciśnienia.

Chemoreceptory, wyróżniamy dwa rodzaje chemoreceptorów:
1) receptory związane ze zmysłem węchu i smaku, wrażliwe na różne substancje chemiczne. Zostają podrażnione po rozpuszczeniu się danej substancji w płynie wytwarzanym przez błonę śluzową jamy ustnej i nosowej oraz gardła.
2) receptory (tzw. interoreceptory) wrażliwe na ciśnienie parcjalne tlenu, dwutlenku węgla oraz stężenie jonów wodorowych (czyli pH) we krwi i płynie mózgowo-rdzeniowym.
Zlokalizowane centralnie - w pniu mózgu .

56. Miejscowa regulacja krążenia.

Miejscowa regulacja krążenia - działa w obrębie naczyń narządu lub tkanki. Polega na zapewnieniu wielkości dopływu krwi odpowiednio do natężenia przemiany materii. Komórki ściany naczyń syntezują substancje wpływające na ich skurcz.

57. Układ renina - angiotensyna - aldosteron.

Układ ten kontroluje objętość krążącej w ustroju krwi i stężenia jonów sodowych (Na+) i potasowych (K+) w płynach ustrojowych. Występuje we krwi jako układ działający w całym organizmie lub też lokalnie w takich tkankach jak: mięsień sercowy, ściany naczyń krwionośnych, nerki itp

58. Autoregulacja przepływu krwi.

Autoregulacja utrzymuje u osób z prawidłowym ciśnieniem tętniczym przepływ mózgowy (CBF) w stałych granicach, gdy średnie ciśnienie tętnicze (MAP) wynosi od 60 do 150 mm Hg, a ciśnienie perfuzyjne (CPP) od 50 do 140 mm Hg.

Autoregulację mogą zaburzać procesy chorobowe, jak uraz głowy czy udar, a także leki prowadzące do rozszerzenia naczyń mózgowych, jak np. lotne środki anestetyczne czy triazotan glicerylu. Granice autoregulacji ulegają przesunięciu w prawo w przebiegu przewlekłego nadciśnienia tętniczego, powracają jednak zwykle do normy, gdy w sposób właściwy kontroluje się nadciśnienie.

59. Reakcja ortostatyczna.

Reakcja ortostatyczna - objaw regulacji ciśnienia przez organizm przy zmianie położenia ciała. Mogą się pojawić tzw. `mroczki przed oczami - chwilowe niedokrwienie mózgu. Reakcja ta zapobiega działaniu hydrostatycznego, tzn. zaleganiu krwi w dolnej połowie ciała, zmniejszeniu powrotu żylnego i spadkowi ciśnienia tętniczego krwi.
Zapaść ortostatyczna - utrata przytomności spowodowana reakcją ortostatyczną.

60. Znaczenie układu oddechowego.

Rolą układu oddechowego jest pobieranie tlenu i wydalanie dwutlenku węgla. Dzieki temu wszystkie komórki ciała zaopatrywane są w tlen.

61. Mechanika oddychania.

Oddechy, czyli rytmiczne ruchy klatki piersiowej, złożone z fazy wdechowej i wydechowej, powodują przewietrzanie płuc. Dzieje się tak około 16x/min. w trakcie spoczynku. Wdech, w czasie którego do dróg oddechowych wciągane jest powietrze (500 ml, przy czym tylko 350 ml dostaje się do pęcherzyków płucnych), to aktywna czynność, wywoływana skurczem przepony i mięśni międzyżebrowych oraz ruchem żeber na zewnątrz i ku górze. Płuca ulegają wtedy rozciągnięciu. Podczas wydechu (biernej czynności) przepona i mięśnie międzyżebrowe rozkurczają się, więc żebra opadają ku dołowi. Płuca zapadają się. Pojemność życiowa płuc wynosi ok. 4500 ml u mężczyzn i ok. 3200 ml u kobiet. Na stale zalega też w płucach pewna ilość powietrza (ok. 1500 ml).Oddychanie jest czynnością mimowolną i spontaniczną, choć mamy wpływ na częstość oraz głębokość oddechów.

