Przedmiotem etyki powinien być charakter a nie osobowość
Charakter to coś na co mamy wpływ na osobowość nie mamy.

Etyka - podział
1. Etyka opisowa - Opisujemy tylko pewne zachowania pewnych ludzi w pewnym czasie i danym miejscu
2. Etyka normatywna - Proponujemy pewne systemy etyczne - zestaw norm i zasad jak mamy postępować (jest propozycją w jaki sposób żyć)
3. Metaetyka - Zajmuje się językiem etyki. (Proponuje odpowiedzi na pytania: Co znaczą terminy etyczne; Czy sądom etycznym możemy przypisać fałszywość lub prawdziwość; Czy sądy etyczne mają jakąś specyficzną metodę uzasadniania.

Metoda
W etyce nie możemy w prawdzie oczekiwać precyzji jak np. w matematyce ale trzeba podać racje - argumenty, które podeprą nasze zdanie.

Arte - pierwotnie CNOTA - cecha której posiadanie czyniło daną rzecz dobrą ; W odyseji oznaczał być sprytnym, przebiegłym; U Hezjoda to ten, kto przestrzega woli Boga; U Teobisa arte jest jak u Homera ( patrz agathos)
Agathos -(odnosi się tylko do ludzi) to ktoś był dobrze urodzony, wychowywany na bohatera i ginął śmiercią bohaterską

VI w p.n.e. Solon stawia pytanie: „Czy ARTE można się nauczyć?” Pytanie odnosi się do Arte Polituke - Cnota polityczna. A zatem pyta czy można się nauczyć bycia dobrym obywatelem.

Politr<-->Idiotes - Idioci etymologiczne to ci ,którzy nie uczestniczą w życiu politycznym .
__________________________________________________________________________________

Za co Sokrates zostaje skazany na śmierć
-Za to, że krytykował demokrację
-Za krytykę władzy, która schlebiała ludowi

Etyka Sokratesa
1. Traktowanie ocen moralnych w analogii do ocen technicznych
Ocena techniczna ocena kogoś lub czegoś w jakiejś funkcji lub roli np. Dobry lekarz
Ocena moralna np. dobry człowiek
Sokrates uważa, że jest analogia między jednym i drugim.
Analogia między tymi ocenami polega, że żeby ocenić zarówno jedno jak i drugie należy umieć określić dlaczego tak jest np. Dobry lekarz jest bo jest kompetentny dokładny itd.
Instrumentalne traktowanie cnót - cnota nie jest celem ostatecznym np. sprawiedliwość nie po to ,żeby byłą sama dla siebie a żeby być szczęśliwym człowiekiem
Cnota jest tożsama z wiedzą tzn. że jeżeli nie ma wiedzy to nie ma cnoty. Każda cnota nie poparta wiedzą jest cnotą „ślepą” np. Cnota męstwa męstwo jest męstwem nie wtedy , kiedy ni czego się nie boimy a wtedy , gdy wiemy kiedy i czego należy się bać.
Wiedza jest wystarczająca dla cnoty - tzw. Intelektualizm etyczny. Wiedza nie pozwala zbłądzić
Cnota jest jedna -ponieważ wiedza jest jedna
Najważniejszą rzeczą w życiu człowieka jest dbałość o jego duszę

__________________________________________________________________________________
ARYSTOTELES

CEL OSTATECZNY = DOBRO NAJWYŻSZE

Na cel ostateczny składają się wg Arystotelesa poszczególne czynniki
Zupełność
Samostarczalność

Co ludzie nazywają dobrem najwyższym, celem ostatecznym
Eudajmonia - szczęście. Szczęście nie równa się przyjemności

Czy eudajmonia jest czym ostatecznym?... TAK
Czy szczęście jest samostarczalne…? TAK

Według Arystotelesa szczęście jest wartością obiektywną.
Uważa on że pojęcie eudajmonii związane jest z naturą człowieka

