3. Wymień poznane orzechy, scharakteryzuj wybrany gatunek.
Juglans regia - orzech włoski, występuje w Azji mniejszej, Grecji, Bośni oraz zachodnich Chinach. Drzewo do 15 20 m wysokości i 10 15m szerokości. Korona zaokrąglona. Konary szeroko rozpostarte. Pień najczęściej krótki. Rośnie wolno. Żyje nawet do 600 lat. Kora w młodości srebrnoszara, z czasem szeroko bruzdowana, ciemnoszara, pędy oliwkozielone lub brązowe, błyszczące. Liście długości 20-35 cm nieparzysto złożone z 5-9 listków, całobrzegie. Świeże zawierają garbniki i substancję allelopatyczną - juglon. Owoce kuliste, niedojrzałe w zielonej okrywie, która pęka w okresie dojrzewania „orzech” jasnobrązowy, gładki jądro jadalne, bardzo oleiste. System korzeniowy głęboki szeroki, główne korzenie bardzo grube. W powierzchniowej warstwie gleby dużo drobnych korzeni. Dobrze rośnie na każdej uprawnej nie za suchej glebie, od słabo kwaśnej do zasadowej lubi obecność wapnia. Młode rośliny nieco wrażliwe na mróz, starsze odporne. Stanowisko słoneczne lub lekko ocienione, ciepłe. Dobrze rośnie w warunkach miejskich
Juglans nigra - orzech czarny
Juglans ailiantifolia `Cordiformis' - orzech sercowaty
Carya sp - orzesznik
Pterocoria fraxinifolia - skrzydłorzech kaukaski
Porównaj Faguc sylvatica i Carpinus betulus.
|
Faguc sylvatica |
Carpinus betulus |
Występowanie |
Popularny prawie w całej europie aż po Kaukaz. Gatunek krajowy. W Polsce osiąga płn-wsch granicę zasięgu. Tworzy własne zbiorowiska (buczyny) np. w górach |
Europa po Kaukaz. Gatunek krajowy. Pospolity na niżu i w niższych partiach górskich na żyznych glebach. |
Wzrost |
Duże drzewo do 30 m wysokości i nawet podobnej szerokości. Korona gęsta, zaokrąglona i nisko osadzona-dolne gałęzie zwisają aż do ziemi. W zwarciu tworzy silnie proste konary. Żyje 300-400 lat |
Drzewo średniej wielkośći, wyrastające do 10 -20 m i 7-12 szerokości. Korona początkowo stozkowa,z wiekiem bardziej kulista. Żyje do 150 lat |
Kora |
Gładka stalowoszara. Pędy szarobrązowe, lekko zygzakowate. Pąki charakterystycznie długie, wrzecionowate, brązowe |
Ciemnoszara, długogładka z pionowymi, jaśniejszymi i nieregularnymi pasami na pniu. Pędy czarno-szare |
Liście |
Szerokoeliptyczne lub owalne prawie całobrzegie lub lekko faliste. Wiosna jedwabiścieowłosione, potem nagie. Jesienią od jasnożółtych do czerwonobrązowych, często pozostają zaschnięte do wiosny. |
Jajowate lub wąskoeliptyczne, bardzo symetryczne, ostro podwójne piłkowane, soczysto zielone. Jesienią jasnożółte. Często pozostają zaschnięte do wiosny. |
Owoce |
Drobne, kanciaste orzeszki zwane bukwią najczęściej po dwa kolczastych okrywach. Obfite owocowanie, co kilka lat. Chętnie zjadane przez zwierzęta leśne |
Drobne, oskrzydlone orzeszki zebrane w zwisające owocostany |
System korzeniowy |
Typu sercowatego, bardzo silny, szeroki i gęsty. Wyjątkowo intensywnie przerośnięta drobnymi korzeniami powierzchniowa warstwa gleby. Większość korzeni do głębokości 1-1,5 m. w przypadku wysokiego poziomu wody gruntowej nawet płycej (do 0,5m) na glebach piaszczystych słabych nawet dwa razy szerszy niż średnica korony. Korzenie wrażliwe na zbicie gleby, zasypywanie lub odsłanianie oraz wahania poziomu wody gruntowej i zalewanie |
Typu sercowatego, bardzo regularny, rozłożony równomiernie. Duża ilość drobnych korzeni w warstwie powierzchniowej gleby. |
Wymagania |
Preferuje gleby zasobne, świerze do wilgotnych, lekko gliniaste większość zawierające wapń. Potrzebuje wysokiej wilgotności powietrza. Pomimo tych wymagań zadowalająco rośnie na glebach słabszych, lekko kwaśnych. Stanowisko słoneczne lub cieniste - wyjątkowo ciemnoznośny. Odporny na mrozy, (do -30), ale cierpi od wiosennych przymrozków. Wrażliwy na upały suszę większość zalewanie oraz zanieczyszczenia powietrza większość gleby |
Toleruje większość głębokich gleb od średnio suchych do wilgotnych. Oraz od kwaśnych do obojętnych. Preferuje jednak gleby żyzne. Znosi wysoki poziom wody gruntowej. Stanowisko słoneczne i cieniste. Odporny na silne wiatry. Natomiast mało odporny na upały i suszę. Wrażliwy na zasolenie. |
Odmiany |
Dawyck, Pendula, Purpurea, Purpurea Pendula |
Fastigiata Quercifolia |
5. Wymień poznane dęby, zaznacz krajowe.
Quercus robur - dąb szypułkowy
Quercus petraea - dąb bezszypułkowy
Quercus rubra - dąb czerwony
6. Wymień poznane wiązy, opisz ich owoce.
Ulmus laevis - wiąz szypułkowy, owoce małe, płaskie, kuliste lub jajowate, brzegiem orzęsione, osadzone na długich szypułkach. Orzeszek osadzony centralnie. Dojrzewają bardzo wcześnie w maju
Ulmus glabra - wiąz górski, owoce największe z krajowych wiązów, do 2,5 cm średnicy, kuliste lub jajowate, prawie siedzące (bez szypułek). Orzeszek osadzony centralnie, Dojrzewają bardzo wcześnie - w maju.
