Pytania egzaminacyjne z Prawa Administracyjnego.
I. ZAGADNIENIA OGÓLNE
Scharakteryzuj metody opisywania administracji publicznej. Adm. publ.- zespół czynności, działań, przedsięwzięć organizatorskich i wykonawczych prowadzonych na rzecz interesu publ. przez różne podmioty, organy i instytucje na podstawie ustawy i w określonych prawem formach. 1. adm. państwowa: rządowa, centralna, terenowa (zespolona, niezespolona). 2. adm. samorządowa. Adm. w znaczeniu przedmiotowym: czyli czym zajmuje się adm. publ., jest to działalność państwa, której przedmiotem są sprawy administracyjne. Adm. w znaczeniu podmiotowym: wskazuje na organy, podmioty, które wykonują adm. publ., a także podmioty niepubliczne. Cechy adm.: 1. działa w imieniu i na rachunek państwa. 2. działa w imię interesu publicznego. 3. wyposażona w możliwość zastosowania przymusu. 4. adm. ma charakter polityczny. 5. działa na podstawie prawa i jego granicach. 6. działa w sposób ciągły, stabilny. 7. poddana sądowej kontroli 8. adm. publ. opiera swoje działanie na profesjonalnym personelu. 9. system zhierarchizowany.
Prawo administracyjne a prawo konstytucyjne, cywilne i karne. Z prawem konstytucyjnym- wspólny przedmiot zainteresowania (statut jednostki), zasady prawne wspólne, Prawo cywilne- podział na prawo publ. a prawo prywatne, podpisywanie umów, istota związków wynika ze zróżnicowania stosunków o charakterze cywilno-prawnym i adm.-prawnym; Prawo karne: rozstrzygnięcie adm. zależy od rozstrzygnięcia sprawy karnej (utrata mandatu za przestępstwo)
Istota administracji i cechy charakterystyczne prawa adm. Prawo adm. stanowi ogół norm prawnych, regulujących organizację i działanie adm. państwowej w tym i samorządowej oraz związane z tym działania innych podmiotów, które nie są regulowane odrębnymi działania prawa. Prawo administracyjne przynależy do prawa publicznego. W odróżnieniu do innego prawa prawo adm. nie jest skodyfikowane. Składa się z norm prawnych częściowo zawartych w różnych ustawach i w wykonawczych aktach podstawowych.. Nie posiada legislacyjne wyróżnionej części ogólnej i szczegółowej, która istnieje w prawie karnym i cywilnym. Prawo adm. normuje działalność władczą i gospodarczą administracji. W ramach tego prawa znormalizowane zostało m.in. prawo wodne, budowlane, łowieckie i o ruchu drogowym. Prawo adm. zajmuje się zarówno sprawami indywidualnymi jak i kompleksowymi zagadnieniami np. problematyką zdrowia i środowiska. Proceduralną część prawa adm., regulującego sposoby stosowania prawa administracyjnego zawiera KPA. Koncepcje wyodrębnienia prawa adm. z systemu istniejącego prawa spowodowane zostały wskutek szeregu brakujących rozwiązań prawnych np.: 1. Braku ścisłych związków zawartych w ustawach, a dotyczących prawa materialnego i procesowego w postępowaniu adm. 2. potrzebą skonkretyzowania i wyważania interesów ogólno publicznych w tym i indywidualnych oraz wyeksponowania elementów władczych władzy publicznej w procesie postępowania adm. Ponadto prawo publiczne nie skonkretyzowało problematyki dotyczącej działań administracji w zakresie prerogatyw i uprawnień władzy wykonawczej oraz kwestii związanej z uregulowaniem stosunków normatywnych w postępowaniu adm.
Wyjaśnij istotę zasady pomocniczości jako podstawy funkcjonowania i budowy administracji publicznej. Zasada pomocniczości (subsydiarności)- ma odpowiedzieć na 4 pytania: 1. po co jest władza publ.? 2. jakim celom ma służyć władza publ.? 3. jaką rolę ma odgrywać? 4. jak pogodzić konieczność istnienia władzy z wolą jednostki? Zbudowana jest z 3 innych zasad: 1. autonomii- kompetencji nie można narzucać; 2. proporcjonalności- ingerencja państwa powinna być proporcjonalna do potrzeb; 3. dynamiki- popyt na władzę publ. Jest zmienny. Zasada ta powstała na przełomie XIX/XX wieku w dwóch encyklikach papieskich. Jest określona w preambule, jest podstawową zasadą funkcjonowania wspólnoty europejskiej. Przejawia się istnieniem samorządu terytorialnego.
Wyjaśnij istotę zasady proporcjonalności w funkcjonowaniu adm. publ. Proporcjonalność- określa, że należy takiej pomocy jaka jest adekwatna do potrzeb. Zasada proporcjonalności- określa nam w jaki sposób i wedle jakich kryteriów i zasad można ograniczyć inne zasady. Składa się z 5 elementów, które muszą występować łącznie: przydatności; konieczności; proporcjonalności; formy ustawowej; zakazu naruszania istoty danego prawa lub wolności.
Stosunek administracyjno-prawny, jego elementy i sposoby powstania. Stosunek administracyjno-prawny jest typowy dla norm prawa adm. Jest to stosunek społeczny, usankcjonowany prawem w kategorii praw i obowiązków wobec prawa. Ma trzy stałe elementy: podmiot, przedmiot oraz treść, czyli prawa i obowiązki. Podmiot- są co najmniej dwa, z czego jeden to zawsze organ adm. publ. lub jednostka uprawniona, a drugą stroną są zawsze inne podmioty. Podmiotem może być osoba fizyczna posiadająca zdolność do czynności prawnych, osoba prawna oraz inne organy. Charakterystyczną cechą stosunku administracyjno-prawnego jest to, że skutki prawne tego stosunku odnoszą się tylko do adresata, który był podmiotem. Występuje nierównorzędność podmiotów- jeden podmiot znajduje się w pozycji nadrzędnej (przeważnie organ adm. publ.). Organ kształtuje treść stosunku, chroni interes zbiorowy, kieruje się prawem i dobrem społecznym. Stosunek administracyjny może być ukształtowany wbrew woli strony, która może być zmuszona do udziału w postępowaniu (działanie organu z urzędu). Ograniczenie dla organu wynika z konieczności działania na podstawie prawa i w granicach prawa- organ nie może działać na zasadzie samowoli. Przedmiotem stosunku może być każda sprawa, która leży w kompetencji organu adm. publ. Treść stosunku wynika z prawa materialnego do konkretnego podmiotu i w indywidualnie oznaczonej sprawie. Sposoby nawiązania stosunków administracyjnych: 1. na żądanie strony- uzależnienie od wyrażenia strony, np. złożenie podania przez stronę ( od samego zainteresowanego); 2. na żądanie organu- kiedy przepisy prawa nakazują lub uniemożliwiają takie działanie, jest to tzw. działanie z urzędu, najczęściej dotyczy nałożenia nowych obowiązków, bądź odebranie uprawnień (np. urywający się balkon- nakaz remontu właścicielowi mieszkania); 3. z mocy prawa- nie potrzebne jest działanie organu ani strony, wystarczy, że zaistnieją okoliczności w przepisach prawa (np. ustawa o ewidencji ludności- obowiązek meldunkowy, szkolny, powszechny obowiązek ochrony kraju); 4. może wynikać z mocy samego prawa albo zaistnienia pewnych okoliczności (np. prawo o ruchu drogowym- przekroczenie prędkości- zatrzymanie do kontroli, sankcje).
Podstawowe rodzaje stosunków administracyjno-prawnych. 1. Proceduralne- dotyczy procedury postępowania, np. KPA: rozpoczyna się od wszczęcia postępowania aż do jego zakończenia decyzją administracyjną; obejmuję fazę: przygotowawczą (ma charakter przejściowy); wydanie rozstrzygnięcia; fazę postępowania odwoławczego: wydanie decyzji II instancji; uprawomocnienia. Strony są na pozycji nierównorzędnej, po rozstrzygnięciu rozpoczyna się stosunek materialno - prawny. 2. materialno- prawny- jest kształtowany o prawo materialne; trwa dopóki nie nastąpi jego wygaśnięcie lub zmiana; ma charakter trwały; taki jak trwałe są prawa i obowiązki kwalifikowane za pomocą tych stosunków (np. trwałość decyzji o nadaniu obywatelstwa jest bezwzględna, natomiast decyzja o powtarzaniu roku jest ograniczona w czasie). 3. sporno- administracyjne- zachodzi, gdy dochodzi do sporu między organem a podmiotem; w sporze pozycje organu i strony wyrównują się, ma to miejsce przed sądem (NSA) lub innym organem (np. Sąd antymonopolowy) zawarty w KPA rzeczowy zasięg decyzji administracyjnych stanowi podstawę prawną powstania stosunków spornych. 4. wewnętrzne- powstają na tle organów kontrolujących / kontrolowanych. 5. służbowe- zwierzchnik / podwładny, polecenie służbowe- jest aktem administracyjno- prawnym. 6. zewnętrzne- między organem a podmiotem.
Stosunek administracyjno-prawny a stosunek cywilnoprawny. Charakterystyczną cechą stosunku administracyjno-prawnego jest to, że skutki prawne tego stosunku odnoszą się tylko do adresata, który był podmiotem. Występuje nierównorzędność podmiotów- jeden podmiot znajduje się w pozycji nadrzędnej (przeważnie organ adm. publ.). Organ kształtuje treść stosunku, chroni interes zbiorowy, kieruje się prawem i dobrem społecznym. Stosunek administracyjny może być ukształtowany wbrew woli strony, która może być zmuszona do udziału w postępowaniu (działanie organu z urzędu). Stosunek cywilnoprawny - relacja zachodząca między osobami fizycznymi i prawnymi, w ramach której tym podmiotom przysługuj wobec siebie określone prawa i obowiązki, a relacja ta oparta jest na równorzędności i autonomii podmiotów.
