TOKSYKOLOGIA

Trucizna - substancja organiczna lub nieorganiczna, która po dostaniu się do organizmu powoduje zaburzenia w jego funkcjonowaniu, inne niekorzystne zmiany w organizmie lub śmierć. Może to być ciało stałe, ciecz lub gaz. Trucizny mogą działać gwałtownie lub gromadzić się w organizmie, powodując zatrucia przewlekłe.

1. Leki

2. Alkohol

3. Gazy

4. Grzyby

Zatrucie

Jest to ostry stan zaburzeń czynności organizmu spowodowany wchłonięciem substancji toksycznej. Trucizna może dostać się do organizmu człowieka poprzez:
- przewód pokarmowy,
- drogi oddechowe,
- bezpośrednio do krwi (np. narkotyki),
- przez skórę.

W zatruciu pierwszeństwo ma ocena stanu chorego, zabezpieczenie funkcji życiowych, później diagnostyka i leczenie.

Objawy:

• obrzęki

• nudności

• wymioty

• biegunka

• odbarwienie, przebarwienie

• niewydolność oddechowa

• wilgotna skóra

Wstępnie:

- wziewne: tlenek węgla, dwutlenek węgla, chlor, amoniak

Objawy:

• utrudnione oddychanie

• ból w klatce piersiowej

• chrypka

• wymioty

• splątanie

• zawroty głowy

• przyspieszony bądź zwolniony oddech

Trucizny wstrzyknięte:

• opioidy

• insulina

• narkotyki

• ukąszenia przez owady

• jadowite zwierzęta

Objawy:

• osłabienie

• zawroty głowy

• nudności

• wymioty

• ciśnienie

• źrenice

• ślady wkłuć

• reakcja miejscowa

• zaburzenia oddychania

Trucizny absorbowane przez skórę:

• oparzenie

• podrażnienie

Chemiczne i roślinne

- płukać wodą

Objawy:

• swędzenie

• pęcherze

• wysypka

• miejscowa bolesność

Ukłucie jadowitej ryby - przyłożyć termoforem.

Gdy dotyczy to stopy, bądź palców ręki - gorąca kąpiel, ewentualnie zamaczanie palców na pograniczu poparzenia.

Zasady leczenia ostrych zatruć.

Leczenie objawowe:

• zapewnienie wydolności układu oddechowego i układu krążenia zgodnie z zasadami intensywnej opieki

• wyrównanie zaburzeń gospodarki kwasowo - zasadowej i wodno - elektrolitowej

Leczenie przyczynowe:

• przerwanie kontaktu z trucizną

• przyspieszenie eliminacji trucizny z organizmu

• stosowanie odtrutki

Przy przyjęciu pacjenta - podstawa badania to:

• RKZ - równowaga kwasowo - zasadowa

• Alkohol

• Elektrolity

• glukoza

Nie możne być sól fizjologiczna do uszczelniania cewnika i przemywania oczy.

Trzeba użyć wody do wstrzyknięć.

Gdy spada saturacja należy najpierw oklepać pacjenta, odessać, a następnie rozprężyć powietrzem.

Układ oddechowy:

• często osłuchiwać klatkę piersiową

• jama nosowa - musi być drożna

OCŻ

- objętość krwi krążącej

- rozciągliwość prawego przedsionka, komory i kurczliwość.

- ciśnienie w klatce piersiowej

Prawidłowe OCŻ (6-12 cm. słupa wody)

Obniżone OCŻ - świadczy o zmniejszeniu objętości krwi krążącej.

Podwyższone - narastająca niewydolność krążeniowa.

Równowaga kwasowo-zasadowa - to stan, w którym zachowany jest swoisty stosunek kationów i anionów w płynach ustrojowych, warunkujący odpowiednie pH i prawidłowy przebieg procesów życiowych
Optymalny zakres pH krwi dla większości procesów przemiany materii wynosi 7,35-7,45.

