ZASADY PRZEPROWADZENIA SZCEPIEŃ OCHRONNYCH
typy immunizacji:
- czynna (wprowadza się swoiste Ag zarazka)
- bierna (przekazanie p/c wytworzonych w innym organizmie
Specyficzne Ig:
HBIG, Rabies IG, Tetanus IG, VZV-IG, CMV-IGIV, RSV-IGIV
szczepienie
rozwój odp.humoralnej (swoiste p/c)
rozwój odp.komórkowej (pamięć immunologiczna)
podział
- p/bakteryjne: BCG, błonica, tężec, krztusiec, p.bakteriom otoczkowym
- p/wirusowe
rodzaje:
1). Inaktywowane:
- toksoidowe (anatoksyczne)- błonica, tężec, DT-T4
- zabite komórki bakteryjne
- wybrane elementy (Ag) bakterii
- z Ag polisacharydowego
- inaktywowane wirusy (polio, WZWA, wścieklizna)
- rekombinowane
- rozszczepione składniki wirusa
2). Atenuowane - BCG, OPV, MMR, VZV, żółta febra
Żywa (atenuowana)- pozbawiona cech wirulencji- namnaża się u osoby szczepionej- imituje naturalne zakażenie i wywołuje optymalną odporność
Zabita (inaktywowana) - nie ma zdolności namnażania i zakażania, nie powoduje wystąpienia poronnych objawów choroby.
szczepionki |
|||
wirusowe |
bakteryjne |
||
żywe |
Zabite |
Żywe |
Zabite |
Odra Świnka Różyczka Polimyelitis Ospa wietrzna
|
Polimyelitis Grypa Wścieklizna WZWA Kleszczowe zapalenie mózgu |
BCG |
Krztusiec Cholera Dur brzuszny Meningokoki Pneumokoki |
rodzaje
1). Monowalentne - BCG; D,d; T; różyczka
2). Poliwalentne - DTP; DTPa+ *IPV+ Hib; DTPa+IPV+ Hib+ HB; odra, świnka, różyczka
* inaktywowana szczepionka p.polio
zasady kwalifikacji
wywiad
ocena aktualnego stanu zdrowia
ocena korzyści ze szczepienia w porównaniu z zachorowaniem naturalnym (uwzględnienie niepożądanych odczynów poszczepiennych)
szczepionki:
- dopuszczone do użycia w kraju (rejestr, atest)
- stosowanie według zaleceń producenta (ulotka, schemat i m-ce podawania, wiek, dawki)
- warunki przechowywania (łańcuch chłodniczy, temp.+2-+8 st.C)
- prawidłowa dokumentacja szczepienia
sposób podawania (zgodnie z ulotką)
- p.o - polio (6rż), rotawirusy
- i.m- przednio-boczna powierzchnia uda, m.naramienny, nie w pośladek!!!!
- s.c
- i.c
zalecane schematy
1-dawkowe- MMR, VZV
2-dawkowe- HAV
3-dawkowe- Td, DT, HBV
4-dawkowe- DTP
0-1- 6 m-cy dawki
0-1-2 12 m-cy przypominające
Szczepienie dawka
pierwotne uzupełniająca
szczepienie podstawowe
szczepienia równoczasowe:
- różne miejsca podania
- nie łączymy w jednej strzykawce
w uzyskaniu dobrej odpowiedzi mają wpływ:
- wiek
- okres między dawkami tego samego Ag
p/wskazania:
- głębokie upośledzenie odporności, zwłaszcza typu komórkowego, wrodzone lub nabyte
- npl, cukrzyca niewyrównana, postępujące schorzenia OUN i stany drgawkowe
- występowanie powikłań: patologicznej reakcji na wcześniejszą dawkę stosowanej szczepionki
p/wskazania względne, okresowe:
- choroby zakaźne, ostre stany gorączkowe, ostre stany zapalne ukł.odd, p.pok oraz innych układów i narządów, okres rekonwalescencji po tych chorobach 3-6 tyg.
- choroby przewlekłe tylko w okresie zaostrzenia
- ciąża (p/wsk do szczepienia szczepionkami żywymi)
- podawanie leków immunosupresyjnych
sterydoterapia, a szczepienie:
- os. z prawidłową odpornością, które otrzymują nie dłużej niż 2 tygodnie małe lub średnie dawki sterydów, mogą być szczepione żywymi szczepionkami
- miejscowe leczenie nie stanowi p/wsk do szczepienia
niepożądany odczyn poszczepienny:
- zespół objawów chorobowych, czasowo (do 30 dni) związanych ze szczepieniem, które mogą być spowodowane wieloma przyczynami:
- działanie szczepionki - obj.i choroby, będące wynikiem indywidualnych r-cji organizmu osoby szczepionej
- błąd szczepienia - błędna technika, niewłaściwe dawki, nieprawidłowe warunki przechowywania
- współistnienie objawów i chorób - są to obj.choroby czasowo, lecz przypadkowo zw. ze szczepieniem
21.06.2002 rok- eradykacja poliomyelitis w regionie europejskim