TAPICER SAMOCHODOWY

Kto to jest tapicer samochodowy?

Jest to pracownik, który instaluje, naprawia lub wymienia tapicerkę w pojazdach samochodowych (osobowych, autobusach i ciężarówkach).

Jakie zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?

Tapicerzy samochodowi często stosują gorące kleje, które mogą powodować poparzenia. Praca tapicerów samochodowych zwykle wymaga stosowania rozpuszczalników, które   mogą być źródłem ostrych lub przewlekłych zatruć i innych problemów zdrowotnych a także stanowić poważne źródło zagrożenia pożarowego. W pracy tapicerów samochodowych może wystąpić konieczność przenoszenia ciężarów, wykonywania stałych, powtarzalnych ruchów i pracy w wymuszonej pozycji ciała. Może to powodować urazy, bóle pleców, ramion i rąk.

Czynniki środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe skutki dla zdrowia

Czynniki mogące powodować wypadki	Gorące kleje, narzędzia do klejenia - możliwość poparzeń, sklejenia palców [patrz: uwaga 1]
		Prąd elektryczny - możliwość porażenia w przypadku wadliwie działającego sprzętu elektrycznego
		Ostre krawędzie narzędzi, sprężyny - możliwość urazów w wyniku ukłucia, przecięcia, przekłucia
		Rozbryzgi kleju, środków czyszczących - możliwość uszkodzenia oczu
		Śliskie nawierzchnie, schody, podesty, drabiny - możliwość urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia, upadku, w tym z wysokości
		Przedmioty będące w ruchu obecne przy pracy na mechanicznych liniach montażowych - możliwość urazów w wyniku uderzenia lub pochwycenia
		Łatwopalne rozpuszczalniki, kleje i inne łatwopalne materiały (tkanina, pianka, drewno itd.) oraz gromadzące się  pary rozpuszczalników, zwłaszcza w małych, nie wentylowanych pomieszczeniach - możliwość poparzeń i urazów na skutek pożaru i wybuchu
		Fosgen powstający w wyniku działania wysokiej temperatury lub ognia na rozpuszczalniki chloropochodne np. tetrachloroeten - możliwość śmiertelnego zatrucia [patrz: uwaga 2]
Czynniki fizyczne	Nadmierny hałas, zwłaszcza przy pracy na mechanicznych liniach montażowych oraz wibracje miejscowe w czasie krojenia materiałów nożem elektrycznym i używania elektronarzędzi - możliwość uszkodzenia słuchu i zespołu wibracyjnego
Czynniki chemiczne i pyły	Pary rozpuszczalników - możliwość podrażnienia dróg oddechowych, depresji ośrodkowego układu nerwowego z możliwością wystąpienia  bólów i zawrotów głowy,  braku koordynacji ruchów, otępienia aż do śpiączki włącznie
		Pyły tkanin i materiałów wyścielających - możliwość  zwłóknienia płuc
		Chlorowcopochodne rozpuszczalniki organiczne - możliwość samoistnego poronienia lub uszkodzenia płodu u ciężarnych kobiet
		Rozpuszczalniki występujące w klejach - możliwość rozwoju chorób nowotworowych w wyniku przewlekłego narażenia
		Kontakt z formaldehydem i innymi rozpuszczalnikami - możliwość uczuleń
		Dwutlenek węgla i  cyjanowodór wytwarzane w dużej ilości w wyniku zapalenia pianki poliuretanowej - możliwość zatrucia
Czynniki biologiczne	Mikroorganizmy chorobotwórcze, które mogą rozmnażać się w pewnych rodzajach klejów, tkanin i materiałów wyściełających - możliwość chorób zakaźnych
Czynniki ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy	Wykonywanie czynności powtarzalnych, wymuszona pozycja ciała i nadmierny wysiłek fizyczny (np. podnoszenie ciężkich przedmiotów) - możliwość dolegliwości bólowych wynikających z przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego
		Nieprzyjemne zapachy, zwłaszcza klejów i rozpuszczalników - możliwość uczucia dyskomfortu