Na czym polega życie szczęśliwe ODDZIELNE KONCEPCJE (albo 1, albo 2, albo 3)
1) Przyjemność
2) Działalność obywatelska
3) Teoretyczna kontemplacja - oddajemy się nauce

Jakie warunki muszą być spełnione żeby było szczęście
-Coś co musi być nazwane eudajmonią musi być specyficzne dla człowieka (jako odrębnej istoty)
-Coś co jest specyficzne dla człowieka jako człowieka musi być czymś co nie łatwo może być zabrane
Te warunki odrzucają przyjemność i działalność obywatelską zostaje więc pkt. 3

W teoretycznej kontemplacji osiągamy szczęście Dlaczego?
1) Tego typu działalność jest najmniej zależna od czynników zewnętrznych
2) Kiedy używamy rozumu w czystej postaci jesteśmy najbliżej Boga

Człowiek jest szczęśliwy wtedy, gdy realizuje swoją naturę.
Naturą człowieka jest rozumność
__________________________________________________________________________________

Arystoteles

DOKTRYNA EUDAŃMONII

1. Co robić? Żyć dobrze czy mieć się dobrze?

Makarios - ktoś kto żyje dobrze, ma się dobrze. Należy wybrać żyć dobrze - mówi Arystoteles

Szczęście odbywa się dzięki działaniu.

Działanie

Doskonałość dyspozycji Doskonałość charakteru ( lubić to, co dobre)

Trwała dyspozycja jest jednym z 4 elementów przejawu naszego charakteru:

1. Silna wola - jednostka nie koniecznie lubi czynić dobrze, ale czyni dobrze, oznaką tego jest, że powinien.

2. Słaba wola - jednostka chce dobrze, ale ulega emocją, potem czuje się z tym żle. Nie jest wytrenowany

3. Zły charakter - ludzie lubią zło i czynią zło.( tak mają)

4. Trwała dyspozycja

Doskonały charakter dla Arystotelesa to trwała dyspozycja.

Co robić, aby zostać doskonałym człowiekiem.

Doktryna środka:

3 sfery:

a) przyjemności, b) użyteczności, c) tego co dobre.

Doktryna środka zaleca odpowiednie postępowanie.

Męstwo i hojność, jako cnoty środkowe. Np. jeśli ktoś nas obraził, reakcją będzie wielki gniew, jeżeli mała obraza, mały gniew „prawda” - powiedział dr

Każdy z nas jest różny, wiec środek będzie inny. Należy wiec założyć, iż są mądrzejsi od nas samych.

FRONESIS - Mądrość praktyczna.

Jak działa? Trzeba wiedzieć, jaką decyzję podjąć ( tak, czy nie?, idę czy nie?) My sami, powinniśmy wybierać, to co dla nas dobre.

ETCHOS - charakter;D

Arystoteles mówi „ każda rzecz jest po coś” np. emocje, są po to, aby codziennie dokonywać właściwe dobre wybory, jeśli wybiera się właściwie dobre decyzje, ma szczęśliwsze życie.

__________________________________________________________________________
Epikur 341-271

Nie należy słuchać tego co mówi większość - należy własnym rozumem oceniać rzeczywistość

1. Bóg nie jest straszny
-Bóg nie jest straszny
-Należy za pomocą własnego rozumu ocenić kim jest Bóg

2.Śmierć nie jest straszna
-Śmierć nie jest straszna ponieważ umiera ciało , które jako jedyne może odczuwać ból i cierpienie
-Gdy nie ma śmierci jesteśmy my gdy jest śmierć nas niema
-Po śmierci nie będzie nic, dlatego trzeba żyć szczęśliwie i dobrze