Ulmus minor - wiąz polny, owoce podobnej wielkości jak u Ulmus laevis, ale nie orzęsione, siedzące i z orzeszkiem osadzonym niecentralnie.
7. Wymień poznane pnącza, jakie organy służą im do wspinania się?
Aristolochia macrophylla - kokornak wielkolistny pędy,
Fallopia aubertii - redstówka Auberta pędy,
Clematis vitalba - powojnik pnący ogonki lub osadki liści,
Hydrangea petiolaris - hortensja pnąca korzenie przybyszowe
8. Opisz morfologię i wymagania brzozy brodawkowatej.
Występowanie: Europa i Azja. Gatunek krajowy. Popularna w całym kraju, głównie na słabych i kwaśnych siedliskach.
Wzrost: Drzewo do 25 (30) m wysokości i 7-12 m szerokości. Najczęściej wyraźny przewodnik i główne konary malowniczo rozłożone. Drobniejsze pędy charakterystycznie przewijają, nadając drzewu interesujący pokrój. Żyje 90 - 120 lat.
Kora: na pniu początkowo biała, później ciemna, bruzdowana. Charakterystycznie białe pozostają konary i grubsze gałęzie.
Liście: pojedyncze trójkątne lub rombowe długości 3-7 cm, grubo, podwójnie piłkowane, nagie, wcześniej rozwijające się wiosną. Jesienią żółte.
System korzeniowy: Sercowaty, główne korzenie rozrastają się płasko. Bardzo duzo drobnych korzeni tuz pod powierzchnią gleby.
Wymagania: gatunek pionierski, toleruje każdy rodzaj gleby, także skrajnie ubogie i suche. Wyjątkowo odporny na mrozy i suszę. Stanowisko słoneczne - roślina światłożądna. Silnie osusza i wyjaławia glebę. Dobrze rośnie w warunkach miejskich.
9. Scharakteryzuj rodzaj Berberis. Wymień poznane gatunki.
Berberis należy do rodziny Berberidaceae. Liczy około 500 gatunków. Krzewy wytwarzające ciernie. Rośliny jednopienne, kwiaty wyłącznie prawie żółte. Liście pojedyncze, zimozielone lub sezonowe, ułożone skrętolegle. Korzenie i drewno żółte.
Rozmnażanie: najlepsza forma dla wszystkich gatunków to wysiew nasion w III/IV. Należy jednak pamiętać, że różne gatunki berberysów łatwo się ze sobą krzyżują. Odmiany uprawne i niektóre gatunki rozmnaża się obecnie prawie wyłącznie przez sadzonkowanie.
Berberis vulgaris - berberys pospolity
Berberis thunbergii - berberys Thunberga
Berberis koreana - berberys koreański
Berberis julianae - berberys Juliany
10. Opisz morfologię i wymagania magnolii.
Liście pojedyncze całobrzegie ułożone skrętolegle. Rośliny jednopienne, kwiaty złożone z ozdobnych tepali. Owoce złożone z mieszków, walcowate lub nieregularne, zwykle nieliczne.
Wymagania: najlepsze gleby żyzne, głęboki i przewiewne o odczynie od kwaśnego do obojętnego bądź słabo zasadowego. Nie lubi gleb płytkich i suchych a nadmiar wapnia może prowadzić do chlorowy. Mrozoodporna, lubi stanowiska nasłonecznione lub lekko zaciemnione, najlepiej osłonięte.
11. Porównaj Berberis thunbergii i B. Vulgaris.
|
Berberis thunbergii |
Berberis vulgaris |
|
Występowanie |
Chiny, Japonia |
Środkowa i południowa Europa aż do zachodniej Azji. Gatunek krajowy. Pospolity w ciepłolubnych zaroślach i na zboczach wzgórz |
|
Wzrost |
Krzew do1,5-2,5m wysokości i podobnej szerokości. Korona gęsta, boczne pędy przewijające. |
Krzew do 3 m wysokości i podobnej szerokości. Korona gęsta, początkowo wyprostowana, z wiekiem przewijająca. Starsze rośliny wytwarzają odrosty. |
|
Pędy |
Czerwonobrązowe, kanciaste, ciernie głównie pojedyncze |
Młode- lekko kanciaste, szarobrązowe, pokryte trójdzielnymi cierniami (1-2cm) powstałymi przekształcenia liści (najmocniejsze na długopędach) |
|
Liście |
Odwrotniejajowate, łopatkowate, całobrzegie. Jesienią atrakcyjne czerwone |
Odwrotniejajowate, pojedyncze (2-4cm dł.), delikatnie ząbkowane. Jesienne zabarwienie żółte lub pomarańczowoczerwone, zależnie od przebiegu pogody |
|
Kwiaty |
Żółtoczerwonawe, drobne w pęczkach po kilka |
Drobne, żółtawe w zwisających gronach (do 6 cm dł.) obfite w V. Zapach niezbyt przyjemny |
|
Owoce |
Koralowoczerwone, eliptyczne, niewielkie, pozostają długo na krzewie |
Eliptyczne, drobne (do 1cm) czerwone bogate w wit. C |
|
System korzeniowy |
Szeroki, silnie i płytko rozgałęziony; dużo drobnych korzeni |
Szeroki, silnie i płytko rozgałęziony; dużo drobnych korzeni oraz pojedyncze główne, głęboko sięgające, z czasem pojawiają się odrosty |
|
Wymagania |
Dobrze rośnie w każdej najlepiej świeżej glebie, od kwaśnej do słabo zasadowej. Stanowisko słoneczne i półcieniste. Odporny na mrozy i suszę. Dobrze rośnie w warunkach miejskich i znosi cięcie |
Mało wymagający dobrze rośnie w glebach suchych i świeżych. Lubi wapń glebie. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Odporny na mrozy. Bez uszczerbku znosi latem suszę |