Typy norm w prawie adm. 1. Normy ustrojowe dotyczą: właściwości (miejscowa, rzeczowa i instancyjna), określenia zadań administracji, prawnych form działania administracji, organizacji administracji. 2. normy o charakterze materialnym: normy merytoryczne; normy blankietowe; normy generalne; normy abstrakcyjne. 3. normy o charakterze proceduralnym: (o rodzaju postępowania decyduje treść pisma) normy postępowania adm. (KPA); normy postępowania kontrolnego (cechują się dużą niezależnością od organów kontrolowanych, postępowanie jest specyficzne); normy postępowania skargowo- wnioskowego (dział VIII KPA, rozp. RM z 2002r.); normy postępowania sądowo- administracyjnego (ust. Prawo o postępowaniu przed sądy adm. z 2002r. i ust. Prawo o ustroju sądów adm. z 2002r.) .
Definicja organu adm. publ., jego cechy konstrukcyjne i kryteria podziału organów. Jest to każdy podmiot, któremu prawo przyznaje funkcje administrowania, ustawa przyznaje kompetencje z zakresu prawa adm., niezależnie od tego czy stanowi część struktury państwa czy też innego podmiotu, przeciwnego państwu (gminy, organizacji społecznej). Cechy konstrukcyjne organu adm. publ.: stanowi wyodrębnioną część aparatu adm. rządowej; działa w imieniu i na rachunek państwa; uprawniony jest do korzystania ze środków władczych; działa w zakresie przyznawanych mu kompetencji. Kryteria podziału organów: kryterium naczelnych organów administracji (organy naczelne i inne organy adm.; kryterium ze wzg. na zasięg działania organu (organy centralne i terenowe, lokalne); kryterium ze wzg. na charakter podejmowanych decyzji (organy decydujące i pomocnicze); kryterium ze wzg. na strukturę organu a więc liczbę osób tworzących organ (organy jednoosobowe, monokratyczne i kolegialne); kryterium ze wzg. na formę wynagrodzenia za pracę (organy zawodowe i społeczne).
Rodzaje organów adm.: centralne, naczelne, terenowe, monokratyczne, kolegialne, decydujące, pomocnicze, zawodowe, społeczne. Centralna: grupa organów, której zasięg obejmuje cały kraj. RM, urzędy naczelne i centralne, premier, ministrowie, przewodniczący komitetów. Naczelne: to wąska grupa, które wymienia Konstytucja. Prezydent RP, Prezes RM i RM, ministrowie resortowi. Terenowe: organy, których zasięg obejmuje tylko części kraju. Wojewodowie, kierownicy zespolonych służb, inspekcji i straży, organy administracji niezespolonej, zakłady publiczne. Monokratyczne: czyli jednoosobowe. Np. prezes RM, wojewoda. Kolegialne: kilku osobowe, np. RM. Decydujące i Pomocnicze podział ze wzg. na kompetencje. Zawodowe i społeczne podział ze wzg. rekrutacji do organów.
Pojęcie kompetencji organu i zakresu jego właściwości. Kompetencje organu jest to ogół obowiązków i uprawnień przysługujących organowi. Kompetencje są zawsze regulowane prawem. W sferze wykonywania administracji, kompetencje wiążemy z organem adm. rządowej bądź innym organem państwowym, z organem adm. społecznej czy prywatnej, któremu drogą ustawy i ewentualnie inną drogą np. decyzji administracyjnej czy porozumienia zlecono określanie funkcji administrowania (organ administrujący w sferze adm. publ.). Kompetencje zawsze są określone ustawami (aktami wykonawczymi) bądź w sposób zupełny (np. kompetencje prezydenta, kompetencje wojewody, kompetencje organów samorządu terytorialnego w zakresie zadań własnych), bądź w sposób wystarczający ale warunkowany dodatkowymi czynnościami przekazującymi (zlecającymi) kompetencje innym podmiotom (np. kompetencje organów samorządu teryt. w zakresie zadań zleconych). Dla podmiotu administrującego kompetencja stanowi warunek przedsięwzięcia działań polegających na stanowieniu prawa. Zakres działania organu jest określony w przepisach ustrojowych, powołujący dany organ.
Właściwości organu administracji: rzeczowa, miejscowa, instancyjna, funkcjonalna. właściwość miejscowa- dotyczy określenia jaki organ terenowy ma kompetencję do rozstrzygnięcia danej sprawy ze względu na terytorium jego działania. Organ adm. może działać tylko na obszarze jednostki podziału administracyjnego, dla której jest ustanowiony. Np. na obszarze województwa, powiatu, gminy; właściwość rzeczowa- dotyczy przyznania organowi adm. prawa do rozstrzygania tylko określonych kategorii spraw. Np. spraw z zakresu rolnictwa, budownictwa, przemysłu, oświaty, zdrowia; właściwość funkcjonalna czyli instancyjna- zakłada wielostopniową organizację adm. i określa instancję właściwą do rozstrzygania danej sprawy. Ustalenie organu I instancji przesądza o tym, jaki organ jest organem II instancji czyli organem odwoławczym.
Zasady działania podmiotów administracji; demokratyzm, koncentracja, centralizacja, decentralizacja, dekoncentracja. demokratyzm w demokratyczny państwie prawnym uznawanie zasad i norm poza prawnych, dążności demokratycznych; koncentracja dany organ lub ich grupa skupiają w swoich rękach dużą ilość kompetencji. Jest to zjawisko zachodzące w ramach adm. scentralizowanej; centralizacja- sposób zorganizowania aparatu adm. państwa, w którym organy niższego stopnia są podporządkowane hierarchicznie organowi wyższego stopnia. Zakłada ona brak samodzielności organów niższego stopnia oraz ich uzależnienie od organów nadrzędnych; decentralizacja przeniesienie części uprawnień władzy centralnej na organy niższych szczebli oraz miejscowych, lokalnych samorządów, urzędów, instytucji; dekoncentracja to rozłożenie uprawnień jednej osoby na większą grupę organów adm. w poziomie.
Urząd i jego konstrukcja prawna w doktrynie prawa adm. Zgodnie z teorią prawa adm.: urząd to zorganizowany zespół pracowników państwowych lub samorządowych (kolektyw), przydzielony do pomocy organowi adm. i powołany do merytorycznej i technicznej obsługi tego organu. Prawidłowo używa się określenia urząd wojewódzki, który stanowi aparat pomocniczy (wojewody), czy urząd marszałkowski, przy pomocy którego zarząd województwa wykonuje zadania województwa. W powiecie urzędem jest Starostwo Powiatowe, przy pomocy którego swoje zadania wykonuje zarząd powiatu i starosta, który jest kierownikiem starostwa powiatowego i organizuje jego pracę.
Zakład adm.; tryb tworzenia, charakterystyka oraz kryteria podziału zakładów. Jednostką realizującą zadania adm. świadczącej w sferach: oświaty, zdrowia, i opieki społecznej jest zakład administracyjny, zwany też zakładem publ. Zakładem publ. jest jednostka organizacyjna, wyodrębniona, nie będąca państwowym urzędem, ani organem samorządu, która została powołana do wykonywania zadań publ. Jest ona uprawniona do nawiązywania stosunków administracyjno - prawnych. Zakład publiczny jest wyposażony w zespół kadrowy i środki rzeczowe do realizacji zadań publicznych. Korzysta on z władztwa zakładowego w ramach ustaw. Zakład podlega nadzorowi legislacyjnemu administracji rządowej. Utworzenie zakładu może nastąpić np. na mocy uchwały samorządu . Wtedy organ, który powołał zakład, niezależnie od tego jakie ma świadczyć usługi socjalno - publiczne , zobowiązany jest do wyposażenia go w środki oraz do nadania mu statutu organizacyjnego. Zakłady publiczne są z reguły samoistnymi podmiotami administracyjnymi o charakterze publicznym. Sprawują tę funkcję samodzielnie i nie podlegają hierarchicznie organom administracji rządowej. Należą do jednostek nie zespolonych. Nie znaczy to, że nie podlegają kontroli pod względem legislacyjnym organom rządowym o czym mowa wyżej oraz innym kontrolom jednostek powołanych do prowadzenia nadzoru i kontroli, zwłaszcza w zakresie gospodarki finansowej. W wyjątkowych przypadkach zakład może powstać w drodze aktu prawnego, ustawy np. Powołanie z mocy ustawy szkoły wyższej, PAN. Podział zakładów rozróżniamy wedle ich działania: Ze względu na zasięg terytorialny; Ze względu na konieczność wchodzenia w określone stosunki cywilno - prawne, o czym przesądza się w akcie powołania zakładu; Z tytułu posiadania lub nie posiadania osobowości prawnej; Ze względu na dostępność publiczną zakładu i jego użytkowość społeczną.
Istota i treść władztwa zakładowego. Władztwo zakładowe- nadrzędność organów zakładu nad użytkownikiem; jest jednym z przejawów władztwa publicznego. Ma prawo stosować przymus. Istotą w stosunku zakładowym są dwa podmioty: kierownik zakładu oraz użytkownik. Interakcja między użytkownikiem a kierownikiem zakładu, np. wydział prawa, uczelnia wyższa. Zakład adm.- struktura wyodrębniona rzeczowo, organizacyjnie wykonują administrację. Np. dom społeczny, zakład karny.
Pełnomocnictwo adm.: Upoważnienie do wykonywania kompetencji. Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw, których przekazanie członkom Rady Ministrów nie jest celowe. Wójt może upoważnić każdego pracownika gminy do wykonywania swoich (wójta) obowiązków.
Upoważnienie administracyjne. Gmina może zlecić innym podmiotom np. organizacji pozarządowej wykonywanie adm. w imieniu gminy, ale na własną odpowiedzialność.