62. Całkowita pojemność płuc. Spirometria.

W skład pojemności całkowitej płuc wchodzą różne składowe, nazywane potocznie pojemnością płuc. Wśród nich należy rozróżnić:

- pojemność całkowita płuc. Na nią składają się:

- pojemność życiowa. W badaniu spirometrycznym możemy ją podzielić na:

- pojemność oddechowa - około 0,5l wydychane podczas normalnego wdechu

- pojemność dopełniająca (uzupełniająca) - około 2,5l powietrza, które dodatkowo można wciągnąć do płuc (pogłębiony wdech)

- pojemność zapasowa - około 1,5l powietrza, które dodatkowo można usunąć z płuc (pogłębiony wydech)

- pojemność zalegająca - jest to pojemność około 1,2l powietrza, które pozostaje w płucach nawet przy najgłębszym wydechu i nie jest wymieniana podczas standardowego oddechu. Pojemność ta nie jest dostępna do zmierzenia podczas standardowego badania spirometrycznego.

Spirometria - rodzaj badania medycznego, podczas którego mierzy się objętości i pojemności płuc oraz przepływy powietrza znajdującego się w płucach i oskrzelach w różnych fazach cyklu oddechowego. Spirometria ma na celu określenie rezerw wentylacyjnych układu oddechowego. Badanie wykonuje się przy pomocy urządzenia zwanego spirometrem.

63. Organizacja ośrodka oddechowego.

Ośrodek oddechowy - za jego pośrednictwem odbywa się regulacja oddychania, czyli kontrola częstotliwości i głębokości oddechów.

W skład tego ośrodka wchodzą dwa rodzaje neuronów tworzące dwa ośrodki o przeciwnej funkcji. Oba rodzaje neuronów należą do tworu siatkowatego rdzenia przedłużonego.

64. Przestrzeń martwa i przeciek płucny.

Przestrzeń martwą dzielimy na anatomiczną oraz na fizjologiczną .

Przestrzeń martwa anatomiczna , to obszar, w którym nie następuje wymiana gazowa. Należą do niej jama nosowa, gardło, krtań, tchawica, oskrzela, oskrzeliki .

Funkcja: doprowadzanie powietrza do płuc, jego nawilżanie, ogrzewanie, oczyszczanie

Przestrzeń martwą fizjologiczną stanowi objętość powietrza pęcherzykowatego nie biorącego udziału w wymianie gazowej z krwią (niewykorzystana wentylacja).

Przeciek płucny fizjologiczny- część pojemności minutowej serca, w której krew nie zostaje utlenowana. Polega na zaburzeniu stosunku przepływu krwi w pewnych częściach płuc do wentylacji tamtejszych pęcherzyków płucnych (niewystarczająca wentylacja w stosunku do przepływu krwi)

Przeciek płucny anatomiczny- jest wywołany zespoleniami żył oskrzelowych należących do dużego krążenia i odprowadzających krew żylną z żyłkami płucnymi zawierającym krew tętniczą. Również w samym sercu drobne żyłki wyprowadzają krew żylną z mięśnia sercowego do krwi tętniczej lewej komory. Przyczyną są anastomozy(zespolenie tętniczo-żylne).

65. Odruchowa regulacja oddychania, receptory płuc.

Oddychanie regulują dwa niezależne mechanizmy. Jeden odpowiada za kontrolę dowolną, drugi za kontrolę automatyczną. Układ odpowiedzialny za kontrolę dowolną znajduje się w korze mózgu i wysyła impulsy do motoneuronów oddechowych poprzez drogi korowo-rdzeniowe. Układ odpowiedzialny za kontrolę automatyczną znajduję się w rdzeniu przedłużonym i moście. Impulsy z tego układu aktywują motoneurony oddechowe, znajdujące się w szyjnym i piersiowym odcinku rdzenia kręgowego, unerwiające mięśnie wdechowe.