|
Odmiany |
Atropurpurea, Atropurpurea Nana, Green Carpet |
Atropurpurea |
12. Porównaj jaśminowce i żylistki.
Philadelphus - jaśminowce |
Deutuzia - żylistki |
Liczy około 70 gat. Krzewy różnej wielkości. Liście sezonowe, pojedyncze, nakrzyżległe. Rośliny jednopienne, kwiaty najczęściej białe. Owoce - drobne torebki. Obecnie obok gat. dziko rosnących najczęściej uprawia się liczne mieszańce ogrodowe, które podzielone zostały na różne grupy kultywatorów. Rozmnażanie po przez wysiew nasion wiosną po stratyfikacji. Wszystkie odmiany i niektóre gat. rozmnaża się obecnie prawie wyłącznie poprzez sadzonkowanie |
Liczy około 50gat. Liście pojedyncze, nakrzyżległe. Rośliny jednopienne. Kwiaty bez zapachu. Rozmnażanie przez wysiew nasion wiosną jedynie niektóre gatunki; wszystkie odmiany nisko rosnące gatunki przez sadzonki |
13. Scharakteryzuj rodzaj Crataegus. Wymień poznane gatunki.
Crataegus należy do rodziny Rosaceae, podrodzina Maloideae. Liczy około 100 gat. Drzewa lub duże krzewy. Liście pojedyncze, skrętoległe z przylistkami. Rośliny jednopienne, kwiaty nieprzyjemnie pachnące. Owoce rzekome typu łogowatego, najczęściej czerwone. Rozmnażanie poprzez wysiew nasion po stratyfikacji dopiero jesienią rok po zbiorze. Często przelegują. Szczepienie w klin lub stosowanie wiosną gruncie albo okulizacja latem.
Cratageus monogyna - głóg jednoszyjkowy
Cratageus laevigata - głóg dwuszyjkowy
Cratageus x media - głóg pośredni
Cratageus pedicellata - głóg szypułkowy
Cratageus persimilis - głóg śliwolistny
14. Porównaj Hydrynagea macrophylla i H. petiolaris.
|
Hydrynagea macrophylla |
Hydrynagea petiolaris |
Występowanie
|
Od Himalajów po Japonię |
Japonia, Tajwan i Korea; w lasach |
Wzrost |
Krzew od1-1,5 m wysokości. Pędy początkowo wyprostowane, boczne pędy z czasem przewisające |
Pnącze płożące po ziemi i wspinające się po drzewach lub murach za pomocą korzeni przybyszowych. Przy drzewach lub murach wyrasta do 10-20 m; rosnąc bez podpór, tworzą gęste krzewy nawet do 1-1,5 m. wzrost początkowo wolny. Żyje do kilkudziesięciu lat |
Liście |
Duże, wydłużone, grubo piłkowane, bardzo mięsiste. Jesienią czasami czerwone |
Szerokojajowate lub okrągławe, ogonki liściowe bardzo długie, szczególnie na krótkopędach. Wczesny rozwój wiosną. Jesienią żółte |
Kwiaty |
Zależnie od odmiany- albo tylko płonne zebrane w kuliste, duże kwiatostany, albo płaskich kwiatostanach i dwóch typach kwiatów - mniejszych płodnych w środku i większych płonnych na zewnątrz. Kolor zależy od odmiany - najczęściej niebieski lub różowy. Kwitnienie późne VII-IX |
Białe, dwojakiego rodzaju: płonne na zewnątrz kwiatostanu i mniejsze, płodne wewnątrz - słodkawo pachnące. Kwiatostan płaski, do 25 cm średnicy; w VI-VII |
System korzeniowy |
Gęsty, główne korzenie grube mięsiste, płasko rozprzestrzenione |
Mocny gęsto rozgałęziony i zwarty, średni głęboki, dużo drobnych korzeni tuż pod powierzchnią gleby. Wrażliwy na zagęszczenie gruntu |
Wymagania |
Wymaga żyznych przepuszczalnych gleb o dobrej wilgotności. Jesienią należy ograniczać podlewanie, aby pędy lepiej zdrewniały przed zimą. Stanowisko nasłonecznione lub lekko ocienione, osłonięte. Odporność zamrozy poszczególnych odmian różna, wszystkie jednak wymagają okrycia na zimę. Krzewów nie należy zbyt mocno przycinać wiosną - inaczej słabo kwitną. |
Najlepiej rośnie na glebach żyznych, przewiewnych i przepuszczalnych, dostatecznie wilgotnych o odczynie od kwaśnego do obojętnego. Znielubi wapnia w glebie. Stanowisko słoneczne lub cieniste i wilgotne. Odporna na mrozy, i na właściwym siedlisku dobrze rośnie również w miastach. Nieco wrażliwa na późnowiosenne przymrozki. Odporna na konkurencje korzeni drzew |
15. Scharakteryzuj platan klonolistny, opisz jego zastosowanie.
Platan klonolistny należy do rodziny Platanaceae. Jest to mieszaniec wyhodowany w Anglii około 1666 roku. Jest to duże drzewo do 20-35 m wysokości i 15 25 szerokości. Korona szeroko stożkowa z wyraźnym przewodnikiem, z wiekiem rozłożysta, dolne konary lekko przewijające. Rośnie szybko. Drzewo długowieczne. Kora gładka, łuszcząc się dużymi, cienkimi płatami, odsłania warstwy w różnym odcieniu oliwkowego, jasnobrązowego, szarobrązowego - bardzo charakterystyczna i wyjątkowo atrakcyjna. Liście błyszczące, podobne kształtem do liści klonu pospolitego, ale ułożone skrętolegle, 3-5 klapowe, do 20 cm długości. Nasada ogonka liściowego charakterystycznie rozszerzona w tutkę ukrywa pąk. Jesienne zabarwienie żółtobrązowe. Owoce drobne orzeszki zebrane w gęste kuliste owocostany, umieszczone najczęściej po 2 na długiej szypule. Pozostają na drzewie przez zimę. System korzeniowy. Typu sercowatego. Główne korzenie głębokie i silnie rozgałęzione. Korzenie boczne czasem niszczą nawierzchnię. Znosi okresowe zalewanie. Wymagania: preferują gleby głębokie, dostatecznie wilgotne i przepuszczalne o odczynie od obojętnego do silnie zasadowego. Wykazują jednak duże zdolności przystosowawcze i mogą rosnąć nawet na glebach suchych, byle nie za słabych. Stanowisko słoneczne lub lekko ocienione. Drzewa starsze dostatecznie odporne na mrozy, młode nieco wrażliwe. Doskonale znosi suchy klimat miejski i zanieczyszczenia powietrza. Toleruje zasolenie. Łatwo daje się przesadzić i dobrze znosi cięcie. Walory dekoracyjne i zastosowanie: jedno z najważniejszych drzew miejskich doskonałe do sadzenia przy ulicach, na promenadach i placach miejskich oraz jako drzewo alejowe. Wygląda malowniczo sadzone pojedynczo w parkach na dużym trawniku lub nad wodą. Daje się dobrze formować. Kora dekoracyjna przez cały rok. Najlepiej sadzić większe rośliny z bryłą korzeniową.