Zjawisko sądowej kontroli adm. publ. Kontrola- określenie funkcji organu polegającej na sprawdzeniu działalności innych jednostek poprzez wydawanie nakazów, poleceń. Sąd adm.- nie posada uprawnień nadzoru; jest właściwy w sprawie skargi powszechnej- każdy czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przez uchwałę lub zarządz. organu gminy w sprawie z zakresu adm. publ. po bezskutecznym wezwaniu tego organu do usunięcia naruszenia może zaskarżyć sprawę do sądu adm. Sądową kontrolę sprawują: Wojewódzkie Sądy Adm. (16)- instancja odwoławcza; NSA w W-wa.- kasacyjny; Sądy Powszechne- orzekają w sprawach ważności wyborów czy refer. lok.; Sądy Cywilne- w samorządzie teryt. o wygaśnięciu mandatu radnego rozstrzygają; NSA- orzeka w sprawach skarg na: akty nadzoru nad działalnością samorz. teryt.; spory o właściwość między organami samorz. teryt. a terenowymi organami adm. rządowej; uchwały organów gmin i ich związków podejmowane w sprawach z zakresu adm. publ. TK: bada zgodność ustaw i umów międzynar. z Konstytucją; zgodność ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynar., których ratyfikacja wymagała zgody w mocy ustawy; legalności prawa miejscowego. Przy funkcjonowaniu JST sądy stoją na straży samorządności.
Nadzór w adm. publ., istota zjawiska, jego rola i rodzaje. Nadzór w adm. to ingerowanie w sfery działalności podmiotu, w które organ nadzorczy ma prawo dokonywać kontroli za pomocą instrumentów władczych. Nadzór w organach samorządowych nie może zagrażać utraty przez jednostki samorządowe ich samorządności i samodzielności, a więc nadzór prowadzony przez organ nadzoru musi być precyzyjnie określony przez ustawodawcę. Organ nadzorczy reaguje w jednostkach samorządu terytorialnego, wówczas kiedy doszło do rażącego naruszenia przepisów prawa i pomimo zwróconej uwagi na uchybienia nie odniosło to skutku. Zarówno Premier RP jak i działający w jego imieniu wojewoda posiadają kompetencje nadzorcze pod względem legislacyjnym wobec jednostek samorządu terytorialnego i w razie stwierdzonych uchybień w np. w podjętych uchwałach przez te jednostki dokonać ich unieważnień. W razie zadań zleconych rządowych np. wojewoda nie tylko ocenia legalność i celowość ale i rzetelność realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego zadań oraz przyjętych rozstrzygnięć, za które jako zleceniodawca jest odpowiedzialny. Nadzór nad gospodarką finansową jednostek samorządu terytorialnego pełnią RIO, które w szczególności oceniają zgodność z prawem uchwalanie i wykonanie budżetu tych jednostek. Celem nadzoru jest: zabezpieczenie celów publiczno- społecznych zarówno przez jednostki administracji rządowej jak i samorządowej w granicach przewidzianych prawem Jednostki samorządu teryt. od decyzji organu kontrolnego mają prawo odwołać się do NSA.
Kontrola w adm. publ.: istota zjawiska, jego rola i rodzaje. Polega na konstrukcji systemu prawnego istniejącego w RP, opartego na hierarchiczności służbowej oraz na integracji podmiotów z państwem. Gwarantem przestrzegania prawa przez administrację jest rozbudowany system kontrolny, sprawowany przez niezawisłe organy wymiaru sprawiedliwości, a mianowicie: 1.Sąd Najwyższy, sądy powszechne i sądy wojskowe, powołane do rozstrzygnięć w sprawach w postaci orzeczeń, postanowień i wyroków sądowych. W postępowaniu sądowym istnieje zachowane prawo stron do apelacji od wyroku I instancji oraz prawo kasacji do Sadu Najwyższego. 2.NSA jest sądem szczególnym, sprawuje kontrolę działań administracji i wydanych przez nią aktów normatywnych. Ponadto NSA reguluje stosunki administracyjno- prawne między organami administracji różnych szczebli oraz stosunki pomiędzy przełożonymi, a podwładnymi pracownikami, pod warunkiem, że nie naruszają one przepisów prawa powszechnie obowiązującego. Ustawodawca przewidział również możliwość stronom zaskarżenia ostatecznej decyzji adm. do NSA. NSA jest sądem szczególnym wyodrębnionym z organizacji systemowej jaka obowiązuje w sądownictwie powszechnym. 3. NIK jest naczelnym organem kontroli państwa, podległym wyłącznie Sejmowi, działającym w oparciu o przepisy ustawy NIK przeprowadza kontrole na zlecenie Sejmu, na wniosek Prezydenta RP, Prezesa RM, lub z własnej inicjatywy. Kontrola może być prowadzona jako obligatoryjna bądź fakultatywna. 4. PIP podlega Sejmowi, powołana jest w celu prowadzenia nadzoru i kontroli przestrzegania przez administrację przepisów prawa pracy, a w szczególności przepisów i zasad bhp oraz prawa pracy.
System źródeł prawa adm.; wyjaśnij pojęcie, i scharakteryzuj krótko poszczególne elementy składowe. Pewne źródła prawa są wspólne dla różnych dziedzin. System nie jest to jedność aktów prawa. Źródło to miejsce, z którego rozpoczynają bieg normy prawne. W systemie źródeł prawa musi być zachowana hierarchia i niesprzeczność przepisów. Na straży tego systemu stoi TK. Na system źródeł prawa składają się: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe, rozporządzenia, akty prawa miejscowego. Cech charakterystyczne: 1. źródłami prawa są akty prawa stanowionego przez upoważnione do tego organy państwa w ściśle określonej formule; 2. zamkniętość systemu- Konstytucja wymienia co jest w Polsce obowiązującym prawem; 3. zasada hierarchiczności źródeł prawa- istnieją źródła wyższego rzędu i akty niższego rzędu; 4. niesprzeczność wewnętrzna źródeł prawa- na straży stoi TK, który kontroluje spójność i niesprzeczność źródeł prawa; 5. warunkiem wejścia w życie aktu normatywnego jest jego ogłoszenie (prawo nie może działać wstecz).
Doktryna, zwyczaj i orzecznictwo jako elementy źródeł prawa adm. Nieformalne źródła prawa adm.: doktryny (opinie), zwyczaj adm., orzecznictwo sądowe (judykatura). Doktryna- opinie dotyczące rozumienia danej normy prawnej, czy sposobu jej wykonywania wyrażone przez środowisko naukowe. Zwyczaj adm.- jest źródłem prawa międzynarodowego, fakt powtarzalności pewnego zdarzenia, powtarzalność rozumienia danego przepisu staje się normą, np. sposób procedury komisji śledczej. Orzecznictwo sądowe- Sądy administracyjne (Wojewódzki Sąd Adm., NSA- instancja kasacyjna, wyroki Sądu Najwyższego, orzecznictwo TK, orzecznictwo sądów cywilnych, orzecznictwo sądów apelacyjnych, orzecznictwo SKO, uchwały RIO). Największy wpływ na orzecznictwo ma TK: są ostateczne; są ogłaszane w dzienniku ustaw.
Akty prawa miejscowego - pojęcie, klasyfikacja, oraz organy uprawnione do ich wydawania. Akty prawa miejscowego są skierowane wobec abstrakcyjnie określonego adresata znajdującego się w sytuacji prawno- faktycznej, określonej w sposób generalny. Rodzaje i ich ogłaszanie: 1. przepisy porządkowe- ogłaszane w sposób zwyczajny, w prawie lokalnym, w mediach. 2. przepisy wykonawcze- ogłaszane w dziennikach urzędowych. Organy upoważnione do wydawania: rada gminy; rada powiatu; sejmik województwa; organy wykonawcze w gminie i powiecie; wojewodowie; organy rządowej administracji niezespolonej np. status gminy, status powiatu, status województwa. Moment wejścia w życie: przepisy gminne są traktowane jako akty prawa miejscowego, moment wejścia w życie jest regulowany w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych; każdy akt normatywny musi być ogłoszony w odpowiedniej publikacji (uchwały, porozumienia); przepisy porządkowe wchodzą w życie w ciągu 3 dni od ogłoszenia; przepisy wykonawcze wchodzą w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia.
Sposób ogłaszania i moment wejścia w życie aktów prawa powszechnie obowiązującego. Akt normatywny wchodzi w życie, jeśli spełnia zasadę legalności: musi być wydany przez organ do tego upoważniony; wejście w życie aktu normatywnego musi nastąpić wedle opisanej, obowiązkowej procedury; vacotio legis okres pomiędzy ogłoszeniem a wejściem w życie; vacotio legis wynosi minimum: akty porządkowe- 3 dni, pozostałe akty- 14 dni. Premier kieruje akty do publikacji: dziennik ustaw (akty najwyższej rangi do rozporządzeń i umów międzynarodowych włącznie), orzeczenia TK o nieważności danego aktu, publikowanie aktów normatywnych- obwieszczenie premiera. Monitor Polski: uchwały rządu, zarządzenia; znajdują się uchwały Sejmu i Senatu- mają ograniczony charakter: kreacyjny (powoływanie ministra), stanowisko w jakiej sprawie, okoliczności, orzeczenia TK o utracie mocy zarządzeń. Dzienniki ustaw naczelnych i centralnych organów administracji (minister łączności- opłaty za usługi pocztowe). Na szczeblu wojewódzkim jest Wojewódzki Dziennik Urzędowy.
Pojęcie form prawnych działania adm. Jest to określony typ konkretnej czynności, który może być wykorzystany przez organy adm. do załatwienia sprawy. Podział form działania: akty adm.; akty normatywne; inne formy, które trudno jest zaliczyć do tych grup, np. działania o charakterze materialno- technicznym, informacyjnym, zmierzające do nawiązania współpracy.