Motoneurony odcinka szyjnego rdzenia - powodują skurcz przepony przez nn. przeponowe.

Motoneurony odcinka piersiowego - pobudzają mm.międzyżebrowe zewnętrzne.

Impulsy pobudzające docierają też do mięśni międzyżebrowych wewnętrznych i innych mięśni wydechowych.

66. Wymiana gazów w pęcherzykach płucnych i tkankach.

Proces wymiany tlenu i dwutlenku węgla między powietrzem w pęcherzykach płucnych a krwią w naczyniach włosowatych, a w następnej kolejności w tkankach, to wymiana gazowa. Tlen i dwutlenek węgla przenikają przez bardzo cienkie (ok. 0,2 um) ściany naczyń włosowatych na zasadzie dyfuzji. Gazy w pęcherzykach płucnych nie kontaktują się bezpośrednio z krwią - są rozpuszczone w warstwie płynu, który zwilża powierzchnię pęcherzyka. Powietrze w pęcherzykach płucnych jest nasycone parą wodną (dlatego także powietrze wydychane z płuc jest nasycone parą wodną). Po przejściu przez ścianę pęcherzyka płucnego cząsteczki tlenu rozpuszczają się w osoczu i natychmiast dyfundują do erytrocytów.

67. Rola poszczególnych odcinków przewodu pokarmowego.

jama ustna - zbudowana jest z zębów, języka oraz gruczołów które wydzielają ślinę. Rolą jest rozdrabnianie, formowanie i zlepianie kęsów pokarmu.
gardło-służy do przesuwania pokarmu dalej. jest zbudowane z błony śluzowej oraz z mięśni które wspomagają przesuwanie pokarmu (odruch przełykania)
przełyk-zbudowany z mięśni i błon. Jego funkcją jest przesuwanie pokarmu z gardła do żołądka.
żołądek-Wydziela sok żołądkowy oraz enzymy trawienne, które biorą udział w trawieniu białka. Służy tez jako magazyn dla pokarmu dlatego jego ściany są bardzo grube i mają zdolność do rozciągania się.
jelito cienkie-jest wyścielone kosmkami jelitowymi i dlatego za ich pomocą wchłania składniki odżywcze z jelita i przekazuje je do krwi.
jelito grube-łączy jelito cienkie z odbytem. Przechodzą przez nie resztki pokarmu, które nie zostały strawione. Zachodzi w nim formowanie kału-dzięki temu że ma obfitą błonę śluzową jest to możliwe.

68. Zjawiska zachodzące w jamie ustnej.

Jama ustna wytwarza ślinę, w której skład wchodzi amylaza ślinowa. Jest to enzym hydrolityczny z grupy hydrolaz, rozkładający skrobię i inne wielocukry. Występuje w soku trzustkowym i w ślinie (jest produkowana przez ślinianki). Zapoczątkowuje proces trawienia skrobi. Amylaza jest także syntezowana w owocach wielu roślin podczas dojrzewania, powodując, że stają się słodsze, także podczas kiełkowania ziaren zbóż.

69. Rodzaje gruczołów żołądka, skład soku żołądkowego.

Gruczoły znajdujące się w żołądku produkują sok żołądkowy, który zawiera śluz oraz enzymy trawienne takie jak: podpuszczka, pepsyna i kwas solny. Śluz ma właściwości ochronne, zabezpieczające błonę śluzową żołądka przed ujemnym działaniem kwasu solnego. Podpuszczka jest enzymem, który powoduje ścieranie się białka zawartego w mleku. Natomiast pepsyna rozpoczyna proces trawienia białek. Cząsteczki białka są nierozpuszczalne w wodzie w mogą przejść przez ściankę jelita. Dopiero po rozłożeniu ich na aminokwasy, związki te mogą być wchłonięte przez organizm.
Kwas solny umożliwia działanie pepsyny i dlatego jest niezbędny w procesie trawienia.
Czas trawienia pokarmu w żołądku jest różny i zależy od rodzaju pożywienia. Z żołądka masa pokarmowa porcjami przesuwa się do jelita cienkiego.

70. Fazy wydzielania soku żołądkowego.

Wydzielanie soku żołądkowego dzieli się na trzy fazy: głowową, żołądkową i jelitową.

Faza głowowa wydzielania soku żołądkowego - dawniej nazywana była fazą nerwową. Sok żołądkowy wydzielany jest pod wpływem impulsów biegnących przez nerwy błędne. Uczestniczą w niej zarówno odruchu warunkowe, czyli nabyte, jak i odruchy bezwarunkowe, czyli wrodzone.
Faza żołądkowa wydzielania soku żołądkowego - sok żołądkowy jest wydzielany na skutek podrażnienia błony śluzowej przez pokarm.
Faza jelitowa wydzielania soku żołądkowego - treść pokarmowa przechodząca z żołądka do jelita zarówno na drodze nerwowej jak i hormonalnej jednocześnie hamuje i pobudza wydzielanie soku żołądkowego.

71. Czynność zewnątrzwydzielnicza i wewnątrzwydzielnicza trzustki.

Trzustka spełnia dwie zasadnicze funkcje:

• czynność zewnątrzwydzielnicza - produkcja soku trzustkowego (ok. 1 litr/dzień). Komórki śródpęcherzykowe produkują składniki enzymatyczne soku, który jest wyprowadzany do dwunastnicy przez przewody trzustkowe. W przewodach trzustkowych występują również komórki kubkowe, wydzielające śluz - jeszcze jeden składnik soku trzustkowego.

• czynność wewnątrzwydzielnicza sprawowana przez wyspy Langerhansa;

72. Funkcje wątroby pozażółciotwórcze.

Udział w przemianach białek, węglowodanów i tłuszczów, inaktywacja hormonów peptydowych, degradacja hormonów sterydowych, funkcje krążeniowe związane z gromadzeniem i filtracją krwi, funkcja detoksykacyjna.

73. Skład i rola żółci. Drogi żółciowe.

Żółć, wydzielina komórek wątrobowych, gęsta, lekko zasadowa ciecz o barwie od żółtobrunatnej do zielonawej. W jej skład wchodzą: sole kwasów żółciowych, cholesterol, barwniki żółciowe, będące produktami degradacji hemoglobiny, substancje śluzowe, lipidy, kwasy tłuszczowe i kwasy nieorganiczne. Rola żółci w procesach trawienia polega na: 1) aktywowaniu enzymów trzustkowych, przede wszystkim lipazy; 2) emulgowaniu tłuszczów - kwasy żółciowe zmniejszają napięcie powierzchniowe tłuszczów, wskutek czego rozbijają się one na drobne kuleczki, co ułatwia działanie lipazy; 3) rozpuszczaniu kwasów tłuszczowych; 4) wzmaganiu perystaltyki jelit.

74. Wchłanianie w przewodzie pokarmowym.

Wchłanianie polega na przenikaniu produktów pokarmowych ze światła jelita do światła naczyń krwionośnych lub limfatycznych. Nie strawione i nie wchłonięte w jelicie cienkim składniki pokarmu przechodzą do jelita grubego, gdzie tamowane są z nich masy kałowe. Wchłanianie może być bierne (na zasadzie dyfuzji) albo czynne (z wykorzystaniem pewnych ilości energii).

75. Hormony przewodu pokarmowego.

Wybrane hormony tkankowe wydzielane w przewodzie pokarmowym: gastryna ,sekretyna, cholecystokinina, somatostatyna ,GIP (glukozozależny peptyd insulinotropowy) ,VIP (wazoaktywny peptyd jelitowy) ,glukagon, motylina

76. Motoryka przewodu pokarmowego.

Perystaltyka - aktywność motoryczna w przewodzie pokarmowym, która powoduje przesuwanie pokarmu z przełyku aż do jego końcowego odcinka, czyli odbytnicy. Potocznie mianem perystaltyki określa się czasem wyłącznie ruchy perystaltyczne w jelicie.

---