Scharakteryzuj tawuły ( morfologia, walory dekoracyjne), wymień poznane gatunki.
Są to krzewy o drobnych białych lub różowych kwiatostanach. Owoce złożone z 5 drobnych mieszków. Liście pojedyncze, drobno piłkowane. Mają bardzo ozdobne kwiaty, zabarwienie na jesień dekoracyjne. Wymagania glebowe przeciętne. Dostateczna odporność na mrozy. Dobrze znosi strzyżenie. Światłolubny
Spiraea `Arguta' - tawuła wczesna
Spiraea x vanhouttei - tawuła van Houtte'a
Spiraea japonica - tawuła japońska
17. Czym charakteryzują się jabłonie ozdobne?
Małe drzewa, o dużej ilości kwiatów białych , drobne owoce, małe czerwone jabłuszka.
18. Opisz podstawowe walory dekoracyjne jarzębów.
Kwiaty białe, owoce pomarańczowo czerwone, kwitną w IV-V, owoce maja dużo witamin, są w skupiskach-liczne, lubią słońce.
19. Wymień poznane gatunki jarzębów, zaznacz krajowe i chronione.
Sorbus acuparia - jarząb pospolity
Sorbus aria - jarząb mączny
Sorbus intermedia - jarząb szwecki
20. Opisz cechy ozdobne poznanych irg.
Cotoneaster horizontalis - irga pozioma, błyszczące ulistnienie latem, owoce długo zdobiące jesienią oraz wspaniałe jesienne przebarwienie liści. Do stosowania pojedynczo, w grupach lub jako jako roślina okrywowa zarówno zarówno w parkach, ogrodach, jaki zieleni miejskiej.
Cotoneaster lucidus - irga błyszcząca, atrakcyjne błyszczące ulistnienie latem i zabarwienie jesienne. Niewymagający krzew do sadzenia grupami w parkach zieleni miejskiej i ogrodach. Doskonały na formowane żywopłoty średniej wielkości.
Cotoneaster multiflorus - irga wielokwiatowa, dzięki swoim kwiatom jest jednym z najładniejszych wysokich krzewów ozdobnych. Kwitnienie wyjątkowo obfite. Do sadzenia pojedynczo i w grupach, także na nienormowane żywopłoty. Doskonała roślina parkowa i dla zieleni miejskiej.
21. Scharakteryzuj poznane pigwowce.
3 gatunki. Krzewy na ogół cierniste. Liście pojedyncze skrętoległe z nerkowatymi przylistakami. Rośliny jednopienne. Kwiaty na kilkuletnich pędach. Owoce rzekome typu jabłkowatego, dojrzałe przyjemnie pachną. Rozmnażanie po przez wysiew nasion wiosną, po 2-3miesięcznej stratyfikacji. Odmiany przez sadzonkowanie. Sadzonki są jednak bardziej wrażliwe na wysokie temperatury.
22. Porównaj pigwę i pigwowiec.
Pigwa-drzewo, brak cierni, kwiaty białe, na szypułkach, brak przylistków, kwitnie późno.
Pigwowiec-krzew, ciernie, kwiaty pomarańczowatoczerowne, w szypułkach, są przylistki, kwitnie we wrześniu
23. Porównaj cechy morfologiczne róży dzikiej (psiej) i pomarszczonej.
|
Rosa caniana |
Rosa rugosa |
Wzrost |
Luźny silnie rosnący krzew do 3 m wysokości i podobnej szerokości, o łukowato przewijających pędach. Dzięki rozłogom znacznie się rozprzestrzenia |
Luźny wyprostowany krzew do 1-2 m wysokości; w korzystnych warunkach dzięki rozłogom szybko się rozprzestrzenia |
Pędy |
Pokryte hakowato wygiętymi kolcami |
Grube szare, słabo rozgałęzione, pokryte prostymi, wyjatkowo gęstymi kolcami Brzegiem szczecinkami |
Liście |
Brzegiem piłkowane, złożone z 5-7 listków, ciemnozielone do niebieskawozielonych |
Złożone z 5-9 listków, wierzchem pomarszczone, ciemnozielone, błyszczące. Jesienią żółte. |
Kwiaty |
Białe lub różowe, średnicy 4-5 cm, pojedynczo lub zebrane po 3, pachnące; w VI |
Ciemnoróżowe, do 6-8 cm średnicy, pachnące; w VI-X |
Owoce |
Szkarłatne, na ogół elipsoidalne, ale zmienne w kształcie. Jadalne. Bogate w witaminę C |
Szkarłatnoczerwone, plaskokuliste, bardzo liczne |
System korzeniowy |
Silny i głęboki, lecz mało rozgałęziony. Wytwarza rozłogi |
Główne korzenie głębokie, korzenie boczne szeroko rozpostarte; liczne rozłogi i odrosty. |
24. Opisz morfologię i zastosowanie ałyczy.
Wzrost: niewielkie drzewo lub duży krzew do 5-8 m wysokości i do 4-6 m szerokości. Korona gęsta, szeroka i nisko osadzona.