Władcze i niewładcze formy działania adm. Formy władcze- działanie organu jest zabezpieczone możliwością użycia przymusu (działania adm.- prawne, są one jednostronne, możliwy przymus reguluje podmioty, opiera się na imperium publicznym, np. akty normatywne, akty generalnego stosowania prawa, czynności materialno- techniczne). Formy niewładcze- organ nie może wymusić określonego zachowania się podmiotu (czynności z zakresu prawa cywilnego, wynikają z równości stron, np. zawieranie porozumienia).
Akt normatywny i akt administracyjny, cechy wspólne i różnice. Akty wewn. i zewn.; akty konstytutywne i deklaratoryjne; akty dotyczące rzeczy i kierowane do ludzi; akty wydawane na wniosek (dwustronne) i akty wydawane z urzędu (jednostronne); akty związane i uznaniowe; akty wywołujące skutki cywilno- prawne i nie wywołujące tych skutków; Cechy wspólne: są to akty prawne; wydaje je organ na podstawie prawa; są to formy władcze działania administracji. Różnice: akt adm. skierowany do ściśle określonej osoby a akt norm. skierowany do generalnie określonego adresata, który znajduje się w abstrakcyjnie określonej sytuacji; akt norm. musi być odpowiednio ogłoszony w dzienniku ustaw, monitorze polskim, dzienniku urzędowym województwa; akt norm. przejaw stanowienia prawa a akt adm. szczegółowa postawa prawna, przejaw stosowania prawa.
Prawidłowość i wadliwość aktu adm. Prawidłowość aktu adm.: akt musi być wydany przez organ właściwy miejscowo, rzeczowo i funkcjonalnie; wydanie go zgodnie z obowiązującą procedurą; jego zgodność treściowa zgodna z prawem materialnym. Wadliwość istotna i nieistotna: istotna zachodzi wtedy, gdy można założyć, że jeżeliby ta wada nie wystąpiła to treść aktu adm. byłaby odmienna; wadliwość nieistotna występuje tu błąd, który nie ma wpływu na ważność.
Uznanie adm.; istota zjawiska oraz zakres i podstawy stosowania w prawie adm. Uznanie administracyjne- uregulowanie kompetencji organu, które pozwala mu rozstrzygnąć sprawę w różny sposób, przy tym samym stanie faktycznym i każde rozstrzygnięcie jest legalne. Jest to w sytuacji, gdy adm. posługuje się nieostrymi pojęciami, np. interes strony. Uznanie nigdy nie oznacza dowolności organu, dlatego, że ta swoboda jest w granicach prawa. Część norm prawnych daje możliwość zastosowania tego uznania, inne normy zaś zawierają konstrukcję, która ogranicza możliwość dokonania wyboru. Uznanie w żadnym przypadku nie jest zasadą.
II. STRUKTURA ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ W POLSCE
Charakterystyka struktury adm. publ. w Polsce. Struktura adm. w Polsce: 1 adm. centralna; 2. adm. terenowa; 3. upoważnione podmioty prawa prywatnego. Adm. centralna: organy administracji centralnej są jednostkowe w skali kraju; zasięgiem działania obejmuje teren całego kraju; adm. centralna może być państwowa lub rządowa. Adm. centralna państwowa: prezydent RP, NIK, Rzecznik praw obywatelskich, KRRiT, Rada Polityki Pieniężnej. Prezydent - jest wybierany przez naród w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, w głosowaniu tajnym; 5-letnia kadencja i może być powołany jeszcze tylko raz; na prezydenta może być wybrany obywatel polski, który kończy 35 lat i korzysta z pełni praw wyborczych do sejmu; kandydata zgłasza 100tys. Obywateli mających prawo wyborcze do Sejmu. Adm. centralna rządowa: RM, Prezes RM i jego wiceprezesi, ministrowie, przewodniczący komitetu integracji europejskiej, urzędy centralne podległe Premierowi, Radzie Ministrów lub poszczególnym ministerstwom. Prezes RM: reprezentuje RM, kieruje pracami RM, wydaje rozporządzenia, zapewnia wykonywanie polityki RM i określa sposoby jej wykonywania, koordynuje i kontroluje pracę członków RM, jest zwierzchnikiem służbowym pracowników adm. rządowej, jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej. Rada Ministrów: prowadzi politykę wewn. i zagraniczną RP, zapewnia wykonywanie ustaw - wydaje rozporządzenia, uchwala projekt budżetu państwa, zapewnia bezpieczeństwo zewn. i wewn. państwa i porządek publiczny, zawiera umowy międzynarodowe. Minister (ministerstwo): jest powołany do kierowania określonym działem adm. rządowej lub do wypełniania zadań wyznaczonych przez premiera; ministrowie resortowi - kierują wyodrębnionymi działami administracji; ministrowie bez teki - powołani przez premiera, zajmują się sprawami powierzonymi im przez premiera; ministerstwo - to aparat pracy ministra za pomocą którego wykonuje on powierzone mu zadania i kompetencje, znosi je, tworzy i przekształca premier; ministerstwo składa się z wydziałów, sekretariatów, biur, departamentów. Administracja terenowa: w Polsce to szeroko pojęta adm. rządowa i adm. samorządu terytorialnego wykonywana przez: wojewodę, adm. zespoloną działającą pod zwierzchnictwem wojewody, adm. zespoloną działającą pod zwierzchnictwem starosty, adm. niezespoloną, zadania zlecone z zakresu adm. rządowej realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, zakłady administracyjne. Wojewoda: ma siedzibę w województwie, jest przedstawicielem rządu w terenie, jest organem nadzoru i kontroli nad działalnością JST.
Struktura adm. rządowej szczebla centralnego w Polsce. Adm. centralna rządowa: RM, Prezes RM i jego wiceprezesi, ministrowie, przewodniczący komitetu integracji europejskiej, urzędy centralne podległe premierowi, RM i ministrom. Są to organy, które swoim zasięgiem obejmują obszar całego państwa. Organy te nie wchodzą w skład RM, mogą mieć charakter kolegialny oraz indywidualny. Podlegają rządowi , premierowi lub właściwemu ministrowi, są tworzone w drodze aktów rangi ustawy, powoływane są najczęściej przez prezesa RM. Centralne organy są organami zwierzchnimi terytorialnych organów administracji, z którymi tworzą resorty.
Struktura terenowej adm. rządowej w Polsce (struktura podmiotów, charakterystyka wzajemnych powiązań). Wykonywana jest przez: wojewodę (przedstawiciela rządu w terenie); administrację zespoloną działającą pod zwierzchnictwem wojewody (komendant, kurator, inspektor handlowy); adm. zespoloną działającą pod zwierzchnictwem starosty; adm. niezespoloną (wojewódzki inspektor transportu drogowego, dyrektor urzędu morskiego); zadania zlecone z zakresu adm. rządowej realizowane przez jst; zakłady adm. Terenowe organy adm. wchodzą w skład adm. państwowej (rządowej) i obejmuje swoim działaniem oznaczoną część terytorium kraju, np. województwo, gmina, powiat. Dzieli się na organy adm. ogólnej (zespolonej) i są to wojewodowie i podporządkowane im organy. Zarządzają tymi sprawami, które należą do kompetencji samorządu teryt. działającego w gminach i w postaci sejmików na szczeblu województwa. Organy adm. niezespolonej to organy adm. specjalnej, podporządkowane są bezpośrednio ministrom, np. izby skarbowe, urzędy skarbowe. Zadania ich to realizacja i ochrona najwyższego stopnia interesu publicznego, państwowego - prowadzenie polityki wewn. i zagranicznej państwa. Wykonywanie kompetencji i zadań publicznych określonych ustawami. Zespolenie administracji: - organizacyjne- jest w województwie dwustopniowe, w pełnej postaci znajduje ono wyraz w instytucji urzędu wojewódzkiego. Poza nim w ramach zespolonej adm. rządowej w województwie występują również inne jednostki organizacyjne: służby, inspekcje, straże podległe zwierzchnictwu wojewody. Wojewoda wykonuje w województwie władzę administracyjną; - personalnie; - kompetencyjnie- organem administracji i kompetencji ogólnej jest wojewoda. Organami o kompetencji szczególnej są organy właściwe w poszczególnych działaniach, np. kurator oświaty również obsługiwany przez urząd wojewódzki.
Adm. zespolona i niezespolona (kryterium podziału i rodzaje organów). Adm. rządowa zbudowana jest wieloszczeblowo i działa na zasadzie hierarchicznego podporządkowania oraz dekoncentracji zadań i kompetencji. Dekoncentracja administracyjna może być: terytorialna lub resortowa, osobowa lub rzeczowa, wewn. lub zewn., prawna lub faktyczna. Jeżeli kompetencje administracyjne przypisane konkretnym organom adm. rządowej, instytucjom lub funkcjonariuszom wynikają z ustaw, jest to dekoncentracja prawna, jeśli zaś z aktów samej władzy administracyjnej- dekoncentracja faktyczna. Dzieli się na: organy adm. zespolonej- wykonują w województwie władzę administracyjną o odpowiedzialności ogólnej; są to wojewodowie i podporządkowane im organy. Podlegają oni prezesowi RM za pośrednictwem ministra właściwego do spraw adm. publ. Występuje podległość służbowa i funkcjonalna kierowników wojewódzkich służb inspekcji i straży, działających pod zwierzchnictwem wojewody. Organy: sejmiki wojewódzkie; organy policji; państwowa straż pożarna; organy adm. niezespolonej- są to wyodrębnione organizacyjnie (nie zespolone z urzędem wojewódzkim) terenowe administracje specjalne, podległe bezpośrednio ministrowi lub centralnym organom administracji rządowej. Organy: urzędy celne; administracja skarbowa; urzędy górnicze; administracja leśna; straż graniczna; urzędy skarbowe; izby skarbowe. Organy adm. rządowej są jednoosobowe: prezes głównego urzędu; wojewoda; kurator oświaty. Kolegialne: krajowa komisja uwłaszczeniowa.