3.Rzeczy dobre są łatwe do zdobycia
Rodzaje pragnień
-Pragnienia naturalne i konieczne
-Pragnienia naturalne i niekonieczne np. Wystawne uczty
-Pragnienia nie naturalne i niekonieczne
Rzeczy dobre są to rzeczy wynikające z pragnień naturalnych i koniecznych
Jeżeli ktoś chce zapewnić kolejne z dwóch pragnień to wtedy jest duże ryzyko, że stanie się nieszczęśliwy
Dwa rodzaje przyjemności
-Katastematyczne
Przyjemności wynikające z harmonii ciała i duszy
1)Ataraksja - brak cierpień duchowych
2)Apolia - brak dolegliwości ze strony ciałą
-Kinetyczne
Przyjemność wynikająca z radości np. strzelając bramkę w meczu

4. Ból jest łatwy do zniesienia
-Jak ból jest mocny i dotkliwy to jest krótki
-Jak jest ból długi to jest słaby
-Jak jest śmiertelny to krótki
-Nie traktuj bólu jako ból nie do zniesienia
-Jeżeli jest ból fizyczny to nie możemy go przemieścić, ale z pomocą duszy możemy przenieść się w czasie myśląc o przyjemnych chwilach
______________________________________________________________________________
Stoicyzm

Najwyższym dobrem jest cnota. Przejawia się ona w różnych formach np. Męstwo, Skromność, Mądrość, itp.
Najwyższym złem jest występek.

Reszta rzeczy jest neutralna - Adiakora. Można je wykorzystać w dobry lub zły sposób
3 rodzaje rzeczy
1. Neutralne
2. Cielesne
3. Zewnętrzne - np. rodzina przyjaciele majątek

Podział czynów
1. Bezwzględnie dobre - te czyny ,które wynikają bezpośrednio z rozumienia prawa naturalnego. Kiedy człowiek rozpoznaj co należy zrobić bezpośrednio
2. Względnie dobre - wynikają z zastosowania jakiegoś pośrednictwa - kodeks przepis itd.

Cel do którego należy zmierzać - Apatia
Apatia - Aphatos - stan wyzbyty od emocji
Należy wyzbyć się emocji, aby kierować się rozumem - jedyną drogą do poznania. Apatia wg. Stoików to stan duchowego spokoju - życia zgodnie z naturą, polegający na zrozumieniu praw natury.

Seneka - Jeżeli chcesz być szczęśliwy kieruj się własnym rozumem, zobacz gdzie idzie większość i tam nie idź.
Należy hartować dusze - tzn. Żeby celem życia nie były przyjemności zmysłowe i cielesne, ponieważ łatwo się od nich uzależnić i stracić panowanie nad nimi. Rzeczy te osłabiają dusze, bo gdy ich nie mamy, to czujemy się źle, a gdy do nich dążymy i jesteśmy na tym skoncentrowani, to nawet najmniejszy błąd uczyniony podczas dążenia do nich, może nas rozstroić.

Minimalizm etyczny - Nie zbawiajmy świata, ale starajmy się poprawić siebie samych. Zróbmy każdego wieczoru rachunek sumienia, co zrobiłem dobrego, a co złego.

Kosmopolityzm - Stoicy to obywatele świata w tym sensie, że obojętnie kim jestem -bogaczem, czy biedakiem - mogę być mądrym, szlachetnym człowiekiem.

_____________________________________________________________________________
Etyka Chrześcijańska

Różnice pomiędzy etyką starożytną a chrześcijańską

Po raz pierwszy ukazuje się typ myślenia ,że moje szczęście może polegać na tym ,że mogę poświęcić swoje życie dla kogoś innego.

Starożytna etyka była zogniskowana wokół szczęścia w życiu doczesnym. Chrześcijaństwo zmienia ten typ myślenia. Uważa się ,że szczęścia nie należy szukać w życiu doczesnym a gdzieś wyżej - raj

Święty Augustyn 334 -430
W świecie równoprawnie istnieje dobro oraz zło.

