CHOROBY ZAKAŹNE
05.03.2012
Medycyna podróży
MALARIA
„złe powietrze”
Plasmodium vivax (zarodziec ruchliwy)
Plasmodium ovale (z. owalny)
Plasmodium malariae (z. pasmowaty)
Plasmodium falciparum (z. sierpowaty)
Plasmodium knowlesi (z. małpi)
Wektor - komar z rodzaju Anopheles (Widliszka)
Inne drogi przenoszenia
Przetoczenie zakażonej krwi
Skaleczenie zabrudzonymi igłami
Wniknięcie przez uszkodzoną skórę
Zakażenie wertykalne
Na odległych terenach endemicznych (airport malaria)
Naturalna oporność
Hemoglobinopatie - lżejszy przebieg
Niedokrwistość sierpowatokrwinkowa
Talasemia
Niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej
Sporozoit ze śliną komara > ukąszenie > z prądem krwi > do wątroby > schizochonia wątrobowa > schizonty > merozoity > do krwi > zakażenie komórek układu krwiotwórczego > schizogonia krwinkowa > gametocyty > z krwią do żołądka komara > rozmnażanie płciowe > oocyty > sporozoity > …i od nowa…
Niedotlenienie tkanek (!!)
Hemoliza, RBC rozpadają się
Hipersplenizm
Hipoglikemia
Supresja szpiku, hamowanie produkcji RBC pod wpływem TNF α
Uszkodzenie ściany naczyń włosowatych > wynaczynienia, ogniska zakrzepicy
Mechanizm hipoglikemii
Spadek łaknienia - upośledzone przyjmowanie glukozy
Zubożenie wątroby w glikogen
Objawy:
Okres wylęgania (8-15 dni)
P. falciparum - 12 dni;
P. vivax - 13 dni;
P. ovale - 17 dni;
P. malariae - 28 dni
Niepokój
Ogólne rozbicie
Bóle mięśni i stawów
Bóle głowy
Nudności, czasem wymioty…
Drżenie
Gorączka (!!)
Zlewne poty
U osób z odpornością śródzakaźną, przewlekle zakażonych - stany podgorączkowe, wzmożona potliwość, osłabienie
Powiększenie śledziony i wątroby
Żółtaczka lub stan przedżółtaczkowy
Ściemnienie moczy
Małopłytkowość
Leukopenia
Niedokrwistość (objaw późny)
Wzrost stężenia AlAT, AspAT, LDH, bilirubiny
Hipo/hiperglikemia
Plasmodium falciparum
= zimnica tropikalna
= trzeciaczka złośliwa
Najcięższy przebieg kliniczny
Stan zagrożenia życia gdy zakażone jest 5% krwinek
Postacie
brzuszna
wstrząsowa
mocznicowa
hemolityczna (?)
mózgowa
- ostra (śmiertelność 20-40%, a przy drgawkach nawet do 80%)
- rozlana encefalopatia (ból głowy, światłowstręt, zawroty głowy, napady drgawkowe, majaczenie, śpiączka, zniesione odruchy brzuszne, nosidłowe, podeszwowe, oczopląs; NIE podawać GKS )
płucna
Różnicowanie
Infekcje wirusowe
Zakażenie dróg moczowych
Zakażenie przewodu pokarmowego
Denga
…
Leczenie:
P. falciparum
siarczan chininy 650 mg co 8 h 3-7dni
+
Doxycyklina 100 mg 2x dziennie przez 7 dni
Lub +
Pirymetamina - sulfadoksyna (Fansidar) - 3 tabl jednorazowo w ostatnim dniu przyjmowania chininy
Lub +
Klindamycyna
Lub
Atowakwon
Meflochina (I dawka 750mg, II po 12h 500mg)
Halofantryna (500mg co 6h 3 dawki)
Artesunat
P. malariae, P. vivax, P. ovale
Chlorochina (Arechin) (I dawka 600 mg, po 6 godz II dawka 300 mg, kolejna po 24 godz i 48 godz 300mg)
Glukonian chinidyny
Zapobieganie nawrotom
Prymachina (15 mg / dobę przez 7 dni)
Chemioprofilaktyka
Atowakwon / proguanil (Malarone) (1x1 1-2 dni przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 7 dni po powrocie)
Meflochina (Lariam) (1 tabl w tygodniu w tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)
Chlorochina (Arechin) (2 tabl w tygodniu w tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)
Doxycyklina (100mg/dzień tydzień przed wyjazdem, w trakcie pobytu, 4 tygodnie po powrocie)
DENGA
Czynnik etiologiczny - arbowirusy z rodziny Flaviviridae
Wektor - komary
Okres wylęgania - 4-7 dni
Postacie:
Klasyczna
Krwotoczna (DHS)
Wstrząsowa (DSS)
Postać klasyczna
Gorączka
Ból głowy
Ból za gałkami ocznymi
Bóle mięśni i stawów
Nudności, wymioty
Wysypka plamisto-grudkowa
Limfadenopatia
Hepatomegalia
Wyzdrowienie po ok. 4-7 dniach
Postać krwotoczna
U 90% poniżej 15 r.ż. lub osoby, które wcześniej przechorowały postać klasyczną (2-6 lat wstecz)
Przebieg dwufazowy
Po spadku gorączki pogorszenie stanu
Zaburzenia świadomości
Wybroczyny, wysypka krwotoczna
Krwotoki z nosa
Krwiste wymioty
Biegunka z krwią
Laboratoryjnie
trombocytopenia
leukopenia
hipowolemia
hipoalbuminemia
Rozpoznanie
4x wzrost p/ciał w klasie IgM i IgG
Antygeny wirusa
Leczenie
Jedynie objawowe
1