Wojewoda jako reprezentant Rządu i zakres jego uprawnień. Funkcje: przedstawiciel RM w województwie; zwierzchnik zespolonej admin. rządowej; organ nadzoru nad jst; organ wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu adm.; reprezentant skarbu państwa w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach. Przedmiot funkcji zwierzchnictwa w zakresie zespolonej adm. rządowej to: kierowanie adm. zespoloną i koordynowanie jej działalności; zapewnienie warunków do jej skutecznego działania; ponoszenie przez wojewodę odpowiedzialności za rezultaty działalności adm. zespolonej. Na podstawie ustawy o adm. rządowej w województwie wojewoda obecnie nie tylko wykonuje zadania rządowe ale poniekąd kreuje politykę rządu, w związku z tym jego zakres spraw: kontrola i koordynacja zadań z zakresu polityki rządu; współpraca z organami innych państw na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych; kontrola wykonywania na obszarze województwa zadań administracji rządowej; zapobieganie zagrożenia życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożenie środowiska; wykonywanie i koordynacja zadań z zakresu obronności i bezpieczeństwa państwa; reprezentowanie rządu na uroczystościach państwowych. Wojewodę powołuje i odwołuje prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publ. Wojewoda powołuje i odwołuje kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży, z wyjątkiem komendanta wojewódzkiego policji i komendanta wojewódzkiego PSP, którzy są powoływani za zgodą wojewody.
Zakres powiązań pomiędzy adm. rządową i samorządową. Ukształtowany jest głównie na podstawie nadzoru. Nadzór - organ nadzorujący jest wyposażony w środki oddziaływania na postępowanie organów jednostek nadzorowanych. Samorząd teryt. podlega nadzorowi z punktu widzenia legalności. Organy nadzoru nad samorządem teryt.: prezes RM, wojewoda, RIO w zakresie spraw budżetowych oraz inne organy w ograniczonym zakresie, np. sejm, organy adm. rządowej. Wg. ustawy przedmiotem nadzoru jest „działalność komunalna” czyli działalność polegająca na realizacji zadań własnych i zadań zleconych samorządu; w sprawach własnych samorządu nadzór ma ograniczać do kryterium legalności (zgodności działań z prawem); w przypadku zadań zleconych samorządowi nadzór poszerzono o dalsze kryteria (poza kryterium legalności), są to kryteria celowości (jakie działanie w danej sytuacji jest najwłaściwsze, aby osiągnąć zamierzony cel), gospodarność (jakie działanie jest najmniej kosztowne) i rzetelności (uczciwości, zgodności z wymogami wiedzy i techniki). Organy nadzoru mają prawo żądania niezbędnych informacji i danych dotyczących organizacji funkcjonowania gminy oraz mogą dokonywać wizytacji adm. komunalnej i uczestniczyć w posiedzeniach organu gminy. Środki nadzoru: orzeczenie (stwierdzenie) o nieważności uchwały organu samorządu terytorialnego; orzeczenie o niezgodności uchwały organu samorządu terytorialnego z prawem; orzeczenie o podjęciu uchwały budżetowej z naruszeniem prawa. Gmina jest to wspólnota samorządowa na odpowiednim terytorium, wykonująca zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność, posiadająca osobowość prawną. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej, o ustroju gminy stanowi jej statut. Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla. Jednostka pomocnicza może być również położona na terenie gminy-miasta. Na podstawie upoważnień ustawowych gminne przysługuje prawo stanowienia przepisów powszechnie obowiązujących na obszarze gminy- zwanych przepisami gminnymi.
Wojewoda jako organ nadzoru nad samorządem teryt. ( zakres jego uprawnień, kryterium nadzoru, charakterystyka działań nadzorczych). Wojewodę powołuje i odwołuje prezes RM na wniosek ministra właściwego do spraw adm. publ. Funkcje wojewody: przedstawiciel RM w województwie; zwierzchnik zespolonej adm. rządowej; organ nadzoru nad jst; organ wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o postępowaniu administracyjnym; reprezentant skarbu państwa; powołuje kierowników zespolonych służb, inspekcji i straży (z wyjątkiem komendanta wojewódzkiego policji i komendanta wojewódzkiego PSP; ponoszenie przez wojewodę odpowiedzialności za rezultaty działalności adm. zespolonej; kontrola i koordynacja wykonywania zadań z zakresu polityki rządu.
Istota, rodzaje, struktury samorządu. Samorząd teryt. powołany jest ustawą sejmową i stanowi formę decentralizacji administracji w terenie. Reprezentuje niepaństwowe formy życia politycznego i pochodzi z wyborów demokratycznych. Jest formą organizacyjną lokalnej, społecznej aktywności obywatelskiej, podejmowanej w granicach prawa. Zakres funkcjonowania samorządu powołanego do wykonywania zadań administracji publicznej, podporządkowany jest wspólnocie lokalnej i jej zbiorowym potrzebom. Samorząd lokalny wybierany jest na 4 lata i wykonuje powierzone mu zadania samodzielnie, we własnym imieniu oraz na własną odpowiedzialność. Samorząd ma charakter przedstawicielski, dotyczy całego terytorium państwa oraz obejmuje wszystkich jego mieszkańców. Ma zapewnioną osobowość prawną i samodzielność budżetowo-finansową. Podlega ochronie sądowej. W trójszczeblowym podziale terytorialnym kraju podstawową jednostką samorządu lokalnego jest Gmina. Gminy i Powiaty mają charakter czysto samorządowy a województwa mieszany, których występują jednostki samorządu teryt. jak i jednostki adm. rządowej. Samorząd teryt. w województwie prezentuje Sejmik Województwa na czele z marszałkiem i Zarządem Województwa, a w powiecie Rada Powiatu i jej organy wykonawcze: Starosta i Zarząd Powiatu. W Gminie występuje Rada Gminy i jej organy wykonawcze na czele z Wójtem w gminach wiejskich, a gdy Gmina znajduje się w mieście na czele z Burmistrzem lub z Prezydentem gdy miasto liczy ponad 100 tyś mieszkańców (lub było miastem wojewódzkim przed reformą administracyjna w 1999r np. Suwałki, Łomża) i nie jest odrębnym powiatem. Każdy szczebel samorządowy posiada statut organizacyjny i realizuje samodzielnie przyznane ustawą zadania własne i zlecone. Jedyną formą administracyjnej ingerencji w działalność samorządów stanowi nadzór legalistyczny, sprawowany przez prezesa Rady Ministrów i wojewodów oraz w zakresie spraw finansowych przez RIO. Do zakresu działań samorządu teryt. należy wykonywanie zadań publ., niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów adm. rządowej i innych podmiotów. Jednostkom samorządu teryt. zapewnia się udział w dochodach publ. odpowiednio do przypadających im zadań. Wzorcowe statuty dla jednostek samorządu teryt. ustala premier rządu, na podstawie których jednostki te opracowują własne. Jednostki samorządu teryt. mogą tworzyć związki ponad gminne i ponad powiatowe w celu realizacji określonych zadań, które wymagają nadmiernych środków np. budowy oczyszczalni ścieków z zakresu przedsięwzięć przeciwko powodziowych, zachowań obiektów o szczególnym ważnym znaczeniu kulturowym, historycznym bądź oświatowym, a także ważnych obiektów o wartościach turystyczno - rekreacyjnych lub zdrowotnych. Związki ponad gminne i ponad powiatowe zawierane są głównie przez jednostki samorządu teryt. graniczące ze sobą terenowo.
Jak rozumiesz treść art. 15 ust. 1 Konstytucji RP : ,, Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy publ.”. Decentralizacja- proces przenoszenia uprawnień związanych z podejmowaniem decyzji przez centralne ośrodki kierownicze na podległe organy, oznacza ograniczenie zakresu władzy aparatu państwowego na rzecz samorządu teryt. O tym, że ustrój Polski zapewnia decentralizację świadczy: istnienie samorządu terytorialnego, czyli powierzenie zarządu sprawami publ. samym zainteresowanym, czyli zrzeszeniu obywateli zorganizowanych z mocy ustawy w korporacjach publicznych; samorządy poszczególnych szczebli są od siebie niezależne; istnienie referendum lokalnego, ważne jest jeśli wzięło udział 30% uprawnionych do głosowania, dotyczy spraw istotnych dla społeczności lokalnej, która sama decyduje o sprawach dla niej istotnych.
Powoływanie i odwoływanie organów wykonawczych w jednostkach samorządu teryt. Organy wykonawcze jst: w gminie- wójt, burmistrz, prezydent; w powiecie- zarząd powiatu, starosta; w województwie- marszałek województwa. Kto powołuje te organy może także odwołać je. Zarząd powiatu jest wybierany przez radę powiatu. Wójt wybierany jest przez radę gminy. Marszałek województwa wybierany jest przez sejmik województwa. Organy wykonawcze w powiecie i w województwie pochodzą z wyborów pośrednich. W gminie organ wykonawczy wybierany jest w wyborach powszechnych, jeśli nie zgłosi się żaden kandydat albo jest jeden kandydat i nie osiągnie się większości głosów, wójta wybiera rada gminy.
Zakres i charakterystyka powiązań pomiędzy organem wykonawczym i uchwałodawczym w gminie, powiecie oraz województwie. Organy stanowiące samorządu wydają przepisy powszechnie obowiązujące i podejmują uchwały. Organy wykonawcze wyjątkowo wydają przepisy prawne, podejmują uchwały oraz rozstrzygają spory adm. w drodze decyzji. Upoważnienia prawodawcze gminy, powiatu są porównywalne z kompetencjami wojewody. W ustawach samorządowych nałożono na organy stanowiące obowiązek wyboru zarządu w terminie 3-miesięcy od ogłoszenia wyborów. Odwołanie zarządu może nastąpić na skutek nie udzielenia absolutorium. Obowiązuje zasada, że uchwała organu stanowiącego w sprawie nie udzielenia absolutorium zarządowi jest równoznaczne ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, sprawa ta może być rozpatrywana na sesji zwołanej nie wcześniej niż 14 dni od nie udzielenia absolutorium. Organy uchwałodawcze pełnią funkcję kontrolną nad organami wykonawczymi.