Augustyn odnosi się do Plotyna, który zakłada, że rzeczywistość ma charakter hierarchiczny, gdzie na samym szczycie istnieje absolut.

Do czego należy dążyć w życiu wg Św. Augustyna
Filozofia powinna dać nam szczęście.
Należy wprowadzić rozróżnienie między wiedzą a mądrością. Wiedza to „Świat cieni” daje ona tylko pozory szczęścia. Należy dążyć do mądrości bo jedynie ona może kierować nas do szczęścia.

Żeby dojść do mądrości należy pokonać kilka stopni
1. Pokora wobec boga
2. Wola
3. Czystość
4. Łaska itd.

Bóg wybrał 3 kryteria według których należy oceniać czy rzecz jest dobra
1. Miara
2. Postać
3. Porządek

Co się dzieje, gdy pewna rzecz nie posiada żadnej rzeczy ww. ani miary, postaci i porządku
1. Rzecz z dobrej staje się w zła
2. Przestaje istnieć

ZŁO JEST TYLKO BRAKIEM DOBRA. ZŁO NIE ISTNIEJE SUBSTANCJALNIE

Rodzaje rzeczy
Pochodzące od Boga-pochodzą z nicości
-Natura
-Człowiek
Niedoskonałość

Pochodzące z Boga-Nie pochodzi z nicości
-Chrystus
Doskonałość

Łaska
Zbawienie nie jest kwestią sprawiedliwości jest kwestią miłości
Łaska jest darem nie można na niego zasłużyć
„Za pomocą własnej siły możemy jedynie upaść”
_________________________________________________________________________________

T. Hobbes 1588 - 1679

Natura człowieka jest egoistyczna po, to aby swoje pragnienia zaspokajać
„To co dobre jest złe” - sprawiedliwość może być zrealizowana po przez wybycie się instytucji

Platonicy z Cambridge

R. Cudworth 1617 - 1688
2 tezy :
1 dobro i zło pochodzi od boga
2 dobro i zło jest tworzone przez człowieka
Relacja dopasowania - dobro pojawia się w tedy, gdy odpowiadamy na sytuacje. Dobro ma zasady, jeżeli je poznamy, będziemy mogli, czuć się lepiej.
To właśnie rozum poznaje to co dobre a co złe. A emocje przeszkadzają poznanie tego co dobre i złe.

S. Clarke 1675 - 1729
Jeśli ktoś wie co jest dobre a co złe, nie będzie miał trudności z działaniem.
Rozwój jest tą władzą wiedzą co jest dobre a co złe.
Emocje przeszkadzają.
Rozpoznanie ma charakter motywacyjny.

Shottesbury

Istnieje cos takiego jak zmysł moralny, jest on wrodzony, czyli wie co jest dobre a co złe. Ten zmysł rozpoznaje stosunek pewnych pragnień

1. Naturalne

- pragnienia egoistyczne

- p. altruistyczne

b) nienaturalne

- zazdrość

- zawiść

Czyn jest piękny, kiedy jest życzliwy.
Zmysł moralny rozpoznaje ile jest intencji danego czynu. Potrafi rozpoznać czy czyn jest dobry czy zły.

F. Hatcheson 1694 1746
Mamy dyspozycje, zmysł moralny uchwytuje relacje aprobaty lub nie aprobaty intencji danego czynu /Lol/

Nie rozum prowadzi do aprobaty czy nie aprobaty.
Nie rozum doprowadza nas do tego co dobre i zła, a uczucia. Dzięki emocją możemy coś poznać.
Nie rozum jest motywacyjną siłą.
Rachunek życzliwość jest to narzędzie, (np. czy więcej jest egoizmu, czy altruizmu)

D. Hume 1711 - 1776
Stwierdza, że takie wartości jak dobro i zło są subiektywne
Dobro i zło powstaje w nas wtedy, gdy coś odczuwamy
___________________________________________________________________________

Rozum nie jest jedyną motywacją do działaniacc

---