W tkankach istotną rolę odgrywa również układ fosforanowy. Regulacja wydalania CO2 przez płuca odbywa się w wyniku pobudzenia ośrodka oddechowego przy obniżeniu pH krwi

Kwasica

Kwasica oddechowa

• zaburzenia pobudliwości ośrodka oddechowego depresja OUN

• osłabienie lub zwiotczenie mięśni oddechowych

• zaleganie w płucach lub drogach oddechowych wydzieliny

Gazometria:

- pCO2 > 50 mmHg

- pH < 7, 35

HCOз =

- poprawa wentylacji płuc

- odessanie wydzieliny, oddech wspomagany lub kontrolowany

Kwasica metaboliczna

• zatrucie kwasami

• zatrucie przebiegające z zaburzeniami matabolizmu komórkowego

Gazometria:

pCO2 - < 20 mmHg

pH <7,35

HCOз

- leki alkalizujące /nie podawać przy obrzękach/ 8,4% NaHCOз

Trisaminol/ trometamol/ hiperkalemia, depresyjny wpływa na ośrodek oddechowy, odczyny zapalne żył.

Zasadowica

Zasadowica oddechowa:

• hiperwentylacja - oddech > 40 min. /salicylany, stropina, kofeina/

Gazometria:

pCO2 < 30 mmHg

pH > 7,35

HCOз =

• Fentanyl (0,05 - 0,1 mg)

• Oddech kontrolowany

Kwasica metaboliczna

• przedawkowanie leków alkalizujących

• niedobór potasu /utrata z moczem, wymiotami/

Gazometria:

pCO3 =

pH >7,35

HCOз > 27 - 35

• szybkie uzupełnienie elektrolitów /0,9 NaCl + K mEg

Odwodnienie:

- Hipotoniczne - przewaga elektrolitów nad wodą

- Hipertoniczne - przewaga wody nad elektrolitami

- Izotoniczne

Objawy odwodnienia:

• zapadnięte żyły

• niskie OCŻ

• skąpomocz

• podwyższony sód w surowicy

Przewodnienie może doprowadzić do obrzęku mózgu. Nie wolno za szybko podawać płynów.

Hipotoniczne: bóle i kurcze mięśniowe, skąpomocz występuje na początku, sód w porządku,

Izotoniczne: podać PWE z potasem, sól fizjologiczna

Norma POTASU: 4,5 - 5,5 mmol/l (mEq/l).

Podać - 30 mmol potasu w 500 ml. 5% glukozy.

Dawka dobowa 120 mmol potasu, której nie wolno przekroczyć.

Powikłania:

obrzęk mózgu

Objawy:

- ból głowy

- senność

- niepokój

- wzrost ciśnienia

Podać:

Mannitol

Glikokortykosteroidy (dexaven)

16 mg. ( 5 dni - dawki rozłożone)

Ochłodzenie temperatury ciała

Usuwanie toksyn z organizmu.

Usuwanie niewchłoniętej trucizny z miejsc wchłaniania.

• zmywanie skażonej skóry

• przemywanie oczu

• dekontaminacja przewodu pokarmowego

1. prowokowanie wymiotów

2. płukanie żołądka

3. zastosowanie węgla aktywnego jednorazowo i w dawkach funkcjonowanych

4. podawanie środków przeczyszczających

5. przeczyszczających całkowite płukanie jelit

6. wlewy doodbytnicze

• wysysanie ran przy ukąszeniach

Wskazania do prowokowanie wymiotów:

• zatrucia u małych dzieci

• możliwość wykonania na miejscu zatrucia (np. w domu)

• potencjalnie długi czas konieczny na dotarcie do szpitala

• nietolerowanie płukanie żołądka (bez zgody pacjenta nie wykonujemy zabiegu)

• zatrucie dużymi nierozpuszczającymi się w żołądku tabletkami

Przeciwwskazania do prowokowania wymiotów:

• upośledzenie świadomości (brak odruchu kaszlowego)

• drgawki lub dłuższy czas po zażyciu leków drgawkowych

• zatrucie środkami żrącymi, detergentami, pochodnymi ropy naftowej

• możliwość krwawienia z przewodu pokarmowego (np. żylaki przełyku) wg. AACT i EAPCCT - czas długi od zatrucia i mała, nie zagrażająca życiu ilość przyjętej trucizny, zabiegu nie należy wykonywać rutynowo.

Technika prowokowania wymiotów:

• wymiotów dorosłych podawanie ciepłej wody porcjami po 200 - 300 ml.