W czym wyrażą się samorządny charakter gminy? Gmina powstała z mocy prawa, jest to wspólnota samorządowa mieszkańców gminy. Na szczeblu podstawowym samorządu teryt. w RP jest gmina. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Gmina ma osobowość prawną i jej samodzielność podlega ochronie sądowej. Gmina ma własne kompetencje i własne dochody. Gmina wykonuje wszystkie zadania w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gminy. Zakres działania samorządu wojewódzkiego nie narusza samodzielności gminy.
Uzasadnij w oparciu o prawne regulacje i własne przekonanie - twierdzenie: SAMORZĄD TO JA. Samorząd jest to powierzenie zarządu sprawami publ. samym zainteresowanym czyli zrzeszenie obywateli zorganizowanych z mocy ustawy o korporacjach prawa publ. Samorząd to wyodrębniona grupa społeczna, do której przynależność jest obowiązkowa. Jestem obywatelem polski w związku z tym tworzę jednostkę organizacyjną samorządu, należę do związku społeczeństwa lokalnego, społeczeństwa, które jest powołane do wykonywania adm. publ. Od 1997roku Konstytucja zapewnia decentralizację władzy publ., w rezultacie czego w 1998roku uchwalono ustawy o samorządzie. Mam wpływ na to co dzieje się w samorządzie, mam czynne prawo wyborcze, więc decyduję o władzy na odpowiednim szczeblu.
Pozycja prawna radnego; istota mandatu wolnego i związanego. mandat wolny, tzn. osoba wybrana nie musi spełniać obietnic wyborczych (programu wyborczego), ani też tłumaczyć się wyborcom dlaczego nie realizuje swojego programu wyborczego, zaś wyborcy nie mogą odwołać tej osoby z funkcji radnego (np. za brak realizacji obietnic wyborczych). Wygaśnięcie mandatu radnego następuje wskutek: odmowy złożenia ślubowania; pisemnego zrzeczenia się mandatu; naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności; wyboru na wójta (burmistrza, prezydenta miasta); utraty prawa wybieralności lub braku tego prawa w dniu wyborów; śmierci.
Funkcje i kompetencje organów uchwałodawczych w jednostkach samorządu teryt. Rada gminy jest organem stanowiącym i kontrolnym. Ustawa samorządowa określa katalog najważniejszych spraw dla gminy, gdzie rada gminy ma właściwość wyłączną, są to sprawy organizacyjne (uchwalanie statutu), podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu adm. rządowej w trybie porozumień, planistyczne (uchwalanie budżetu), MPZP (programowanie gospodarcze), finansowo-majątkowe (podejmowanie uchwał dotyczących podatków, opłat i innych spraw majątkowych gminy), osobowe (wybór i odwoływanie zarządu, powoływanie sekretarza i skarbnika) oraz kierowniczo-kontrolne (podejmowanie uchwał w sprawie udzielenia lub nie zarządowi absolutorium, kontrola działalności zarządu). Radzie gminy przysługuje prawo stanowienia przepisów gminnych, powszechnie obowiązujących na obszarze gminy. Przepisy gminne ustanawia w formie uchwał. Organy stanowiące to: rada gminy, rada powiatu, sejmik województwa. Są to organy wybierane w wyborach powszechnych, kadencyjne (4 lata, licząc od dnia wyborów), złożone z liczby radnych, wybranych odpowiednio do liczby mieszkańców wspólnoty. Organy stanowione działają na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w razie potrzeby, nie rzadziej niż raz na kwartał. Ponadto powołują swoje organy stałe i doraźne do określonych zadań a także komisje o szczególnych zadaniach tzn. komisję rewizyjną, kontrolującą działalność zarządu oraz samorządowych jednostek organizacyjnych. W skład komisji rewizyjnej wchodzą tylko radni. W komisjach gminnej rady mogą znaleźć się osoby spoza rady w liczbie nie przekraczającej połowy składu komisji. Organami rad i sejmików są także: przewodniczący; od 1 do 3 wiceprzewodniczących (w radzie powiatu nie więcej niż 2). Osoby te muszą być radnymi, wybranymi bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady bądź sejmiku, w głosowaniu tajnym. Właściwa rada po stwierdzeniu wygaśnięcia mandatu radnego w gminie i powiecie podejmuje na następnej sesji uchwałę o wstąpieniu na jego miejsce kandydata z tej samej listy, który w wyborach uzyskał największą liczbę głosów a nie utracił prawa wybieralności. Przy równej liczbie głosów decyduje kolejność umieszczenia nazwiska kandydata na liście.
Funkcje i kompetencje organów wykonawczych w jednostkach samorządu teryt. Gmina- wójt, burmistrz, prezydent: przygotowanie projektów uchwał rady gminy; wykonanie budżetu; gospodarowanie mieniem komunalnym; określenie sposobu wykonywania uchwał; zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych; wykonywanie zadań z zakresu adm. rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów. Powiat- starosta: przygotowanie uchwał rady powiatu; wykonanie budżetu powiatu; gospodarowanie mieniem powiatu; wykonywanie uchwał rady powiatu; zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu. Województwo- marszałek województwa: przygotowanie projektów strategii rozwoju województwa, planu zagospodarowania przestrzennego i programów wojewódzkich oraz ich wykonywanie; przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa; gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów posiadanych przez województwo; wykonywanie uchwał sejmiku wojewódzkiego; kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich jednostek organizacyjnych, w tym powoływanie i odwoływanie ich kierowników; organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi; uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.
Przedmiot, rodzaje, ważność i wiążący charakter referendum lokalnego. Przedmiot: do wszystkich jednostek i do miasta stołecznego Warszawy. Rodzaje referendum: gminne; powiatowe; wojewódzkie; fakultatywne- dotyczy spraw, których załatwienie może nastąpić również w drodze referendum; obligatoryjne- dotyczy sprawy, której załatwienie może nastąpić tylko w drodze referendum. Ważność: referendum lokalne- kiedy wzięło udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania; wiążący jest jego wynik, jeśli za jednym z rozwiązań w sprawie poddanej pod głosowanie oddano więcej niż połowę ważnych głosów 50%+1. Referendum zarządzane jest przez organy stanowiące jst czyli sejmik województwa, rada powiatu, rada gminy; z inicjatywy tych organów lub na wniosek co najmniej 10% uprawnionych do głosowania mieszkańców gminy lub powiatu i 5% uprawnionych w województwie. Referendum lokalne dotyczy samoopodatkowania mieszkańców gminy, odwołania rady gminy.
Czynne i bierne prawo wyborcze do organów jednostek samorządu teryt. Czynne: prawo wybierania do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady. Nie mają czynnego prawa osoby: pozbawione praw publ. prawomocnym orzeczeniem sądu; pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu; ubezwłasnowolnione prawomocnym wyrokiem sądu. Bierne: prawo wybieralności przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady. Można być radnym tylko jednej z rad, można kandydować tylko do jednego z organów: rady gminy, powiatu, sejmiku województwa. Wybory prowadzą: terytorialne komisje wyborcze; obwodowe komisje wyborcze. Wybory do rad zarządza się nie później niż na 30 dni przed upływem kadencji rad. Liczbę radnych do rad ustala wojewoda w porozumieniu z wojewódzkim komisarzem wyborczym.
III. PRAWO MATERIALNE (materiał obejmujący ćwiczenia)
Jak należy rozumieć zasadę jawności w ujęciu pozaprawnym? Jawność w ujęciu pozaprawnym to wszelkie czynności podejmowane przez administrację nie wynikające z przepisów prawnych, nie wynikają z obowiązku konstytucyjnego.
Zakres podmiotowy i przedmiotowy prawa do informacji publ. Zakres podmiotowy: od osoby, która chce dokonać prawa do informacji, nie można żądać jej przyczyny; każdy podmiot prawny bez względu na strukturę organizacyjną (osoba fizyczna mająca zdolność do czynności prawnych, osoba prawna, polska i zagraniczna jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej); prawo do informacji jest niezależne od obywatelstwa, struktury tego podmiotu, miejsca zamieszkania. Zakres przedmiotowy: odpowiada na pytanie co to jest informacja publ. (inf. publ. jest to każda informacja o sprawach publ.); każda informacja o sprawach publ. jest jawna; dotyczy pewnych faktów, stanów.
Tryb odwoławczy w razie odmowy udzielenia informacji publ. Odmowa udostępnienia inf. publ. oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku jeśli informacja publ. nie może być udostępniana w sposób określony we wniosku przez organ władzy publ. (następuje w drodze decyzji). Do decyzji tych stosuje się przepisy KPA, z tym, że odwołania od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni oraz uzasadnienie decyzji o odmowie udostępnienia inf. zawiera imiona i nazwiska, funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie inf.
Wyjaśnij pojęcie informacji publ. prostej i przetworzonej w świetle ustawy o dostępie do informacji publ. Informacja prosta- informacja, która opisuje pewne fakty, która nie wynika z porównywania innych informacji; jest informacją samoistną. Informacja przekształcona- informacja uzyskana w wyniku porównania, analizy, statystyki i oceny innych informacji w celu uzyskania nowej informacji będącej wynikiem zastosowania tych procesów. Udostępniamy informację przetworzoną wtedy gdy udowodnimy, że jest ona niezbędna dla użytku publicznego.