Kora: na pniu prawie czarna, młode pędy nagie, zielone. Starsze szarobrązowe, często cierniste
Liście: eliptyczne lub jajowate, 5-7 cm długości, brzegiem karbowano-piłkowane. Jesienią bez przebarwienia.
Kwiaty: białe, długoogonkowe, 2-2,5 cm średnicy; tuż przed rozwojem liści, w IV
Owoce: kuliste lub lekko jajowate, żółte lub czerwone, do 2-3 cm średnicy, soczyste
System korzeniowy: mocny, główne korzenie głęboko rosnące; wydaje odrosty
Walory dekoracyjne: atrakcyjne, niewielkie drzewo do sadzenia pojedynczo i w grupach w parkach, zieleni miejskiej, zieleni ochronnej, przy sadzeniu skarp i kształtowaniu stref brzegowych zadrzewień. W Rosji stosowane w pasach przeciwwietrznych. Dobre na formowane i nienormowane żywopłoty. Dekoracyjne podczas kwitnienia. Owoce często zanieczyszczają otoczenie wokół drzew.
25. Porównaj poznane czeremchy.
|
Prunus padus - czeremcha pospolita |
Prunus serotina - czeremcha późna |
Występowanie |
Europa, północna Azja aż do Korei i Japonii. Gat. Krajowy. Pospolity na stanowiskach wilgotnych, nad rzekami, w lasach i zaroślach |
Wschodnie tereny Ameryki Północnej. W Polsce często zdziczała, bardzo ekspansywna |
Wzrost |
Duży krzew lub małe, często wielodniowe drzewo do 10-15m wysokości i do 4-8 szerokości. Korona wąskojajowata, z wiekiem luźniejsza, a gałęzie boczne przewijające. Wytwarza odrosty korzeniowe. Wzrost szybki. Żyje około 60 lat |
Duży krzew lub w lepszych stanowiskach także drzewo do 8-15 m wysokości i 5-10 szerokości. Korona Odwrotniejajowate, z wiekiem luźniejsza, a gałęzie boczne lekko przewijające. Wzrost szybki |
Kora |
Czarno-szara, długa gładka. Młode pędy brązowe, po roztarciu ostro pachną |
Ciemnoszara, z wiekiem drobno spękana, trująca. Młode pędy oliwkowozielone, potem brązowe |
Liście |
Sezonowe, skrętolegle, jajowatoeliptyczne (6-12 cm długości) spodem niebieskawozielonawe, często z kępkami włosków wzdłuż nerwu głównego. Jesienią żółte |
Sezonowe, skrętoległe, eliptyczne(5-13cm długości), bardzo zmienne, wierzchem błyszczące, od spodu często charakterystycznie brązowo owłosione wzdłuż nerwu głównego na 1/3 długości. Późny rozwój wiosną. Jesienią pomarańczowożółte, opadają bardzo późno |
Kwiaty |
Białe drobne, początkowo w wyprostowanych, potem przewijających gronach; po rozwinięciu liści - w V |
Białe drobne w wyprostowanych, walcowatych gronach; po rozwinięciu liści w V-VI |
Owoce |
Czarne, kuliste, drobne, bez pozostałości działek kielicha. dojrzewają w VII-VIII. Chętnie zjadane przez ptaki |
Czarne, kuliste drobne z pozostałościami działek kielicha; dojrzewają w VIII-IX. Chętnie zjadane przez ptaki |
System korzeniowy |
Silny, gęsty, płytki i bardzo szeroki. Duża zdolność do wytwarzania odrostów, zwłaszcza po uszkodzeniu korzeni |
Silny, gęsty, szeroki i głeboki |
Wymagania |
Tolerancyjny, co do gleby, ale preferuje dostatecznie wilgotne zasobne. Silnie osusza teren, na którym rośnie. Znosi okresowe zalewanie. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Odporny na mrozy, ale ze względu na wczesny rozwój dość wrażliwy na późnowiosenne przymrozki. |
Wyjątkowo mało wymagający. Rośnie bdb. Na każdej glebie, nawet suchej i ubogiej. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Odporny na mróz i silne wiatry oraz zasolenie powietrza. Dobrze rośnie w ekstremalnych warunkach miejskich. |
Walory dekoracyjne |
Bardzo dekoracyjne drzewo w krajobrazie otwartym, zwłaszcza podczas kwitnienia. Dobry dosadzenia pojedynczo w parkach. Ważny gatunek do rekultywacji, jako składnik obsadzeń izolacyjnych oraz do umacniania skarp. |
Gatunek Colorata wyjątkowo szerokiej amplitudzie ekologicznej, dobry do stosowania Colorata trudnych warunkach miejskich i na obszarach przemysłowych. Dekoracyjne, zdrowe ulistnienie latem Colorata przebarwienie jesienne. Colorata żadnym wypadku nie sadzić Colorata krajobrazie otwartym, gdyż łatwo się rozprzestrzenia, dziczeje Colorata wypiera rodzime gatunki. |
Odmiany |
`Colorata' |
brak |
26. Które z poznanych roślin nadają się na żywopłoty formowane?
Carpinus betulus - grab pospolity,
Cercidiphyllum japonicum - grójecznik japoński,
Ribes alpinum - porzeczka alpejska,
Chaenomeles speciosa - pigwowiec okazały,
Crataegus monogyna - głóg jednoszyjkowy,
Crataegus pedicellata - głóg szypułkowy,
Pyracantha coccinea - ognik szkarłatny,
Prunus cerasifera - śliwa ałyczna
27. U których z poznanych gatunków występują odmiany „płaczące”?
Salix x sepulcralis „Chrysocoma”
Fagus sylvatica “Pendula”
Anlnus incana 'Pendula
Betula pendula 'Youngii'
Carpinus betulus 'Pendula'
Morus alba 'Pendula'
Ulmus 'Camperdownii'
Salix caprea 'Kilmarnock'
Sorbus aucuparia 'Pendula'
28. Wymień trzy poznane gatunki zimozielone.
Viscum alba,
Berberis julianae,
Pyracantha coccinea
29. Wymień 6 gatunków o szczególnie dekoracyjnych przebarwieniach jesiennych.
Berberis thunbergii ( Berberys Thunberga ) - czerwone lub pomarańczowe
Berberis koreana ( Berberys koreański ) - czerwono, pomarańczowo, żółto
Cotoneaster multiflorus ( Irga wielokwiatowa ) - żółto
Cotoneaster horizontalis ( Irga pozioma ) - czerwono, żółto
Corylus sp.( Leszczyny ) - żółto
Prunus serrulata ( Wiśnia piłkowana ) - czerwono, pomarańczowo, żółto
Prunus triloba ( Migdałek trójklapowy ) - żółto
30. Wymień poznane krzewy ozdobne(min 3) o białych (.....różowych,...żółtych) kwiatach.
Fallopia aubertii-białe
Clematis vitalba-białe
Hydrangea petriolaris-białe
Deutzia scraba-białe
Berberis sp.- żółte
Karria japonica-żółte
Mahonia aquifolium-żółte
Ribes aureum-żółte
Hamamelis sp.-żółte
Hydrangea macrophylla-różowe
Ribes sanguineum-różowe
Spirea japonica-różowe
31. Które z poznanych roślin kwitną najwcześniej? Które najpóźniej? (kilka przykładów)
Najwcześniej:
Alnus sp.
Chaenomeles japonica
Chaenomeles speciosa
Corylus avellana
Corylus maxima
Corylus colurna
Hamamelis japonica
Magnolia kobus
Populus alba
Populus tremula
Ribes sp.
Ulmus sp.
Viscum alba
Najpóźniej:
Clemantis sp.
Fallopia aubertii
Hydrangea sp.
Magnolia sieboldii
Rosa rugosa
Sorbaria sorbifolia
32. Podaj przykłady roślin o ozdobnych owocach.
Berberis vulgaris,
Berberis Thunbergii,
Sorbus aucuparia,
Cotoneaster
33. Wymień gatunki wytwarzające owoce z aparatem lotnym.
Populus alba (Populus sp.),
Pterocarya fraxinifolia,
Betula sp.,
Alnus sp.,
Carpinus sp,
Ulmus sp,
Platanus hispanica.
Ailanthus altissima
34. Które z poznanych gatunków wytwarzają jadalne owoce?
Juglans regia,
Caryga,
Corylus avellana,
Morus alba,
Ribes alpinum,
Crataegus pedicellata
35. Wymień poznane gatunki dwupienne.
Saliceae sp.,
Viscum alba,
Cercidiphyllum japonicum
36. Wymień trzy rodzaje wytwarzające ciernie.
Berberis thunbergii,
Berberis koreana,
Berberis julianae,
Chaenomeles,
Crataegus sp.,
Pyracantha coccinea,
Prunus spinosa,
37. Wymień rodzaje wytwarzające kolce.
Rosa
38. Wymień gatunki nadające się do miejsc suchych.
Betula pnedula,
Mahonia aquifolium,
Prunus mahaleb
39. Podaj kilka przykładów gatunków cienioznośnych.
Prunus padu
Serotina
40. Które z poznanych gatunków nadają się do miejsc wilgotnych?
Wszystkie Salix,
Pterocaria fraxinifolia,
Alnus glutinos,
Betula pubescens
41. Co to znaczy gatunek pionierski? Podaj kilka przykładów.
Gatunek pionierski - gatunki drzew przystosowane do zasiedlania terenów niezalesionych, takich jak: nieużytki rolne, tereny poprzemysłowe, obszary o zniszczonej roślinności w wyniku pożarów, huraganów i działalności człowieka (np. zręby leśne).
Populus tremula,
Betula pnedula,
Alnus incana
42. Wymień poznane gatunki objęte ochroną.
Jarząb szwedzki
43. Porównaj dąb czerwony i dąb szypułkowy ( podaj podstawowe różnice morfologiczne).
|
Dąb czerwony |
Dąb szypułkowy |
Wzrost |
Duże drzewo do 20 i 12-18 m szerokości. Korona szeroka zaokrąglona wyraźny przewodnik aż do wierzchołka. Konary boczne prawie poziome daleko rozpostarte. Wzrost szybki. Żyje do 400 lat |
Duże drzewo dorastające do 25-35 m wysokości i do 15-20 m szerokości. Korona szeroka, luźna, świetlista, z czasem malownicza, rozłożysta. Pień na ogół krótki, wiele równorzędnych konarów. Żyje do 800 lat |
Kora |
Ciemnoszara, długa gładka. U starych drzew bruzdowana |
Na pniach ciemnoszara, prawie czarna, głęboko bruzdowana. Młode pędy oliwkowe, potem bardziej brązowe. Paki kopulaste, lekko zaostrzone. |
Liście |
Odwrotniejajowate, głęboko ścisło klapowane, nagie, długości 10-23 cm. Jesienne zabarwienie czerwone, często liście pozostają czerwone do wiosny |
W zarysie Odwrotniejajowate, nieregularnie klapowane. Nasada uszata, ogonek liściowy krótki. Jesienią żółtawe lub żółtobrązowe, często pozostają do wiosny |
Owoce |
Żołędzie pękate z płaską podstawą, w płytkich talerzykowatych miseczka |
Silnie wydłużone żołędzie, osadzone w krótkich miseczkach na długich szypułkach. Świeże - z ciemnymi prążkami |
System korzeniowy |
Płaski szeroki często zależny od sposobu pokrycia gruntu pod drzewem, ogólnie bardzo zmienny. Dobrze znosi przesadzanie pod warunkiem nie przesuszenia korzeni |
W młodości do 30 lat głęboki, typu palowego. Potem drzewo wytwarza dużo korzeni poziomych, z których ponownie wyrastają korzenie pionowo w dół. Stare drzewa mają już wykształtowany typowy sercowaty system korzeniowy, a system palowy zanika. Na glebach słabych system korzeniowy płytszy, źle znoszą przesadzanie. |