• U dzieci podawanie 0,9 % NaCl w dawce po 5 ml. na kg/ m.c

• Mechaniczne drażnienie tylnej części gardła szpatułką owiniętą gazą.

Kryteria czasowe obowiązujące przy płukaniu żołądka:

• wg.AACT i EAPCCT do 1 godz. od przyjęcia trucizny w ilości mogącej stanowić zagrożenie dla życia pacjenta - zabieg nie może być wykonywany rutynowo.

• W zatruciu środkiem żrącym do ½ godziny

• W zatruciu salicylanami do 24 godzin

• W zatruciu grzybami do 72 godzin

• U pacjentów nieprzytomnych bez ograniczeń czasowych

Przeciwwskazania do płukania żołądka:

• „świeże” zaburzenie rytmu serca

• krwawienie z przewodu pokarmowego

• objawy „ostrego brzucha”

• drgawki

• czynna choroba wrzodowa żołądka i żylaki przełyku

• stan po całkowitej resekcji żołądka

• stan zamroczenia lub pobudzenia psychoruchowego - brak współpracy z lekarzem

Powikłania płukania żołądka:

• zachłyśnięcie

• mechaniczne uszkodzenie przewodu pokarmowego

• odruchowe zatrzymanie czynności

Technika płukania żołądka:

• należy uzyskać zgodę na zabieg pacjenta przytomnego

- Płukanie wykonujemy u osób przytomnych w pozycji siedzącej lub leżącej na lewym boku

• nieprzytomnego nieprzytomnego pozycji leżącej na plecach po uprzednim zaintubowaniu

• do płukania używany grubej elastycznej sondy zakończonej otworami (7 - 15 mm średnicy o osoby dorosłej)

• sondę pokrywamy żelem i zakładamy przez usta

• pacjentom dorosłym podajemy ciepłą wodę porcjami po 200 - 300 ml. dzieciom izotoniczny roztwór chlorku sodu po 10 - 20 ml/kg. m.c.

• do usunięcia zawartości żołądka wykorzystujemy zjawisko naczyń połączonych , opuszczamy wylot sondy poniżej poziomu żołądka, dopóki jeszcze znajduje się w niej woda

• zabieg powtarzając do uzyskania czystych popłuczyn

• przy zatruciu grzybami zabezpieczamy popłuczyny do zbadania mikologicznego

Węgiel aktywny

- przygotowany jest z miazgi drzewnej w temperaturze 500 stopnie C następnie aktywowany działaniem pary wodnej lub silnych kwasów w celu uzyskania maksymalnej powierzchni absorpcyjnej.

Substancje dobrze adsorbowane przez węgiel aktywny:

Amfetamina, benzodiazepiny, atropina, barbiturany, leki nasenne, opiaty, glikozydy naparstnicy.

Substancje źle adsorbowane przez węgiel aktywny:

• związki ołowiu, żelaza, litu, baru

• kwas borny

• pochodne ropy naftowej

• inne rozpuszczalniki organiczne

• fluorki

Cyjanki, alkohol etylowy, alkohol metylowy, glikol etylenowany, kwasy i zasady.

Powikłania stosowania węgla aktywnego:

• zwiększone ryzyko wymiotów

• możliwość zachłyśnięcia

• zaparcia

• możliwość wystąpienia niedrożności

Dawkowanie węgla aktywnego:

• węgiel w postaci zawiesiny wodnej podajemy jednorazowo doustnie lub poprzez sondę w ilości:

1. 10-krotności masy przyjętej trucizny lub

2. 1g. na kg. masy ciała osoby zatrutej

Środki przeczyszczające:

• solne (siarczan sodu, magnezu, cytrynian magnezu) - podawane są w dawce 20 - 30 g. dorosłym i 0, 25 g/kg. m.c. u dzieci

• sacharydowe (sorbitol, mannitol, podawane są w dawce 1- 2 g/kg.m.c.

• środki te stosujemy jednorazowo doustnie lub przez sondę po uprzednim podaniu węgla aktywanego.

Całkowite płukanie jelit.