Działania profilaktyczne

	Należy sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.
	Należy stosować rękawice chroniące przed skaleczeniem podczas pracy z ostrymi narzędziami.
	Należy stosować środki ochrony oczu.
	Należy stosować obuwie ochronne ze spodami przeciwpoślizgowymi.
	Należy stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
	W pobliżu otwartego ognia nie należy pracować z klejami zawierającymi rozpuszczalniki chlorowane. Należy wprowadzić zakaz palenia tytoniu podczas pracy z takimi rozpuszczalnikami.
	Należy zastąpić kleje zawierające łatwopalne rozpuszczalniki innymi (np. klejami topliwymi lub wodnymi).
	Należy stosować ochronniki słuchu.
	Należy zainstalować skuteczną wentylację wywiewną i klimatyzację w celu zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza i stresowi cieplnemu.
	Należy stosować środki ochrony układu oddechowego w celu uniknięcia wdychania pyłów lub aerozoli.
	Należy sprawdzić drabinę przed wejściem na nią. Nigdy nie należy wchodzić na niestabilnie ustawioną drabinę lub drabinę o śliskich szczeblach.

Informacje szczegółowe

Synonimy	Tapicer samochodów osobowych, ciężarowych itd., samolotów, tapicer meblowy.
Definicja i/lub opis zawodu	Naprawia lub wymienia tapicerkę w samochodach, autobusach lub ciężarówkach. Wymienia starą tapicerkę z  siedzeń lub paneli drzwi pojazdu. Wymierza materiały na nową powierzchnię wyścielającą i obicie i przycina je do żądanych wymiarów. Dopasowuje lub wymienia sprężyny w siedzeniach i mocuje je. Zszywa materiał pokrycia. Mocuje pokrycie do ramy siedzenia gwoździami, nitami i klejami. Naprawia lub wymienia obicia dachowe (szyberdachy). Odnawia wnętrze  samochodów i autobusów przez wymianę poduszek, zasłonek i wykładziny podłogowej. Może być przydzielony do wykonywania określonej czynności zgodnie ze specjalnością. Szyje pokrowce na siedziska, oparcia, ścianki itp.
Zawody pokrewne	Krawiec, krojczy, kaletnik, rymarz, kuśnierz,  monter obić dachowych, tapicer-dekorator (meble).
Wykonywane czynności	Cięcie, dozowanie (kleju), gwintowanie, klejenie, kontrolowanie, laminowanie (paneli), mieszanie klejów dwuskładnikowych, modelowanie, mycie (sprzętu), naklejanie, nakładanie (kleju), naprawianie, otwieranie (pojemników), pakowanie i rozpakowywanie, podgrzewanie (kleju), polewanie, powlekanie, praca z narzędziami ręcznymi o napędzie elektrycznym, przymocowywanie, suszenie, szczotkowanie, szycie, ściskanie, tapicerowanie, transportowanie, układanie wykładziny, usuwanie (odpadków), uszczelnianie, wygładzanie (powierzchni).
Podstawowy stosowany sprzęt	Młotek, zszywacz, nożyczki, nożyce, nóż, pistolet pneumatyczny, maszyna do szycia, kombinerki, śrubokręty, skrętaki, szczotki ręczne, rolki ręczne, pistolety do klejów topliwych, dozownik kropli, dozownik zacisku, przebijak, taśma miernicza, igły tapicerskie, niciarki pneumatyczne lub mechaniczne, liniały, szablony, szydła, wiertarki ręczne.
Miejsca/obszary, gdzie zawód występuje powszechnie	Warsztaty samochodowe, hale produkcji samochodów lub części samochodowych.

Uwagi	Zagrożeniem związanym ze stosowaniem klejów jest możliwość sklejenia palców lub przyklejenia ich do powierzchni, zwłaszcza przy pracy z cyjanoakrylowymi lub niektórymi klejami epoksydowymi. Ciężkie, a nawet śmiertelne zatrucia fosgenem notowano u pracowników palących tytoń podczas pracy z klejami zawierającymi rozpuszczalniki chloropochodne. Rozpuszczalniki te mogą rozkładać z wydzieleniem fosgenu podczas wdychania ich par przez pracownika palącego papierosa. Fosgen może również utworzyć się, jeśli w/w rozpuszczalniki stosowane są w pobliżu otwartego ognia, łuku elektrycznego lub bardzo gorącej powierzchni.
Piśmiennictwo	Rozporządzenie MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz. 1650). Rozporządzenie MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U. nr 69, poz. 332). Rozporządzenie RM z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet (Dz. U. 1996 nr 114 poz. 545) ze zm. (Dz. U. 2002 nr 127 poz. 1092). Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644) Informator - "Środki ochrony indywidualnej". INFOCHRON. Warszawa. CIOP 2000.

---