44. Wymień 3 rośliny (odmiany) o czerwonym kolorze liści w czasie wegetacji.
Populus euramericana,
Colyrus avellana „Fuscorubra”,
Fagus sylvatica f. purpurea
Berberis thunbergii 'Atropurpurea'
Corylus avellana 'Fuscorubra'
Prunus cerasifera 'Aropurpurea'
Fagus sylvatica f. Purpurea
Corylus maxima 'Purpurea'
45. Wymień 3 rośliny (odmiany) o wąskim, kolumnowym pokroju.
Populus Simoni odm Fastigiata-stozkowata ale wasko
Populus nigra 'Italica'
Populus tremula 'Erecta'
Fagus sylvatica 'Dawyck'
Quercus robur 'Fastigiata'
Sorbus aucuparia 'Fastigiata'
46. Porównaj tawułę japońską i tawułę Vanoutt'a- podaj podstawowe różnice morfologiczne.
|
Spiraea x vanhouttei - tawuła van Houtte'a |
Spiraea japonica - tawuła japońska
|
Wzrost |
Gęsty krzew do 2 m wysokości i podobnej szerokości. Pędy wzniesione z wiekiem przewijające i wzrost silny. |
Gęsty półkulisty krzew do 80 cm wysokości i szerokości. Pędy wzniesione z wiekiem szerszy niż wyższy. Wzrost słaby. |
Liście |
Rombowojajowate, 3-5 klapowe, 2-4 cm długości, ciemnozielone, spodem sinawe. Jesienne zabarwienie żółtawe |
Lancetowate do 5-8 cm długości, jasnozielone, wiosną lekko zaczerwienione. Niektóre liście częściowo białoróżowe, przebarwione. |
Kwiaty |
Drobne, śnieżnobiałe, w kilku kwiatowych płaskich kwiatostanach, gęsto wzdłuż zeszłorocznych pędów na całej długości. Wyjątkowo obfite w maju-czerwiec |
Drobne, rubinoczerwone, w płaskich kwiatostanach do 15 cm średnicy, na końcach tegorocznych pędów; w czerwcu - wrześniu. |
47. Wymień 3 gatunki kwitnące wczesną wiosną- przed rozwojem liści.
Magnolia kobus
Magnolia x soulangeana
Hamamelis sp.
48. Co to są kwiaty płonne i u kogo występują (podaj nazwę rodzaju)
Kwiaty płonne to te nieposiadające pręcików i słupków. Np. u Hortensji ogrodowej
49. Porównaj wiąz szypułkowy i wiąz górski (podaj podstawowe różnice morfologiczne).
|
Wiąz szypułkowy |
Wiąz górski |
Wzrost |
Duże drzewo dorastające do 15 - 25 m wysokości i 10-20 szerokości, korona szeroka, luźna u nasady pnia charakterystyczne rozszerzenia. Wzrost szybki. Żyje do 250 lat |
Duże drzewo dorastające do 25-30 m wysokości i 20 metrów szerokości. Korona lekko zaokrąglona, gęsta, szeroka. Przewodnik wyraźny wysoko w koronie. Dolne gałęzie przewijające. Wzrost szybki, żyje do 400 lat |
Liście |
Wyraźnie symetryczne u nasady, jajowate podwójnie piłkowane, spodem delikatnie owłosione, prawie brak nerwów drugiego rzędu. Jesienią żółte. |
Bardzo zmienne szerokojajowate, wyraźnie szorstkie, asymetryczne u nasady, choć na silnych odrostach bywają symetryczne i często na szczycie plytkoklapowane. Jesienią wcześnie żółte. |
Owoce |
małe, płaskie, kuliste lub jajowate, brzegiem orzęsione, osadzone na długich szypułkach. Orzeszek osadzony centralnie. Dojrzewają bardzo wcześnie w maju
|
największe z krajowych wiązów, do 2,5 cm średnicy, kuliste lub jajowate, prawie siedzące (bez szypułek). Orzeszek osadzony centralnie, Dojrzewają bardzo wcześnie - w maju.
|
System korzeniowy |
Głęboki; wytwarza odrosty korzeniowe. |
Głęboki, w młodości drzewo wytwarza palowy system korzeniowy z wiekiem wytwarza się system bardziej sercowatopalowy do głębokości 1,5 - 1,6 m. |
50. Wymień trzy gatunki dwupienne.
Saliceae sp.,
Viscum alba,
Cercidiphyllum japonicum
51. Porównaj orzech włoski i skrzydłorzech kaukaski (podaj podstawowe różnice morfologiczne).
|
Orzech włoski |
Skrzydłorzech kaukaski |
Wzrost |
Drzewo do 15-20 m wysokości i do 10-15 szerokości. Korona zaokrąglona, konary szeroko rozpostarte, pień najczęściej krótki, rośnie wolno, żyje do 600 lat |
Drzewo do 20 m wysokości i 15 m szerokości. Najczęściej wielodniowe. Korona szeroka. Stare egzemplarze wytwarzają odrosty. |
Kora |
W młodości srebrno szara z czasem głęboko bruzdowana, ciemnoszara, pędy oliwkowo zielone lub brązowe, błyszczące. |
Z czasem czarno szara z pionowymi jasnymi prążkami. Charakterystyczne brązowe paki, niekryte łuskami, osadzone na trzonkach. |
Liście |
Długości 20-30 cm nieparzysto złożone z 5 do 9 listków, całobrzegie. Świeże zawierają barwniki i substancje alleopatyczną |
Do 50 cm długości, złożone z 13 do 21 listków, długości 8 do 12 cm każdy. Wczesny rozwój wiosną, jesienią żółte. |
Owoce |
Kuliste, niedojrzałe w zielonej okrywie, która pęka w okresie dojrzewania. „Orzech” jasnobrązowy, gładki, jądro jadalne bardzo oleiste. |
Małe orzeszki z dwoma skrzydełkami przypominają głowę słonia na długiej do 40 cm osi owocostanu. |
System korzeniowy |
Głęboki i szeroki, główne korzenie bardzo grube w powierzchniowej warstwie gleby dużo drobnych korzeni |
Bardzo szeroki, płaski i rozgałęziony. |
52. Określ wymagania siedliskowe olchy ( Alnus glutinosa).
Bez większych wymagań, preferuje jednak gleby lekko kwaśne świeże i wilgotne. Znosi dobrze zalewanie. Równocześnie doskonały gatunek pionierski, nawet na jałowym piasku. Stanowisko słoneczne - gat światłolubny. Odporny na działanie silnego wiatru.