• ogranicza wchłanianie trucizny poprzez usuwanie zawartości jelit podawaniem przez sondę płynu płuczącego

• wykorzystuje się osmotycznie zrównoważony roztwór glikolu polietylenowego polietylenowego elektrolitów podawanym w ilości ok. 2l./ godzina

• stosuje się w zatruciach solami żelaza, lekami typu „slow - release” innymi substancjami słabo adsorbowanymi przez węgle i po spożyciu torebek torebek narkotykami

• powikłaniami są kurcze jelit, wzdęcia, nudności, wymioty z możliwością zachłyśnięcia.

Przeciwwskazania do intensywnej diurezy:

• niewydolność nerek

• niewydolność krążenia

• wstrząs

• nadciśnienie tętnicze

• brak możliwości oznaczenie elektrolitów we krwi

• zatrucie substancjami mogącymi wywołać obrzęk płuc

Powikłania intensywnej diurezy:

• przeciążenie układu krążenia

1. wzrost ciśnienia

2. obrzęk płuc

3. obrzęk mózgu

• zaburzenia wodno - elektrolitowe

• zaburzenia równowagi kwasowo - zasadowej

Hemodializa

Pozwala na eliminacje z krwi substancji:

• dobrze rozpuszczalnych w wodzie

• o małej masie cząsteczkowej

• niskim stopniu wiązania z białkami

• małej polarności

• małej objętości dystrybucji

Przeciwwskazanie do hemodializy:

• krwawienie z przewodu pokarmowego

• krwawienie śródczaszkowe

• skazy krwotoczne (zaburzenia koagulogiczne)

• wczesne stany pooperacyjne

• uczulenie na heparynę

Powikłania hemodializy:

• zaburzenia elektrolitowe - hipotonia (zbyt szybkie odwadnianie)

• zatory powietrzne

• krwawienie (przedawkowanie heparyny)

• leuko - i trombocytopenia

Hemoperfuzja.

Przyspiesza eliminację trucizny drogą absorpcji na węglu aktywowanym lub żywicy zawartych w kolumnie hemoperfuzyjnej.

-jednym preparatem ograniczającym w istotny sposób jej skuteczność jest duża objętość dystrybucji trucizny.

Przeciwwskazania jak w zabiegach hemodializy.

Powikłania j.w. z wyjątkiem zaburzeń wodno elektrolitowych.

Bardzo dobrze.

Amfetamina, atropina, chlorek rtęciowy, difentylohydantoina, ergotamina, fenobarbital, fenylobulazon, fenytoina, glikozydy naparstnicy, nikotyna.

Dobrze.

Chinidyna, chinina, leki nasenne

Średnio.

Alkohol etylowy, metylowy, glikol, cyjanki, pestycydy, rozpuszczalniki, kwas borowy, kwas cyjanowodorowy.

Nie adsorbuje kwasy mineralne zasady.

Najczęstsze zatrucia:

Alkohole - hemodializa - leczenie z wyboru.

Glikozydy nasercowe - nieskuteczna hemodializa

Barbiturany - hemodializa

Leki psychotropowe - hemodializa nieskuteczna, hemoperfuzja czasami.

Hemofiltracja - przez filtr przesuwają się substancje toksyczne.

Hemoperfuzja - umieszczanie węgla aktywnego aktywnego kolumnach.

Salicylany - hemodializa, hemoferfuzja

Hemodializa u wszystkich zatruciach alkoholem.

Grzyby - hemodializa do 6 - 12 godzin.

Ćwiczenia.

Zatrucia alkoholami.

Alkohol nie jest trucizną, trucizną są metabolity.

Objawy:

• ból głowy

• światłowstręt

• suszenie

• nadwrażliwość na dźwięk

• brak apetytu

• wyczerpanie fizyczne

• podwyższenie ciśnienia

Podczas przyjścia do żołądka, dostaje się do wątroby.

Dehydrogenaza alkoholowa - powoduje przemianę alkoholu w aldehyd octowy. Potem przetwarza się do kwasu octowego, w niewielkiej ilości jest on metabolizowany, gdy jest go więcej.

Promile:

0,2 - 0,5

1- 2

3 - 4

powyżej 4 stan zagrożenia życia

Toksyczne alkohole.

- glikoletylenowy (….)

<płyny chłodnicze - bez smaku, zapachu>

1 - 1,5 ml. na kg. m.c - dawka śmiertelna

Metabolizuje się w wątrobie do aldehydu glikodowego, kwas glikolowy, kwas szczawiowy.

Wpływ na OUN: działa depresyjnie na mięsień sercowy, układ wydalniczy, wpływa na RKZ -głęboka kwasica, powstaje hipokalemia (niski poziom wapnia)

• 1- 12 h od spożycia:

- depresja

- obrzęk mózgu

- śpiaczka

- drgawki

- rozwija się kwasica metaboliczna

* 12 - 24 h

- tachykardia

- przyspieszony oddech

- wzrost ciśnienia tętniczego

- zapaść krążeniowa

* 24 - 72 h

- oliguria

- niewydolność nerek

Uszkadza nerki!

Ocena czy to glikoletylowy:

- pobieramy krew na określenie alkoholu

- badanie RKZ

- jonogram

- stężenia wapnia w surowicy

- mocznik, kreatynina

Dodatkowe badania:

- EKG

- Zdjęcia klatki piersiowej (czy jest obrzęk płuc)

1. Wstępna stabilizacja pacjenta

* drożność dróg oddechowych ABC

* Wkłucia

- wyrównujemy kwasice

- hemodializa!

- możemy podać odtrutkę: ETANOL

METANOL (rozpuszczalnik)

Dawka śmiertelna 30 ml na kg/ m.c.

Metabolizuje do aldehydu mrówkowego mrówkowego kwasu mrówkowego, uszkadza nerw wzrokowy.

Objawy:

- źle widzi <objaw „zamiesi śnieżnej”>

- poszerzone, słabo reagujęce źrenice

- obrzęk siatkówki

- przekrwienie twarzy

Euforia, senność, zawroty głowy

Hemodializa.

Wyrównanie kwasicy

Odtrutka ETANOL

Podajemy wlew kroplowy, żeby utrzymać mu 1- 1, 5 promila.

IZOPROPYLOWY (rozpuszczalnik, środek odkażający) - dawka śmiertelna 1 ml. / kg m.c.

- Z ust czuć aceton

- metabolizuje do acetonu

- wpływa depresyjnie na OUN

- kwasica łagodniejsza

Podajemy kwas foliowy, witaminę B12 - przyspiesza metabolizację.

Leczenie podtrzymujące, płyny, gdy śpiączka - odtruwanie

U pacjenta w śpiączce mogą wystąpić:

- drgawki

- zatrzymanie krążenia

Metanol - źle rokuje

Odtrutka - wg. Międzynarodowego Programu Bezpieczeństwa Chemicznego to substancj terapeutyczna używana do przeciwdziałania toksycznemu działaniu określonego ksenobiatyka.

Odtrutki znoszą (działanie) efekt działania trucizny poprzez:

1. Wiązanie jej w przewodzie pokarmowym i uniemożliwienie wchłaniania

2. Wiązanie jej we krwi i tkankach w związki nierozpuszczalne chelatowe

3. Zablokowanie metabolizmu prowadzącego do powstania toksycznych związków

4. Zablokowanie receptorów antagonizm farmakologicznych

5. Normalizację procesów metabolicznych i substytucję

1. Związki chelatujące

Działanie odtruwające związków chelatonowych polega na wytworzeniu wiązania koordacyjnego między zw. chelatującymi a jonami metali.

Te związki tworzą kompleks chelaton - toksycznie działający metal.

DIMERKAPROL (BAL)

Swoista odtrutka w zatruciu

- arsenem

- nieorganicznymi zw. rtęci

- przeciwko gazom bojowym zawierającym arsen (np.luizyt)

Doustne zatrucie tym związkiem powoduje:

- oparzenie błon śluzowych górnego odcina przewodu pokarmowego

- wymioty

- biegunka

- działanie neurotoksyczne

Leczenie.

10% roztwór olejowy Dimerkaprolu i.m (głęboko)

Objawy niepożądane: łzawienie, nudności, wymioty, podwyższona temperatura ciała, przyspieszona akcja serca, podwyższone ciśnienie krwi.