Odpłatność za udzielanie informacji publ. Dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny (z zastrzeżeniem art. 15- pobieranie kosztów jest uznaniowe). Bezpłatność kosztów nie oznacza bez kosztowego dostępu do informacji publ. Wniosek o to nie jest obciążony opłatą skarbową. Grupy kosztów: materialne (są związane z formą przekształcenia informacji); osobowe (obejmują pracę człowieka, który musi ją wykonać, aby zadość uczynić wnioskowi).
Organizacja pożytku publ; jej status prawny, rodzaje i przywileje funkcjonowania. Organizacja w działaniu dla dobra społecznego (ochrona zdrowia, pomocy społecznej, akcji charytatywnych). „Non-profit” -działalność nie jest nastawiona na zysk. W Polsce: stowarzyszenia, fundacje, kościelne osoby prawne, stowarzyszenia JST itp. Uprawnienia: każdy, kto wypełnia PIT może przekazać 1% należnego podatku na rzecz org. pożytku społecznego. Można odbywać zastępczą służbę wojskową w org. pożytku społ. Organizacje są zwolnione z podatku od osób prawnych, od nieruchomości, czynności cywilno- prawnych, opłat skarbowych i sądowych. Mogą nabywać na szczególnych warunkach prawo użytkowania nieruchomości, które są własnością skarbu państwa lub jst. Radiofonia i TV nieodpłatnie reklamuje org. pożytku publ.
Służba Cywilna; podstawy normatywne funkcjonowania, obszary występowania, wyjaśnij istotę zjawiska. Służba cywilna to termin używany na określenie sytuacji prawnej pracowników zatrudnionych w organach i instytucjach państwowych. Służbę cywilną regulują specjalne przepisy prawne (pragmatyki), różniące się zwykle od powszechnie obowiązującego prawa pracy. Celem powołania służby cywilnej jest zapewnienie i wykonywania przez urzędników adm. powierzonych im zadań w sposób bezstronny i profesjonalny. Podstawą działalności służby cywilnej jest założenie, iż praca w adm. ma charakter specyficzny. Ma ona charakter służebny wobec interesu ogólnego. Praca w służbie cywilnej wiąże się z przymusem rezygnacji urzędników z części swoich praw, szczególnie związanych z prowadzeniem działalności politycznej. Istotą służby cywilnej jest zagwarantowanie profesjonalnego i lojalnego obsługiwania zmieniających się ekip rządzących oraz przygotowanie urzędników do działania w warunkach napięć politycznych. Służba cywilna obejmuje swym zasięgiem osoby zatrudnione na stanowiskach urzędniczych w adm. rządowej. Kancelarii premiera, urzędach ministrów i przewodniczących komitetów wchodzących w skład Rady Ministrów oraz urzędów centralnych organów administracji rządowej, urzędach wojewódzkich. Rządowym Centrum Studiów Strategicznych oraz w komendach, inspektoratach i innych jednostkach organizacyjnych stanowiących aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb inspekcji i straży.
Sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego z mocy prawa; wyjaśnij i opisz 3 formy. Z mocy prawa: zasada krwi- podstawowe kryterium, dziecko otrzymuje obywatelstwo rodziców, urodzone z rodziców; zasada ziemi- kryterium pomocnicze, dziecko otrzymuje obywatelstwo kraju, w którym się urodziło; ustawa o repatriantach- osoba przybywająca do RP na podstawie wizy repatriacyjnej nabywa polskie obywatelstwo z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy RP.
Sposoby uzyskania obywatelstwa polskiego na mocy decyzji właściwego organu; wyjaśnij i opisz poszczególne formy. Decyzję w sprawie uznania za obywatela polskiego wydaje wojewoda, natomiast decyzję w sprawie przyjęcia oświadczenia o nabyciu obywatelstwa przez cudzoziemca wydaje starosta, a za granicą- konsul. Na podstawie aktu adm.: obywatelstwo polskie nabywa cudzoziemiec, któremu udzielono zezwolenia się na osiedlenie się na teryt. RP i który pozostaje przez 3 lata w związku małżeńskim z osobą posiadającą obywatelstwo polskie (od uzyskania zezwolenia ma 6 miesięcy na złożenie odpowiedniego oświadczenia). Na wniosek złożony, gdy zamieszkuje w RP na podstawie zezwolenia na osiedlenie się przez co najmniej 5 lat.
Na czym polega deklaratoryjność aktów stanu cywilnego, podaj przykład. Deklaratoryjność- przeciwieństwo konstytutywności. Deklaratoryjność aktów stanu cywilnego oznacza, że akty zgodnie z art.3 ustawy (Prawo o aktach stanu cywilnego) w sposób wyłącznie prawdziwy potwierdzają istnienie lub zaistnienie danego faktu lub zdarzenia, natomiast same akty swoją treścią niczego nie tworzą.
Zasady rejestracji zdarzeń z zakresu sfery praw stanu cywilnego. W Polsce i za granicą: czas zgłoszenia: zgon 3 dni, jeśli na skutek choroby zakaźnej 24 godz. od zgonu; narodziny- 14 dni, dziecko martwe 3 dni. Miejsce zgłoszenia: narodziny oraz zgon osoby rejestruje się w USC miejsca takiego zdarzenia. Wyjątki: jeśli dziecko urodziło się na polskim statku morskim lub powietrznym takie zdarzenie rejestruje się w USC właściwym dla dzielnicy śródmieście miasta stołecznego Warszawa; zgon osoby identyczne; jeśli żadne z rodziców nie ma miejsca zamieszkania na obszarze właściwym USC zgłoszenie urodzin dziecka dokonuje się w USC miejsca zamieszkania rodziców lub jednego z nich. Osoba zgłaszająca: narodziny- matka, ojciec, osoba obecna przy narodzinach: lekarz, położna; zgon- małżonek, dzieci zmarłego, krewni i powinowaci, osoby obecne przy zgonie, osoby zamieszkujące w tym lokalu, administrator domu. Transkrypcja- przepisanie zdarzeń do polskich ksiąg z aktów sporządzonych ze zdarzeń mających miejsce za granicą. Miejsce zdarzenia: na polskim statku morskim lub powietrznym, znajdującym się za granicą, zgon kapitan sporządza protokół, podpisują się 2 świadkowie i odsyła za pomocą konsula do W-wy.
Zasada rejestracji zgonu i narodzin osoby fizycznej w aktach stanu cywilnego. J.w.
Podstawy prawne funkcjonowania fundacji w Polsce; założenie, likwidacja, kapitał założycielski. Fundację mogą założyć: osoby fizyczne bez względu na obywatelstwo i miejsce zamieszkania; osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą. Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Fundacja może być ustanowiona dla realizacji celów społecznych lub gospodarczo użytecznych, takich jak: ochrona zdrowia, środowiska, pomoc społeczna, ochrona zabytków. Rejestracja fundacji prowadzi sąd rejonowy dla miast stołecznego W-wy. Fundacja uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do rejestru fundacji. Likwidacja: w razie osiągnięcia celu, dla którego fundacja miała być ustanowiona; w razie wyczerpania środków finansowych i majątku fundacji; jeśli działa niezgodnie z prawem, statusem lub celem fundacji. Kapitał: pieniądze, papiery wartościowe oraz oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości.
Pojęcie stowarzyszenia, ich rodzaje i tryb tworzenia oraz nadzór nad nimi. Stowarzyszenie: jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem, organizacją o charakterze nie zarobkowym, opiera swoją działalność na pracy społecznej członków. Rodzaje: rejestrowe- tworzy 15 osób fizycznych, może tworzyć związki stowarzyszeń (co najmniej 3). Rejestracja należy do właściwego ze wzg. na siedzibę stowarzyszenia Rejestrowy Sąd Wojew.; zwykłe- dla małych grup co najmniej z 3 osób, nie posiada osobowości prawnej, bez statutu tylko regulamin, powstaje jeśli nie ma zastrzeżeń właściwy org. adm. publ. Tryb tworzenia: prawo tworzenia przysługuje obyw. polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawionych praw publ.; małoletni (16-18), którzy mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych mogą do nich należeć i korzystać z czynnego i biernego prawa wyborczego, jeżeli większość to osoby mające pełną zdolność; małoletni poniżej 16 lat, za zgodą przedstawicieli ustawowych, mogą do nich należeć, ale bez prawa do głosowania; stowarzyszenie uchwala statut, wybiera komitet założycielski, który składa do sądu wniosek o rejestrację; rozstrzygnięcie następuje w ciągu 3 mie. od dnia złożenia wniosku. Nadzór: wojewoda- właściwy ze wzg. na siedzibę stowarzyszenia w zakresie nadzoru nad działalnością stowarzyszeń; starosta- właściwy ze wzg. na siedzibę stowarzyszenia. Organ nadzorujący ma prawo żądać od władz stowarzyszenia wyjaśnień dotyczących działalności.
Podaj 6 różnic pomiędzy stowarzyszeniem zwykłym a rejestrowym. Zwykłe: nie posiada osobowości prawnej, składa się z 3 osób; nie może prowadzić działalności gospodarczej; nie może tworzyć terenowych jednostek org.; nie może tworzyć związków stowarzyszeń; nie może zrzeszać osób prawnych; nie może przyjmować darowizn, korzystać z ofiarności publ.. Rejestrowe: posiada osobowość prawną; składa się z 15 osób; może prowadzić działalność gosp.; może tworzyć terenowe jednostki org.; może tworzyć związki stowarzyszeń; może zrzeszać osoby prawne; może przyjmować darowizny, składki itp.