53. Wymień trzy gatunki silnie rozrastające się wszerz poprzez rozłogi i odrosty (dobre do zadarniania skarp).
irga Dammera
irga pozioma
pidgwowiec japonski
porzeczka alpejska
roza pomarszcona
tawlina jarzebolistna
54. Wymień trzy gatunki kwitnące późno, w pełni lata.
Hydrangea macrophylla
Clemantis sp.
Fallopia aubertii
Magnolia sieboldii
Rosa rugosa
Sorbaria sorbifolia
55. Które gatunki wierzb były dawniej ogławiane?
Salix alba
Salix fragilis
56. Wytworem, czego są kolce i w których rodzajach rośliny je posiadają?
Kolce są wytworem epidermy lub tkanek znajdujących się pod nią. Zbudowany jest ze sklerenchymy. Wykształca się na łodygach (np. u jeżyny i puchowca), liściach (np. u ostrokrzewu i ostu) lub owoców (np. u agrestu i kasztanowca).
57. Porównaj, żylistek i jaśminowiec.
Żylistek |
Jaśminowiec |
Liczy około50 gat. Liście pojedyncze. Nakrzyżległe rośliny jednopienne, kwiaty bez zapachu. Rozmnażanie przez wysiew nasion wiosna. Wszystkie odmiany i nisko rosnące gat. Przez sadzonki. |
Liczy około 70 gat. Krzewy różnej wielkości. Lisie sezonowe pojedyncze Nakrzyżległe. Rośliny jednopienne. Kwiaty najczęściej białe. Owoce drobne, torebki. Obecnie obok dziko rosnących najczęściej uprawia się liczne mieszańce ogrodowe, które zostały podzielone na różne grupy kultywarów. Rozmnażanie po przez wysiew nasion po stratyfikacji. Wszystkie odmiany i niektóre gat. rozmnaża się obecnie prawie wyłącznie przez sadzonkowanie. |
58. Porównaj hortensję ogrodową i krzewiastą.
|
Hortensja ogrodowa |
Hortensja krzewiasta |
Występowanie |
Od Himalajów po Japonię |
Kultywar wyhodowana w USA |
Wzrost |
Krzew od1-1,5 m wysokości. Pędy początkowo wyprostowane, boczne pędy z czasem przewisające |
Krzew do 1-1,5 m wysokości i z wiekiem podobnej szerokości. Korona wyprostowana, dużo pędów od nasady pod ciężarem kwiatów rozkładają się na boki |
Liście |
Duże, wydłużone, grubo piłkowane, bardzo mięsiste. Jesienią czasami czerwone |
Zaokrąglone lub eliptyczne, brzeg ząbkowany. Brak przebarwienia jesienią |
Kwiaty |
Zależnie od odmiany- albo tylko płonne zebrane w kuliste, duże kwiatostany, albo płaskich kwiatostanach i dwóch typach kwiatów - mniejszych płodnych w środku i większych płonnych na zewnątrz. Kolor zależy od odmiany - najczęściej niebieski lub różowy. Kwitnienie późne VII-IX |
Białe, płonne w dużych do 25cm półkulistych kwiatostanach początkowo zielonkawych, potem kremowo białych - VI - IX. |
System korzeniowy |
Gęsty, główne korzenie grube mięsiste, płasko rozprzestrzenione |
Szeroki, korzenie grube, słabo rozgałęzione |
Wymagania |
Wymaga żyznych przepuszczalnych gleb o dobrej wilgotności. Jesienią należy ograniczać podlewanie, aby pędy lepiej zdrewniały przed zimą. Stanowisko nasłonecznione lub lekko ocienione, osłonięte. Odporność zamrozy poszczególnych odmian różna, wszystkie jednak wymagają okrycia na zimę. Krzewów nie należy zbyt mocno przycinać wiosną-inaczej słabo kwitną. |
Wymaga gleby żyznej i dostatecznie wilgotnej, najlepiej o pH 5,5 - 6. Stanowisko słoneczne lub zaciemnione, najlepiej osłonięte od wiatru odporne na mrozy |
59. Wymień poznane wiązy, zaznacz krajowe.
Ulmus laevis - wiąz szypułkowy
Ulmus glabra - wiąz górski
Ulmus minor - wiąz polny
60. Jakie znasz głogi, zaznacz krajowe.
Cratageus monogyna - głóg jednoszyjkowy
Cratageus laevigata - głóg dwuszyjkowy
Cratageus x media - głóg pośredni
Cratageus pedicellata - głóg szypułkowy
Cratageus persimilis - głóg śliwolistny
61. Scharakteryzuj jemiołę pospolitą.
Zimozielony półpasożytniczy krzew kulistego pokroju, o pseudo dychotomicznych rozgałęzieniach.
Liście - eliptyczne lub podługowato lancetowate do 8 cm dł., grube, skórzaste, całobrzegie, ułożone nakrzyżlegle.
Kwiaty - dwupienne, na szczytach pędów.
Owoce - białe, rzadziej żółtawe, półprzejrzyste nibyjagody, kuliste, wewnątrz lepkie; właściwymi owocami są pozbawione okrywy, miękkie "nasiona"- w każdym 1-3 zarodki (poliembrionia) Jest to roślina trująca i lecznicza, rozsiewana przez ptaki.
62. Zaznacz rośliny kwitnące na różowo lub czerwono.
Hydrangea macrophylla-różowe
Ribes sanguineum-różowe
Spirea japonica-różowe
Wymień trzy poznane pnącza i określ sposób ich wspinania.
Aristolochia macrophylla -pędy,
Fallopia aubertii - pędy,
Clematis vitalba - ogonki lub osadki liści,