DIMERKAPTOPROPANOSULFAN (DMPS)

- związki rtęci

- Ma mniejszą toksyczność niż BAL, można go stosować dożylnie

Preparaty: Unithiol - i.v. lub i .m. apm. Po 5 ml 5% roztworu

Dimawal - kapsułki po 100 mg.

Kwas DIMERKAPTOBURSZTYNOWY (DMSA SUCCIMER)

Pochodna BAL najmniej toksyczna o najsilniejszym działaniu chelatującym .

Podany doustnie wchłania się w 100% Jest rozpuszczany w wodzie, szybko wydalany z moczem. Bez uszkodzenia nerek, nie odkłada się w mózgu. Wskazany w zatruciach ołowiem u dzieci.

Stosowany w zatruciach: rtęcią, ołowiem, złotem, arsenem.

WERSANIN DIODOWO - WAPNIOWY (Chelaton EDTA)

Odtrutka w zatruciach ołowiem.

Objawy:

- nudności

- wymioty

- ból brzucha o charakterze kolki jelitowej

- objawy świadczące o uszkodzeniu nerek oraz OUN

Łączy on skutecznie ołów znajdujący się we krwi i tkankach miękkich. Wydalany jest z moczem.

Podawany pozajelitowo domięśniowo (b. bolesny)

Dożylnie w 5% glukozie, 0,9 NaCl

PENICYLAMINA (Cuprenil)

Jest produktem hydrolizy penicyliny. Jako odtrutkę stosuje się jego odmianę prawoskrętną. Odmiana lewoskrętna ma działanie antagonistyczne do witaminy B6.

Odtrutka chelująca: miedź, ołów, kobalt, cynk, rtęć.

- powoduje objawy uczuleniowe

KWAS DIETYLENOTRIAMINO PENTAOCTOWY DTPA

- Stosowany w postaci soli wapniowej.

Skuteczny w zatruciu ołowiem, cynkiem, żelazem, magnezem.

Pluton …………….. podaje się dożylnie

DEFEROKSAMINA (Desferal)

W zatruciu związkami żelaza.

Ostre zatrucie żelazem - objawy:

- bezpośrednie zagrożenie życia

- wstrząs

- kwasica metaboliczna

- zaburzenia krzepnięcia

- uszkodzenie wątroby

Leczenie: płukanie żołądka lub podać deferoksammę wydalanie jej z żelazem powoduje czerwone zabarwienie moczu. Podajemy do czasu zaniknięcia barwy.

Odtrutki, które powodują przemianę trucizny w zw. rozpuszczalne

Związki wapnia w zatruciu fluorem.

Doustne przyjęcie zw. fluoru bardzo szybko wchłania się z przewodu pokarmowego. Po wniknięciu łączy się z wapniem. Tworzy trudny do rozpuszczenia fluorem wapnia. Prowadzi to do hipokalcemi.

Zmniejszenie stężenia jonów wapnia pojawia się po 3 godz. Od zatrucia zaburzeń przewodnictwa nerwowo - mięśniowego pod postacią drgawek tężyczkowych.

Oddziaływuje na serce, może doprowadzić do migotania komór, ma wpływ na hemostazę - zaburzenia układu krzepnięcia.

Zatrucie związkami fluoru.

- podajemy związki wapnia

- przeciwdziałamy objawą hipokalemii

- płuczemy żołądek ciepłą wodą z dodatkiem rozpuszczalnych soli wapnia (25% granulat), który pozostawia się w żołądku. Następnie podaje się dożylnie 10 ml. 10% roztworu glukonolaktobionianu.

- Należy oznaczyć stężenie wapnia w surowicy.

Związki wapnia w zatruciu szczawianami.

- preparaty wapnia są swoistą odtrutką w zatruciu szczawianami.

Zatrucie obejmuje hipokalcemie

- zaburzenia przewodnictwa nerwowo - mięśniowego (tężyczka)

- objawy ostrej niewydolności nerek (wytrącanie się) kryształów szczawianu w świetle kanalików nerkowych.

Stężenie wapnia 2, 5 mmol/

REAKTYWATORY.

Reaktywatory oksydazy cytochromowej w zatruciach cyjankami.

- Leczenie zatrutych cyjankami polega na wytworzeniu methemoglobiny (Metnib) dzięki zastosowaniu związków methemoglobinotwórczych.

Obecnie w zatruciach cyjankami w celu utworzenia (Met Hb) stosuje się (methemoglobiny)

- azotan (III) azylu

- azotan (III) sodu

- dimetyloaminofend (4- DMAP)

Zalatą azotanu III azylu - wchłania się bardzo szybko przez drogi oddechowe i szybko powoduje powstanie Met Hb)

Podaje się do wdychania po rozgnieceniu ampułki i nasączeniu jej zawartością gazy lub chusteczki. Potencjał Methemoglobinotwórczy tylko 10% skuteczniej jest podawać drogą dożylną. Azotyn sodu.

Azotyn III sodu NaNo2 podaje się jednorazowo 10 ml 3% roztworu z jednoczesnym podaniem 50 ml. 30% roztworu tiosiarczanu sodu / 5ml/min.

Powoduje spadek RR

Podawany wyłącznie przez lekarza, wenflon.

DIMETYLOAMINOFENOL (4-DMAP) powoduje powstanie Met HB (60%). Natychmiast po zatruciu podaje się dożylnie 3- 4 gmg/kg m.c. (1 ampułka 250 mg)

Nie należy 4- DMAP łączyć z innymi lekami methemoglobinotwórczymi.

Bezpośrednio po podaniu leku Methemoglobinotwórczych należy przez tę samą igłę podać tiosiarczan sodu 50 -1 00 mg/kg. m.c.

W wyniku reakcji tiosiarczanu sodu z cyjankami powstają metoksyczne tiocyjaniany (RODANKI), które następnie wydalane są z moczem.

WITAMINA B12

Jest lekiem mającym znaczenie wspomagające w zatruciu cyjankami. Jon kobaltowy wit. B12 łączy się z jonem cyjankowym tworząc kompleks wydalany z moczem.

Wymaga podawania (jako odtrutki) dużych dawek.

WERSANIAM DIKOBALTOWYM (Kelocyanor)

Mechanizm podobny do wiązków chelatonowych.

Kompleks środka chelatującego z jonem cyjankowym dobrze wydala się z moczem.

Podaje się dożylnie 300 mg. Powoli.

Mogą wystąpić: duszność, ból w klatce piersiowej, zawroty głowy, osłabienie.

Schemat postępowania w zatruciu cyjankami.

1. Usunąć chorego z zanieczyszczenia atmosfer w przypadku cyjankowodru ratownik winien mieć zabezpieczone drogi oddechowe.

2. Tlenoterapia 100% tlenem

3. podać odtrutki: 10 ml. 3% roztworu azotanu sodu lub 4- DMAP w dawce 3- 4 mg./kg. m.c. (nie obniżone RR), a następnie przez tę samą igłę 50 ml. 30 % roztworu tiosiarczanu sodu lub dożylnie 300 mg. Wersanianu dikobaltowego (1 amp.), a następnie przez tę samą igłę 50 - 100 ml/ hipertonicznego roztworu glukozy

REAKTYWATORY CHOLINOESTERAZY.

- zastosowanie w zatruciach fosforoorganicznych polega na łączeniu się ich z centrum esterazowym. Cholinoesterazy w płytkach nerwowo - mięśniowych i w synapsach nerwowo - nerwowych.

Zablokowanie enzymu, który jest odpowiedzialny za hydrolizę acetylocholiny <powoduje zablokowanie przewodnictwa bodźców i objawy zatrucia.

Leki, które mają zdolność reaktywowania zablokowanej cholinesterazy należy do grupy OKSYMÓW.

Zasada ich działania polega na połączeniu się z centrum amonowym. Zablokowanej cząsteczki cholinoesterazy, w której związek fosforoorganiczny jest związany z centrum esterazowym.

Następuje połączenie oksymu ze związkiem fosforoorganicznym i reaktywacja cząsteczki cholinoesterazy.

Najczęściej stosowanym OKSYMEM jest OBIDOKSYM (Toksobiolin).

Podajemy 250 mg. Dożylnie (1 amp.) co 2- 3 godziny(kontrolując aktywność cholinoesterazy)

Wzrost aktywności o 30% świadczy o skuteczności leczenia i zasadności podawania następnych dawek.

Reaktywatory cholinoesterazy należy podać zawsze razem z atropiną, która jest antagonistą ……………………………… acetylocholiny.

Nie należy podawać oksymów w zatruciu karbaminionami.

Pestycydy te blokują choinoesterazę, ale ich działanie jest krótkotrwałe.

Podaje się atropinę. Znosi ona objawy zatrucia, rozszerza źrenice, przyspiesza czynność serca, wysusza błony śluzowe, zmniejsza wydzielania w drzewie oskrzelowym.

ZWIĄZKI REDUKUJĄCE

Leczenie methemoglobinami - eliminacja trucizn. Podawanie związków redukujących, przyspieszających przejście methemoglobiny w hemoglobinę.

Lekiem, który przyspiesza redukcję methemoglobiny jest błękit metylowy zaliczany do barwników fenotiuzy przed wprowadzeniem do leczenia azotanów był stosowany w zatruciach cyjankami.

Zasady podawania błękitu methemoglobinami.

1. Podajemy go dożylnie bardzo powoli

2. nie należy używać roztworu o stężeniu > 1%, a dawka powinna wynosić 1 - 2 mg./ kg. m.c.

3. Działanie błękitu metylenowego jest tym skuteczniejsze im większe jest stężenie methemglobiny

4. Nie należy stosować o osób z wrodzonym niedoborem dehydrogenazy. Glukozo - 6- fosforanowej

Działanie redukcyjne w stosunku do methemoglobiny mają również błękit teluidyny dożylnie 10 mg/kg. m.c. tionina (Helthion, Katalysin) dożylnie 0,2% roztworu 0,5 - 1 mg./kg/ m.c. Kwas askorbinowy - reakcja bardzo wolna.

Gdy błękit nie jest dostępny należy podać 1000 - 2000 mg. wit. C dożylnie.

Praktykuje się również podawanie witaminy C w dawce 1000 mg. Bezpośrednio po zastosowaniu błękitu metylenowego.

Witamina B6 (Pirydoksyna)

- zatrucie izoniazydem

Objawy zatrucia: stan drgawkowy, zagrażający życiu.

Dawkowanie powinno być zastosowane w ilości równoważnej wagowo przyjętej trucizny INH

W przypadku nieznacznej ilości trucizny należy podać dożylnie 5g. pirydoksyny w czasie ok. 30 minut, jeśli drgawki nie ustąpią dawkę antidotum można powtórzyć po 30 minutach. Jednocześnie podać witaminę PP w dawce 1- 3 g/ 24h.

Poprawa rokowania.

WITAMINA K.

Odtrutka stosowana w leczeniu zatruć związkami przeciwkrzepliwymi będącymi antagonistami witaminy K.

Do tej grupy trucizn należą:

Pochodne kumaryny i fenyloinolanolionu.

Zatrucie objawia się krwawieniem z nosa, błon śluzowych, miejsce skaleczeń oraz pęcherze……………….

Leczenie: Dożylnie w dawce 20 mg - dosutnie podać ……………na dobę do chwili uzyskania prawidłowych wartości wskaźnika krzepnięcia. Mieć pod kontrolą czas protrombinowy (krzepnięcie), jeśli czas nie ulegnie skróceniu dawkę należy powtórzyć.

ODTRUTKI BLOKUJĄCE PRZEMIANĘ MATABOLICZNĄ TRUCIZN.

Alkohol etylowy jest odtrutką w zatruciu alkoholem metylowym lub glikolem etylowym.

Za toksyczny efekt metanolu odpowiedzialne są jego metabolity.

Leczenie: wyrównanie zaburzeń metabolicznych <kwasica>

- blokowanie metabolizmu alkoholu metylowego przez podanie alkoholu etylowego.

- w ciężkich przypadkach hemodializa

Alkohol etylowy podaje się we wlewie dożylnym 5 - 15% roztwór. W 5% roztworze glukozy. Początkowo podawać 750 mg. Etanolu na kg. m.c. potem 500 mg. Kg/ m.c. co 4 godziny. Nie wolno przerywać leczenia etanolem podczas hemodializy.

1

---