Zmiana imienia i nazwiska; przesłanki, właściwość organów, oraz podstawy odmowy. Wniosek o zmianę imienia i nazwiska podlega uwzględnieniu, jeśli jest poparty ważnym względem: gdy wnioskodawca nosi nazwisko ośmieszające lub nie licuje się z godnością człowieka; ma brzmienie niepolskie; jeżeli pragnie zmienić swoje nazwisko na nazwisko, którego używa od wielu lat. Wniosek nie zostanie uwzględniony: gdy wnioskodawca ubiega się o zmianę w zamiarze ułatwienia sobie działalności przestępczej albo uchylenia się od odpowiedzialności cywilnej lub karnej; gdy chce zmienić na nazwisko historyczne, chyba że posiada członków rodziny o tym nazwisku lub jest powszechnie znanym pod tym nazwiskiem. Właściwość organu: w tych sprawach rozstrzyga w drodze decyzji adm. starosta właściwy ze wzg. na miejsce zamieszkania wnioskodawcy, a w przypadku braku takiego miejsca- prezydent miasta stołecznego W-wy. jako organ wykonawczy gminy W-wa.- centrum.
Regulacja prawna zgromadzeń w Polsce. Gwarancje wolności zgromadzania się i jej ograniczenia. Wolność zgromadzeń obejmuje swobodę organizowania zgromadzeń, a także swobodę uczestniczenia w nich. Warunkiem musi być pokojowy charakter. Co najmniej 15 osób. Organizator zawiadamia odpowiedni organ (np. gminę) nie później niż 3 dni przed rozpoczęciem zgromadzenia. Zawiadomienie musi zawierać: cel, miejsce, program, datę i godz. rozpoczęcia, planowany czas trwania oraz przewidywaną liczbę uczestników. Organ władzy rządowej lub samorządowej może zakazać zorganizowania zgromadzenia publ., jeżeli jego cel lub program są niezgodne z porządkiem prawnym, bądź odbycie zgromadzenia może zagrażać życiu, zdrowiu lub mieniu. Zgromadzenie może być rozwiązane decyzją adm., jeżeli jego przebieg zagraża życiu, zdrowiu lub mieniu.
Rodzaje paszportów, organy paszportowe i przesłanki unieważnienia paszportu. Paszport- dokument urzędowy uprawniający do przekraczania granicy i pobytu za granicą, poświadczający obywatelstwo polskie, a także tożsamość osoby w nim wskazanej. Rodzaje: paszport zwykły, tymczasowy, blankietowy, dyplomatyczny. W kraju wydaje wojewoda za wzg. na miejsce pobytu stałego osoby ubiegającej się o paszport, za granicą konsul. Dyplomatyczny wydaje minister właściwy do spraw zagranicznych. Odmowa wydania na wniosek: sądu prowadzącego przeciwko osobie postępowanie w sprawie karnej lub cywilnej; prokuratora generalnego w sprawie osoby co do której podjęto czynności związane z przejęciem ścigania o przestępstwo popełnione za granicą; organu prowadzącego przeciwko osobie postępowanie przygotowawcze lub wykonawcze w sprawie karnej o przestępstwo ścigane z oskarżenia publ. albo w sprawie karnej skarbowej. Wydania można odmówić: jeżeli osoba nie wykonała obowiązku ustawowego, a zachodzi uzasadniona obawa, że wyjazd uniemożliwi wykonanie takiego obowiązku, i niewykonanie obowiązku znajduje potwierdzenie w orzeczeniu sądu lub decyzji uprawnionego organu; w razie prawomocnego skazania osoby za przestępstwo popełnione za granicą, o ile czyn ten nie podlega w kraju odpowiedzialności karnej; na czas nie dłuższy niż 12 mies., gdy uzyskano w trybie przewidzianym w umowach międzynarodowych potwierdzona informację, że osoba w czasie pobytu za granicą dopuściła się przestępstwa lub wykroczenia z chęci zysku; odmowę stosuje się również w przypadku, gdy przekroczenie granicy następuje na podstawie innych dokumentów niż paszport.
Podstawy prawne funkcjonowania kościołów i związków wyznaniowych oraz tryb ich tworzenia. Podstawy prawne do funkcjonowania kościołów i związków wyznaniowych, zagwarantowane są w konstytucji RP i w ustawie, w rozdziałach dot. Wolności, sumienia i wyznania. Do tworzenia związków wyznaniowych wymagany jest imienny podpis minimum 15 osób. Organ kultowy zobligowany jest do przedstawienia MSW i A deklaracji zawierającej, określenia doktryny, majątku i sposobu uprawiania kultu. MSW i A ocenia, czy deklaracja nie godzi w ustalony porządek, moralność i obyczajowość. MSW i A w terminie do 2 miesięcy musi wydać decyzję akceptującą powołanie związku lub odmowę . Akceptująca decyzja stanowi podstawę wpisu do rejestru centralnego i nabycie osobowości prawnej. W przypadku decyzji odmownej przysługuje związkowi kultu wniesienie odwołania do NSA. Władza rządowa posiada uprawnienia do ingerencji, jeżeli związek wyznaniowy działa nie zgodnie z deklaracją i można to udowodnić.
Wyjaśnij istotę sprostowania i polemiki w rozumieniu prawa prasowego. Prawo prasowe przewiduje dwie formy: sprostowanie i odpowiedź (polemika)- to rzeczowa odpowiedź na stwierdzenie zagrażające dobrom osobistym, w odpowiedzi my nie zgadzamy się z oceną pewnych faktów. Przy odpowiedzi może dojść do dalszego procesu. Sprostowanie- osoba prostuje nieprawdziwą bądź nieściśle zredagowaną wiadomość, rzeczowe odnoszące się do faktów sprostowanie wiadomości. Sprostowanie lub odpowiedz należy opublikować w: dzienniku- w ciągu 7 dni od dnia otrzymania sprostowania lub odpowiedzi; czasopiśmie- w najbliższym lub jednym z dwóch następujących po nim czasopismach; innym niż dziennik i czasopismo przekazie za pomocą fonii i obrazu w najbliższym analogicznie przekazie, nie później niż w ciągu 14 dni od dnia otrzymania sprostowania lub odpowiedzi.
Wskaż znane Ci ograniczenia wolności prasy w świetle prawa prasowego. Prasa- to jakakolwiek forma przekazu (dziennik telewizyjny, gazetka szkolna). Nie wolno wypowiadać w procesie opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia w I instancji. Nie wolno publikować danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe, jak również danych osobowych i wizerunku świadków pokrzywdzonych i poszkodowanych, chyba, że te osoby wyrażają na to zgodę. Nie wolno bez zgody osoby zainteresowanej publikować informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia, chyba, że jest to związane z działalnością publ. tej osoby. Publikowanie informacji utrwalanych za pomocą zapisów fonetycznych i wizualnych wymaga zgody osób udzielających informacji. Wolność słowa nie może oznaczać wolności do zniesławień.
Podmioty prywatne wykonujące administrację publ. Na zlecenie samorządu niektóre zadania publiczne. Takich wykonawców nazywamy ogólnie niepublicznymi wykonawcami usług. Np. Zakłady opieki zdrowotnej mogą być tworzone i utrzymywane przez osoby fizyczne; zakładanie szkół niepaństwowych i przedszkoli. Zawsze uznanie osoby fizycznej jako podmiotu realizującego funkcje adm. publ. musi mieć swą podstawę bądź w ustawie, bądź w decyzji adm. wydanej na podstawie upoważnienia ustawowego.
Repatriacja jako sposób uzyskania polskiego obywatelstwa: istota zjawiska, prawne pojęcie repatrianta. Repatriant- osoba polskiego pochodzenia, która przybywa do RP na podstawie wizy repatriacyjnej z zamiarem osiedlenia się na stałe. Osoba przybywająca nabywa obywatelstwo w momencie przekroczenia granicy. Warunki osiedlenia się: konsul wydaje wizę rep. po przedstawieniu dowodu potwierdzającego posiadanie lub zapewnienie lokalu mieszkalnego i źródeł utrzymania w RP; dowodem zapewniającym warunki do osiedlenia się są uchwała rady gminy, zawierająca zobowiązania zapewniające warunki do osiedlenia się przez okres nie krótszy niż 12 mie.; oświadczenie osoby fizycznej, osoby prawnej, jednostki nie posiadającej osobowości prawnej w formie aktu notarialnego, który zawiera warunki do osiedlenia się przez więcej niż 12 mie. Pomoc ze strony władz publ.: udziela się jednorazowej pomocy z budżetu państwa na: pokrycie kosztów przejazdu od najbliższej jego miejsca zamieszkania za granicą stacji kolejowej do miejsca osiedlenia się w RP, w wysokości ceny biletu 2 klasy; zagospodarowanie i bieżące utrzymanie, w wysokości dwukrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia ogłoszonego przez prezesa głównego urzędu statystycznego w dzienniku urzędowym RP „monitor polski”; pokrycie kosztów związanych z podjęciem na terytorium RP nauki przez niepełnoletniego.
Warunki legalnego przebywania repatrianta w Polsce; pojęcie warunków osiedlenia się, zakres pomocy ze strony władz publicznych.
Status uchodźcy w Polsce; pojęcie uchodźcy, organy właściwe, zakres ochrony udzielanej uchodźcom w Polsce. Uchodźca: cudzoziemiec, który w RP poszukuje ochrony przed prześladowaniem, może uzyskać w Polsce status uchodźcy zgodnie z wiążącymi RP umowami międzynar. Status uchodźcy nadaje prezes urzędu do spraw repatriacji i cudzoziemców. Zakres ochrony: cudzoziemiec, który posiada status w Polsce korzysta z ochrony naszego państwa; udziela się pomocy mającej na celu wspieranie procesu jego integracji, w okresie do 12 m-cy; pomocy udziela się na wniosek uchodźcy, organem jest starosta właściwy ze wzg. na miejsce zamieszkania wnioskodawcy; ma prawo do pomocy społecz., bezpłatnej opieki medycznej; bezpłatnej nauki; prawo do podjęcia legalnej pracy; pomoc w uzyskaniu możliwości zamieszkania.
Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl